Sovjet-troepen op de Krim
verder teruggedrongen
De „Dorus Rijkers" redt
menschen van den dood
Moskou en Leningrad worden
dag en nacht gebombardeerd
Onrust in het
Verre Oosten
De V.S. 2000 mijl
dichter bij den
oorlog
BRANDEN WOEDEN
IN SEBASTOPOL
Italiaansch convooi
aangevallen
Britsche vliegtuigen
neergeschoten
UIT DE STAATSCOURANT
De werkverruimingsloonen
Spoedig Finsch antwoord
Geheele veestapel
beslag genomen!
De heldengedenkdi
te Amsterdam
DOOR O.R.
PAGINA 2 VT^I
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DINSDAG 11 NOVEMBER
Het Duitsche Weermachtsbericht
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUEHRER. 10 Nov. (D.N.B.). - Het
opperbevel der weermacht deelt
mede-
Op de Krim zijn ten Oosten van
Sebastopol en ten Westen van
Kertsj, vijandelijke achterhoede-
troepen die taaien tegenstand bo
den. verder terugreed rongen. Over
dag en des nachts zijn hevige lucht
aanvallen op Sebastpool gedaan
In de haven werden een bolsjewis
tische kruiser en een groot koop
vaardijschip door voltreffers zwaar
heschadjed. Tusschen Donest en
Wolga en in het gebied om Moskou
heeft de luchtmacht een groot aan
tal Sovjet-transporttreinen ver
nield. Sterke afdeelingen gevechts
vliegers hebben Moskou bestookt
met brand- en brisantbommen.
In het bestek van de tusschen
het Umenmeer en het Ladogameer,
tot voorbij den Woltjof onderno
men operatie hebben infanterie-
en tankformaties zooals reeds in
een speciaal bericht is medege
deeld. in den nacht van R op n No
vember door een verrassenden aan
val het belangrijke verkeersknoop
punt Tick win ingenomen Talrijke
gevangenen en een groote buit wer
den hierbij binnengebracht De sta!
van hot vierde Sovjet-leger ont
kwam slechts aan gevangenne
ming door auto's en belangrijke
militaire documenten achter te la
ten.
In de gevechten aan dezen front-
sector werden sedert 16 October
rond 20 000 gevangenen, binnenge
bracht en 96 tanks. 179 kanonnen.
een pantsertrein en talrijk ander
oorlogsmateriaal buitgemaakt. On
geveer 6000 mijnen werden opge
ruimd.
Her totale aantal tijdens den
veldtocht in het Oosten binnenge
brachte krijgsgevangenen is geste
gen tot 3.632.000 man.
Voor de Oostkust van Schotland
heeft de luchtmacht in den afge
loopen nacht een vrachtschip van
2.000 ton tot zinken gebracht. Een
tweede koopvaarder werd bescha
digd. Stuka's bombardeerden het
havengebied van Margate aan do
Zuidoostkust van Engeland. Uit
uitgebreide branden en hevige ont
ploffingen bleek het succes van
den aanval.
In Noord-Afrika hebben afdeelin
gen Duitsche gevechtsvliegers met
succes Britsche steunpiinten bij
Mersa Matroeh en kazematstellin
gen bij Tohroek aangevallen.
In den afgeloopen nacht hebban
zwakke afdeelingen vijandelijke
vliegtuigen bommen laten vallen
op eenige plaatsen in het Noord
westen van Duitschland vooral ^>p
woonwijken te Hamburg. De bur
gerbevolking leed verliezen aan
dooden en gewonden. Twee Brit
sche bommenwerpers werden neer
gesohoten. De eerste luitenant
Lentz heeft zijn twintigste nachte
lijke overwinning hi de lucht be
haald.
BERLIJN, 10 Nov. (D.N.B.).
Duitsche gevechtsvliegtuigen heb
ben in den üacht van 9 op 10 No
vember wederom Moskou aangeval
len. in verscheidene deelen der stad
werden branden waargenomen.
