Opmarsch ten Oosten van
den beneden;Dnjepr
Aanvallen in het gebied
van Kiew
Duitsch offensief bij Solloem
De verklaringen
van Knox
KLOMPERTJE KLOMP
<v
Teheran wordt bezet
Portugal en het communisme
Bulgarije's antwoord
ZWEDEN EN FINLAND
HUIS DER VORMING
GEOPEND
J. Meijer Azn. 70 jaar
Een hachelijke situatie
De heer J. J. Korff 60 jaar
Herziening van de
Staatsloterij?
Verlenging spoor-
abonnementen
Mr. J. E. W. Duys t
Ie BLAD PAG. 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1941
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUEHRER, 16 Sept. (D.N.B.) Het
opperbevel van de weermacht
maakt hekend:
In de Oefcraine hebben for
maties van het Duitsche leger
op doeltreffende wijze onder
steund door de luchtmacht in
jfappere aanvallen op de be
langrijkste plaatsen brugge-
hoofden over den beneden
loop van den Dnjepr gevormd.
Nadat de bruggehoofden in
gevechten, welke verscheide
ne dagen hebben geduurd, te
gen verbitterde, sterke vijan
delijke aanvallen, welke deels
ondersteund werden door
pantserwagens, in bezit ge
houden en uitgebreid konden
worden, zijn thans de Duit
sche divisies van daar 'over
een breed front zegevierend
verder naar het Oosten opge
rukt. 5
In het gebied ten Zuiden van het
Ilmen-meer zijn, zooals reeds in een
extrahericht is medegedeeld, de
laatste weken sterke vijandelijke
strijdkrachten van het ll^le. 27ste
en 31ste bolsjewistische leger door
troepen van het Duitsche leper on
der hevel van Generaloberst Rusch
met steun van formaties van dc
luchtvloot van Generaloberst Keiler
op beslissende wijze verslagen. Ne
gen vijandelijke divisies werden vol
komen vernietigd. Negen andere di
visies werden met de bloedigste ver
liezen voor den vijand verslagen.
Meer dan 53.000 gevangenen vielen
in onze handen. 320 pantserwagens,
695 stukken geschut van allerlei
aard, alsmede een grootc hoeveel
heid oorlogsmateriaal werden buit-
gemaakt of vernield.
In den strijd tegen dc Britsche
ravitailleeringsscheepvaart vernie
tigde de luchtmacht, overdag ten
Westen van dc Hebriden een tank
schip van 7300 brt. In den afgeloo-
pen nacht werden in hét zeegebied
bondom Engeland uit convooien
twee groote koopvaarders, waaron
der een transportschip, in brand ge
worpen,
In Noord-Afrika hebben Duit
sche troepen aan het front van
Sollocm een succesvollen ver-
kenningsaanval met pantserwa
gens uitgevoerd. Bij Tobroek
werd na harden strijd een be
langrijke heuvel genomen. Tij
dens luchtgevechten en dqpr de
luchtdoelartillerie werden op 14
September in Noord-Afrika zon
der eigen verliezen acht Brit
sche vliegtuigen neergeschoten.
Pogingen van Britsche vliegtuigen
om gisteren overdag de Duitsche
Bocht en de Ncderlandsche kust aan
te vallen, hieven zonder uitwerking.
Jagers schoten twee vijandelijke
vliegtuigen neer.
Britsche vliegtuigen wierpen in
den afgeloopen nacht op verschil
lende plaatsen in Noordwest-
Duitsehland bommen neer. De bur
gerbevolking leed vooral in Ham
burg. eeniget verliezen aan dooden
en gewonden! Nachtjagers en lucht-
doelartillerie schoten negen der aan
vallende bommenwerpers neer.
BERLIJN, 16 Sept. (A.N.P.). Dc
Amerikaansche minister van marine,
Knox, heeft het z.g. bevel tot vuren van
Roosevelt getracht te interpreteeren en
hij io daarbij, naar men vandaag in po
litieke Duitsche kringen vaststelt, weer
een stukje verder gegaan dan Roosevelt
zelf,, In niet officieelen vorm preciseert
hij in zekeren zin zaken, die Roosevelt
oVn goede redenen nog in het duister
heeft gelaten, dit olies met het doel,
weer iets dichter bij den oorlog te ko
men. Feitelijk doet Knox, volgens de
meening van dc genoemde Duitsche
kringen, precies hetzelfde, wat ook an
deren van de kliek van den Amerikaan-
schen president sedert lang doen: niet-
officieel preciseeren, wat hun opdracht
gever met het oog op zekere stemmin
gen in het land nog vaag gelaten heef*.
