Duitsche successen in den
strijd om Leningrad
Aantal krijgsgevangenen
stijgt voortdurend
Nieuwe bijdragen voor de
hulp aan Engeland
30 Sovjetdivisies
vernietigd
Inval in haven
van Gibraltar
KLOMPERTJE KLOM
Teheran niet bezet
66 MILLIARD DOLLAR
„Staalfirma's in
opstand"
Geen -Engelsche landing
FEUILLETON
Ie BLAD PAG. 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DINSDAG 23 SEPTEMBER 194
EERLIJN, 22 Sept. (D.N.B.). In den strijd om de verdedigingswerken van
Leningrad heeft op 21 September, naar het D.N.B. verneemt, een Duitscüe di
visie infanterie een doorbraak bewerkstelligd .door een door de bolsjewisten
taai verdedigde bunkerlinie Stormenderhand hamen de Duitsche infanteristen
een plaatsje en een in de nabijheid gelegen belangrijke hoogte. Bij hun verde
ren opmarsch overschreden de troepen van deze divisie een rivfer en wonnen
verder terrein. Bij hun sucresvollen aanval weerde de divisie talrijke zware
tegenaanvallen der bolsjewisten af. die gesteund worden door vele buitenge
woon zware tanks. De Sovjr>t9 leden hierbij zware verliezen. Ook in den na-
burigen sector drongen de Duitsche troepen met succes verder door en wier
pen de bolsjewisten terug.
In den centralen eector van het Oost el ijk front hebben de Duitsche lucht
strijdkrachten op 21 September mot goed resultaat troepen concentraties en
sterile colonnes bolsjewisten aangevallen. De Sovjets leden hierbij zware, bloe
dige -verliezen en verloren eoq groot aantal voertuigen en oorlogsmateriaal
Binnen het bestek van een aanval op voor den oorlog belangrijke doelen in dit
gebied is ook een vliegtuigfabriek met talrijke hommen bestookt Hangars en
werkplaatsen werden verscheidene malen getroffen Rovendien werden vijf op
den grond staande vliegtuigen vernield en minstens tien zwaar beschadigd.
Andere zeer sterke strijdkrachten van het Duitsche luchiwapcn werden ter
ondersteuning van do legerop«*rafies in den*sector om Leningrad in den strijd
gebracht. In onafgebroken aanvallen wierpen Duitsche gevechts en slagvliegers
hun hommen op veldversterkingen. bunkers, voertuigen en troepenconcentra
ties. Zwaro aanvallen werden zonwel overdag ale in den nacht van 22 Septem
ber gericht op de vesting Kroonstad. Kleinere formaties Duitsche gevechtsvlieg
tuigen ondersteunden de infanterie bij de zuivering van het eiland Ocsel. Hier
bij werden verscheidene artillerie en luchtafweerbatterijen der bolsjewisten
met bomtreffers buiten gevecht gesteld.
In het omsingelde gebied tusschen
den Dnjepr en de Desna zijn, naar
het D.N.B. van welingelichte zijde
verneemt, in do tot.dusver geleverde
gevechten ongeveer dertig Sovjet
divisies vernietigd. Uit welke uit-
eenloopende onderdeden de Sovjet-
formaties in het omsingelde gebied
ten Oosten van Kiëf thans reeds be
staan, blijkt uif bet feit, dat op één
plaats gevangenen zijn gemaakt,
die* afkomstig zijn uit 34 verschil
lende Sovjet-divisies.
Sterke formaties Duitsche gevechte
vliegtuigen en duikbommenwerpers,
slagvliegtuigen en jagers hebben op 21
September in de gevechten van het
Duitsche leger tegen de ten Oosten van
Kief ingesloten Sovjetstrijdkrachten
den bolsjewisten met bommen cn boord,
wapens nieuwe zware verliezen aan.
menschen en materiaal toegebracht. Al
leen in één gebied werden ruim 200
vrachtauto's vernield. Voorts zijn krach
tige aanvallen gericht op de Sovjetver-
keerslijnen ten Oosten 'van het door de
Duitsche troepen ingesloten gebied bij
Kiëf verscheidene stations werden ver
nield. De rails werden op vele plaatsen
opgebroken en eenige transporttreinen
werden door welgerichte bommen op lo
comotieven en rijtuigen vernietigd.