In. opeenVolgpnde aanvallen wer
den spoorwegdoelen in het gebied
tusschen Donctz en Wolga an ten
Zuid-Oosten van Moskou doeltref
fend bestookt. Volgens tot dusver
ontvangen berichten hebben de
Duitsche gevechtsvliegtuigen bij dit
optreden een munitietrein, een ben-
zinetrein en een olietransport ver
nield. 34 andere treinen kregen deels
zoo zware treffers, dat' zü niet kon
den doorrijden. Op vele plaatsen
werd de rails met bommen vernield-
De opmarsch der Duitsche troepen in
de richting Sebastopol is op 8 Novem
ber door wanhopige tegenaanvallen der
bolsjewisten tijdelijk tot staan gebracht
De door de politieke commissarissen
voortgedreven bolsjewisten vielen bij
honderden tegelijk in het Duitöche af-
weervuur. Na zeer korten tijd stieten de
Duitsche afdeelingen op den terugtrek-
kenden vijand, waarbij zij hem ver ach
ter zijn punt van uitgang terugsloegen.
Na een snellen opmarsch onder voort
durende aanvallen, hebben de Duitsche
troepen verscheidene hoogten genomen,
die door de bolsjewisten waren bezet.
Deze veroverde stellingen werden uit
gangspunten voor 6terken Duitschen
druk op Sebastopol.
Bommen op de Krim
In aanvulling op het weermacht
bericht van heden wordt aan het
D.N.B. van militaire zijde het vol
gende medegedeeld:
TERWIJL de Duitsche en Roemeen-
sche troepen de verslagen bolsjewis
tische troepen op de Krm steeds nau
wer opdringen naar het gebied van Se
bastopol en de bolsjewistische achter
hoede terugdrijven in de richting van
Kertsj, bombardeert de Duitsche lucht
macht de eenige twee toovluchtgebieden
der bolsjewisten op de Krim, de 6tad en
haven van Sebastopol en het gebied van
Kertsj met effect. Groote branden woe
den in het Zuidelijk deel van Sebasto
pol. Olietanks en pakhuizen kregen vele
treffers. Een vlucht der bolsjewieken
van de Krim is nog slechts ift geringe
mate en met hulp van het. toeval uit
voerbaar.
Ook in andere sectoren van het Oos
telijk front wordt door de Duitsche
luchtmacht den verslagen bolsjewisten
ontkoming of aanvoeren van reserves,
vervangende troepen en ravitallleering&-
afdeslingen onmogelijk gemaakt- De
spoorwegen tusschen Donets cn Wolga
en in het gebied rond Moekou staan dag
en nacht bloot aan den Duischen bom-
menhagel. Ook Moskou en Leningrad
worden dag en nacht gebombardeerd.
De bolsjewieken wisten waarom zij bij
Tichwin zoo hevigen tegenstand boden
aan den Duitschen aanval. Deze plaats
is een belangrijk v erkeersknooppunt.
Daar kwamen de eenige nog bruikbare
groote wegen van het Ladogameer naar
het Oosten samen. Thans blijft den bols
jewisten tusschen de Duitsche stellingen
bij Tisjwin en de Finsche stellingen en
bruggehoofden aan de Swir nog slechts
een smal gebied zonder wegen over. dat
dhor zijn moerassigheid moeilijk toe
gankelijk is en leidt naar het Ladoga
meer. Het vormt daardoor dan ook een
zoo goed, als onbruikbare verbinding
met het ingesloten Leningrad.
Zuivering van het Finsche
9 front
DUITSCHE en Finsche formaties heb
ben op 9 November de zuivering
van het veroverde gebied in het Noorde
lijk deel van het Finsche front voortge
zet. De buit 6teêg aanzienlijk.
Volgens de laatste berichten werden
30 stukken geschut, 30 granaatwerpers,
88 mitrailleurs en 100 paarden buitge
maakt, Het aantal gevangenen steeg
voortdurend. Op het slagveld werden
meer dan 26000 gesneuvelden geteld.
In de periode van 1 tot 9 November
werden in deze succesvolle gevechten
door de Duitsche en Finsche troepen
mee- dan 700 kazematten veroverd-
Andere bolsjewistische troepen ter
sterkte van twee bataljons zijn inmid
dels ingesloten en gaan hun vernieti
ging tegemoet.