In dit verhand gelooft men als opmer
kelijk het licht te moeten laten vallen
op de nieuwe verordening, volgens wel.
1<e Amerikaansche schepen zich thans
mogen begeven naar zekere deelen van
het Brioche rijk uitdrukkelijk wordt
daarbij EngelschvEgypte genoemd
hetgeen hun tot dusver op grond van
de zg. neutraliteitswej; was verboden.
Van een grondwettige wijziging van
deze wet is niets bekend, hetgeen in
zooverre met belangstelling wordt op-
geteekend, dat daarmede weer eens een
kepmerkend licht wordt geworpen op
het democratische systeem, dat zich in
het eerst beroept op bestaande wetten
om ze dan niet na te komen.
Duitsche persstemmen
De middagedities der Berlijnsche bla
den wijden beschouwingen aan de rede
van Knox en de medcdceling, dat Ame
rikaansche schepen in het vervolg oor-
logwleveranties en passagiers kunnen
vervoeren naar ze.kere dee^n van het
Britsche rijk. De D.A.Z. schrijft: „Roo
sevelt heeft thans binnen het bestek
van zijn politiek om stapsgewijs het
Amerikaansche publick te gewennen
aan op oorlog gelijkende maatregelen,
een nieuw vergrijp gepleegd 'tegen de
neutraliteitswet. Roosevelt zoekt inci
denten op alle wereldzeeën."
J
BERLIJN, 16 Sept. (D.N.B.).
Sterke formaties van het Duitsche
luchtwapcn hebben, naar het D.N.B.
verneemt, op 15 September in op
eenvolgende golven Sovjettroépen
en gevechtsstellingen in het gebied
van Kiew aangevallen. Duitsche ge
vechtsvliegtuigen en duikbommen
werpers vernielden verkeerswegen,
verwoestten met voltreffers Sovjet-
voldvorsterkingen en troffen op-
marchoerende Sovjettroepen zwaar.
Talrijke bolsjewistische autocolon
nes werden met bommen en boord-
wapens aangevallen en 350 voertui
gen werden vernield. Bii den aan
val op pantsercolonnes vernielden
de Dujtsche vliegtuigen 20 Sovjet
tanks. In dit gebied werden in den
luchtstrijd door Duitsche jagers 14
Sovjetmachines, door Duitsch af
weergeschut nog twee vliegtuigen
neergeschoten, terwijl 33 Sovjettoe-
stellcn op don grond werden ver
nield.
Voorts zijn gisteren de spoorwegver
bindingen, die over de landengte naar
de Krim voeren, op vele plaatsen door
Duitsche luchtaanvallen verbroken. Bij
de aanvallen op de verkeerslijnen >der
Sovjet liep ook een belangrijk spoor
wegstation zware homtreffers op. De
Sovjetversterkingen werden herhaalde
lijk door Stuka's gebombardeerd en ver
nield of beschadigd.
Sterke afdeelingen Stuka's hebben,
naar aan het D.N.B. van militaire zijde
wordt medegedeeld, in de omgeving van
Moermansk den 15en September de daar
aangelegde versterkingen der bolsje
wisten gebombardeerd. Afdeelingen der
Duitsche luchtmacht hebben verder
Sovjet-stellingen in het Noordelijkste^
gedeelte van het Oostelijk front met*
goed resultaat aangevallen. In de Noor
delijke IJszee werden bovendien door
bomtreffers twee Sovjet-transportsche
pen van 2-000 en 1.000 brt. tot zinken ge
bracht. Een ander Snvjetschip van 1.000
brt. liep zware beschadigingen op. Duit
sche gevechtsvliegtuigen hebben Zon
dag de zich nog op enkele eilanden in
de Finsche Golf bevindende Sovjet
strijdkrachten met goed succes aange
vallen. Versterkingen en Sovjet-troepen
werden op gevoelige wijze getroffen
Denzelfden dag hebben sterke afdeblin-
gen van de Duitsche luchtmacht met
onverminderde hevigheid de in de om
geving van Leningrad in den strijd ge
worpen Sovjettroepen gebombardeerd
De succesvolle vernietiging van polsje-,
wistische stellingen en oorlogsmateriaal
van allerlei soort werd voortgezet
De strijd rond Leningrad
Tijdens de gevechten in het versterk
te gebied rond Leningrad heeft den I4en
September een Duitsche divisie infan
terie een door de Sovjets op hardnek
kige wijze verdedigde bunkerstelling
doorbroken en een stadje veroverd In
totaal werden door de troepen dezer
divisie 91 Sovjet-bunkers huiten gevecht
gesteld. Meer dan achthonderd Sovjet
soldaten werden gevangen genomen
Bovendien vernietigden dc Duitsche
troepen verscheidene Sovjet-pantserwa.
