Leningrad
onder vuur
Commentaar
op Churchill
KLOMPERTJE KLOMP
4 divisies verslagen
Britsch-Italiaansche
luchtgevechten
De toestand in het
protectoraat
Schepen der V.S. naar
oorlogs-zones?
V alerius de Saedeleer f
Gerard Zalsman 7 0 j aar
PAGINA 2
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DONDERDAG 2 OCTOBER 1931
BERLIJN, 1 October (D.N.B.).
Zware Duitsche artillerie heeft in
den loop van 30 September met. goe
de uitwerking belangrijke indus-
trieele installaties in Leningrad be
stookt en verder opnieuw met suc
ces het in de haven van Kroonstad
liggende Sovjet slagschip „October-
revólutie" beschoten.
Bit slagschip, dat in de afgeloopen da-
pen herhaalde malen door Duitsche gra
naten zwaar werd beschadigd, kreeg
verscheidene nieuwe treffers.
In#de haven van Oranienbaum werd
een Sovjet kruiser met succes bescho
ren. De zware Duitsche artillerie heeft
op 30 September de havenwerken van
Oranienbaum beschoten, waar een groo-
te ontploffing en pen uitgebreide brand
waargenomen werden.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben,
naaiNtbet D.N.B. verneemt, hun aanval
len op Moskou ook in den nacht on 1
Or'ober met succes voortgezet. Talrijke
militaire doelen en ravitailleeringsin-
stallatie* der Sovjethoofdstad kregen
bomtreffers.
Landingspoging afgeslagen
Aan den oever van het Ladogameer
(ten zuidoosten van Schluesselburg heb
ben de bolsjewisten op 30 September
landingspogingen ondernomen. De actie
ider Sovjets werd door de soldaten van
de hier gelegprde Duitsche divisie bij
tijds opgemerkt, en verijdeld. De bolsje
wisten werden met zware verliezen af
geslagen.
Aan het front tusschen Ladoga- en
'Anegameer maakten Finsche troepen
in zware gevechten den 30sten Septem
ber opnieuw goede vorderingen. In het
pevechtsgebied van een Finsche divisie
werden twee Sovjet bataljons volkonien
vernietigd. Vierhonderd gevangenen
vielen daarbij in Finsche handen. Tij
dens een tegenaanval op een andere
plaats, die geen 6iicces had, verloren de
Sovjets 200 gevangenen en lieten zij drie
maal zooveel dooden op het. slagveld
achter. Een andere divisie sloeg den
SOsten September sterke tegenaanvallen
met succes af. Voor de Finsche stellin
gen bleven meer dan vierhonderd geval
len Sovjetsoldaten liggen. Een Finsch
legerkorps behaalde de laatste dagen
tijdens zware gevechten, waarbij hard-
nekkigen tegenstand werd geboden,
nieuwe terreinwinsten. In het gebied
van dit corps werden tot nu toe 2000
gevallen Sovjet-soldaten geteld. In het
Noorden van het front divong het ge
stadige opdringen der Finsche troepen
de bolsjewisten om hun stellingen naar
achteren te verleggen. Hier verloren de
Sovjets meer dan 500 dooden.
In het Zuid-Oosten
Tijdens den vernietigingsslag in het
gebied ten Noordoosten van Dnjepro
petrowsk drong een Duitsch regiment
pantserwagens in het centrum der tang-
vorm ig omsingelende Duitsche en Ita-
liaansche afdeelingen naar voren op de
plaats waar de beide legers van de tang
zich vereenigden en verdeelde aldus
het. omsingelde gebied. Op hetzelfde mo
ment. joegen de afdeelingen van de
Duitsche en Italiaansche legers telkens
nieuwe wiggen in de massa der bolsje
wisten, die onder den indruk van het
optrekken der pantserwagens in ver
warring waren geraakt. De bolsjewis
tische troepenmassa'6 werden opgerold
en reusachtige hoeveelheden vernield
oorlogsmateriaal, duizenden lijken en
lange stoeten gevangenen vormden een
aanwijzing van de hevigheid der slag,
waarin drie Sovjets-divisies werden ver
nield.
