Leningrad onder vuur Commentaar op Churchill KLOMPERTJE KLOMP 4 divisies verslagen Britsch-Italiaansche luchtgevechten De toestand in het protectoraat Schepen der V.S. naar oorlogs-zones? V alerius de Saedeleer f Gerard Zalsman 7 0 j aar PAGINA 2 AMERSFOORTSCH DAGBLAD DONDERDAG 2 OCTOBER 1931 BERLIJN, 1 October (D.N.B.). Zware Duitsche artillerie heeft in den loop van 30 September met. goe de uitwerking belangrijke indus- trieele installaties in Leningrad be stookt en verder opnieuw met suc ces het in de haven van Kroonstad liggende Sovjet slagschip „October- revólutie" beschoten. Bit slagschip, dat in de afgeloopen da- pen herhaalde malen door Duitsche gra naten zwaar werd beschadigd, kreeg verscheidene nieuwe treffers. In#de haven van Oranienbaum werd een Sovjet kruiser met succes bescho ren. De zware Duitsche artillerie heeft op 30 September de havenwerken van Oranienbaum beschoten, waar een groo- te ontploffing en pen uitgebreide brand waargenomen werden. Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben, naaiNtbet D.N.B. verneemt, hun aanval len op Moskou ook in den nacht on 1 Or'ober met succes voortgezet. Talrijke militaire doelen en ravitailleeringsin- stallatie* der Sovjethoofdstad kregen bomtreffers. Landingspoging afgeslagen Aan den oever van het Ladogameer (ten zuidoosten van Schluesselburg heb ben de bolsjewisten op 30 September landingspogingen ondernomen. De actie ider Sovjets werd door de soldaten van de hier gelegprde Duitsche divisie bij tijds opgemerkt, en verijdeld. De bolsje wisten werden met zware verliezen af geslagen. Aan het front tusschen Ladoga- en 'Anegameer maakten Finsche troepen in zware gevechten den 30sten Septem ber opnieuw goede vorderingen. In het pevechtsgebied van een Finsche divisie werden twee Sovjet bataljons volkonien vernietigd. Vierhonderd gevangenen vielen daarbij in Finsche handen. Tij dens een tegenaanval op een andere plaats, die geen 6iicces had, verloren de Sovjets 200 gevangenen en lieten zij drie maal zooveel dooden op het. slagveld achter. Een andere divisie sloeg den SOsten September sterke tegenaanvallen met succes af. Voor de Finsche stellin gen bleven meer dan vierhonderd geval len Sovjetsoldaten liggen. Een Finsch legerkorps behaalde de laatste dagen tijdens zware gevechten, waarbij hard- nekkigen tegenstand werd geboden, nieuwe terreinwinsten. In het gebied van dit corps werden tot nu toe 2000 gevallen Sovjet-soldaten geteld. In het Noorden van het front divong het ge stadige opdringen der Finsche troepen de bolsjewisten om hun stellingen naar achteren te verleggen. Hier verloren de Sovjets meer dan 500 dooden. In het Zuid-Oosten Tijdens den vernietigingsslag in het gebied ten Noordoosten van Dnjepro petrowsk drong een Duitsch regiment pantserwagens in het centrum der tang- vorm ig omsingelende Duitsche en Ita- liaansche afdeelingen naar voren op de plaats waar de beide legers van de tang zich vereenigden en verdeelde aldus het. omsingelde gebied. Op hetzelfde mo ment. joegen de afdeelingen van de Duitsche en Italiaansche legers telkens nieuwe wiggen in de massa der bolsje wisten, die onder den indruk van het optrekken der pantserwagens in ver warring waren geraakt. De bolsjewis tische troepenmassa'6 werden opgerold en reusachtige hoeveelheden vernield oorlogsmateriaal, duizenden lijken en lange stoeten gevangenen vormden een aanwijzing van de hevigheid der slag, waarin drie Sovjets-divisies werden ver nield. Naar de Italiaanêche pers in aanvul ling op den in het buitere he weermacht- bericht meldt, werd de omsingeling van de» Sovjets tot stand gebracht op een oppervlakte van 100 kilometer breedte en diepte. Bij een gelijktijdigen concen- trischen aanval vanuit het. Noordwesten en het. Zuidoosten, d.w.z. in de richting van en loop van den Dnjepr, gelukte bet Italiaanschen formaties reeds na den eersten dag het omsineelingsgebied tesluiten en in de volgende dagen in kleinere stukken te verdeelen en ten slotte op te ruimen. Daar de totdusver gemaakte gevangenen afkomstig zijn uit vier verschillende Sovjet-infanterie divisies, zijn vermoedelijk deze vier di visies in het omsingelde gebied ingeslo. ten en vernietigd. 