gens en vernielden zij .talrijke stukken
geschut en lichte wapens der infante
rie.
Duitsche vloot in
Finsche Golf
Formaties der Duitsche marine zijn,
naar het D.N.B. verneemt, na den met
zware verliezen gepaard gaanden terug
tocht der bolsjewistische zeestrijdkrach-
ten, uit het gebied rond Reval in onon
derbroken aanvallen het binnendeel
van de Finsche Golf binnengedrongen.
Des daags en des nachts werden, on
danks de moeilijke omstandigheden van
zee en weer. met succes mijnen gelegd,
ondanks krachtige bolsjewistische lucht
aanvallen. ïntusschen werd binnen het
bestek der verovering van de Estland
che kust. door het le*er de kustverde
diging verder uitgebreid en nieuwe bat
terijen worden opgesteld.
Officieel wordt uit Helsinki gemeld,
dat gisteren negen Sovjet-vliegtuigen
zijn neergeschoten en twee watervlieg
tuigen buitgemaakt. Drie bommenwer»
pers en één jager der Sovjets werden
zwaar beschadigd.
BERLIJN. 16 Sept. (D.N.B.), De
Britsche berichtendienst meldt uit
Teheran, dat de Engelsche cn Sov-
jet-strijdkïaochtcn besloten hebben,
Teheran te bezetten en dat zij reeds
naar de hoofdstad oprukken.
En naar Beutec uit Teheran
meldt, heeft het Britsche gezant
schap medegedeeld, dat de Sovjets
reeds Kratsj, dat op 28 mijlen af
stand van Teheran ligt, hebben be
zet
Volgens te Kaboel ontvangen berichten
bereidt de Sovjet-Unie de fcolsjcwisee
ring in zeer snel tempo vdor- van de
door Sojettrocpen bezette deelen van
Iran en van geheel Noord-Iran. Daarbij
wordt een zelfde tactiek gevolgd als des
tijds in Finland. De Moskousche radio
laat sedert verscheidene dagen steeds
weer de zwaarste verwijten hooren-je
gens de tegenwoordige regeering van
Iran en vooral tegen het Iraanschc le
ger. Zij wordt beschuldigd van sabota
ge der voorwaarden van den wapenstil
stand en roept de „arbeiders cn boeren"
van Iran op, tegen het tegenwoordige
systeem op te staan en een nieuwe re
v^lutionnaire regeering te vormen. De
Sovjetiscering van het bestuur der
groote en kleine plaatsen rond Tohris,
die door de Sovjet-troepen zijn bezet, is
reeds in vollen gang.
LISSABON, 16 Sept, (D.N.B.). Hel
regeeringsorgaan Diario da Manha
spoort zijn lezers aan, niet te verzwak
ken in hun afweer tegen het commu
nisme. Stalin is evenals voorheen, secre
taris-generaal van de communistische
partij en chef van de derde internatio
nale, een instrument van de communis-
'ische revolutie in do geheele wereld.
Portugal erkent de Sovjet-Unie niet,
nog veel minder kan het Stalin met de
zelfde achting behandelen, waarmede
Portugal andere buitenlandsche staats
hoofden en rcgeeringschefs behandelt.
In Stalin, den agent-numrner-één van
de communistische wereldrevolutie, die
nen de Portugeezen alleen den vijand
nummer één van hun vaderland te zien.
liet is dwaas, aan te nemen dat er iets
veranderd zou zijn in de leerstellingen
en het doel van het communisme, om
den fakkel der wereldrevolutie in de ge
heele wereld aan te steken.
