erloren
eiland
Eiland Dagoe bezet
Wat aan de omsingeling van
Leningrad vooraf ging
De taak van de
Britsche marine
Sovjet - commissarissen vluchtten
van Dagoe
Sovjetregeering
in Samara
DE EEMLANDER
Uitgave VALKHOFF Co. Arnhemsche Poortwal 2a
De strijd in liet Noordelijk dc el
van het Oostfront
Meer dan 300.000
gevangenen
Koffie met Kerstmis
in Duitschland
Stalino in het Donets-
gebied bezet
JAARGANG No. 98
WOENSDAG 22 OCTOBER 1941
AMERSFÖORÏSCH MGBLAD
NNEMENTSPRIJS: per 3 maandeD voor Amersloort ƒ2.05;
maand 0.68; per week 0.16. Binnenland franco per
per 3 maanden 2.50. Afzonderlijke nummers 0.05.
Postrekening 47910
TELEFOON 1NTERC. %620
HOOFDREDACTEUR J. VALKHOFF AMERSFOORT
PRIJS DER ADVERTENTiENvan 1—4 regels 1.00, elke
regel meer 0.25. Spedale prijzen bij contract. Liefdadigheids-
advertentiën voor de helft van den prijs. Kleine Advertentiën
„KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 60 cent, elke regel
meer 12 cent. driemaal plaatsen 1.20.
DE realiteit van Midden
f Amerika is, dht dit ge-
eeds nu schreven wij den 9en
1910 alle kenmerken vertoorn
n stormcentrum in de internatio-
olitick. En de realiteit voor Neder-
lierbij is, dat Nederland in de Ca
:he Zee en aan haar boorden tro-
gebietlsdeelen onder zijn hoede
Het is derhalve een eisch des tijds
olgden wij en waarlijk niet al
mor de Nederlandsche regeering
wel degelijk^ook voor het geheele
landsche volk, om vooral geduren-
thans in Europa woedenden oor
misschien in nog sterker mate,
vrede in oiis werelddeel weer zal
litgebroken, de ontwikkeling der
tenissen in Midden-Amerika met
dere aandacht te volgen. Want
Nederlandsche belangen zijn daar
geding. Waar gehakt wordt, val
laanders. En mocht er in de Ca
:he Zee eens gehakt worden, dan
ederland rekenen met de moge-
dat er ook Nederlandsche
Iers zullen vallen. De Haagschê
ing weet dit. Maar zal zij bereid
staat zijn om t ij d i g de noodige
rgsmaatregelen van politieken en
em-militairen aard te nemen?"
oudsher zijn John Bull en Uncle
im elkaar's rivalen in Zuid- en
n-Amerika geweest. Achter het
der huidige Amerikaansche
irleening aan Engeland bestaat
laliteit voort. En al§ prijs voor zijn
irleening aan zijn ouden, zij het
erwënten tegenstander heeft Un
m zich laten betalen in Caraïbi-
aarden. Sedert den opbloei van
irdolie-industrie op Curacao en
io's intrede in de rij dpr belang
Amerikaansche havens, hebben
ren van het Witte Huis steeds een
•og gehad voor het Nederlandsche
Curacao. Te meer, daar de zetel
merikaansche petroleum-industrie
laraïbische regionen, het eveneens
landsche eiland Aruba, zoowel
ijn ligging als door zijn grootte
'at minder toekomstmogelijkheden
ian Curasao. Vooral sedert Roosez
n bijna pathetische belangstelling
id dag is gaan leggen voor wat hij
de verdediging van het Panama-
is het duidelijk geworden, dat
ngfon een steeds groeiende be
lling moest koesteren »,voor een
'isch eiland van zoo grootc oecono-
en maritiem strategische betee-
als het NedeNandsche eiland
!o", schreven wij den 2én Maart
Knrt voordien was in de Eersle
der Staten-Generaal ook met na
gewezen op de gevaren, die Cura-
'dreigden.
IT na de Mei-dagen van het vorig
ar bleek, dat Curaqaos interna
rol op den voorgrond kwam.