ROME, 10 Nov. (Stefani). - Het Ita-
liaansche weermachtsbericht -luidt:
Een onzer in de Middellandsche Zee
varende convooien is in den nacht van
8 op 9 November aangevallen door een
Britsch vlooteskader. De getroffen koop
vaardijschepen zijn na elkander gezon
ken. Van onze torpedojagers, die het
convooi begeleidden en tot torpedo-aan
vallen overgingen, zijn er twee tot zin
ken gebracht, Éen derde werd getroffen
en keerde zonder ernstige schade in een
haven terug. Een groot deel der schip
breukelingen is gered.
Bij het aanbreken van den dag vielen
Ttaliaansche torpedovliegtuigen onder
bevel van de eerste luitenants Ardito
Christiani. Emilio Juzzolini en Adone
Venturini de vijandelijke schepen aan.
Zij troffen met twee torpedo's een krui
ser cn met een een torpedojager. Voorts
schoten zij twee vliegtuigen, die het vij
andelijke eskader beschermden, neer.
De vijand heeft luchtaanvallen gedaan
op Campania en Sicilië. Te Napels zijn
10 menschen om het leven gekomen en
25 gewond. Een vijandelijk vliegtuig
werd door den afweer getroffen en
stortte in zee. Te Messina zijn verschei
dene personen gewond.
Aan de landfrontcn in Noord- en
Oost-Afrika niets van beteekenis. Duit
sche vliegtuigen hebben verdedigings
werken van Tobroek met goed gevolg
aangevallen.
Een Italisansche duikboot, die onder
bevel van kapitein-ter-zee Giuliano
Prini op dm Atlantischen Oceaan ope
reerde, heeft drie vijandelijke koopvaar,
der© met een gezamenlijken inhoud van
25.000 ton tot zinken gebracht. Daarme
de hebben onze duikbooten op den At
lantischen Oceaan meer den 500.000 ton
vijandelijke koopvaardijscheepsruimte
tot zinken gebracht
Moskou treft reeds
maatregelen
SJANGHAI, 10 November (D.N.B.
Het Japansche perebureau Chi
na News verneemt uit welinge
lichte kringen, dat de bolsjewis
tische instanties te Sjanghai voor-
bereidingen treffen voor het geval
er in het Verre Ooöten vijandelijkhe
den zouden uitbreken.
Leden ven het personeel van Tas© en
ambtenaren van de Gepeoe, die onlangs
in Sjanghai zijn aangekomen, hebben
het verzoek ontvangen toe te treden tot
\Vit-Ru6sische en andere organisaties,
teneinde als „vijfde colonne" te werken
voor het geval er vijandelijkheden tus
schen Japan en de Sovjet-Unie zouden
uitbreken. Rogof, de leider, van de Ge
peoe te Sjanghai, heeft verklaard, dat
het verloop van den Duitsch-bolsjewie*
ti6chen oorlog onrust onder de hier wo
nende bolsjewieken heeft teweegge
bracht. Onder de bolsjewistische firma's
valt een zekere alarmstemming niet te
miskennen. Voorts meldt China News
op grond ven inlichtingen uit bolsjewis
tische kringen, dat het moreel onder de
bolsjewistische troepen ondanks een
wanhopige tegenpropaganda, hard ach-
terui. gaat en det het aantal deserteurs
toeneemt
BERLIJN, 10 Nov. (D.N.B.).
Duitsche marine-artillerie heeft op
Zondag 9 November, naar het D.N.B.
verneemt Britsche vliegtuigen on
der vuur genomen, die naar de be
zette gebieden aan het Kanaal en
aan de kust van de Noordzee vlogen.
Drie Britsche vliegtuigen werden
neergeschoten.
Naar van militaire zijde wordt mede
gedeeld, hebben Duitsche gevechtsvlieg
tuigen in den afgeloopen nacht ter hoog
te van Aberdeen een koopvaarder van
2000 brt. tot zinken gebracht en een
tweede Britsch ravitailleeringsschip
zwaar beschadigd-
Volgens Reuter heeft de admiraliteit
medegedeeld, dat de torpedojager „Kos-
eack" tot zinken is gebracht
De New York Daily Mirror
schrijft, dat. de groote Britsche verliezen
WASHINGTON, IQ Nov. (D.