Naar de Italiaanêche pers in aanvul
ling op den in het buitere he weermacht-
bericht meldt, werd de omsingeling van
de» Sovjets tot stand gebracht op een
oppervlakte van 100 kilometer breedte
en diepte. Bij een gelijktijdigen concen-
trischen aanval vanuit het. Noordwesten
en het. Zuidoosten, d.w.z. in de richting
van en loop van den Dnjepr, gelukte
bet Italiaanschen formaties reeds na
den eersten dag het omsineelingsgebied
tesluiten en in de volgende dagen in
kleinere stukken te verdeelen en ten
slotte op te ruimen. Daar de totdusver
gemaakte gevangenen afkomstig zijn
uit vier verschillende Sovjet-infanterie
divisies, zijn vermoedelijk deze vier di
visies in het omsingelde gebied ingeslo.
ten en vernietigd. 4
Italiaansch legerbericht
ROME, 1 Oct. (Stefani). In zijn
weermachtsbericht no. 486 maakt bet
Italiaansche opperbevel het volgende
bekend:
Noor d-A f r i k a: Onze vliegtuigen
hebben met succes'Engelsche slellingen
en .opslagplaatsen van Mersa Matroe ge
bombardeerd.
Duitsche vliegtuigen hebben een aan
val gedaan op een vijandelijk koopvaar,
dijschip en dit getroffen. Voorts hebben
zij bommen geworpen op de havenwer
ken van Tobroek. Bovendien hebben zij.
een Blenheim-machine neergeschoten,
die een aanval probeerde te ondernemen
op een van onze koopvaardijschepen.
Vijandelijke vliegtuigen ondernamen
vluchten naar Benghasi en Tripolis,
waarbij zij eenige verkeerswegen en
woonhuizenTTeschadigden. Een der aan
vallende vliegtuigen werd in Tripolis
brandend neergehaald en een andere
machine te Benghasi.
Oost-Af r, ik a: Onze afdeelingen
hebben met succes stoutmoedige ver
kenningen verricht tusschen de vijande
lijke linies.
Gistermiddag is een formatie van ze
ven vijandelijke vliegtuigen, di-e in
scheervlucht een vliegveld op Sicilië
aanvielen, onderschept door drie Ita
liaansche jagers, die een vijandelijke
machine neerhaalden. De bestuurder
van dit toestel sprong aan het val
scherm in open zee ter hoogte van Pun-
to. Scarania. Een van onze Roode Kruis-
vliegtuigen, jïat derwaarts 'gestuurd
werd om den Engelschen piloot te red
den, werd door zeven Hurricanes aange.
vallen. Onze jagers grepen terstond in,
bevrijdden het Roode Kruis-vliegtuig en
schoten twee vijandelijke toestellen
brandend omlaag.
De Engelsche vloot heeft na de harde
slagen, welke zij door de in het extra-
bericht gemelde actie van one lucht-
wapen heeft moeten incasseeren, op den
terugweg naar Gibraltar nieuwe schade
door onze duikbooten geleden. Deze
duikbooten opereerden in het zeegebied,
waar de koopvaardijschepen varen. Vijf
van onze duikbooten slaagden erin ze
aan te vallen en met stelligheid twee
eenheden te torpedeeren.
PRAAG, 1 October (D.N.B.). In het
blad Prazsky List kenmerkt Gus-
tav Doerfl de incidenten, waarvan mel
ding is gemaakt, als een gevolg vap het
verzuim der, Tsjechen om zich te ont
doen van de rampzalige joodsche vrij-
metselaarspest. Nauwkeurig volgens de
aanwijzingen van de Londensche radio
joden heeft, een zeker deel van de
Tsjechische openbare meening de waar
schuwingen van de eigen pers in den
wind geslagen, onzinnige leugens ver
spreid en zoo de tak doorgezaagd, wel
ke de toekomst van allen draagt. Toen
het Rijk met de nobele geste van de
Europeesche overwinning en in het vol
le bewustzijn van zijn 6terkte, geduldig
wachtte, zoo schrijft Doerfl verder, om
de verdwaasde Tsjechische koppen weer
tot. rede te brengen, werd dit door de
joden en vrijmetselaars al6 een zwakte
uitgelegd.
De maatregelen, welke tot dusver door
den plaatsvervangenden rijksprotector
genomen zijn, bewijzen, dat de atmos
feer in dit eebied *ot op den bodem toe
gereinigd zal worden. Thans is de vol
gende duidelijke richtlijn van kracht:
alles te doen, wat ten goede komt aan
het door Duitschland geleide Europa, en
alles te laten en te ond^drukken wat
het. kan schaden. De betrokkenen kun
nen dus de Londensche joodsche ophit
sers bedanken. Misschien zal hun offer
een waarschuw ing zijn voor alle ande
ren.