4 Italiaansch legerbericht ROME, 1 Oct. (Stefani). In zijn weermachtsbericht no. 486 maakt bet Italiaansche opperbevel het volgende bekend: Noor d-A f r i k a: Onze vliegtuigen hebben met succes'Engelsche slellingen en .opslagplaatsen van Mersa Matroe ge bombardeerd. Duitsche vliegtuigen hebben een aan val gedaan op een vijandelijk koopvaar, dijschip en dit getroffen. Voorts hebben zij bommen geworpen op de havenwer ken van Tobroek. Bovendien hebben zij. een Blenheim-machine neergeschoten, die een aanval probeerde te ondernemen op een van onze koopvaardijschepen. Vijandelijke vliegtuigen ondernamen vluchten naar Benghasi en Tripolis, waarbij zij eenige verkeerswegen en woonhuizenTTeschadigden. Een der aan vallende vliegtuigen werd in Tripolis brandend neergehaald en een andere machine te Benghasi. Oost-Af r, ik a: Onze afdeelingen hebben met succes stoutmoedige ver kenningen verricht tusschen de vijande lijke linies. Gistermiddag is een formatie van ze ven vijandelijke vliegtuigen, di-e in scheervlucht een vliegveld op Sicilië aanvielen, onderschept door drie Ita liaansche jagers, die een vijandelijke machine neerhaalden. De bestuurder van dit toestel sprong aan het val scherm in open zee ter hoogte van Pun- to. Scarania. Een van onze Roode Kruis- vliegtuigen, jïat derwaarts 'gestuurd werd om den Engelschen piloot te red den, werd door zeven Hurricanes aange. vallen. Onze jagers grepen terstond in, bevrijdden het Roode Kruis-vliegtuig en schoten twee vijandelijke toestellen brandend omlaag. De Engelsche vloot heeft na de harde slagen, welke zij door de in het extra- bericht gemelde actie van one lucht- wapen heeft moeten incasseeren, op den terugweg naar Gibraltar nieuwe schade door onze duikbooten geleden. Deze duikbooten opereerden in het zeegebied, waar de koopvaardijschepen varen. Vijf van onze duikbooten slaagden erin ze aan te vallen en met stelligheid twee eenheden te torpedeeren. PRAAG, 1 October (D.N.B.). In het blad Prazsky List kenmerkt Gus- tav Doerfl de incidenten, waarvan mel ding is gemaakt, als een gevolg vap het verzuim der, Tsjechen om zich te ont doen van de rampzalige joodsche vrij- metselaarspest. Nauwkeurig volgens de aanwijzingen van de Londensche radio joden heeft, een zeker deel van de Tsjechische openbare meening de waar schuwingen van de eigen pers in den wind geslagen, onzinnige leugens ver spreid en zoo de tak doorgezaagd, wel ke de toekomst van allen draagt. Toen het Rijk met de nobele geste van de Europeesche overwinning en in het vol le bewustzijn van zijn 6terkte, geduldig wachtte, zoo schrijft Doerfl verder, om de verdwaasde Tsjechische koppen weer tot. rede te brengen, werd dit door de joden en vrijmetselaars al6 een zwakte uitgelegd. De maatregelen, welke tot dusver door den plaatsvervangenden rijksprotector genomen zijn, bewijzen, dat de atmos feer in dit eebied *ot op den bodem toe gereinigd zal worden. Thans is de vol gende duidelijke richtlijn van kracht: alles te doen, wat ten goede komt aan het door Duitschland geleide Europa, en alles te laten en te ond^drukken wat het. kan schaden. De betrokkenen kun nen dus de Londensche joodsche ophit sers bedanken. Misschien