N. B.). Het ministerie van ma
rine heeft bekend gemaakt, dat
een operatiebasis der Amerikaan-
sche vloot op IJsland is opgericht.
Tof commandant van de nieuwe
basis is de schout bij nacht James
Kaufman benoemd. Associated
Press merkt op, dat een vloot-
basis slechts dan officieel als zoo
danig aangegeven wordt, wanneer
daar vrij groote zeestrijdkrachten
worden samengetrokken.
De A.N.P.-correspondent meldt hier
over nader:
In Londen heeft dif bericht de volgen
de commentenaren uitgelokt: To>t dus
ver stonden de Amerikanen op IJsland
slechts ter verdediging, thans is dat
eiland een uitgangspunt voor operaties
geworden. De Amerikaansche marine
heeft thans de gelegenheid, Roosevelt's
bevel om het eerst te schieten ten uit
voer te leggen. De Vereenigde Staten
zijn hiermede 2.000 mijl* dichter bij den
oorlog gekomen. In bevoegde kringen
hier wijst men in dit verband op den
passus in Hitler's rede in den Loewen-
braeukeller te Muenchen, waarin ge
zegd wordt, dat de Fuehrer juist bevo
len beeft om niet te schieten. Hoewel
deze rede gehouden werd voor de vesti
ging van de Amerikaansche marineba
sis op IJsland bekend werd, zoo be
schouwt men de geciteerde woorden
toch als het beste en eenige antwoord
op deze nieuwe 2.000-mijlenschrede naar
den oorlog. Dat het NewrYorksche be
richt een antwoord op Hitler's verkla
ring zou zijn. kan men hier moeilijk
aannemen. Al is het dus voor de gan-
sche wereld duidelijk, nieit alleen door
de incidenten met de Greer, Kearney en
Reuben James, doch ook door Roose
velt's schietbevel dat Amerika de aan
valler is, zoo heeft de Duitsche leiding
daartegenover tooh niet eenzelfde
schietbevel wille» geven, wijl uit dfr er
varing maar al te goed bekend is, boe
men aan den overkant van den oceaan
erop uit is. Duitschland tot aanvaller te
bestempelen. Natuurlijk zal elke Duit
sche commandant hebben terug te
schieten, gelijk Hitler uitdrukkelijk in
zijn rede verklaart. Ook.make men uit
den Fuehrer-rede niet op. als zouden de
Amerikaansche wapenleveranties nu
maar ongestoord kunnen plaats hebben.
Volgens het oorlogsrecht kan alle con
trabande in beslag genomen en zoonoo-
dig vernietigd worden (Serhikolon) Bij
twijfel is een onderzoek gewettigd,
waaraan de schepen zioh moeten onder
werpen. Duitschland heeft allerminst
een zijner rechten als oorlogvoerende
laten vallen, noch heeft het zijn blok
kade om Engeland opgeheven. Het
wenschit zich alleen maar niet te laten
provoceeren. gelijk het nationaal-socia/
lisme .zich in den binnenlandschen strijd
ook nooit heeft laten provoceeren. zoo
werd ons verklaard. Doch evenals in
dien strijd zoo zal het ook in den hul
digen kamp voor Europa onverbiddelijk
weten toe te slaan.
„Wie naar Engeland vaart, vaart in
den dood".
aan bommenwerpers eerst recht duide
lijk worden, wanneer men bedenkt, dat
de Engelschen in één nacht meer bom
menwerpers verloren dan de Vereenig
de Staten in een maand kunnen ver
hangen. „Ongetwijfeld ie de politieke on
rust in Engeland de rede voor deze on
derneming geweest en het is zelfs waar
schijnlijk, dat de Engetecbe openbare
meening, die wenschte, dat er. Iets ge
daan werd, schuld heeft aan de zoo
zware verliezen."