SOFIA. 16 Sept. (D.N.B.). In het
gisteren door den Bulgaarschen gezant
te Moskou overhandigde antwoord op
de kortgeleden door de Sovjet-regeering
geuite bezwaren, verklaart de Bulgaar-
sche regeering categorisch, dat. alle in
de Sovjet-nota vervatte beweringen, als
zou Bulgarije jegens de Sovjet-Unie een
illoyale houding hebben aangenomen,
onjuist zijn. De Bulgaarsche regeering
is vooral verrast door de bewering, dat
Bulgarije basis zou zijn geworden voor
Duitsch-Italiaansche oorlogshandelin
gen tegen de Sovjet-Unie. Verder uit de
Bulgaarsche regeering haar verwonde
ring over het feit. dat dergelijke uitla
tingen van buitenlandsche radiostations
tegen Bulgarije, de Sovjet-regeering
hebben kunnen misleiden, zoodat zij ze
voor ernst heeft opgenomen. Ten aan
zien van de luchtaanvallen op Bul-
gaarsch gebied bezit de Bulgaarsche re
geering overtuigende bewijzen, dat do
bommen in kwestie van Sovjet-vliegtui
gen afkomstig zijn. Daarvoor vormt ook
de landing van parachute-springers,
wier herkomst duidelijk werd vastge
steld. een bewijs. De houding der Bul
gaarsche pers is zuiver een gevolg van
die der Sovjetpers en van de Sovjet-ra
dio. Tenslotte moet de Bulgaarsche re
geering met leedwezen vaststellen, dat
de Sovjet-regeering zeer onjuist is inge
licht aangaande den toestand in Bul
garije en dat zij bepaalde feiten uit het
interne leven van Bulgarije foutief' uit
legt. Anders zou zij geen ernstige reden
hebben Bulgarije van -illoyaliteit te be
tichten of aanvalsplannen toe te schrij-
m.
TOYODA BIJ DEN KEIZER -
TOKIO. 16 Sept. (D.N.B.). De minis
ter van buitenlandsche zaken, Toyoda,
is vandaag door den tenno in audiëntie
ontvangen voor het uitbrengen van rap
port over den buitenlandschen politlo
ken toestand. N£ar Domei meldt, beant
woordde Toyoda een reeks vragen van
den tenno.
HELSINKI, 16 Sep*. (D.N.B.). De
■voorzitter van het Finsche verbond van
vakvereonigingen, Vuori, die onlangs
uit Stockholm ie teruggekeerd, heeft in
een interview met Helsingin Sano
mfLt verklaard, dat de opvatting in
Zweden over den toestand van Finland
ditmaal niet zoo ondubbelzinnig is als
in tien winteroorlog van 1939-'40. Men
begrijpt echter thans in Zweden, zoo
verklaarde Vuori, dat Finland ook de
zen keer geen andere keus had dan oor
log. Men gelooft in Zweden vaak, dat
Finland reeds thans mogelijkheden
heeft om vrede te sluiten. Derhalve
heeft hij in zijn afscheidsrede er den na
druk op gelegd, dat tusschen Finland
en de Sovjet-Unie geen mogelijkheden
bestaan voor een afzonderlijken vrede,
alleen reeds omdat Finland al één keer
in het sluiten van een vrede met de
Sovjet-Unie een groote ontgoocheling
heeft beleefd. De Finsche vrede kan
slechts bij het sluiten van een algcmee-
nen vrede gewaarborgd worden.
DE OPVOLGER VAN DEN SJAH VAN
IRAN
ISTANBOEL, 16 Sept. (D.N.B.). De
zender van Teheran meldt inzake het
aftreden van den Sjah, dat, naar ver
luidt, zijn oudste zoon hem zal opvol
gen. Deze beslissing, is vandaag tijdens
e.cn speciale zitting van het parlement
genonien.
BESCHADIGDE BRITSCHE
OORLOGSBODEMS
La LINEA, 16 Sept. (D.N.B.). De be
schadigde Britsche torpedojager <,L. 16"
is de haven van Gibraltar binncngoloo
pen. Het schip vertoonde zware bescha
digingen aan den boeg. Bovendien werd
een aantal gewónden ontscheept en
naar het lazaret overgebracht.