«stemming van Nederlandsche
'eiten gingen Britsche en Fran-
oldaten te Willemstad aan land
scherming" van het eiland. Nadat
Hen en de Franschen in de we-
dat de veldtocht in West-Europa
op Curacao menig robbertjf
n gevochten met elkaar zoowel als
Nederlandsche zeelui, verdwenen
'anschen na FiJankrijk's capitula-
Europa van liet eiland. Een tijd
leen het rustig te zullen blijven.
I dezer dagen het Spaansche blad
lactones met de mededeeling
dat Amerikaansche mariniers op
ao zijn geland en dat Londen de
riling van het eiland aan Was-
heeft overgedragen. Wie de
'a der Amerikaansche verovering
liddon-Amèrilca kent, weet thans,
a Amerikanen het eiland
meer uit handen zul-
'even. Dit is de beteekenis van
nigszins» bloemrijk geredigeerde
1 van Informaciones. Curacao zal
an een bezitting van de Vereenig
a,en zijn. Washington heefff een
Van Nederland's „oorlogsschuld"
enderhand geïncasseerd.
DE JODEN IN ROEMENIE
RAREST. 22 Oct. (D.N.B.) - De
'enscJie regeering heeft een wets-
uitgevaardigd, waarbij alle
Priarigc joden met Rpemeenseh
burgerschap mannen en vrou-
worden verplicht, aan den
"innen dertig dagen, volgens hun
inkomen, een bepaalde hoeveel
gedingstukken ter beschikking
l|pii
motiveering van dit decreet
spzegri dat de joden, die in gee-
°n?irhf militairen dienst behoe-
noon, minstens moeten hijdraeën
'yediging van dringende sociale
'•en.
V VICTORIE. - DUITSCHLAND WINT OP
ALLE FRONTEN
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN DEN FUEHRER. 21
Oct. (D.N.B.). Het-opperbevel van de weermacht maakt be
kend:
Het eiland Dagoe is ingenomen. Daarmede zijn alle eilanden
voor de Baltische kust in Duitsche handen en is het geheele Bal-
tische gebied van den vijand gezuiverd. In voorbeeldige samen
werking met formaties van de marine en het luchtw^pen was
het aan een divisie infanterie van het Duitsche leger reeds op 12
October gelukt, op de Zuidelijke punt van het eiland verassend
te landen- In hardnekkige gevechten, die tien dagen geduurd heb
ben, werd het eiland sindsdien van den vijand gezuiverd. Daarbij
vielen 3000 gevangenen in Duitsche handen. Zes kustbatterijen
werden vernield- Resten van de vijandelijke bezetting werden
bij de poging om over zee te ontkomen, door eenheden van de
marine en het luchtwapen onschadelijk gemaakt.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN
DEN FUEHRER, 21 Oct. fD.N.B.).
Hej opperbevel van de weermacht
maakt bekend:
Door de heden gemelde bezet
ting van het eiland Dagoe is het
Oostzeegebied thans geheel en al
.van den vijand bevrijd en daarme
de het tijdstip eekomen ook te be
richten over de operaties die sedert
begin Augustus in den Noordelijken
sector van het Oostelijk front heb
ben plaatsgevonden.
Na de doorbraak door de Stalin-
linie had de legergroep van gene-
raal-veldmaarschalk Ritter von
Leeb in samenwerking met de
luchtmacht van Generaal'oberst Kei-
Ier tot opdracht gekregen de zich
tusschen het Ilmen- en Peipu6mper
bevindende strijdkrachten van den
tegenstander te verslaan, de ves
ting Leningrad in het Zuiden af te
sluiten, alsmede Estland en de Oost
zee eilanden van de vijand te zuive
ren. Ondanks de voortdurend sterke
hedreiging hunner Oostelijke flank
hoog het gros van het leger van ge-
ne,raloherst Bu6ch tezamen met het
panteerleger van Generaloberst
Hoeppner allereerst naar het Noor-
den af.
Tijdens buitengewoon hevige
gevechten werd 'de uitgebreide
stelling van den tegenstander
in ontoegankelijk bosch- en
moerasterrein aangelegd, tus-'
schen Urnen- en Peipusmeer
doorbroken, waarbij ongeveer
vijfduizend kazematten in ge:
vechten van man tegen man
nioesten worden bedwongen en
uitgebreide mijnenvelden met
meer dan 80.000 mijnen worden
opgeruimd.