zal hun offer een waarschuw ing zijn voor alle ande ren. NEW YORK, 1 Oct. (D.N.B Huil heeft na zijn bespreking met Roosevelt te kennen gegeven, dat. de wijziging der neutraliteitswet het voornaamste onder werp van bespreking was geweest, zoo meldt de New York Times uit Washington. De wet zal waarschijnlijk in dien zin worden gewijzigd, dat het aan schepen der Vereenigde Staten ge oorloofd zal zijn oorlogsmateriaal voor Engeland of direct in de ha vens der oorlogvoerende landen of in de gevechtszones af te leveren, waar het niet het. meeste effect te gen de spilmogendhedeh kan wor.-' den gebruikt Verder bestaat het voornemen derge lijke Amerikaansche schepen te bewa penen. De aflevering van Amerikaansch oorlogsmateriaal wordt dan een vast onderdeel van het programma tot hulp verleening aan Engeland. De New York Herald Tribune schrijft, dat Hull Roosevelt, verslag heeft, uitgebracht over de jongste onder handelingen 'usschen de Vereenigde Staten en Japan. De verhouding tus schen deze beide landen werd minder goed. Een der voornaamste punten van BERLIJN, 1 Oct. (DN.B.) De laat ste rede van Churchill wordt in Duitsche politieke kringen in zooverre interessant genoemd, dat zij opheldering geeft over de militaire en politieke situatie van En- land. opheldering, die Duitschland slechts versterkt in zijn vertrouwen oo de over winning en die de opvatting versterkt dat Engeland een stellig einde tegemoet gaat. Feitelijk is deze rede, zoo wordt hier verklaard, een mengelmoes van onwe tendheid ten aanzien van de politieke en militaire posities'van Duitschland en van verlegenheid tegenover het eigen volk. In het middelpunt staat de poging het Engelsche volk er een soort verkla ring voor te geven, waarom Engeland niet voornemens is de Sovjets meer te helpen. Tot deze opvatting komt men in kringen alhier op grond van den als essentieel opgevatten zin, die luidt: „In velerlei opzicht gelijken de problemen, waar wij thans tegenover staan, op die, waar wij verleden jaar tegenover ge plaatst waren, toen wij met bloedend hart gedwongen waren te weigeren de laatste nog resteerende jachteskaders naar Frankrijk te zenden, aangezien daarvan onze geheele weerstandskracht afhankelijk was". Uit dezen kernzin spreekt een voor het Engelsche volk en voor de Sovjet-Unie opgesteld pessi misme, teneinde in zekeren zin van te .voren al een weigerend antwoord te geven op de eischen van Moskou. Voor welingelichte Duitsche kringen is het aan geen twijfel onderhevig, dat Moskou uitzending heeft geëischt van .een expeditiecorps, onverschillig, of dit aan het Kaukasisohe of aan een ander front, in den strijd zou worden gebracht. Churchill's antwoord daaVop is, naar men m deze Duitsche kringen ver klaart. ook in "zoo verre interessant, om dat. hij voor de eerste maal de ondeug delijkheid van het Engelsche landleger toegeeft met de opmerking, dat het een kleine, onbelangrijke eenheid betreft, zonder bijzondere militaire ervaring. Churchill had deze bekentenis volgens de Duitsche opvatting eigenhjk moeien aanvullen met de mededeeling, dat om die reden een militaire ondersteuning van welken aard ook voor Sovjet-Rus land niet in aanmerking komt. Dit schijnt, naar men in bet bijzonder in .het licht stelt, het kernprobleem te zijn van zijn redevoering. Wanneer Churchill zeer positieve mededeelingen doet over de beweerde vermindering \an de Britsohe scheeps- verliezen, geeft men in politieke Duit sche kringen zonder meer toe, dat. in 'derdaad de laatste maanden minder, scheepsruimte tot zinken is gebracht dan in de daaraan Voorafgaande. Dit feit moet echter niet. toegeschreven wor den aan den Engelschen afweer, maar geschil bestond in het lidmaatschap van Japan van het driemogendhedenver. drag. 