ROME, 16 Sept. (Stefani). In zijn
weermachtbericht no. 469 maakt het
Italiaanfiche hoofdkwartier het volgende
bekend:
Gemechaniseerde Duitsche af
deelingen hebben met medewer
king van de luchtmacht van de as
op 14 en 15 September een krach
tig offensief ondernomen op Egyp
tisch gebied ten Oosten van Sol
loem, waarbij de Engelsche troe
pen gedwongen werden zich terug
te trekken.
Duitsche cn ïtaliaansche jachtvliegtui
gen hebben herhaalde malen de vijande
lijke luchtmacht aangevallen, waarhij
zij in totaal twaalf vijandelijke toestel
len omlaagschoten. Van onze vliegtui
gen zijn tien niet teruggekeerd. Andere
toestellen werdon getroffen en hadden
eenige gewonden aan boord.
Andere eenheden van de luchtmach'
hernieuwden des nachts het bombarde
ment op Tobroek en op het gebied van
Mcrsa-Matroe. Inrichtingen en opslag
plaatsen alsmede concentraties geme
chaniseerde strijdmiddelen en spoorlij
nen werden getroffen; er ontstonden
vele branden. Vijandelijke vliegtuigen
bombardeerden Benghasi, doch zonder
eenig resultaat.
Oost-Afrika: Hevige activiteit van do
artillerie, van mortieren en automat'
sche wapens in den sector van Woltsje
fit. Pogingen van den vijand om ons te
naderen werden prompt afgeslagen in
den sector van Culquabert.
In het Oostelijke hekken van de Mid
dellandsche Zee hebben onze vliegtu
gen een vijandelijk schjp met. bommen
getroffen en zwaar beschadigd.
HOENSBROEK, 16 Sept. De ban-
den van kameraadschap tusschen N.S.
D.A.P. en de N.S.B. zijn opnieuw»ver6te.
vigd door dc opening van het hui6 der
Vorming voor den kring Limburg van
erstgenoemde politieke organis'atie te
Hoensbroek in tegenwoordigheid van
ooraanstaande functionarissen van bei
de organisaties. Hier waren op uitnoo-
diging van de vormingsleiding der N.S.
D.A.P. een zestigtal personen bijeenge
komen, die op het gebied der vorming
een leidende taak verrichten, om deel
te nemen aan een tweedaagschcn leer
gang, waar. sprekers als Oberdienstlei-
ter Schmidt, en de heeren Sommer, dr.
van Genechten en Nije da voornaam
ste plinten van de nat ionaal-socialis
tische vorming op leerrijke wijze voor
hun auditorium hebben behandeld.
BINNENLAND
's-GRAVENHAGE, 16 Sept. Op 11
September viert de heer J. Meijer Azn.,
oud-directeur van het Centraal bureau
voor verificatie en financieele adviezen
der Vereeniging van Nederlandsche ge
meenten, zijn 70sten verjaardag. Hij be
gon zijn gemeentelijken arbeid in 1S92
bij den dienst der Gemeentewerken te
's-Gravenhage. In die betrekking ver
richtte hij voorbereidend werk voor den
overgang van de telefoon der Ned. Bell-
Telephoon Mij. naar de gemeente, waar
na hij werd h'enoernd tot administrateur
van den gemeentelijken telefoondienst
Arnhem was een der eerste gemeenten in
ons land, welke een eigen controle-instituut
instelde. In 1911 werd de heer Meijer daar
tot chef van den dienst benoemd. In 1914
verwisselde hij deze betrekking met die van
chef van dc afdeeling Financiën ter ge
meente-secretarie te Utrecht. Vervol
gens werd hij met ingang van 1 Juli 1917
benoemd tot directeur van het -Centraal
bureau voor verificatie cn financieele advie
zen der Vereeniging van Nederlandsche Ge
meenten. Op 1 October 1936 werd hü als
zoodanig gepensionneerd.
De heer Meijer behoort tot de leidende
redacteuren van „Financieel overheidsbe
heer", tot de oprichting waarvan hij zestien
jaren geleden het initiatief nam.
Tot het houden van het Efficiency-congres
in 1928 heeft 'de heer Meijer mede het ini
tiatief genomen. Hü was een der oprichters
van het Instituut voor Efficiency. In 1936
werd hü benoemd tot officier in de Orde
van Oranje Nassau.