NEW YORK, 1 Oct. (D.N.B Huil
heeft na zijn bespreking met Roosevelt
te kennen gegeven, dat. de wijziging der
neutraliteitswet het voornaamste onder
werp van bespreking was geweest, zoo
meldt de New York Times uit
Washington.
De wet zal waarschijnlijk in dien
zin worden gewijzigd, dat het aan
schepen der Vereenigde Staten ge
oorloofd zal zijn oorlogsmateriaal
voor Engeland of direct in de ha
vens der oorlogvoerende landen of
in de gevechtszones af te leveren,
waar het niet het. meeste effect te
gen de spilmogendhedeh kan wor.-'
den gebruikt
Verder bestaat het voornemen derge
lijke Amerikaansche schepen te bewa
penen. De aflevering van Amerikaansch
oorlogsmateriaal wordt dan een vast
onderdeel van het programma tot hulp
verleening aan Engeland.
De New York Herald Tribune
schrijft, dat Hull Roosevelt, verslag
heeft, uitgebracht over de jongste onder
handelingen 'usschen de Vereenigde
Staten en Japan. De verhouding tus
schen deze beide landen werd minder
goed. Een der voornaamste punten van
BERLIJN, 1 Oct. (DN.B.) De laat
ste rede van Churchill wordt in Duitsche
politieke kringen in zooverre interessant
genoemd, dat zij opheldering geeft over
de militaire en politieke situatie van En-
land. opheldering, die Duitschland slechts
versterkt in zijn vertrouwen oo de over
winning en die de opvatting versterkt dat
Engeland een stellig einde tegemoet gaat.
Feitelijk is deze rede, zoo wordt hier
verklaard, een mengelmoes van onwe
tendheid ten aanzien van de politieke
en militaire posities'van Duitschland en
van verlegenheid tegenover het eigen
volk. In het middelpunt staat de poging
het Engelsche volk er een soort verkla
ring voor te geven, waarom Engeland
niet voornemens is de Sovjets meer te
helpen. Tot deze opvatting komt men
in kringen alhier op grond van den als
essentieel opgevatten zin, die luidt: „In
velerlei opzicht gelijken de problemen,
waar wij thans tegenover staan, op die,
waar wij verleden jaar tegenover ge
plaatst waren, toen wij met bloedend
hart gedwongen waren te weigeren de
laatste nog resteerende jachteskaders
naar Frankrijk te zenden, aangezien
daarvan onze geheele weerstandskracht
afhankelijk was". Uit dezen kernzin
spreekt een voor het Engelsche volk en
voor de Sovjet-Unie opgesteld pessi
misme, teneinde in zekeren zin van te
.voren al een weigerend antwoord te
geven op de eischen van Moskou.
Voor welingelichte Duitsche kringen
is het aan geen twijfel onderhevig, dat
Moskou uitzending heeft geëischt van
.een expeditiecorps, onverschillig, of dit
aan het Kaukasisohe of aan een ander
front, in den strijd zou worden gebracht.
Churchill's antwoord daaVop is, naar
men m deze Duitsche kringen ver
klaart. ook in "zoo verre interessant, om
dat. hij voor de eerste maal de ondeug
delijkheid van het Engelsche landleger
toegeeft met de opmerking, dat het een
kleine, onbelangrijke eenheid betreft,
zonder bijzondere militaire ervaring.
Churchill had deze bekentenis volgens
de Duitsche opvatting eigenhjk moeien
aanvullen met de mededeeling, dat om
die reden een militaire ondersteuning
van welken aard ook voor Sovjet-Rus
land niet in aanmerking komt. Dit
schijnt, naar men in bet bijzonder in
.het licht stelt, het kernprobleem te zijn
van zijn redevoering.
Wanneer Churchill zeer positieve
mededeelingen doet over de beweerde
vermindering \an de Britsohe scheeps-
verliezen, geeft men in politieke Duit
sche kringen zonder meer toe, dat. in
'derdaad de laatste maanden minder,
scheepsruimte tot zinken is gebracht
dan in de daaraan Voorafgaande. Dit
feit moet echter niet. toegeschreven wor
den aan den Engelschen afweer, maar
geschil bestond in het lidmaatschap van
Japan van het driemogendhedenver.
drag. 'De ambtenaren in Washington
zien geen mogelijkheid tot overeenstem
ming, zoolang Japan lid is van het drie-
mogend heden verdrag.