'De ambtenaren in Washington zien geen mogelijkheid tot overeenstem ming, zoolang Japan lid is van het drie- mogend heden verdrag. De minister van marine. Knox, heeft in een rede op de jaarvergadering' van den Amerikaanschen bond van advoca ten verklaard, dat de heerschappij ter zee ten minste voor de eerste honderd jaar in /handen van Amerika en Enge land moet blijven. Hij wees op de voordeelen, die de Ver eenigde Staten en Engeland al6 gevolg van hun gemeenschappelijke heerschap pij ter zee genieten en stelde verder den eisch, dat de Vereenigde Staten als het er op aankomt besluiten op vreemden, en niet op eigen bodem oorlog te voeTen Ook eischte hij den eenen maatregel na den anderen ter vernietiging van Duitschland, Italië en Japan. Als onderdeel van de campagne om het Amerikaansche volk in den oorlog Ie dr/ijven, worden thans in de Vereenig de Staten verschillende merkwaardige plannen aangekondigd. Zoo is men voornemens op 9 October in het kader v«an luchtbeschermingsmaatregelen de starl New York te evacueeren. Op hpt oogenblik heerscht er een ham- sterepidemie in de Vereenigde Staten, zoo wordt gezegd in een door D a g e n s N y h e t e r gepubliceerd bericht van United Press. Deze epidemie is veroor zaakt door het feit, dat ale- gevolg van de op 1 October ingevoerde belastingen verschillende goederen in prijs zijn ge stegen. aan de omstandigheid, dat het scheeps verkeer naar Engeland in het algemeen met 50 pet. achteruit is gegaan, omdat een groot deel van de scheepsruimte ont(rokken is aan het Engelsche be drijfsleven en gebruikt wordt voor an dere doeleinden. Hierbij kan het vol gens Duitsche opvatting volkomen on verschillig zijn, of deze vermindering te wijten is aan de actie van duikboo ten en vliegtuigen, of aan andere initia tieven. In elk geval echter zal Chur chill ook ten aanzien van zijn optimis tische mededeeling wel wat anders lee- ren, zoodra de Duitsche communique's over de cijfers van tot zinken gebrach te schepen uitkomen. Churchill, heeft verder verklaard, dai Engeland niet zal aarzelen Rome „naar beste krachten en zoo zwaar mogelijk uit de lucht te bombar deer en"indien in den loop van den oorlog zou blijken, dat een dergelijke actie doelmatig cn nuttig zou zijn. De Italiaansche rejictle op deze ver klaring van Churchill was: Kom het maar probeeren". Italiaansch antwoord In Italiaansche kringen verklaart men, dat den Britschen vliegtuigen een warme ontvangst zou worden bereid door afweergeschut en jachtvliegtuigen van de nabijgelegen bases. Tevens deel de men mede, dat vele kerken en histo rische monumenten bedekt, zijn met zandzakken en andere middelen ter be scherming tegen everitueelc bombarde menten. Tevens verklaarde men. dat Italië in geen enkel opzicht zijn oorlogs politiek zal wijzigen om een bombarde ment van Rome door de Engelschen te voorkomen. Van hooge Vaticaansche zijde wordt, volgens United Press, verklaard, dat de paus den persoonlijken afgezant van president Roosevelt. Myron Taylor, tij dens diens kort verblijf te Rome, een boodschap voor Roosevelt heeft over handigd, waarin hij er bij de Ameri kaansche regeering op aandringt haar invloed te laten gelden in verband met een eventueel bombardement van Rome. In kringen van het Vaticaan gelooft men verder, dat de paus Taylor er op opmerkzaam heeft- gemaakt, dat een luchtaanval op Rome de geheele katho lieke wereld tegen de aanvallers in het harnas zou kunnen jagen. ORKAAN IN NICARAGUA MEXICO, 1 October (D.N.B.). Nica ragua is door een zwaren orkaan geteis terd. Men raamt het aantal dooden op ruim 400. BINNENLAND De N.V.D. opent een tehuis