DE „VOLKSVOEDINGSSTAND"
ASSEN. 16 Septemher. Op uitnoo
diging van hun mede-bestuurslid, te
vens gouw-leider van het N.A.F. in
Drenthe, den heer B. Gcerts te Peelo,
waren vrijwel alle leden van het hoofd
bestuur van het Drentsch Landbouw
genootschap Zaterdagmiddag in het
Stations koffiehuis te Assen bijèen om
kennis te nemen van een uiteenzetting
over de werking van den Reichsnaehr
stand in Duitschland. Bovendten werd
een beeld gegeven van den ophouw van
den „Volksvoedingsstand" in ons land
Aan het eind der bijeenkomst ver
klaarden alle aanwezigen zich op een
vraag van den heer Geerts persoonlijk
bereid tot, medewerking in den komen
den „Volksvoedingsstand".
EERSTE NED. GOOCHELCONGRES
AMSTERDAM, 16 Sept, Zaterdag
20 September e.k. wordt in den Hol
landschen Schouwburg te Amsterdam
het eerste Nederlandsche goochelcon-
gres 1941 gehouden. Niet alleen bcroeps-
artisten, doch ook amateurs komen
daar samen om hun nieuwste scheppin
gen te demonstreeren. Voor de beste
vertooningen zijn drie medailles be
schikbaar gesteld.
WIJZIGING DIAMANTBESCHIKKING
's-GRAVENHAGE, 16 Sept. In de
Staatscourant van hedenavond ie opge
nomen een beschikking van den secre
taris-generaal van het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart tot
wijziging van de diamantbeechikkink
1940 no. IJ
Deze wijziging houdt o.m. in, dat de
definitie van diamant wordt uitgebreid
tot niet op de gebruikelijke wijze gezet
te diamant. Voorts is bepaald, dat he
zonder vergunning van den directeur
van het Rijksbureau verboden is dia
manten te verhandalen op andere plaat
sen tlan de normale verkoopplaatsen en
dat ook aan particulieren de handel in
diamant zonder vergunning van dien
directeur is verboden. Tenslotte is in de
beschikking een vervoerverbod van dia
mant opgenomen.
OOGSTFEEST IN ROLDE
ASSEN, 16 Sept. Op den door de
\grarische Jongeren Beweging van het
Ned. Agr. Front, Zaterdag 20 September
in Rolde te houden, grooten landdag, zal
een drietal sprekers het woord .voeren
Verder wordt door een groep agrarische
jongeren uit de omgeving van Norg een
historische Drentsche boerenbruiloft op
gevoerd, de z.g. „Wasschop" en verder
een oogstspel, dat al6 (itel draagt „Maar
de akkers geven brood". Tal van schoo
ne boeren gedichten van den Zeeuw-
schen dichter Martien Beversluis zijn in
dit 6pel opgenomen.
\s-GRAVENHAGF., 16 Sept. Heden-
middag ongeveer halfzeven wilde de 18-
jarige G. B. uit de Escamplaan den over
gang voor voetgangers en wielrijders bij
de Spaarnestraat oversteken. Hij werd
echter gegrepen door een locomotief
van een juist passeerenden trein. De
jongen geraakte onder den trein en alle
15 wagons gingen over hem heen. Een
vriendje, dat bij hem was, vreesde reeds
het ergste, doch tot zijn groote blijd
schap bleek zijn vriend het er nog le
vend te hebben afgebracht en had deze
slechts een gecompliceerde beenbreuk
gekregen. De geneeskundige dienst
heeft den jongen naar het ziekenhuis
aan den Zuidwal overgebracht.
AMSTERDAM, 16 Sept. Het feit, da',
de voorzitter der Algcmeene Winkelier»-
vereeniging, de heer J. J. Korff, heden
60 jaar wehd, had het bestuur de gele
genheid gegeven, om hem op harte
lijke wijze te huldigen, waartoe vanmid
dag in Krasnapolsky een receptie werd
gehouden. Vel^n kwamen hem' geluk-
wenschen, terwijl ook vele organisaties
zich hadden doen vertegenwoordigen,
waaronder de Kamer van Koophandel te
Amsterdam, het hoofdbestuur van don
Nederl. Middenstandsbond en de bestu
ren van de R.K. cn Christ. Mfdden-
standsvereenigingen.