In nieuwe hevige gevechten moes
ten vervolgens ten. Noorden van
Loega zeer sterke vijandelijke strijd
krachten worden vernietigd, alvo
rens de aanval op he.t veötinggebied
Leningrad kon beginnen. Alle po
gingen van den tegenstander, om de-
insluiting van deze 'stad door ont
lastende aanvallen aan beide zijden
van het Ilmenmeer te verhinderen
mislukten. In den tegenaanval ten
Zuiden van het Ilmenmeer werd het
voornaamste gevaar door vernieti
ging van talrijke vijandelijke divi
sies afgewend. Gelijktijdig rukte
het leger van Generaloberst von
Kuechler ten Westen van het Pei
pusmeer over een breed front op
tot aan de kust van de Finsche
golf. Na de inneming van Revel en
Pernau werd de landing op de Oost
zee eilanden voorbereid, terwijl
sterke onderdeelen van het leger
ten Noorden van het Peipusmeer
naar het Oosten optrokken* om aan
de gevechten tot omsingeling van
Leningrad deel te nemen.
Aan de verovering van de Oost
zee eilanden hebben strijdkrachten
ter zee onder opperbevel van admi
raal-generaal Ca^ls in aanzienlijke
mate meegewerkt. Behalve het
transport van landingstroepen heb
hen zij door aanvallen op de Finsrhe
golf bedreiging door de Sovietmari
ne in de flank uitgeschakeld de
'vijandelijke mijnen versperringen in
de wateren rondom de onderhavige^?
eilanden opgeruimd en door be
schieting van de vijandelijke stel
ling van zee uit deelgenomen aan
de gevechten te land.
In een tfware worsteling, on
vermoeibaar gesteund :door de
luchtformaties van de gene-
raals-vlieger Freiherr von
Richthofen en Foerster, hebben
de formaties van leger en Waf-
fen SS, die vereenigd waren in
de legergroep 'van generaal
K&F
velaniaffr^c'iï.v!,v''ei -»\.n Leeti
sinds het weermachtbericht van
6 Augustus meer dan 300.000 ge
vangenen* gemaakt. 1581 tanks
en 4063 stukken geschut buit
gemaakt of vernield. Het be
langrijkste doel van hun opera
ties is bereikt met de omsinge
ling van Leningrad.
De wanhopige pogingen van de
Sovjetstrijdkrachten, te Leningrad
ingesloten, om uit te brëken, wer
den door de bhnk met zware verlie
zen voor den tegenstander afgesla
gen. Aanzienlijke onderdeelen van
deze legergroep en van de lucht
vloot van Generaloberst Keiler zijn
reed6 gerufmen tijd geleden vrij
gekomen om deel te nemen aan
operatie* op andere punten van het
Oostelijk- front.
Na de .inneming van Odessa. Een telegrafisch overgebrachte foto van den in
tocht der Roemcensche troepen in deze belangrijke havenstad van de Sovjets.
(P K. Casper-Hoffmann-Stapf)c
BERLIJN, 22 Oct. (D.N.B.). De En-
gelsche minister van marine, Alexander,
heeft gisteren in een radiorede ver.
klaard, dat de Britsche marine een zeer
moeilijke taak heeft te verrichten, want
zii moet de wateren rondom de Euro-
peesche kusten van Moerman6k tot aan
de Dardanellen bewaken en bovendien
nog convooien beschermen en de wate
ren der dominions controleeren. In den
vorigen oorlog is het niet mogelijk ge
weest door vliegtuigen mijnen te laten
leggen. Bovendien heeft de vijand toen
tertijd het duikhootwapen niet van het
begin af aan gebruikt. De toestand, zoo
beweerde Alexander, is echter thans be
ter dan.in 1940, toen Engeland volkomen
alleen stond. Thans strijd de Sovjet-
Unie aan de zijde van Engeland en de
Vereenigde Staten verleenen Engeland
hulp. Desondanks moeten de Engel-
schen hun uitrusting nog beter maken
om het grootste gevaar af te wenden."