voor oude dames DIEREN, 1 October. Gistermiddag werd hier het eerste tehuis voor oude dames van den Nederlandschen Vojks- dienst geopend, gelegen aan den Zut- phenschenstraatweg. In dit tehuis kan ieder worden op genomen, die zich hiervoor aanmeldt, ongeacht het feit of de betrokkene veel kan betalen of weinig. Ieder krijgt in het tehuis de beschikking over een eigen slaapkamer, die volledig is inge richt. zoodat eigen me.ubelen niet be hoeven te worden medegebracht. De aanmeldincr voor opname kan geschie den bij den Nederlandschen Volks- dienst in Den Haag. Dit eerste tehuis biedt ruimte voor ongeveer 20 dames. Op den eersten dae waren reeds vier bewoonsters aangekomen, die opgeto gen waren over het tehuis, waarachter een ongeveer \A h.a. croote tuin ligt, met. prachtige gazons en bloeiende ro zenstruiken De landschapschilder Valerius de Saedeleer is 74 jaar oud te Etichove overleden, aldus de N.R.Crt. Valerius de Saedeleer is 10 Augustus 1S67 te Aa.lst geboren. Hij heeft aan de academie in zijn geboorteplaats en te Gent gestudeerd waarna hij in bet ate lier van Frans Courtens heeft gewerkt. In het milieu van de eerste Laelhem- sche school heeft hij, mede onder in vloed van George. Minne, eigen weg ge vonden. Terwijl het werk der luminis- ten op de tentoonstellingen in België hoogtij vierde, kwam de Saedeleer met een staalhard, van kleuren sober, scherp lineair landschap, vooral sneeuwgezicht, waar een geweldige, ef fen grijze hemel zich welft over een smalle strook aarde met rijen zwarte boomen, dor en somber. ®Den winter schilderde hij en de vroege lente, kale akkers en naakte boomen. Hij vertolkte het weidsdhe heuvellandschap van Zuid-Vlaanderen, somwijlen als een pa norama Te Tiegen beeft hij gewoond, Jater te Etichove; tijdens den vorigen oorlog vertoefde hij in Engeland. Zijn manier van schilderen heeft hij in den loop der jaren nauwelijks gewijzigd. Men kan gerust beweren, dat vijftig jaar geleden de zangkunst in ons land tot bloei gekomen is. Er verscheen een jonge Haarlemmer, die onze zangkunst nieuwen luister bij zou zetten: Gerard Zalsman. Aan het conservatorium te Amster dam had hij gestudeerd bij Cornelie van Zanten en Messchaert: daarna had hij in Duitschland nog lessen genomen bij Julius Stockhausen en prof. Schultze. In korten tijd slaagde Zalsman er in naam te maken. Zoowel in zijn vader land als in andere landen van Europa werd hij erkend als een van de edelste baritonzangers, toegerust met een stem van zeldzaam schoon timbre, van vol maakte klanknoblesse. Na vrijwel in alle landen van Europa gezongen te hebben, vertrok de kunstenaar in 1916 naar Nederlandscb-Indië en vandaar naar Japan en China tot het maken van een kunstreis. De toenmalige oorlogs omstandigheden veroorloofden hem niet naar het vaderland terug te keeren en hij vestigde zich te Sjanghai, waar hij acht jaar als zaneer en zangleeraar ge werkt heeft. In 1925 keerde Zalsman te rug. Hij vestigde zich toen als zangpae- dagoog te 's-Graverrhage en nog altijd is hij daar werkzaam en daar hoopt hij 6 October a.s. zijn 70sten verjaardag te vieren. Zalsman is niet uitsluitend ora torium- en liederenzanger geweest. Ook is hij meermalen opgetreden in door wijlen Rovaards georganiseerde drama tische vertooningen met muziek. MIDDELBARE LANDBOUWSCHOOL TE DORDRECHT VGRAVENHAGE. 1 Oct. Naar wij van bevoegde zijde vernemen, zal de nieuwe middelbare landbouwschool te Dordrecht in de tweede helft van Oc tober met het onderwijs aanvangen. 