De vice-voorzit.ter der-algcmeene win
keliersvereeniging, de heer J. Balder,
hood den jubilaris namens bestuur en
leden twee boekwerken aan.
Kinderhoekje
In l\ct jongste nummer van Eu rop a
Kabel spreekt de heer W. H. Haigh-
ton de rijns inziens gegronde hoop uit,
dat binnenkort een reorganisatie van
het Ncderlandsche loterijwezén zal
plaats hebben in dezen zin. dat. de
Staatsloterij en de daarop gebaseerde
particuliere loterijen tot een nieuwe or
ganisatie zullen worden verecnigd. Deze
zou onder staatstoezicht moeten staan
en door de overneming van de commer-
cieele leiding van d& particuliere instel
lingen tot resultaten komen, welke een
harmonische verbinding tusschen staats
bemoeiing en particulier initiatief oplc
veren.
Op de boven geschetste wijze zou de
reeds jarenlang van verschillende kan
ten voorgestane verbetering van de or
ganisatie der staatsloterij ten hate van
den fiscus een feit kunnen worden.
De heer Haighton herinnert er aan,
dat wijziging tot nu toe uitbleef, omdat
bepaalde vroegere politieke partijen op
grond van haar overtuiging tegen het
loterijwezen waren gekant^ Niet fje op
zet van de staatsloterij hehoefde veran
dering, maar wel hnnr omvang. Deze
was'inrmers sedert 1814. het jaar waar
in de Nederlandsche Staatsloterij werd
opgericht, onveranderd gebleven: alleen
de prijs van een heel lot steeg in ruim
1 eeuw van 70 tot 72.
Het gevolgde stelsel, dat veel gelijke
nis vertoont met de Saksische loterij,
hiedt den kleinen man gelegenheid me
de te spelen zonder hem hooge fipan-
cieelê lasten op te leggen; weinige trek
kingen per jaar. een lagen prijs van
1/20 lot en geleidelijke betaling van dien
inleg. Dat breede lagen des volks zon
der nadeel voor hen zelf kunnen mee-,
spelen, vormt den grondslag voor een
blijvende succes van een staatsloterij
Zooals gezegd, vormt de beperkte om
vang van de Ncderlandsche Staatslote
rij echter een bezwaar. Sedert 1814 is de
bevolking verdriedubbeld en het natio
nale inkomen sterk gestegen, doch bet
aantal loten bleef onverandérd Geen
wonder dat er naast de staatsloterij mei
21 000 heele loten per trekking nog
ruimte voor hot particuliere initiatief
was «met het gevolg, dat er in 1930 naast
de Staatsloterij nog zeven series van
21.Q0O loten volgens hetzelfde stelsel
door particuliere ondernerrfingen aan
den man werden gebracht. Het is dui
delijk, dat hierdoor den fiscus belang
rijke bedragen zijn ontgaan.
De regeling, gelijk de heer Haighton
thans verwacht, zou mits juist uitge
werkt niet behoud van het goede, n.l
de aanpassing aan de kleine beurzen
van de staatsloterij en de deugdelijk ge
bleken cjommercieele leiding van de vol
eens bet stelsel van de staatsloterij, ge
organiseerde particuliere loterijen een
uniforme en voor den fiscus rendabele
nfficicele speelgelegenheid scheppen
Hot meermalen bepleite „meer handels
geest in de staatsloterij" ware daarmede
tevens bereikt.
DE NOBELPRIJS VOOR
LETTERKUNDE
„Politiken" meent met beslistheid te
kunnen zeggen, dat de Nobelprijs voor
literatuur dit jaar naar Denemarken zal
-gaan. Er worden in dit verband twee
namen genbemd, nl. die van <len dichter
en hagiograaf Johannes Jorgcnsen en
van den geleerde Vilhelm Gronbcch
Jorgcnsen is bezig de laatsto hand te
leggen aan zijn biografie van de Zweed
sche heilige Brigitta. „Politiken" ver
baast er'zich over. dat niet de naam
wordt genoemd'van Joh. V. Jensen, vol
gens het blad de grootste lovende Deen.
sche schrijver.
33. Want die Janus stond voor niets,
had hü al zoo dikwüls gehoord. Eerst
had de goede Komt* dat niet willen
geloovenx maar nu hü daarstraks ge
zien had. hoe Janus er met het geld
vandoor ging, werd hij bang. dat zün
lieve Klompertje. wel eens ontvoerd
kon zün.