De minister-president en zijn ministers
zijn in het geheel niet tevreden mei den
lopstand. Er moeten nog meer schepen
gebouwd worden. Hetzelfde geldt in de
zelfde mate ook voor de Rritsrhe lucht
macht en het landleger, dat zijn „neder
laag" op het continent weer \t-il goed
maken. Ook van het Engelsche volk
■eischte hij nog meer offers en nog groo-
tere inspanningen. Het volk dient vooral
door. de particuliere spaargelden dfei)
minister van financiën te helpen om
een inflatie te vermijden. Nelson heeft
op den dag van Trafalgar gezegd: „En
geland verwacht..." en ik, zoo besloot
de minister, zeg: „Engeland verwacht
dit en Engeland heeft dit noodig."
Tenslotte wees .minister Alexander
ook op de moeilijke omstandigheden bij
den „slag op den Aflantischen Oceaan"
De Duitschers hebben, zoo zeide hij, een
zeer doeltreffende samenwerking tus
schen hun duikbooten en vliegtuigen be
reikt.
BERLI JN. 22 Oct. (D.N.B.). De Sov
jet-gevangenen, gemaakt bij de verove
ring van Dagoe,.hebben gemeld, dat een
deel van hun commissarissen met die
van andere Sovjet-formaties op Dagoe
reeds na de eerste landing van Duit
sche troepen on het eiland hadden ge
zorgd voor behoorlijke gelegenheid tot
ontvluchting. Kleinere eenheden der
Sovjet-marine Ver den in een 1 ai ver
borgen en daar gereed gehouden. Le
vensmiddelen, dranken en munitie moes
ten in voldoende hoeveelheid door Sov-
'et-matrozen aan boord van deze scheep
jes worden gebracht.
Terwijl de Sovjet-manschappen, aan
gedreven door enkele commissarissen.
*een andere mogelijkheid hadden dan te
sneuvelen of zich gevangen te laten ne
men. opt trok kop de meeste commissa
issen zich door dp vlucht aan hun lot.
Tn den Zuidelijken sector van het
Oostpliik front in den striid geworpen
formaties van dp Waffen-SS hebben op
°1 Octoher zeer succesvol cpstredcfi. F.en
formatie van de Waffen-SS gelukte et
in een harden strijd een brnggehoofd te
verkriigen en het ondanks alle tegen
aanvallen te behouden. Tn het verloop
van deze gevechtpn vernietigden de sol
daten van deze formatie in totaal tien
bolsjewistische escadrons. Een vanuit
dit brnggehoofd uitgestuurde verken-,
ningstroep van epn Duitsche pantserdi
visie dwong door een dappere act ie'een
ander bolsjewistisch escadron zich over
te geven en maaktp verscheidene stuk
ken geschut buit. In een snellen aanval
over een rivier vormde een Duitsche di
visie infanterie op 21 October in den
centralen sector van het Oostelijk front
een bruggehoofd. De bolsjewisten had
den klaarblijkelijk op deze plaats van
net gevechtsgehied nog geen opmaTsch
der Duitsche troepen venvacht, want
aan den anderen oever stielen de Duit
sche soldaten op een bolsjewistisch ba
taljon, dat juist werd uitgeladen. De
bolsjewisten, die door het plotselinge
verschijnen van de Duitsche troepen ge
heel verrast waren, werden totaaj in de
pan gehakt en uiteengejaagd.
DE Duitsche pers wordt geheel be
heerscht door de verovering van
Dagoe en het extra bericht van het op
perbevel der Duitsche weermacht over
de. operaties in den Noordelijken sector
van het Oostelijk front. Tevens leggen
de bladen den nadruk op de beteekenis
van de verovering van Stalino, het ren
♦ruimvan de bolsjewistische ijzerindus
trie in het Donetz-bekken. Slechts en
kele uren na de bewering van den Lon
denschcn berichtendienst, dat de toe
stand in-het Oosten zich „klaarblijke
lijk aanzienlijk heeft verbeterd", kon
het opperbevel van de weermacht me Ie
doelen, dat Duilsche en Italiaansche
formaties het gebied rondom Stalino en
hiermede het hewaneningscentrum van
het Donetz-gehied. in bezit hadden 'ge
nomen. Des middags kwam het bericht
over de bezetting van het eiland Dagyo
en het einde van dcroperaties in don
Noordelijken sector van het Oostelijk
front, waar wederom honderdduizenden
gevangenen werden gemaakt en een ge
weldige buit aan materiaal werd he
haald.