Persstemmen
NEW YORK, 22 Sept. (D.N.B.). De
pers staat onder den indruk van de
Duilsche successen aan het Oostelijke
front. De New York Times geeft toe, dat
de Sovjets na drie maanden oorlog
zwaar zijn getroffen en dat de tijd voor
Duitschland, en niet meer voor de ge
allieerden werkt. Ook de winter, zoo
schrijft het blad. zal geen beslissende
factor meer blijken te zijn. nu do Sov
jet-industrie- en grondstoffoncentra in
Duitsche handen zijn gevallen.-De New
York Daily News wijst er op, dat voort
zetting van den strijd in Europa een
reusachtige invasie zou veronderstellen
Aangezien de Engelschen echter een
dergelijke invasie door gebrek - aan
rnenschenmateriaal niet ten uitvoer
kunnen leggen, zou deze taak op de
Amerikaansche soldaten komen te rus
ten. Maar ook daarmede is geeneriei
waarborg gegeven, aldus het blad, dat
een overwinning zou kunnen worden be
reikt.
De Duitsche omsingeling van Kiëf is
een der „moeilijkste en meest gran
dioze" ondernemingen, waartoe men in
het geheele verloop van den veldtocht
tegen de Sovjets is gekomen, verklaart
de Londenseho Times. Het blad consta
teert clan, dat reeds groote bolsjewisti
sche productiecentra onder den voet
zijn geloopen en dat. de bedreiging van
nog vit&lere gebieden acuut is gewor
den. De verliezen van de Sovjets aan
oorlogsmateriaal en productiemiddelen
moet reed6 groot genoeg zijn om de ver
dediging moeilijkheden te bereiden,-Het
zou zinloos zijn te beweren, dat. aldus
het blad verder, in een veldtocht van
zoo'n omvang aanvoeren van buiten op
passende wijze de eigen ravitailleering
der Sovjets zouden kunnen vervangen,
wanneer hun oorlogsproductie zou wor
den verlamd.
BERLIJN. 23 Sept. (D.N.B.) Naar
Reuter meldt, is te Simla een officieel
bericht gepubliceerd, waarin gozegd
wordt, dat de berichten over een bezet
ting van Teheran door Brltsche en Sov
jettroepen onjuist zijn. Dit officieele
bericht zegt:
Tengevolge van atmosferische storin
gen zijn de verbindingen met Iran en
Irak de laatste dagen gestoord geweest.
Thans wordt, geconstateerd, dat de on
langs verspreide bèrichton, als zouden
geallieerde troepen Teheran bezet heb
ben, niet in overeenstemming mot do
waarheid zijn. De geallieerdo strijd
krachten bevinden zich nog steeds in
kampen buiten do stad."
Volgens Associated Press is in Lon
den officieel hekend geblaakt; dat het In
Londen belegde vermogen van den
vroégeren sjah van Iran geblokkeerd
is. Iloe groot dit vermogen is, werd niet
bekend gemaakt.
Uit Teheran wordt voorts gemeld, dat
het diplomatieke corps dat bij het kei
zerlijke hof geaccrediteerd is. gisteren
door den sjah in hel marmeren paleis
ontvangen is. De minister van buiten-
landsche zaken stelde do leiders dor
buitenlnndscH'e missies voor, die den
nieuwen vorst huh gelukwcnschen
aanboden.
Het agentschap Pars meldt dat de
regeering van Iran haar diplomatieke
vertegenwoordigers uit -Duitschland,
Italië en Roemenië zal terugtrekken.
Volgens do perscommentaren op de
gisteren gehouVlen bijeenkomst van hel
parlement heeft do nieuwe regeering
ook bijzonderheden verstrekt over het
nieuwe regecringsprc gram. De nieuwe
regeering zou hot voornemen hebben
om met inachtneming van do belangen
des lands 'zich tot de nauwste samen
werking te verplichten met de regce-
rin.gcn, „welker Txflangen met de onze
verbonden zijn".
WASHINGTON, 23 Sept. (D.N.B.).