De minister van marine. Knox, heeft
in een rede op de jaarvergadering' van
den Amerikaanschen bond van advoca
ten verklaard, dat de heerschappij ter
zee ten minste voor de eerste honderd
jaar in /handen van Amerika en Enge
land moet blijven.
Hij wees op de voordeelen, die de Ver
eenigde Staten en Engeland al6 gevolg
van hun gemeenschappelijke heerschap
pij ter zee genieten en stelde verder den
eisch, dat de Vereenigde Staten als het
er op aankomt besluiten op vreemden,
en niet op eigen bodem oorlog te voeTen
Ook eischte hij den eenen maatregel na
den anderen ter vernietiging van
Duitschland, Italië en Japan.
Als onderdeel van de campagne om
het Amerikaansche volk in den oorlog
Ie dr/ijven, worden thans in de Vereenig
de Staten verschillende merkwaardige
plannen aangekondigd. Zoo is men
voornemens op 9 October in het kader
v«an luchtbeschermingsmaatregelen de
starl New York te evacueeren.
Op hpt oogenblik heerscht er een ham-
sterepidemie in de Vereenigde Staten,
zoo wordt gezegd in een door D a g e n s
N y h e t e r gepubliceerd bericht van
United Press. Deze epidemie is veroor
zaakt door het feit, dat ale- gevolg van
de op 1 October ingevoerde belastingen
verschillende goederen in prijs zijn ge
stegen.
aan de omstandigheid, dat het scheeps
verkeer naar Engeland in het algemeen
met 50 pet. achteruit is gegaan, omdat
een groot deel van de scheepsruimte
ont(rokken is aan het Engelsche be
drijfsleven en gebruikt wordt voor an
dere doeleinden. Hierbij kan het vol
gens Duitsche opvatting volkomen on
verschillig zijn, of deze vermindering
te wijten is aan de actie van duikboo
ten en vliegtuigen, of aan andere initia
tieven. In elk geval echter zal Chur
chill ook ten aanzien van zijn optimis
tische mededeeling wel wat anders lee-
ren, zoodra de Duitsche communique's
over de cijfers van tot zinken gebrach
te schepen uitkomen.
Churchill, heeft verder verklaard, dai
Engeland niet zal aarzelen Rome „naar
beste krachten en zoo zwaar mogelijk uit
de lucht te bombar deer en"indien in den
loop van den oorlog zou blijken, dat een
dergelijke actie doelmatig cn nuttig zou
zijn.
De Italiaansche rejictle op deze ver
klaring van Churchill was: Kom het maar
probeeren".
Italiaansch antwoord
In Italiaansche kringen verklaart
men, dat den Britschen vliegtuigen een
warme ontvangst zou worden bereid
door afweergeschut en jachtvliegtuigen
van de nabijgelegen bases. Tevens deel
de men mede, dat vele kerken en histo
rische monumenten bedekt, zijn met
zandzakken en andere middelen ter be
scherming tegen everitueelc bombarde
menten. Tevens verklaarde men. dat
Italië in geen enkel opzicht zijn oorlogs
politiek zal wijzigen om een bombarde
ment van Rome door de Engelschen te
voorkomen.
Van hooge Vaticaansche zijde wordt,
volgens United Press, verklaard, dat de
paus den persoonlijken afgezant van
president Roosevelt. Myron Taylor, tij
dens diens kort verblijf te Rome, een
boodschap voor Roosevelt heeft over
handigd, waarin hij er bij de Ameri
kaansche regeering op aandringt haar
invloed te laten gelden in verband met
een eventueel bombardement van Rome.
In kringen van het Vaticaan gelooft
men verder, dat de paus Taylor er op
opmerkzaam heeft- gemaakt, dat een
luchtaanval op Rome de geheele katho
lieke wereld tegen de aanvallers in het
harnas zou kunnen jagen.
ORKAAN IN NICARAGUA
MEXICO, 1 October (D.N.B.). Nica
ragua is door een zwaren orkaan geteis
terd. Men raamt het aantal dooden op
ruim 400.
BINNENLAND
De N.V.D. opent een tehuis
voor oude dames
DIEREN, 1 October. Gistermiddag
werd hier het eerste tehuis voor oude
dames van den Nederlandschen Vojks-
dienst geopend, gelegen aan den Zut-
phenschenstraatweg.