67. Terwijl Klom pert je vol vuur ver telde van de boeven en hoe hij vast gebonden was op een stoel en weer door zijn vader bcvriid was. sloop Leendert heel voorzichtig naar binnen, zonder dat Giis Soctekoek hem be merkte. En juist zou Leendert de taart grijpen, om er mee vandoor te gaan 62. Toen Klompertje opeens een on verwachte beweging met zijn handen maakte en de schaal met taartjes, die op de toonbank stond, pardoes omver smeet, zoodat al het lekkers door den winkel vloog tot schrik van Giis. die zijn heerlijkheden zag verdwijnen. Brandstoffen moeten geprijsd zijn "s-GRAYENHAGE. 1 Oct. De Re- machtigde voor de prijzen heeft een be schikking uitgevaardigd, waarbij een ieder, die in den kleinhandel vaste brandstoffen te -koop aanbiedt, ver plicht worden deze waren te prijzen. Da prijsaanduiding van vaste brandstoffen, welke voor onmiddellijken verkoop worden gereed gehouden, dient te ge schieden door middel van een prijslijst, welke op duidelijk zichtbare wijzo wordt opgehangen, of ter inzage neer gelegd. De brandstoffenhandelaren kunnen voor de naleving van het voorschrift gebruik maken van de prijslijst., welke door of namens den directeur van het rijkskolenbureau wordt uitgereikt, ten minste wat betreft. di£ vaste bindstof fen, welke op deze lijst, zijn vermeld. Voor de vaste brandstoffen, welke niet op de lijst voorkomen, moet de prijs aanduiding op andere wijze geschieden De beschikking treedt op 13 October 1941 in werking. MAXIMUMPRIJZEN VOOR WALS- PRODUCTEN 's-GRAVENHAGE. 1 Oct. In do Nederlandsche Staatscourant \an 1 Oc tober 1941, no. 191, is opgenomen de „prijzenbeschikking walsproducten van ijzer en staal no. 1". welke tevens op ge noemden datum in werking treedt. Deze beschikking bepaalt de priizen, waar tegen fabrikanten. z'.g. werkfirma's en agenten wralsproducten staaf- en be tonijzer, I- en U-ijzer, breedflenshalkcn, dikke platen, niiddeldikke platen, strip pen, dunne platen, warmgewalst band ijzer en walsdraad ten hoogste mo gen verkoopen. 9. Verschillende artisten kwamen na derbij om Golden te bedijken. Diegenen, die zijn ongeluk hadden bijgewoond, wendden zich dadelijk weer af; de an deren vroegen rfhar zijn lotgevallen en schudden dan het hoofd: niemand kon een invalide gébruiken „Vraag toch eens even bij de clowns!" ried tenslotte een oude kunstrijder. De clo\vn3 hadden in het circus de twee grootste garderobes. In de eene huisden de entréeclQwns: beroemde lui met groote gages, die in zelf ontwor- pen costumes eigen scènes speelden, hetzij als pantomimisten. hetzij als ko mische acrobaten of muzikanten. Deze heeren clowns traden met zijn tweeën of drieën op; zij bereisden de hecle we reld, omdat zij nu eens hier, dan eens ginds als hoofdnummer geëngageerd werden. En zij'hadden dan ook cosmo- politische manieren en spraken een mondjevol van elke taal. Aan de garderobe van de entrée- clowns durfde Go natuurlijk niet klop pen; in het gunstigste geval zouden ze hem hebben uitgelachen, maar hij had evengoed een paar oorvijgen of een stomp kunnen oploopen. Doch in de andere garderobe hielden de kleine clowns zich op. Circus Renz had pr een heele troep, want zij waren goedkoop en bleven evenals de dieren- oppassers en de knechts meestal jaren lang in dienst als huispersoneel. Zij waren onderscheiden in repriseclowns en tapijtclowns, en hun onderscheid be stond daarin, dat de eersten in de pau zen tusschen twee nummers een^ grap mochten vertellen, waarvoor zij dan een oorvijg kregen, terwijl de anderen, wanneer de knechts het tapijt voor een acrobatennummer uitspreidden of de manege gladharkten. gedurig over hun eigen beenen vielen, achter elkaar door het circus buitelden en allerlei oeroude grappen verkochten, waar toch steeds weer om gelachen werd. Toen Go de garderobe van de kleine clowns betrad, werd hij met een luid geroep verwelkomd. De meesten hunner