Het blad zegt verder, dat de theorie,
volgens welke Duitschland door luch*
aanvallen bedwongen zou kunnen wor
den, niet geloofwaardig is. De realisten
in Engeland weten dat allang.
yVolgens een bgricht van de New
York Timës uit Londen hebben van
een aanval teruggekeerde Engelsche
vliegtuigbeetuurder6 verklaard, dat men
den Berlijnsohen luchtafweer gezien
moet hebben, om een dergelijke verdedi
ging mogelijk te achten. Het afweervuur
boven de Duitsche hoofdstad was
„helsch".
NAAR ons eerst thans gemeld wordt,
werden Vrijdagochtend om halfvijf
te Den Helder noodsignalen waargeno
men uit .de richting van de Haaksche
gronden. Onmiddellijk voer de „Dorus
Rijkers" van dé Noord- en Zuidholland-
sche Redding Maatschappij uit.
Het zou een moeilijke toobt wor
den. Er stond een stormachtige
Noordwesten wind en de zee was
zeer ru\£ Maar schipper Coen Bot
zou succes hebben; in twee zware
tochten bracht hij de negentien le-
den^van het in nood verkeerende
Zweedsche ruim 1800 ton groote s.s.
„Magdalena", dat op weg was van
Rotterdam naar Stockholm, be
houden thuis.
De Magdalena had te kampen met
een zwaren tegenwind en de hoogloo-
pende zee. Tegen halfvier in den och
tend raakte het schip te dicht onder de
Haaksche gronden. Het roer stootte en
de stuurinrichtingwerd onklaar, zoo
dat het schip stuurloos werd op een der
gevaarlijkste punten van onze kust.
De kapitein besloot te ankeren op de
Westelijkste punt van het Westgat. om
een stranding op de Haak te voorko
men. Tegelijkertijd flitsten de noodsig
nalen rlen donkeren nacht in. die on
middellijk beantwoord werden door het
uitloopen van de Dorus Rijkers. Het
was buitengewoon moeilijk om verbin
ding te maken met het schip, daar de
Magdalena met den boeg in den wind
lag, zoodait er geen lijzijde was om
langszij te komen en het gevaar be
stond, dat de reddingsboot te* pletter
zou worden geslagen tegen het Zweed
sche schip. Het gelukte echter veertien
leden den bemanning over te nemen.
De gezagvoerder wenschte zijg
nog niet te verlaten en bleef rei
man aan boord.
T vreet/;
ORT. nadat de Donis Rijker,
■"was gekeerd, gaf de Zweed oj
noodsignalen. De toestand was
baar geworden en de kapitnie hl
N.C. sein laten geven, omdat hij
aan boord gebleven leden der l
ning het vaartuig wilden
Weer had de Dorus Rijkers een?
tocht voor den boecr en weer k*
met de grootste moeite langt#
haaldelijk stoott^ de reddingsboei
de Magdalena, zoodat de Dorus
schade opliep aan het heklicht
kopflenders.
Dank zij deze moderne fleo
echter konden de zware schol
worden opgevangen en vier:
o.w. de kapitein, wisten zond?
gelukken op het vangnet, wa*
de de Dorus Rijkers is uit#;
over te springen. De vijfde
echter sprong mis en kwam i
kokende zee tusschen het schi;
de reddingsboot terecht.
Hij wist zich vast te klemmen t
grijplijnen van de Dorus Rijkers,
ook hij veilig binnenboord kon
getrokken Behouden keerde do
Rijkers te Den Helder terug, in
waren op deze beide zware tochii
gentien schipbreukelingen gered.
Schipper Coen Bot heeft niet
redding zijn 439sten geredde binc
bracht. Hij nadert het record
naamgever van de reddingsboot,
Rijkers, die in totaal 486 man xi
zekeren dood redde.
De ontvanger der registratëie en domeinen
J. J: van de Meijer is verplaatst van de in
spectie der directe belastingen te Helmond
naar de inspectie der registratie te Heerlen.
Bü besluit van den secretaris-generaal van
het departement van Financiën is met ingang
van 1 December 1941 aan mr. L. J. M. Nou-
wen, inspecteur der registratie en domeinen
te Amsterdam op zijn verzoek eervol ontslag
uit 's Rijks dienst verleend.