In dit tehuis kan ieder worden op
genomen, die zich hiervoor aanmeldt,
ongeacht het feit of de betrokkene veel
kan betalen of weinig. Ieder krijgt in
het tehuis de beschikking over een
eigen slaapkamer, die volledig is inge
richt. zoodat eigen me.ubelen niet be
hoeven te worden medegebracht. De
aanmeldincr voor opname kan geschie
den bij den Nederlandschen Volks-
dienst in Den Haag. Dit eerste tehuis
biedt ruimte voor ongeveer 20 dames.
Op den eersten dae waren reeds vier
bewoonsters aangekomen, die opgeto
gen waren over het tehuis, waarachter
een ongeveer \A h.a. croote tuin ligt,
met. prachtige gazons en bloeiende ro
zenstruiken
De landschapschilder Valerius de
Saedeleer is 74 jaar oud te Etichove
overleden, aldus de N.R.Crt.
Valerius de Saedeleer is 10 Augustus
1S67 te Aa.lst geboren. Hij heeft aan de
academie in zijn geboorteplaats en te
Gent gestudeerd waarna hij in bet ate
lier van Frans Courtens heeft gewerkt.
In het milieu van de eerste Laelhem-
sche school heeft hij, mede onder in
vloed van George. Minne, eigen weg ge
vonden. Terwijl het werk der luminis-
ten op de tentoonstellingen in België
hoogtij vierde, kwam de Saedeleer met
een staalhard, van kleuren sober,
scherp lineair landschap, vooral
sneeuwgezicht, waar een geweldige, ef
fen grijze hemel zich welft over een
smalle strook aarde met rijen zwarte
boomen, dor en somber. ®Den winter
schilderde hij en de vroege lente, kale
akkers en naakte boomen. Hij vertolkte
het weidsdhe heuvellandschap van
Zuid-Vlaanderen, somwijlen als een pa
norama
Te Tiegen beeft hij gewoond, Jater
te Etichove; tijdens den vorigen oorlog
vertoefde hij in Engeland. Zijn manier
van schilderen heeft hij in den loop
der jaren nauwelijks gewijzigd.
Men kan gerust beweren, dat vijftig
jaar geleden de zangkunst in ons land
tot bloei gekomen is. Er verscheen een
jonge Haarlemmer, die onze zangkunst
nieuwen luister bij zou zetten: Gerard
Zalsman.
Aan het conservatorium te Amster
dam had hij gestudeerd bij Cornelie van
Zanten en Messchaert: daarna had hij
in Duitschland nog lessen genomen bij
Julius Stockhausen en prof. Schultze.
In korten tijd slaagde Zalsman er in
naam te maken. Zoowel in zijn vader
land als in andere landen van Europa
werd hij erkend als een van de edelste
baritonzangers, toegerust met een stem
van zeldzaam schoon timbre, van vol
maakte klanknoblesse. Na vrijwel in
alle landen van Europa gezongen te
hebben, vertrok de kunstenaar in 1916
naar Nederlandscb-Indië en vandaar
naar Japan en China tot het maken van
een kunstreis. De toenmalige oorlogs
omstandigheden veroorloofden hem niet
naar het vaderland terug te keeren en
hij vestigde zich te Sjanghai, waar hij
acht jaar als zaneer en zangleeraar ge
werkt heeft. In 1925 keerde Zalsman te
rug. Hij vestigde zich toen als zangpae-
dagoog te 's-Graverrhage en nog altijd is
hij daar werkzaam en daar hoopt hij 6
October a.s. zijn 70sten verjaardag te
vieren. Zalsman is niet uitsluitend ora
torium- en liederenzanger geweest. Ook
is hij meermalen opgetreden in door
wijlen Rovaards georganiseerde drama
tische vertooningen met muziek.
MIDDELBARE LANDBOUWSCHOOL
TE DORDRECHT
VGRAVENHAGE. 1 Oct. Naar
wij van bevoegde zijde vernemen, zal
de nieuwe middelbare landbouwschool
te Dordrecht in de tweede helft van Oc
tober met het onderwijs aanvangen.