hadden hem zien verongelukken en kenden hem nu terug. Hii moest vertel len hoe het hern in het ziekenhuis vér gaan was en of zijn knoken weer lieele- maal in orde waren. Maar toen hij ten laatste vroeg, of hij niet bij hen mocht, blijven en als clown heginnen. werd hij daverend uitge lachen. „Je hebt toch geen costumes, en je kent geen koipisehe rol, je hebt geen dwaze sprongen geleerd, geen cascades, jc zoudt niet weten hoe je de eenvou digste grap moest vertellen," was het antwoord. „Bovendien trekt de oude Renz maar zoo weinig gage voor ons uit, dat wij er niet aan denken om nog een man méér te laten meeverdienen!" Terneergeslagen stond Go tusschen de clowns. Hij zag zijn laatste hoop om In circus Renz een onderkomen te vin den. vernietigd. Toen vroeg Paolo, die bijna zeventig en de oudste clown in het. circus was: „Zijn je beenen werkelijk weer heele- niaal recht geworden? Want je ziet er eigenlijk zoo dom uit, dat ik je mis schien als partner gebruiken kan Go liet zijn beenen zien, die inderdaad ■geheel recht waren. Paolo trok een teleurgesteld gezicht: „Nee, dat gaat natuurlijk niet. Met die beenen is geen enkel komisch effect te bereiken dus verdwijn maar, schoo- ne knaap!" „Maar waarheen?" „Dat doet er niet toe, de aarde is groot en rond; we hebben daar allemaal lang op heen en weer geloopen eer we hier terecht kwamen. Zwerven, de we reld over, van her naar der, dat moeten we allemaal; wie pech Jieeft. brengt, het niet ver. maar wie wat kan wordt er een flinke artist, bi); wie bovendien nog geluk heeft, komt als een beroemd rinmmer terug!" Met deze woorden liet de oude Paolo den kleinen Golden staan. Op de jaarmarkt in Rostock wareh. ..Wichllmeyprs wonderen" in een groote tent. ondergebracht, waarvan de ingang zeer hoog en breed was en beschilderd met, levensgroote gestalten in schelle kleuren. Op het podium van deze en tree. tusschen de kassa en den ingang in, liep Directeur Alois Wichtlmeyer heen en weer met een snelheid, die men van een zoo massief man niet verwacht zou hebben. Met een lange stok wees hij nu eens het eene dan weer het an dere der geschilderde wonderen aan en lichtte ze toe met een donderende stem en een groote omhaal van woor den. Wichtlmeyer was middelgroot, en droeg een rokcostume, dat hem iets te nauw scheen en een hooge hoed, die hij achterover had geschoven, zoodat men zijn hecle gezicht zag. Maar Wichtl meyer's ouderdom viel niettemin moei lijk te schatten. Hij had geen enkel haar meer op zijn hoofd; zijn schedel glans de als een biljartbal. Hij had tallooze rimpels in zijn gezicht; een breede mond, een stevige, vooruitspringende neus en twee levendige, vroolijk lachen de oogen. U moogt Wichtlmeyer's wonde ren niet verwisselen met welke andere onderneming ook," riep hij het volk toe, dat voor zijn tent samenstroomde en niettemin aarzelde zich naar de kassa te begeven, waar een mollige, Turksche dame met een gesluierd gezicht achter de geldla troonde. Want. het. geëerde publiek 'zal in deze kolossale tentoonstelling, die zoojuist uit Parijs is gekomen en de volgende week weer naar Amerika doorreist, geheel unieke, zeer kunstzin nige en bovendien pikante, zelfs op windende en tegelijk paedagogisch nut tige, hooginteressante en mysterieuze schouwspelen kunnen bewonderen, waarvoor zich in alle landen zelfs konin gen en millionairs hebben verdrongen! En dat alles niet meer zooals op de Parljsohe wereldtentoonstelling voor tien mark, niet voor drie, voor twee, ja, niet eens voor één, niet eens voor een halve mark, doch heden als uitzonde ring voor tien pfennig, tien pfennig dames en heeren! Ja. nu kijkt u verwon derd nietwaar? Nu zet tl groote oogen op! Zeker, het