Het federale bureau voor do bewape
ning heeft gisteren bekend gemaakt, dat
wanneer het Congres de thans aange
vraagde bedragen voor de hulpverlee
ning'aan Engeland goedkeurt, de kos
ten voor het bewapeningsprogram der
Vereenigde Staten in totaal 66.105 mil
liard dollar zullen bedragen. In dit ver
band wees het bureau er. op, dat de kos-
Jen der deelneming van de Verèenigde
Staten aan den wereldoorlog slechts 32
milliard dollar bedragen hebben.
Senator Taft hoeft in een redevoering
verklaard, dat de bezetting van IJsland
door de "Vereenigde Staten is onderno
men met de bedoeling, incidenten te
verwekken, die zouden leiden tot de
deelneming van de Ver. Staten aan den
oorlog. De bezetting van IJsland heeft
niet ten doel, dienstbaar tc zijn aan de
verdediging van de Vereenigde Stalen,
doch is slechts geschied voor de ver
dediging van Engeland. Daar IJsland
binnen de oorlogszone ligt, moet de be
zetting door troepen van de Vereenigde
Staten tot verwikkelingen leiden, welke
Roosevelt wenscht te zien ontstaan.
ROiME, 22 Sept. (D.N.B). -
Het opperbevel der weermacht
publiceert het volgende bericht:
Snelle vaartuigen van de mari
ne, welke de reede en de binnen
haven van d? vesting Gibraltar
waren binnengedrongen, hebben
een petroleumtankschip van 10.000
brt., een ander tankschip van 600
brt en 'n met munitie geladen koop
vaardijschip van 6000 brt. tot zin
ken gebracht en een ander met
oorlogsmateriaal geladen koop
vaardijschip van 12.000 brt. zWaar
beschadigd. Het laatstgenoemde
schip werd naar de rotsen gedre
ven. waar het omhoog liep en
daarom als verloren kan worden
beschouwd.
GENEVE, 22 Sopt. (D.N.B.). On
der het opschrift „Staalfirma's in
opstand" meldt do Daily Mail, dat
de leidende staalindustrieelen van
Sheffield, het staakcentrum van
Groot Brittannië. energiek bij Chur-
chil hebben geprotesteerd tegen do
arbciderspolitiek der Britsche re
geering.
De voornaamste oorzaak der ontevre
denheid is, dat. belangrijke geschoolde
arbeiders zonder rekening te houden
met de consequenties voor de produc
tie uit de fabrieken genomen en op an
dere plaatsen' ,aan het werk gesteld
worden. Werklooze mijnwerkers, die ja-
jren geleden naar de staalfabrieken
trokken en zich intusschen hebben op
gewerkt tot goede geschoolde werk
krachten. worden thans door de regee
ring na&r de mijnen teruggezonden.
Thans zien de staalfirma's zich ge
plaatst tegenover zoo'n schaarschte aan
arbeidskrachten, dat de oorlogsproduc-
lle daardoor sterk benadeeld wordt. De
mdustrieelen klagen er ook over. dat de
Engelsche regeering haar aan de indus
trie gegeven beloften niet nakomt. Fir-
-ma's die vertrouwende op deze regee-
ringsbeloften haar bedrijven hebben
uitgebreid, zijn in den steek gelaten en
krijgen geen staatsopdrachten en eeni
ge firma's kunnen niet eens hun nor
male uitgaven dekken.
BERLIJN. 22 Sept. (D.N.B.). Een
Engelsche landing in West-Europa zou
slechts een tweede Duinkerken beteeke-
nen, aldus heeft Commander King Hall
verklaard. Hall trachtte daarmede een
antwoord te geven op de thans in Enge
land vaak gestelde vraag, waarom de
Britten niet meer kunnen doen voor de
Sovjets.
ONTPLOFFINGEN IN ENGELSCHE
FABRIEKEN
NEW YORK, 23 Sept. (D.N.B.). As;
socialed Press m,eldt uit Londen, dat bij
ontploffingen in een niet nader genoem
de fabriek,, in het Noorden van Enge
land vele personen gewond zijn. An
dere ontploffingen in Middlesex \eroor-
zaaktcn verscheidene groote branden.
BEZUINIGING OP BRANDSTOF IN
ENGELAND
BERLIJN, 23 Sept. (D.N.B.). De
Britsche berichtendienst meldt, dat. de
geheele Engelsche bevolking is aange
maand zuinig te zijn met electriciteit,
gas, paraffipe, steenkolen en cokes.
Overtredingen worden gestraft.