67. Terwijl Klom pert je vol vuur ver
telde van de boeven en hoe hij vast
gebonden was op een stoel en weer
door zijn vader bcvriid was. sloop
Leendert heel voorzichtig naar binnen,
zonder dat Giis Soctekoek hem be
merkte. En juist zou Leendert de taart
grijpen, om er mee vandoor te gaan
62. Toen Klompertje opeens een on
verwachte beweging met zijn handen
maakte en de schaal met taartjes, die
op de toonbank stond, pardoes omver
smeet, zoodat al het lekkers door den
winkel vloog tot schrik van Giis. die
zijn heerlijkheden zag verdwijnen.
Brandstoffen moeten
geprijsd zijn
"s-GRAYENHAGE. 1 Oct. De Re-
machtigde voor de prijzen heeft een be
schikking uitgevaardigd, waarbij een
ieder, die in den kleinhandel vaste
brandstoffen te -koop aanbiedt, ver
plicht worden deze waren te prijzen. Da
prijsaanduiding van vaste brandstoffen,
welke voor onmiddellijken verkoop
worden gereed gehouden, dient te ge
schieden door middel van een prijslijst,
welke op duidelijk zichtbare wijzo
wordt opgehangen, of ter inzage neer
gelegd.
De brandstoffenhandelaren kunnen
voor de naleving van het voorschrift
gebruik maken van de prijslijst., welke
door of namens den directeur van het
rijkskolenbureau wordt uitgereikt, ten
minste wat betreft. di£ vaste bindstof
fen, welke op deze lijst, zijn vermeld.
Voor de vaste brandstoffen, welke niet
op de lijst voorkomen, moet de prijs
aanduiding op andere wijze geschieden
De beschikking treedt op 13 October
1941 in werking.
MAXIMUMPRIJZEN VOOR WALS-
PRODUCTEN
's-GRAVENHAGE. 1 Oct. In do
Nederlandsche Staatscourant \an 1 Oc
tober 1941, no. 191, is opgenomen de
„prijzenbeschikking walsproducten van
ijzer en staal no. 1". welke tevens op ge
noemden datum in werking treedt. Deze
beschikking bepaalt de priizen, waar
tegen fabrikanten. z'.g. werkfirma's en
agenten wralsproducten staaf- en be
tonijzer, I- en U-ijzer, breedflenshalkcn,
dikke platen, niiddeldikke platen, strip
pen, dunne platen, warmgewalst band
ijzer en walsdraad ten hoogste mo
gen verkoopen.
9.
Verschillende artisten kwamen na
derbij om Golden te bedijken. Diegenen,
die zijn ongeluk hadden bijgewoond,
wendden zich dadelijk weer af; de an
deren vroegen rfhar zijn lotgevallen en
schudden dan het hoofd: niemand kon
een invalide gébruiken
„Vraag toch eens even bij de clowns!"
ried tenslotte een oude kunstrijder.
De clo\vn3 hadden in het circus de
twee grootste garderobes. In de eene
huisden de entréeclQwns: beroemde lui
met groote gages, die in zelf ontwor-
pen costumes eigen scènes speelden,
hetzij als pantomimisten. hetzij als ko
mische acrobaten of muzikanten. Deze
heeren clowns traden met zijn tweeën
of drieën op; zij bereisden de hecle we
reld, omdat zij nu eens hier, dan eens
ginds als hoofdnummer geëngageerd
werden. En zij'hadden dan ook cosmo-
politische manieren en spraken een
mondjevol van elke taal.
Aan de garderobe van de entrée-
clowns durfde Go natuurlijk niet klop
pen; in het gunstigste geval zouden ze
hem hebben uitgelachen, maar hij had
evengoed een paar oorvijgen of een
stomp kunnen oploopen.
Doch in de andere garderobe hielden
de kleine clowns zich op. Circus Renz
had pr een heele troep, want zij waren
goedkoop en bleven evenals de dieren-
oppassers en de knechts meestal jaren
lang in dienst als huispersoneel. Zij
waren onderscheiden in repriseclowns
en tapijtclowns, en hun onderscheid be
stond daarin, dat de eersten in de pau
zen tusschen twee nummers een^ grap
mochten vertellen, waarvoor zij dan
een oorvijg kregen, terwijl de anderen,
wanneer de knechts het tapijt voor een
acrobatennummer uitspreidden of de
manege gladharkten. gedurig over hun
eigen beenen vielen, achter elkaar door
het circus buitelden en allerlei oeroude
grappen verkochten, waar toch steeds
weer om gelachen werd.