Bij beschikking van den secretaris-gene
raal van het 'departement van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart is ingesteld een com
missie van toezicht op de Nederlandsche
standaarden van den meter en het kilogram,
en ziin in deze commissie benoemd: tot lid
en voorzitter prof. dr. C. Zwikker te Delft
en tot leden: prof. dr. H. B. Dorgelo te Dolft
en prof. dr. G. Holst te Aalst (N.B.).
De inspecteur van het IJkwezen is ambts
halve lid <ier commissie.
Bij besluiten van den rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied van
29 October 1941 is ontslag verleend aan:
Jhr. R. O. van Holthc tot Echten, als bur
gemeester van Vleddcr;
A. H. Termeer als burgemeester van
Wouw;
G. H. J. Steemers, als burgemeester van
Heusden.
AMSTERDAM, 10 Nov- De pers
dienst van het N.V.V. deelt het volgende
mede:
Dank zij de bemiddeling van het
N.V.V. is besloten de klasse-indee
ling voor eenige plaatsen te wijzi
gen, waardoor de woonplaatstoelage
voor de betreffende arbeiders in de
werkverruiming wordt verhoogd.
De volgende plaatsen zijn van de ze
vende naar. de zesde klasse gebracht:
Brielle, Anlo (overig gedeelte) in Dren
the, Assen (overig deel), Beilen, Borger
(o.d.), Coevorden (o.d.), Norg (o-d.),
Odoorn (o.J.i. Oosterhesselen, Peize, Ro
den, Rolde, Ruinen, Schoonebeek, Sleen,
Smilde, Vries, Westerbork, Zuidlaren
(o.d.), Zweelo. Ude kom van de gemeen
te Coevorden is van de vijfde naar de
zesde klasse gebracht.
Over een aantal gemeenten zijn nog
besprekingen gaande met het departe
ment van Sociale Zaken.
HELSINKI, 10 Nov. (D.N.B.). Naar
van welingelichte zijde verluidt, is het
antwoord van de Finsche regeering op
de stappen der Ver. Staten' hij Finland,
waarbij gevraagd werd, dat Finland
zijn trdepen zou terugtrekken, over en
kele dagen te verwachten.
's-GRAVENHAGE, 10 Nov. - Di
economisch sanctiebesluit 1911
s engere maatregelen mogelijk
dan voorheen tegen overtredefs u
palingen, die in het belang van
voedselvoorziening zijn gesteld,
een veéhouder in Noord-Brabant c
vonden. Ambtenaren van den eer.'
crisis controledienst vonden op Kt
ter *^tand van zijn bedrijf vijl var
die waren verstopt in een ondergra
hok en niet waren geregistreerd,
man ontkende, ipts met deze va'
uit te 6taan te hebben, doch de o'
van justitie vond in dit geval aanlt
om on grond van het economisch
tiebesl uit 1941 tot in beslagnen%
den geheelen veestapel over te jra
AMSTERDAM, 10 Nov. In Kr
napolsky te Amsterdam heelt
N.S.D.A.P., in aanwezigheid vani
tegenwoordigers van staat, wi
macht en partij, gisteren op indr
wekkende wijze de dooden van
9en November. 1923, en de geval
Duitsche soldaten herdaqht.
De groote zaal, de geheel gevuld
had men smaakvol met hakenkm!'
gen versie/d. Op het podium stond,
ter een haag van bloemen, de Hit!
gend met de vlaggen opgesteld. I
begin van de plechtigheid .speeld?
muziekcorps het „Deutsche© Gt
waarna men gemeenschappelijk
Muenchen sind viele gefallen" zor.
Met tromgeroffel en trompétgtf
begeleid, droegen jongens van de K
jugend een vers voor, dat een huid
hield aan de gevallenen, en de 1*
om hun nagedachtenis te eeren
on wrikbaren trouw.
In een boeiende rede herdacht d'
schaeftsleiter van het Arbeitsbe.'
der N.S-D.A.P. in den Niederla:
Schoenherr, de gevallenen van det
November 1923.