De Deutsche Allgemeine Zei
lung schrijft, dat met de inneming van
Dagoe thans ook het laatste van de
voor Estland p-elegën eilanden van den
vijand bevrijd is.
De Berliner Lokal A n z e i g r
'egt den nadruk op het feit, rlat behalve
de beveiliging van de eigen Duitsch
stelling aan rmn ingang van de Finsche
Golf en de versterking van dp macht der
Duitsche Marine, thans ook de bolsje
wisten tot in het uiterste hoekje van «'e
Finsche Golf. n.l. tot Kroonstad en Le
ningrad zijn teruggeworpen.
Moskou „gered"?
V) E Britsche majoor Hastings
heeft verklaard, dat Mookou
#door, een stoot van het leger van
Worosjilof, in de flank van de naar
Moskou oprukkende Duitsche strijd
krachten gered zou kunnen worden.
Hierop verklaart een Duitsche mili
taire de6klindige het volgende:
Helaas heeft majoor Hastings niet
medegedeeld, hoe dit zou kunnen ge
beuren. De bolsjewisten konden niet
eens met volledig voor den strijd ge
schikte troepen snelle operaties tegen de
Duitsche legers uitvoeren. Hoe zouden
zij nu met hun in Leningrad ingesloten
strijdkrachten en de overgebleven ver
slagen troepen van Worosjilof succes
volle operaties, zooals majoor Hastings
voor oogen zweven, kunnen uitvoeren?
Doch Hastings heeft met de verslagen
bolsjewistische troepenresten zijn eigen
plannen. Majoor Hastings geeft openlijk
toe? dat de vernietiging van. de bolsje
wisten, hij de- totdusver geleverde veld
slagen, steeds bereikt is. Slechts in het
gevaLMoskou zou het volgens majoor
Hastings anders afloopen, omdat, de ver
bindingswegen van de Duitschers over
verwoest terrein voeren. Dit kan echter
niets veranderen aan het feit, zoo wordt
verder gezegd, rlat de Bolsjewistische
legers een voor een vernietigd worden.
Ook alle bolsjewistische strijdkrachten,
welke voor de verdediging van Moskou
in den strijd worden geworpen, zullen
hetzelfde lot ondergaan, als die bij
Brjansk en Wjhsma en tenslotte zal ook
Moskou zelf den verderen opmarsch van
de Duitsche strijdkrachten niet kunnen
ophouden.
De Sovjet-regeering schijnt nu
definitief Samara, dat' ruim 900
km. ten Oosten van Moskou ligt,
als nieuwe verblijfplaats te heb
ben gekozen en zoo is dus een ein
de gekomen aan de vele gissingen
omtrent de legging van de nieuwe
hoofdstad. Aanvankelijk'* werden
.ook Kazan en Stalingrad genoemd,
maar eerstgenoemde stad ligt met
het oog op de spoorwegverbindin
gen ongetwijfeld ongunstiger dan
Samara, terwijl Stalingrad blijk
baar te onyeilie geacht werd.
Samara is de hoofdstad van het mid
deir-Wolga-gebied en ligt aan de Wolga
op het punt, waar de spoorlijn van
Aioskou naar Siberië ten Oosten van
de Wolga Trans-Siberische spoorweg
geheetcn, deze rivier kruist. Ook is .Sa
mara het uitgangspunt van de belang
rijke lijn naar Turkestan, zoodat hier
rechtstreeksche verbinding bestaat niet
Siberië en Centraal-Azië. Juist deze om
standigheirl zal hij de keuze der bolsje
wisten een belangrijke rol gespeeld
hebben.
De Wolga maakt op dit punt een
scherpe bocht naar lipt Westen en zoo
doende werd' hier reeds in de zestiende
eeuw een grensvesting gebouwd, tegen
de Kalmukken en andere volken. La
ter, toen Rusland zijn grens verder
naar het Oosten schoof vervielen de^os-
tingwerken, maar de scheepvaart op de
Wolga bleef van helang en is de laat
ste jaren door de verbinding van de
Wolga met andere rivieren nog toepo
nomen. Fr is een levendige 'handel in
graan en hout. tgnvijl de industrie
voedingsmiddelen, machines en leder
waren voortbrengt. (V.P.B.)