VROEGERE KONING VAN
GRIEKENLAND TE LONDEN
BERLIJN, 23 Sept. (D.N.B.) De
vroegere koning van Griekenland,
George, is gisteravond te Londen aan
gekomen. Hij werd op het station ver
welkomd door den koning en de ko
ningin van Engeland, door Churchill,
Eden en andere leden der regeering.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUEHRER, 22 Sept. (D.N.B.). Het
opperbevel van de weermacht
maakt bekend:
In liet gebied ten Oostenvvan
Kiëf werd de vornieting voort
gezet van de vijandelijke strijd
krachten, welke In verscheidene
groepen zijn verstrooid en op
een zeer kleine oppervlakte zijn
samengeperst. De getallen om
trent krijgsgevangenon en buit,
waarvan gisteren in een extra-
bericht is melding gemaakt, zijn
thans weer aanzienlijk geste
gen. Bovendien zijn den vijand
bij het verijdelen van zijn wan
hopige uitvalspogingen zware,
bloedige verliezen toegebracht.
Zooals eveneens in een extrabe-
richt is bekend gemaakt is gisteren
Arendsburg, de hoofdstad van bet
eiland Oesel, tijdens een vastbera
den aanval ingenomen. De actie om
het eiland te zuiveren van de nog
aanwezige rosten van de vijandelij
ke bezetting is bijna voltooid.
Do luchtmacht heeft gisteren over
dag bij tal van aanvallen op bolsje
wistische schepen bijzonder groote
successen behaald. Zij bracht in de
Z\varte Zee een kruiser, twee torpe
dojagers, en een luchtdoèlkruiser,
alsmede negen koopvaardijschepen
met tezamen ongeveer 25.000 brt.
tot zinken. Op twee andere oorlogs
bodems en twee groote koopvaardij
schepen ontstond brand door de
uitwerking van bommen. In de wa
teren ten Weisten van Kroonstad
kregen het slagschip „October-Revo-
lutie" en de zware kruiser „Kirof"
vier voltreffers. Voorts werden drie
torpedojagers, een mijnveger en een
kanonneerboot door voltreffers be
schadigd.
Zooals in oen extra bericht -is be
kend gemaakt hebben duikbooten
op den -Atlantischen Oceaan twee
vijandelijke convooien on een al
leen varend koopvaardijschip aan
gevallen. In harden strijd worden
dertien zwaar geladen schepen
waaronder vier tankschepen, in
totaal metende S2.500 brt. tot zin
ken gebracht. Een ander -schip
werd door een treffer van een tor
pedo beschadigd.
De luchtmacht heeft gisteren
overdag op 1600 kilometer ten wes
ten van La Rochelle een tankschip
van 6.000 brt, tot zinken gebracht
en heeft in den afgeloopen nacht
rhet goede uitwerking belangrijke
militaire inrichtingen aan de En
gelsche Zuidoostkust aangevallon.
In het gobicd van het Ka
naal hebben Duitsche jagers
bij het afweren van vijandelijke
aanvalspogingen gisteren over
dag in hevige luchtgevechten
29 Britsche vliegtuigen omlaag-
geschoten. Slechts een enkele
Duitsche machine ging verlo
ren. Luchtdoelartillorio en pa
trouillevaartuigen haalden elk
nog een vijandelijk vliegtuig
omlaag.
In Noord-Afrika werd het vlieg
veld Koefra met goede uitwerking
gebombardeerd.
Noch overdag, noch 's nachts
heeft de vijand militaire acties bo
ven het gebied van het Duitsche
rijk ondernomen.
De vijandelijke propaganda stelt
pogingen in het werk om de in het
weermachtsbericht van 19 Septem
ber bekend gemaakte cijfers aan
dooden, gewonden en vermisten
van ónze luchtmacht op misleiden
de wijze met de verliozen a£fn vlieg
tuigen in verband te brengen. Hier
omtrent valt op to merken, dat de
Duitsche luchtmacht niet alleen
uit vliegerformaties bestaat, doch
ook de formaties luchtberichton-
dienst en luchtdoelgeschut omvat.