is nauwelijks te begrij pen, dat een dergelijke kolossale, ori- aineele tentoonstelling van wereldwon deren slechts voor tien pfennig haar poorten opentl Maar dan is hel ook niet meer dan een eenvoudig teeken van gezond verstand, wanneer ieder van u bij zichzelve zegt: dat mag Je niet verzuimen, daar moet je binnengaan, je zou toch niet meer rustig kunnen slapen, wanneer jo dat niet met eigen oogen gezien, aanschouwd en genoten had!" Nu wees hij met zijn langen stok op een wonderlijk wezen in olieverf en begon te verklaren: „Wij vertoonen u In onze eerste af- deeling het wonder van het heelal, den Mars-mcnsch, gegarandeerd levend van de planeet ^Iars op aarde neergevallen, den negen-en-twintigsten Februari achi tien-negentig, bij de Popocatepetl in de donkerste streek van Afrika, onderzocht door vele geleerdenIn onze tweede afdeeling zult u daarna Radumpo den stiermensch zien! Ook hij is in de volle kracht en bloei van zijn bestaan, op twee beenen, maar met de maag, do honger en de ziel van een stier! Een wonderlijke, inval van de natuur, waar voor Barnum en Bailey ons honderd duizend dollar hebben aangeboden. Maar wij hebben Radumpo niet ver kocht. omdat wij hem hier in Rostock aan het vereerde publiek wilden laten zien. Gegarandeerd levend!" Hij schepte even adem om met hee- schè, doch krachtige stem voort te gaan: „In onze derde afdeeling volgt dan een wereldbensatie, die alleen al drie mark waard is, en waarbij de geachte aanwezigen gegarandeerd de koude ril lingen over den rug zullen loopen: want h»er wordt een 'levend mensch onthoofd! En ik heb de eer erop te wij zen, dat deze enorme sensatie uitdruk kelijk door de politie is toegelaten! On ze origlneele onthoofding is ook voor nerveuze toeschouwer» uitstekend ge schikt, daar het hoofd van het slacht offer na de voorstelling weer op zijn plaats wordt gebracht, en het leven terugkeert... 'En op deze in zekeren zin bloedige ernst volgt in onze vierde a'dccling een reek6 van de meest at tractieve wonderen uit het dieren leven, namelijk de sprekende kanarie vogel, welke zijn meester in de Duit sche taal aanspreekt en het wonder bare paard, dat het hoofd daar heeft zitten, waar bij andere paarden de staart hangt en ook omgekeert-.En dit alles dames en heeren, kunt u aan schouwen voor niet meer dan tien pfennig! Moet een verstandig mensch de handen niet in elkaar slaan en zeg gen: Hoe kan die Wichtlmeyer dat alle maal doen? Die ontzaglijke kosten alleen al het transport van een Mars- mensch naar de aarde? En dat. wordt u hier allemaal voor 19 pfennig ver toond.... Maar het is nop niet alles, da mes en heeren! Want in de laatste af deeling volgt pas het bijzonderste, de kroon op bet geheel om zoo te zeggen, bet indrukwekkendste wat Wichtl meyer u te bicden neeft en Wit. nie mand anders op de geheele aarde u kan laten zien, namelijk de geheimen van den harem! Hiér zal zich voor U het geheime liefdesleven van den sul tan en zijn vrouwen ontsluieren. Gij zult begrijpen hoe de Sheik in wilde lust voor zijn favorieten begint te gloeien, om ze een uur later met ijs koude hand en een ijskoud hart te- worgen, terwijl zijn vloot hem scheeps ladingen van nieuwe slavinnen aan voert... Dames en heeren! Hiermee maak ik u er uitdrukkelijk op attent, dat het ons gelukt is, de eenige dezer haremvrouwen, die aan zulk een bloedbad ontsnapt is, te engageeren voor onze tentoonstelling, namelijk Fatima, de vroegere favoriete van den heroemden sultan Abu Hassan, eens de schoonste vrouw van den Orient, die van dezen schrikkelijken tiran groote parels en diamanten ontving. (Wordt vervolgd)

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1941 | | pagina 2