Sovjet-troepen op de Krim verder teruggedrongen De „Dorus Rijkers" redt menschen van den dood Moskou en Leningrad worden dag en nacht gebombardeerd Onrust in het Verre Oosten De V.S. 2000 mijl dichter bij den oorlog BRANDEN WOEDEN IN SEBASTOPOL Italiaansch convooi aangevallen Britsche vliegtuigen neergeschoten UIT DE STAATSCOURANT De werkverruimingsloonen Spoedig Finsch antwoord Geheele veestapel beslag genomen! De heldengedenkdi te Amsterdam DOOR O.R. PAGINA 2 VT^I AMERSFOORTSCH DAGBLAD DINSDAG 11 NOVEMBER Het Duitsche Weermachtsbericht HOOFDKWARTIER VAN DEN FUEHRER. 10 Nov. (D.N.B.). - Het opperbevel der weermacht deelt mede- Op de Krim zijn ten Oosten van Sebastopol en ten Westen van Kertsj, vijandelijke achterhoede- troepen die taaien tegenstand bo den. verder terugreed rongen. Over dag en des nachts zijn hevige lucht aanvallen op Sebastpool gedaan In de haven werden een bolsjewis tische kruiser en een groot koop vaardijschip door voltreffers zwaar heschadjed. Tusschen Donest en Wolga en in het gebied om Moskou heeft de luchtmacht een groot aan tal Sovjet-transporttreinen ver nield. Sterke afdeelingen gevechts vliegers hebben Moskou bestookt met brand- en brisantbommen. In het bestek van de tusschen het Umenmeer en het Ladogameer, tot voorbij den Woltjof onderno men operatie hebben infanterie- en tankformaties zooals reeds in een speciaal bericht is medege deeld. in den nacht van R op n No vember door een verrassenden aan val het belangrijke verkeersknoop punt Tick win ingenomen Talrijke gevangenen en een groote buit wer den hierbij binnengebracht De sta! van hot vierde Sovjet-leger ont kwam slechts aan gevangenne ming door auto's en belangrijke militaire documenten achter te la ten. In de gevechten aan dezen front- sector werden sedert 16 October rond 20 000 gevangenen, binnenge bracht en 96 tanks. 179 kanonnen. een pantsertrein en talrijk ander oorlogsmateriaal buitgemaakt. On geveer 6000 mijnen werden opge ruimd. Her totale aantal tijdens den veldtocht in het Oosten binnenge brachte krijgsgevangenen is geste gen tot 3.632.000 man. Voor de Oostkust van Schotland heeft de luchtmacht in den afge loopen nacht een vrachtschip van 2.000 ton tot zinken gebracht. Een tweede koopvaarder werd bescha digd. Stuka's bombardeerden het havengebied van Margate aan do Zuidoostkust van Engeland. Uit uitgebreide branden en hevige ont ploffingen bleek het succes van den aanval. In Noord-Afrika hebben afdeelin gen Duitsche gevechtsvliegers met succes Britsche steunpiinten bij Mersa Matroeh en kazematstellin gen bij Tohroek aangevallen. In den afgeloopen nacht hebban zwakke afdeelingen vijandelijke vliegtuigen bommen laten vallen op eenige plaatsen in het Noord westen van Duitschland vooral ^>p woonwijken te Hamburg. De bur gerbevolking leed verliezen aan dooden en gewonden. Twee Brit sche bommenwerpers werden neer gesohoten. De eerste luitenant Lentz heeft zijn twintigste nachte lijke overwinning hi de lucht be haald. BERLIJN, 10 Nov. (D.N.B.). Duitsche gevechtsvliegtuigen heb ben in den üacht van 9 op 10 No vember wederom Moskou aangeval len. in verscheidene deelen der stad werden branden waargenomen. In. opeenVolgpnde aanvallen wer den spoorwegdoelen in het gebied tusschen Donctz en Wolga an ten Zuid-Oosten van Moskou doeltref fend bestookt. Volgens tot dusver ontvangen berichten hebben de Duitsche gevechtsvliegtuigen bij dit optreden een munitietrein, een ben- zinetrein en een olietransport ver nield. 34 andere treinen kregen deels zoo zware treffers, dat' zü niet kon den doorrijden. Op vele plaatsen werd de rails met bommen vernield- De opmarsch der Duitsche troepen in de richting Sebastopol is op 8 Novem ber door wanhopige tegenaanvallen der bolsjewisten tijdelijk tot staan gebracht De door de politieke commissarissen voortgedreven bolsjewisten vielen bij honderden tegelijk in het Duitöche af- weervuur. Na zeer korten tijd stieten de Duitsche afdeelingen op den terugtrek- kenden vijand, waarbij zij hem ver ach ter zijn punt van uitgang terugsloegen. Na een snellen opmarsch onder voort durende aanvallen, hebben de Duitsche troepen verscheidene hoogten genomen, die door de bolsjewisten waren