Een deel van laatstgenoemde for
maties wordt voortdurend gebruikt
in den strijd te land om vaak dicht
achter de voorste linies infanterie
bij den afweer van pantserwagens
en bij de bestrijding van 'kazemat
ten mede te werken. Hun verliezen
zijn vervat in de hekend gemaakte
'totale cijfers van de luchtmacht,"
y NEW YORK, 22 Sept. (D.N.B.). Naar een speciale correspondent van de
New York Times vanuit den specialen trein van Roosevelt meldt, heeft Roose
velt een speciale conferentie met de partijleiders bijeengeroepen. Het doel van
deze conferentie is nieuwe bedragen te verkrijgen voor de hulp aan Engeland.
Dozo cisch van Roosevelt moet vlug ingewilligd worden. Men verwacht, dat
met het oog op dc Duitsche successen in de Sovjet-Unie de druk op Engeland
zal toenemen. Derhalve is een verhöogïng en bespoediging van de Amerikaan
sche bewapeningsproductie voor Engeland noodig.
Teneinde de dopr Roosevelt geëischte bedragen in het Congres te doen aan
nemen, wil men do andere eischen uitstellen. Voorql, zoo verklaart de speciale
correspondent, zal Roosevelt op het oogenblik geen stappen ondernemen om dc
Amerikaansche neutraliteitswet te herroepen of te wijzigen.
Do democratische-senator Pepper heeft in een onderhoud verklaard, dat de
afloop van het Duitsche offensief tegen de Sovjets waarschijnlijk beslissen zal,
of de Vereenigde Staten aan den oorlog zullen gaan deelnemen. Do oorlog der
bolsjewisten is thans Amerika's oorlog. Dc Vereenigde Staten moeten den bols
jewisten alle mogelijke hulp doen toekomen.
In een redevoering voor het America "First Committee heeft senator Nye ver
klaard, dat Roosevelt en Churchill bij het publiceeren van hun oorlogsdoelsiel-
lingen de vrijheid van godsdienst hebben weggelaten, aangezien belden tracht
ten Stalin welgevallig te zijn, «die tegen iederen godsdienst is. Engeland noem-'
de Nye den aanvalslustigsten aggressor der wereldgeschiedenis. In de Vereenig
de Staten heeft Engeland 136 millioen dollar uitgegeven voor propaganda.
Président Roosevelt, die vanoch
tend uit Hydcpark is teruggekeerd,
heeft, onmiddellijk een bespreking
met de congresleiders gtrhad over
een spoedige voteering der gevraag
de zes milliard dollar voor de wet
tot hulpverieening aan Engeland en
over de wet op dc prijscontrole.
Volgens Associated Press deelden de
congresleiders hem mede, dat men de
voteering der zes"milliard wel wil be
spoedigen, dat dit verzoek waarschijn
lijk echter het huis van afgevaardigden
pas over veertien dagen zal bereiken.
De leider der democratische fractie,
McCormack, deelde de pers nog mede,
dat men het er bij het onderhoud over
eens was, dat de wet op de prijscontrole
spoedig moet worden aangenomen. Over
wijziging der neutraliteitswet was niet
gesproken.
Op zijn persconferentie heeft minis
ter Huil verklaard, dat hij reeds meer
malen heeft laten doorschemeren, dat
de neutraliteitswet naar zijn meening
gewijzigd moet. worden. Hij wilde ech
ter niet zeggen, of en wanneer de wet
herzien of ingetrokken zou. worden. De
wet fot hulpverleening aan Engeland i6
.hoofdzakelijk op zelfverdediging inge
steld, aldus Huil.
Het ministerie van marine heeft, me
degedeeld, dat. buiten de 12 Engelsche
44. Maur juist op het oogenblikdat pj™
Piet de wijde broekspijpen zou grijpen, \een
trok Klomp zijn bcenen omhoog cnoori
door de vaart kon de boef zijn even- Tïg
wicht niet meer houden en yiel hij P 'j
languit, terwijl vader Klomp in span- VO
m'ng toekeek, hoe dat- zou afloopcn. ue
Jon
w<
oorlogsschepen, die, zooals gemeld,
vorige week Amerikaansche havome j
aandeden voor reparatie en dergel ij-. e(|r,
doeleindenj nog 12 andere Britsche oor'yij
logsvoartuigen, waaronder drie slaAfen
schepen, zich om niet genoemde red«-en
nep in Amerikaansche havens hebbei^ev:
bevonden. De&e 12 schepen zijn echtür&j.
alle wëcr uitgevaren. I óp
In een radiorede hoeft afgevaar- ^1G.
digde Fish verklaard, dat de door
Roosevelt opgeworpen kwestie van
de vrijheid ter zee door en door met
huichelarij en uitvluchten doorspekt lUVV
is. Fish eiechte van de regeering, j
dat zij de poging oip het Amcri-
kaansche volk te bedreigen en het
angst aan te jagen zou opgeven.