Met een hulde aan den Ftihrer
den organis.4tieleider Schubotz. een
werf „Sieg Heil", en het zingen va:
volksliederen werd de geslaagde
denkingsbijeenkomst gesloten.
FEUILLETON
1.
Op het oogenblik, dat de kronen in
de zaal en de lampen langs de halcons
uitgingen, wendde van Mieth, die zijn
plaats had op een der eerste rijen van
het parket, zich af \an den naast hem
zittenden dokter Charbin. met vvien hij
had zitten praten. Het violette voetlicht
en hét zwarte silhouetkruis van den
dirigentenlessenaar met de twee om
kapte lampen werkten magnetisch op
zijn oogen. zooals trouwens de bestem
ming van deze dingen was. Hii leunde
achterover in zijn flu weel en fauteuil en
stelde zich hereidwillig in op de mu
ziek. maar al te zeer geneigd zijn ze^r
moeilijken en zeer onaantrekkel.ikeft
arbeid van dezen dacr te vergeten. Zon
der scepticisme bereidde hij zich voor.
van Stroganoff's beroemde compositie
te genieten: „De Bojaar", die nu op zijn
triomftocht ook hier gekomen was
Stroganoff's wereldtournee met het
groote operagezelschap, welks orkest
door den Meester zelf geleid werd.
Zonder dat hij den dirigent had zien
komen, zag hij nu de groote zwarte fi
guur hodg opgericht voor den lessenaar
staan, scherp zich afteekenend tegen
het voetlicht en het witte muziekblad
en meteen wendde de dirigent zijn ge
laat en zijn breede borst naar het pu
bliek. om zijn hulde in ontvangst te ne
men.
Een zacht ruischen ging door het
theater, een golving van vele vrouwen,
die zich voorover hogen om te zien
de élite van muzikale aristocratie be
schouwde de verschijning van den groe
ten kunstenaar, zooals die zich in het
volle licht van een verborgen projectie-
lamp aan haar voordeed: met het, als
gebeitelde relief van zijn aangezicht,
het sterke, witte, helmvormige voor
hoofd, vanwaar de zwAc roode haar
bos langs nek en wangen tot op de
enorme schouders neerviel, de oogen
vol van een heimelijken gloed en een
donkeren baard.
Op de zijden revers en over de enor
me welving van de witte gesteven borst
blonken ordeteekens van alle landen,
vele rijen onder elkaar. In de groote
blanke, als uit marmer gehouwen hand
hield hij zijn dirigeerstok: een ebben
houten staf, dragend aan de punt een
fonkelenden diamant.
Allen wisten, dat hij in stilte begroet
wenschte te worden. Alle geluid moest
verstommen, waar hij binnentrad. Zelf
groette hij door slechts een oogenblik
zijn gezicht naar de zaal toe te wenden,
zwijgend, geweldig, en in rust. En nu
klonken de drie vaste tikken van den
dirigeerstok tegen den lessenaar.
Van Mieth hoorde met verwondering
en bij oogenblikken meegesleept de
ouverture van „De Bojaar" aan: de
klinkende en dikwijls al te plastische
motieven pakten hem reeds dadelijk en
al9 gefascineerd volgde hij met ge
spannen aandacht de wisselende stem
mingen van tooneel en muziek, die aan
deze opera een aparte bekoring gaven.
Toen het scherm na de eerste acte
gevallen was en het theater licht werd
van de weer aanflitsende kronen, wend
de \an Mieth zich tot dokter Charbin,
den gerechtsmedicus, met wien hij, hij-
na regelrecht van hun ongure, bloedige
/werk van dien dag in de sectiekamer
van het gemeente-hospitaal, hierheen
was gekomen. In zijn stem was nog
iets van het tempo der muziek, vu
righeid en beweging, opgestuwd door
het gedruisch en den dans. Maar een
heftige irritatie van binnenuit brak
zich in hem baan. een nadrukkelijk ver
zet tegen deze stemming, die hij zich
zelf niet vergaf.