Toen Go de garderobe van de kleine
clowns betrad, werd hij met een luid
geroep verwelkomd. De meesten hunner
hadden hem zien verongelukken en
kenden hem nu terug. Hii moest vertel
len hoe het hern in het ziekenhuis vér
gaan was en of zijn knoken weer lieele-
maal in orde waren.
Maar toen hij ten laatste vroeg, of hij
niet bij hen mocht, blijven en als clown
heginnen. werd hij daverend uitge
lachen.
„Je hebt toch geen costumes, en je
kent geen koipisehe rol, je hebt geen
dwaze sprongen geleerd, geen cascades,
jc zoudt niet weten hoe je de eenvou
digste grap moest vertellen," was het
antwoord. „Bovendien trekt de oude
Renz maar zoo weinig gage voor ons
uit, dat wij er niet aan denken om nog
een man méér te laten meeverdienen!"
Terneergeslagen stond Go tusschen
de clowns. Hij zag zijn laatste hoop om
In circus Renz een onderkomen te vin
den. vernietigd.
Toen vroeg Paolo, die bijna zeventig
en de oudste clown in het. circus was:
„Zijn je beenen werkelijk weer heele-
niaal recht geworden? Want je ziet er
eigenlijk zoo dom uit, dat ik je mis
schien als partner gebruiken kan
Go liet zijn beenen zien, die inderdaad
■geheel recht waren.
Paolo trok een teleurgesteld gezicht:
„Nee, dat gaat natuurlijk niet. Met die
beenen is geen enkel komisch effect te
bereiken dus verdwijn maar, schoo-
ne knaap!"
„Maar waarheen?"
„Dat doet er niet toe, de aarde is
groot en rond; we hebben daar allemaal
lang op heen en weer geloopen eer we
hier terecht kwamen. Zwerven, de we
reld over, van her naar der, dat moeten
we allemaal; wie pech Jieeft. brengt,
het niet ver. maar wie wat kan wordt
er een flinke artist, bi); wie bovendien
nog geluk heeft, komt als een beroemd
rinmmer terug!"
Met deze woorden liet de oude Paolo
den kleinen Golden staan.
Op de jaarmarkt in Rostock wareh.
..Wichllmeyprs wonderen" in een groote
tent. ondergebracht, waarvan de ingang
zeer hoog en breed was en beschilderd
met, levensgroote gestalten in schelle
kleuren. Op het podium van deze en
tree. tusschen de kassa en den ingang
in, liep Directeur Alois Wichtlmeyer
heen en weer met een snelheid, die men
van een zoo massief man niet verwacht
zou hebben. Met een lange stok wees
hij nu eens het eene dan weer het an
dere der geschilderde wonderen aan
en lichtte ze toe met een donderende
stem en een groote omhaal van woor
den.
Wichtlmeyer was middelgroot, en
droeg een rokcostume, dat hem iets te
nauw scheen en een hooge hoed, die
hij achterover had geschoven, zoodat
men zijn hecle gezicht zag. Maar Wichtl
meyer's ouderdom viel niettemin moei
lijk te schatten. Hij had geen enkel haar
meer op zijn hoofd; zijn schedel glans
de als een biljartbal. Hij had tallooze
rimpels in zijn gezicht; een breede
mond, een stevige, vooruitspringende
neus en twee levendige, vroolijk lachen
de oogen.
U moogt Wichtlmeyer's wonde
ren niet verwisselen met welke andere
onderneming ook," riep hij het volk toe,
dat voor zijn tent samenstroomde en
niettemin aarzelde zich naar de kassa
te begeven, waar een mollige, Turksche
dame met een gesluierd gezicht achter
de geldla troonde.
Want. het. geëerde publiek 'zal
in deze kolossale tentoonstelling, die
zoojuist uit Parijs is gekomen en de
volgende week weer naar Amerika
doorreist, geheel unieke, zeer kunstzin
nige en bovendien pikante, zelfs op
windende en tegelijk paedagogisch nut
tige, hooginteressante en mysterieuze
schouwspelen kunnen bewonderen,
waarvoor zich in alle landen zelfs konin
gen en millionairs hebben verdrongen!