Roosovelts laatste rede was een po
ging om met valsche, bedricgelijke
uiteenzettingen een oorlogsstem
ming te kweeken. De Ver..Staten zelf
hebben de neutraliteit, waarop de
vrijheid ter zee berust, gebroken.
Tf
i>6
Z<
ieni
ien|
ubi
De vakvereeniging van zeelieden hecfir
het overnemen van drie vrachtschepenen
waarop gestaakt wordt, door de federals®
regeering beantwoordt met het afkon-P-
digen van de staking voor de bemnn-?0V
ningen van drie nieuwe schepen. Vo!>pa
gens de meening van New Yorksche blaten
den zal het tusschen het federale scheep inl
vaartbureau en de vakvereeniging vauyijl
zeelieden wel tot een heftig conflict ko-|'o
men, ingeval de federale scheepvaart-I^'
overheid schepen, waarop gestaaktP-L
wordt, blijft overnemen en hen denlbo
dienst zal doen hervatten. De vakver-féii
eenigingssecretaris. Hawk, heeft vei'-WS;
klaard, dat de vakvereeniging in zeerpc
korten tijd een nlgcmeene staking zal .j1!
afkondigen, waaraan ongetwijfeld 20.000 ,nj
zeelieden gevolg zonden geven, wanneer
het federale scheepvaartbureau aan de
zen maatregel zal blijven vasthouden.®
Door een olgemeeno staking zou het
heele verkeer aan de Oostkust wordonjer
stilgelegd. Aan den anderen kant ech-wf
ter heeft de vertegenwoordiger van het|w
federale scheepvaartbureau in NewP®!
York. kapt. Conway, verklaard, dot hetpM
federale scheepvaartbureau nooit zalL,
toestaan, dat deze schepen 6tilgelegd(er
zullen worden. gc
me
HOOFDSTUK 1.
Is die Clown krankzinnig geworden?
Op den een en dertigsten Januari
1932 brachten de bladen het volgende
bericht: Lord Lemaile, een rijke zestig
jarige gentleman en groot liefhebber
van sportten acrobatiek, was in -den
nach.f, van 30 op 31 Jaunari in zijn
landhuis te Richmond, waar hij met
zijn dochter Maud, een hekende schoon
heid, woonde, door den beroemden
clown Golden aangevallen en bijna ge
wurgd.
De menschen schudden het hoofd
Wat mankeerde mister Golden? Vijf
weken lang was hij de sensatie van de
hoofcTStad geweest en nu plotseling
deze poging tot moord! Het was een
eigenaardige geschiedenis en om er
iels meer van te begrijpen zocht men
in zijn herinnering naar datgene wat
men van dezen- mister Golden, den
„Clown met den gouden lach", wist.
Zooals elk jaar was ook nu op den
twintigsten December in Olympia het
kerstcircus geopend Met een briilant
programma, ec-n schitterende aanklee
ding en een groot succes. Bertram W.
Mills, de grootste eircuseigenaar, )iacht_
Ie elk jaar de kolossale hal gedurende
den Kersttijd. In het midden van de
grootsche ruimte liet hij zijn circus op
slaan en rondom den rooden ring der
manege stegen de steeds breeder wor
dende cirkels der zitplaatsen; de rest
van de ruimte was verhuurd aan de
eigenaars van allerlei caroussels,
rutsdhbanen, schommels, schiettenten
en kramen zoodat rondom het circus
een vroolijke jaarmarkt joelde.,
Tweemaal per dag hadden cfo circus
voorstellingen plaats. Dan straalden in
de hooggewelfde koepol de maclvtige
lampen en- goten een magisch licht
over den rooden ring, het witte zaagsel,
de roode, groene, gele en met, goud be
slikte livreien en de gepoederde prui
ken der pages. Dan trokken, terwijl de
muziek met een zachte wals begon,
langzamerhand aanzwol entenslotte
een triomfmarsch speelde, de hoste ar.