„Zag je", vroeg hij, „hoe precies de
grime van den hoofdpersoon leek op
Stroganoff's eigei? gezicht? Weliswaar
zonder den baard, want de opera speelt
in den baardeloozen tijd van de acht
tiende eeuw, maar die roode haarbos,
en dan vooral het type van de oogen
efl den neus. De tenor Paschkin, die de
partij van den Bojdkr zingt, heeft ze
ker zijn best gedaan om op hem te lij
ken. en dat is geheel in den gee9t van
het stuk. Want in deze muziek heeft
Stroganoff alleen maar Stroganoff ge
zocht, Dit is nu kunst van een zóó uit
gesproken egoisme als ik zelden ont
moet heb, en ondanks zijn schitterende
techniek en kracht van een voor mij
drukkende en beangstigende soort, zon
der eenige menschelijkheid of werke
lijke waarde".
Dokter Charbin zag met 'n verholen
glimlach naar^van Mieth, dezen ambte
naar bij de crimineele politie, die vol
gens neiging ongetwijfeld meer muziek
historicus dan criminalist was. en die
In den loop van dien dag. naar het hem
voorkwam, maar luttel aandacht had
betoond, toen hij als gerechtsmedicus
op uiterst leerrijke en zeer gedetailleer
de wijze het deerlijk toegetakelde lijk
van een jong meisje demonstreerde, dal
tegen middernacht door de politie in
een van de moerassige kelders van het
Noordelijk stadsdeel opgehangen gevon
den was. Dit geval had van Mieth hoe
genaamd geen belang ingeboezemd;
zijn mager gezicht met de kleurlooze
hangende snor had meer lijden uitge
drukt dan iets anders net als nu.
terwijl hij sprak over deze misdadige
muziek.
Het licht ging uit en aller aandacht
vestigde zich weer op het tooneel. Van
Mieth volgde het gebeuren met intense
belangstelling. De sopraanzangcres,
wier optreden hem reeds in de eerste
acte reeds geboeid had, kwam weer op
en een wonderlijke agitatie greep hem
aan, een smartelijk voorgevoel en plot
seling begreep hij, dat zij. die- daar
zong, de blonde sopraan daar op het
tooneel. zélf sidderde tot, in het diepsi
van haar gemoed, als was zij gebonden,
betooverd door de melodie, onder den
ban van den magischen zwarten diri
geerstok. die onhoorbaar en ongemerkt
de muziek in haar gemoed ingoot, al?
een vreemden en overmachtigen wil.
Plotseling wordt het tooneel van alle
kanten bezet door gewapende dienaren
De spanning ontlaadt zich in een'g*
weldig rumoer en in het orkest harst
het los: bazuinen, daverende pauken
schoten en krijgsgewoel. Het toonee'
was gehuld in blauwigen kruitdamp
Van Mieth tastte in deze cascaden van
koper en geweerschoten nog naar het
motief van de muziek. Nog een laatste
toon een beven -van angstige klach
ten
Maar toenHet orkest zweeg.
Afgebroken, midden in een maat plot
selinge stilte, een absolute geruisch-
loosheid in de van rook vervulde ruimte
En allen zagen den dirigent Stroganoff
achterover zwaaien de armen nog op
geheven en den maatstok gekle®
de verstijvende vingers en
len achterover slaan in een
renden zwaren val, krakend in de
ende stilte. Dan, de dreun van den
in de diepte van den orkestbak, eei
luid van hout dat verpletterd
snaren, die klinkend vaneen sprinf
En dan weer stilte, doodelijke
De dirigentenplaats gaapte
leege plaats van donkerte voor hel'
licht, één van de lampen aan den
naar was uitgegaan.
Van Mieth was opgestaan
plaats, doch kon niets zien door d'
rustig bewegende ruggen van vele
deren, die opgestaan waren. Een
van ergenis en ge'prikkeldheid gin?'
de zaal door het plotseling afbn
van de muziek. De stemming was
broken, vreemd en pijnlijk vertrol
stonden de honderden gezichten, al*
het doorsnijden van eèn zenuw.
Mieth sprong boven op zijn stoel en'
nu het blakerende licht van den orl'
bak zien.
(Wordt vervol