Vandaag verduisteren
om 18.32 uur
Heden (Woensdag) gaat de zon
op om 8.16 uur: onder om 18.32 uur.
De maan'gaat op om 10.25 uur; on
der om 2005 uur.
Donderdag gaat de zon op om 8 18
uur; onder om 18.31 uur. De maan
gaat op om 11-41 uur; onder om
20.53 uur. i
BERLIJN. 22 October. V-P.B
Groot was de opgetogenheid, toen de
zer dagen bekend werd gemaakt, dat
er van af 15 December a.s. aan de be
volking van Berlijn een bepaald kwan-
turn koffie zal worden verstrekt, zoo
dat ieder in slaat zal zijn om het in
Duitschland bijzonder populaire Kerst
feest met Kaffee und Kuchen" te vie
ren. Naar thans van oflicicele zijde
wordt medegedeeld, zal er dit jaar
in tegenstelling tot het vorig jaar
toen men uit drie soorten koffie een
keuze kon doen. slechts één enkele
soort verkrijgbaar worden gesteld. In
het officieelc bericht staat woordelijk
,.ln den kleinhandel mag dc verkoops
prijs van deze koffie niet meer bedra
gen dan 2.80 tot 3 20 M per pond
Hiermede wil echter niet gezegd zijn,
dat het op „Bohnenkaffce" verzotte
Duitsche publick een pond of zelfs maar
een half pondje koffie zal kunnen in-
slaan. Het toegewezen kwantum be
draagt nl. per persoon 60 iram. dus een
goed half onsje.
De traditioneele Kerstverpakking
wordt ditmaal niet toegestaan. Terwijl
het'vorig jaar firma's, die onder nor
male omstandigheden zelf koffie brand
den, hiervoor een vergunning ontvin
gen. mogen dit laar dit slechts mits zü
daartoe een speciale vergunning ont
vangen.
Aan het Oostelijk front. Een op de
Soviets buitgemaakte tank is doo'r de 1
Duitsche pantsersoldaten weer be- j
drijfklaar gemaakt en door het Duit-
sche pantserwapen overgenomen. j
(Orbis—Holland)
Duitsch legerbericht
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN
DEN FUEHRER, 21 Oct. (D.N.B.).
Het opperbevel van de weermacht
maakt hekend:
Duitsche en Italiaansche forma
ties hebben gisteren bezit geno
men van het gebied om Stalino,
een der belangrijke bewape- 1
ningscentra in het Donets-bek
ken. Stalino zelf werd door herg-
jagers ingenomen. De rijksoor-
logsvlag wappert van -een be
langrijke industrieele onderne
ming dezer stad.
Bij de zuivering van het sjagveld
ten Oosten van Brjansk heeft de op
perbevelhebber van het 50e bolsje
wistische leger, genpraal Petrof, lid
van den oppersten Sovjet, met ver
scheidene officieren van zijn staf den
dood gevonden.
Gevechtsvliegtuigen bombardeerden
belangrijke installaties'in Moskou en
Leningrad.
In den strijd tegen de Britsche ra-
vit ai ii pp ringsscheep vaart brachten
duikbooten op den Atlant-ischen Oce
aan zeven vijandelijke koopvaardij
schepen van tezamen'38200 brt. tot
zinken. De groote Britsche \valvi6ch-
vaarder Svendfoyen werd door tor
pedotreffers zwaar beschadigd.
Gevechtsvliegtuigen vernietigden
ten Noordoosten van IIuII een koop
vaardijschip van 10000 brt. Een an
der groot schip werd door horpVref-
Jers beschadigd. In den afgeloopen
nacht viel de luchtmacht de belang
rijke ravitailleeringshaven Liverpool
alsmede havens en belangrijke mili
taire inrichtingen* aan de Engelsche
Oost- en Zuidoostkust aan.
Britsche bommenwerpers lieten in
den nacht van 20 op 21 Octoher bri
sant- en brandbommen vallen op ver
scheidene ploatsen in NoordvVest en
West-Dwitschland. Dp burgerbevol
king leed verpezen agrt dooden en ge
wonden. Er werd e^nige -rnaterieele
schade aangericht. Vier der aanval
lende vliegtuigen werden neergescho
ten.