tisten der wereld turners, koord
dansers, goochelaars, acrobaten, kunst
fietsers, paardrijders en roofdieren
door de manege
En dan brak opeens de muziek af,
terwijl rondom het rumoer yan de
jaarmarkt verstomde. De pages, de
knechts, de stalmeesters cn Regisseurs
gingen in twee riien tegenover elkaar
staan. Want nu kwam de clou, de sen
satie van het programma, „de man met
den gouden lach". Tusschen de twee
rijen door liep ving maar struikelend
en zigzag een nauwelijks middelgroo-
tef tamelijk dikke heer in een ouder.
wetsch versleten iaquef met een wan
delstok en een grijzen bolhoed op zijn
bolleri kop, waarvan de groote ooren
afsfohden.
Pas wanneer de man midden in de-
manege stond, kon men zijn gezicht
duidelijk zien: het was een goedaardig,
werkelijk ontroerend vollemaansfacie,
me,t. een kolossalen neus en vvaterblauw
varkensoogjes. Hij scheen geheel ver_
rast door het schelle- licht der op hem
gerichte schijnwerpers, keek verlegen
om zich heen, nam tenslotte zijn üioed
af, maakte een linksche buiging en
fluisterde door <de stilte:
„Neem me niet kwalijk Golden!"
I-Iet'Klonk gegeneerd en meisjesachtig
schuchter, zoodat de zevenduizend toe
schouwers een medelijdend lachje op
hun gezicht kregen. Maar wanneer vlak
daarop zijn hoed, dien hij nerveus heen
en weer had gedraaid uit zijn hand wil
de glippen en hij het hoofddeksel met
een grappige beweging weer vastgreep,
stiet hij een kort, blatend lachje uit.
en e<?n dreunend gelach antwoordde
hem van alle kanten. Wanneer het ver
klonken was. waagde mister Golden op
nieuw dat blatende lachje, ditmaal al
leen wat stoutmoediger en weer don
derde de echo uit. zevenduizend kelen.
Dit spelletje herhaalde zich nog een
paar maal en telkens gaf de clown zijn
lach een andere nuance, terwijl hij door
weinige, maar zeer grappige bewegin
gen en een allerfijnste mimiek niet
meer dan een knipoogje, een vertrokken
mond het lachkoor om zich heen
deed afnemen en aanzwellen en ten
slotte tot een orkaan liet toenemen.
Men kon niet beweren, dat die clown
Golden erg veel deed voor de rijke gage,
die Bertram Mills hem per dag betaal
de; hij bewoog zich nauwelijks, speelde
met zijn slokje, zijn hoed,.zijn vingers
en vertrok zijn gezicht een beetje. Maar
fle uitwerking daarvan was enorm, zijn
lach stak onfeilbaar aan, het was wer
kelijk een gouden lach. HjJ beh'eersch-
te hem virtuoos, kietelde zijn toeschou
wers tot uitbarstingen van vroolijkheid
en liet hen proesten en gillen, hard of
zacht, zoo lang of korthals hij het ver
koos
Maar dan zwaaide hij opeens met
zijn hoed, legde zijn stokje op den
schouder, wierp zijn ronden kop over
moedig in den nek en begon te mar-
rheeren, struikelend en zingend als een
dionkeman. En dan kwam de „gouden
lach": zoo volmaakt vrij van elk aardsch
gewicht, zoo jubelend, juichend ani
maal en eerlijk, dat de raenschenmassa
uit één mond meelachtè, de man in de
loge even onbeheerscht als de dokwer
ker op de galerij, dat zevenduizend
menschen zich in dat bevrijdende, heer-
hjkie lachen verloren en deel hadden
aan deze cindelooze vroolijkheid.
Twintig maal in elke voorstelling
moest de clown in de manege terugko
men om voor het razende applaus te be
danken. Hij verscheen dan telkens in de
houding van een dronkeman, steunend
op zijn stokje. Hij zong niet meer, lacjh-
'e niet meer 'en boog slecht-s nog stom.
bescheiden en ernstig. De collega's die
hem achter het gordijn konden gade
slaan, bemerkten hoe zeer zijn werk
hem vermoeid had.