En dat alles niet meer zooals op de
Parljsohe wereldtentoonstelling voor
tien mark, niet voor drie, voor twee, ja,
niet eens voor één, niet eens voor een
halve mark, doch heden als uitzonde
ring voor tien pfennig, tien pfennig
dames en heeren! Ja. nu kijkt u verwon
derd nietwaar? Nu zet tl groote oogen
op! Zeker, het is nauwelijks te begrij
pen, dat een dergelijke kolossale, ori-
aineele tentoonstelling van wereldwon
deren slechts voor tien pfennig haar
poorten opentl Maar dan is hel ook
niet meer dan een eenvoudig teeken
van gezond verstand, wanneer ieder van
u bij zichzelve zegt: dat mag Je niet
verzuimen, daar moet je binnengaan,
je zou toch niet meer rustig kunnen
slapen, wanneer jo dat niet met eigen
oogen gezien, aanschouwd en genoten
had!"
Nu wees hij met zijn langen stok op
een wonderlijk wezen in olieverf en
begon te verklaren:
„Wij vertoonen u In onze eerste af-
deeling het wonder van het heelal, den
Mars-mcnsch, gegarandeerd levend van
de planeet ^Iars op aarde neergevallen,
den negen-en-twintigsten Februari achi
tien-negentig, bij de Popocatepetl in de
donkerste streek van Afrika, onderzocht
door vele geleerdenIn onze tweede
afdeeling zult u daarna Radumpo den
stiermensch zien! Ook hij is in de volle
kracht en bloei van zijn bestaan, op
twee beenen, maar met de maag, do
honger en de ziel van een stier! Een
wonderlijke, inval van de natuur, waar
voor Barnum en Bailey ons honderd
duizend dollar hebben aangeboden.
Maar wij hebben Radumpo niet ver
kocht. omdat wij hem hier in Rostock
aan het vereerde publiek wilden laten
zien. Gegarandeerd levend!"
Hij schepte even adem om met hee-
schè, doch krachtige stem voort te
gaan:
„In onze derde afdeeling volgt dan
een wereldbensatie, die alleen al drie
mark waard is, en waarbij de geachte
aanwezigen gegarandeerd de koude ril
lingen over den rug zullen loopen:
want h»er wordt een 'levend mensch
onthoofd! En ik heb de eer erop te wij
zen, dat deze enorme sensatie uitdruk
kelijk door de politie is toegelaten! On
ze origlneele onthoofding is ook voor
nerveuze toeschouwer» uitstekend ge
schikt, daar het hoofd van het slacht
offer na de voorstelling weer op zijn
plaats wordt gebracht, en het leven
terugkeert... 'En op deze in zekeren
zin bloedige ernst volgt in onze vierde
a'dccling een reek6 van de meest at
tractieve wonderen uit het dieren
leven, namelijk de sprekende kanarie
vogel, welke zijn meester in de Duit
sche taal aanspreekt en het wonder
bare paard, dat het hoofd daar heeft
zitten, waar bij andere paarden de
staart hangt en ook omgekeert-.En
dit alles dames en heeren, kunt u aan
schouwen voor niet meer dan tien
pfennig! Moet een verstandig mensch
de handen niet in elkaar slaan en zeg
gen: Hoe kan die Wichtlmeyer dat alle
maal doen? Die ontzaglijke kosten
alleen al het transport van een Mars-
mensch naar de aarde? En dat. wordt
u hier allemaal voor 19 pfennig ver
toond.... Maar het is nop niet alles, da
mes en heeren! Want in de laatste af
deeling volgt pas het bijzonderste, de
kroon op bet geheel om zoo te zeggen,
bet indrukwekkendste wat Wichtl
meyer u te bicden neeft en Wit. nie
mand anders op de geheele aarde u
kan laten zien, namelijk de geheimen
van den harem! Hiér zal zich voor U
het geheime liefdesleven van den sul
tan en zijn vrouwen ontsluieren. Gij
zult begrijpen hoe de Sheik in wilde
lust voor zijn favorieten begint te
gloeien, om ze een uur later met ijs
koude hand en een ijskoud hart te-
worgen, terwijl zijn vloot hem scheeps
ladingen van nieuwe slavinnen aan
voert... Dames en heeren! Hiermee
maak ik u er uitdrukkelijk op attent,
dat het ons gelukt is, de eenige dezer
haremvrouwen, die aan zulk een
bloedbad ontsnapt is, te engageeren
voor onze tentoonstelling, namelijk
Fatima, de vroegere favoriete van den
heroemden sultan Abu Hassan, eens
de schoonste vrouw van den Orient,
die van dezen schrikkelijken tiran
groote parels en diamanten ontving.
(Wordt vervolgd)