34.- En ia, hoor. Toen Klomp naar
boven keek. zag hü juist nog, hoe een
groote hand Klompertje bü zün buisje
greep cn hem door een raam naar
binnentrok. Maar als jullie denken, dat
vader Klomp bang werd. dan kennen
jullie hem nog niet. Hü zou zün zoon
wel eens even gaan verlossen.
Het. is gebleken, dat een belangrijk
bepaling, betreffende het verlonge:
van algcmeene abonnementskaarten va:
de spoorwegen onder do houders
deze kaarten nog geen voldoende lit
kendheid geniet. De mogelijkheid U
staat namelijk om vcrlengingskaartei
mits voor dezelfde klasse, reeds t.m. vi;
dagen voor den dag, waarop zij ingaao
in ontvangst te nemen, terwijl de nicu
we kaart dan onmiddellijk geldig i9.
Abonnementshouders, van wie verrt
weg de meesten telkens op den eerster
dag der maand hun kaarten verlengeii
wordt ten sterkste aangeraden van dp«
mogelijkheid een rilim gebruik te I13
ken, waardoor zij zich het ongerief vni
lang te moeten wachfftn kunnen hesp*
Het „Vad." meldt hel overlijden
66 jarigen leeftijd van mr. J. E.
Duys. sedert kort vrederechter en ou
lid der Twëede Kamer, waarin hij vc)
jaren de S.D.A.P. heeft vertegenvbooi
digd.
21 Februari 1877 in Nijmegen geboref
werd hij. na aanvankelijk als lichtirt1
troos te hebben gevaren, opgeleid
candidaat-notaris. Als zoodanig was
sinds 1900 op verschillende kantore
werkzaam, totdat hij in 1903 adjum'
commies werd aan de RijksverzeW
ringsbank. Aldaar w^ivl hij belast
het archief en de bibliotheek. Intusschef!
had hij zich bij de S.D.A.P. aangeslot^
en trad als propagandist op. In 1905 v*4
ligde hij zich te Zaandam, waar hii
1909 lid van den raad en in 1912 we
houder werd, wat hij tot 1923 is gewces
In 1909 werd hij tot lid der Tweede
mer gekozen. Daar roerde hij zich
vallend en heeft o a. hij dé hehandelin
van het ontwerp-TaJma tot invoerir
van een Invaliditeits- oh Ouderdomsve
zekering, een rede van negen uur g
houden. Hij is lid gebleven tot 1936. d'
27 jaar lang. Al dien tijd is hij als am
tenaar. ni hoofdcommies, der Rijksve
zekeringshank op nonactiviteit gewee?
In J935 verliet hij echter de s°c. dei
fractie wegens hevige geschillen met
parij o.a. door zijn brochure „Ter"orie
teering". eenige beschouwingen na
aanleiding van enkele vragen der dem
cratie, welke zelfs tot voorstellen
royeering als lid dér S.D.A.P. leidde
welke echter werden ingetrokken. II
werd evenwel 7 December d.a.v. door li
Partijbestuur geroyeerd.
In 1923 had hij zich in Dqn Haag
vesticd, waar hij ook korten tijd
van den raad is geweest. De wijziging
in het Academisch Statuut maakten li
mogelijk, dat hij in de rechtert kon gas
studeeren. In 1926 promoveerde hij
hij werd een bekend pleiter in straf-
civiele zaken.
Niet lang nadat hij de Tweede Kam
had verlaten, is de heer Duys uit P*
Haag vertrokken. Hij vestigde zich t°
in Lochom. In 1938 is hij lid der N.S
geworden en nog pas kort geleden.
Augustus, toen het vrederechterscli.'
werd ingesteld, is hij tot. vrederechter
Arnhem benoemd.
RECTORAATSOVERDRACHT TE
LEIDEN
LEIDEN, 16 Sept. Bij het eindig
van het cursusjaar 1940—1911 der RijK
universiteit 'e Leiden neeft prof. dr.
W. Bijvanck het rectoraat der tijdelij'
waarneming overgedragen aan den ou
sten asessor prof. dr. W. van der Woud
Pfof. dr. W. H. Keesom zal geduren"
het --studiejaar 19411942 optreden a
secretaris van,den senaat.