Wanneer hij eindelijk terugkwam,
was hij totaal uitgeput. Dan verscheen
onmiddellijk zijn gezellin, een magere,
leelijke vrouw, pakte hem stevig vast
en wikkelde hem in een groote wollen
deken, zoodat hij nauwelijks meer tot
aan de taxi kion loopen, die buiten al te
o achten stond en hem dadelijk naar
zijn hotel bracht Natuurlijk ging de
vrouw mee. Men noemde haar „de groe
ne" omdat haar haren waarschijnlijk
tengevolge van een slecht toegepast
verfmiddel, een groenen glans hadden.
„Zeg jongens hij huilt! Dc grooto
clown huilt!" zei de kleine zestienjarige
Armida van d^ acrobatentroep, die na
Golden optrad, opgewonden tegen de
andere leermeisjes. „Ik lieh het, toen
hij uit de manege kwam en vlak langs
mij liep, duidelijk gezien: hij had tra
nen in zijn oogen!"
„Onzin! Waarom zou de" groote clown
huilen! Hij zal wel gezweet hebben,"
was het antwoord.
Maar het kleine ding bleef erbij dat
Golden gehuild had.
„Mogelijk is natuurlijk alles," zei de
chef van de troep schouderophalend en
daarmee was de zaak afgedaan,
Mister Golden was geheel nieuw en
.niemand herinnerde zich hem ooit .te
voren gezien te hebben .Er werd gezegd,
dat Mills hem in Amerika geëngageerd
had, waar hij kort tevoren in een niet
al te groot variété gedebuteerd had. In
ieder geval werd de „man met den gou
den lach" in enkele dagen beroemd, hij
kreeg zooals men van de agenten
kon hooren prachtige aanbiedingen
met reusachtige gages.
Maar de collega's spraken nog meer
over iets anders: de groote teruggetrok
kenheid namelijk waarin Golden leef
de. Hij scheen bijna menschenschuw,
vertoonde zich slechts in het circus
wanneer hij moest optreden en ver
dween onmiddellijk daarna weer, ter
wijl hij- angstvallig elke ontmoeting
uit den weg ging.
Dat deze gereserveerdheid geen hoog
moed kon zijn, daarover was men het
achter dè coulissen van Olympia wel
eens.
Enkele artisten veronderstelden, dat
Golden niet gezond was. Anderen ver
dachten hem ervan een stille drinker
te, zijn. Of zou hij misschien veel teleur
stellingen achter den rug hebben cn een
dij
groot leed meedragen? De oude mana
ger, van den Hongaarschen ruitertroep,
een man, die al zeventig jaren met al*
lerlei circussen was meegetrokken, zei,
dat 'hij herhaaldelijk menschen ontmoet M
had, die innerlijk geheel gebroken en|\j
toch in de manege buitengewone artis-] i
ten waren geweest.
„In elk geval is dc „man met den|
gouden lach" nerveus en overgevoe
lig, en mij dunkt, dat hij van 'binnen
niet heelemaal in orde is," zei de eer- I
ste regisseur. „Want wat de 'kleino
Armida pas verteld heeft, is inderdaad
waar: Golden, de groote clown, heeft
af en toe tranen in zijn oogen. Ik hebij
het zelf gezien, zoowel voor zijn op-^
treden als daarna." Ld
m
En deze ziekelijk verlegen man, deze Tij
stille, schuchtere Golden was nu bijna! J
een moordenaar geworden, en badly]
Lord Lemaile, die nog bovendien een \i
der beschermheeren van het kfcrstcii'-o.
cus was, aangevallen en half gewurgd?®)
Onbegrijpelijk! w
Het was.in den nacht van den der-a
tjgsten Januari gebeurd na de laatste®
voorstelling van Mill's Kerstcircus. Defl
artisten, die hadden meegewerkt, wis-ij
ten liet volgende te berichten: Golden,
het tweede nummer na de pauze,' was$
ria zijn optreden niet zooals gewoon- n
lijk door het gordijn naar zijn garde- -f
robe gegaan, maar verdwenen door q
den ingang van het publiek, die daar fl
tegenover lag. Een portier had gezien, S3
dat hij vlug in een wachtenden wagen j
siapte. Het was de wagen van Lorl jj
Lemaile,, die den clown begroette waan
na zij sdmen wegreden.
(Wordt vervolgd.)