bezet. Deze veroverde stellingen werden uit gangspunten voor 6terken Duitschen druk op Sebastopol. Bommen op de Krim In aanvulling op het weermacht bericht van heden wordt aan het D.N.B. van militaire zijde het vol gende medegedeeld: TERWIJL de Duitsche en Roemeen- sche troepen de verslagen bolsjewis tische troepen op de Krm steeds nau wer opdringen naar het gebied van Se bastopol en de bolsjewistische achter hoede terugdrijven in de richting van Kertsj, bombardeert de Duitsche lucht macht de eenige twee toovluchtgebieden der bolsjewisten op de Krim, de 6tad en haven van Sebastopol en het gebied van Kertsj met effect. Groote branden woe den in het Zuidelijk deel van Sebasto pol. Olietanks en pakhuizen kregen vele treffers. Een vlucht der bolsjewieken van de Krim is nog slechts ift geringe mate en met hulp van het. toeval uit voerbaar. Ook in andere sectoren van het Oos telijk front wordt door de Duitsche luchtmacht den verslagen bolsjewisten ontkoming of aanvoeren van reserves, vervangende troepen en ravitallleering&- afdeslingen onmogelijk gemaakt- De spoorwegen tusschen Donets cn Wolga en in het gebied rond Moekou staan dag en nacht bloot aan den Duischen bom- menhagel. Ook Moskou en Leningrad worden dag en nacht gebombardeerd. De bolsjewieken wisten waarom zij bij Tichwin zoo hevigen tegenstand boden aan den Duitschen aanval. Deze plaats is een belangrijk v erkeersknooppunt. Daar kwamen de eenige nog bruikbare groote wegen van het Ladogameer naar het Oosten samen. Thans blijft den bols jewisten tusschen de Duitsche stellingen bij Tisjwin en de Finsche stellingen en bruggehoofden aan de Swir nog slechts een smal gebied zonder wegen over. dat dhor zijn moerassigheid moeilijk toe gankelijk is en leidt naar het Ladoga meer. Het vormt daardoor dan ook een zoo goed, als onbruikbare verbinding met het ingesloten Leningrad. Zuivering van het Finsche 9 front DUITSCHE en Finsche formaties heb ben op 9 November de zuivering van het veroverde gebied in het Noorde lijk deel van het Finsche front voortge zet. De buit 6teêg aanzienlijk. Volgens de laatste berichten werden 30 stukken geschut, 30 granaatwerpers, 88 mitrailleurs en 100 paarden buitge maakt, Het aantal gevangenen steeg voortdurend. Op het slagveld werden meer dan 26000 gesneuvelden geteld. In de periode van 1 tot 9 November werden in deze succesvolle gevechten door de Duitsche en Finsche troepen mee- dan 700 kazematten veroverd- Andere bolsjewistische troepen ter sterkte van twee bataljons zijn inmid dels ingesloten en gaan hun vernieti ging tegemoet. ROME, 10 Nov. (Stefani). - Het Ita- liaansche weermachtsbericht -luidt: Een onzer in de Middellandsche Zee varende convooien is in den nacht van 8 op 9 November aangevallen door een Britsch vlooteskader. De getroffen koop vaardijschepen zijn na elkander gezon ken. Van onze torpedojagers, die het convooi begeleidden en tot torpedo-aan vallen overgingen, zijn er twee tot zin ken gebracht, Éen derde werd getroffen en keerde zonder ernstige schade in een haven terug. Een groot deel der schip breukelingen is gered. Bij het aanbreken van den dag vielen Ttaliaansche torpedovliegtuigen onder bevel van de eerste luitenants Ardito Christiani. Emilio Juzzolini en Adone Venturini de vijandelijke schepen aan. Zij troffen met twee torpedo's een krui ser cn met een een torpedojager. Voorts schoten zij twee vliegtuigen, die het vij andelijke eskader beschermden, neer. De vijand heeft luchtaanvallen gedaan op Campania en Sicilië. Te Napels zijn 10 menschen om het leven gekomen en 25 gewond. Een vijandelijk vliegtuig werd door den afweer getroffen en stortte in zee. Te Messina zijn verschei dene personen gewond. Aan de landfrontcn in Noord- en Oost-Afrika niets van beteekenis. Duit sche vliegtuigen hebben verdedigings werken van Tobroek met goed gevolg aangevallen. Een Italisansche duikboot, die onder bevel van kapitein-ter-zee Giuliano Prini op dm Atlantischen Oceaan ope reerde, heeft drie vijandelijke koopvaar, der© met een gezamenlijken inhoud van 25.000 ton tot zinken gebracht. Daarme de hebben onze duikbooten op den At lantischen Oceaan meer den 500.000 ton vijandelijke koopvaardijscheepsruimte tot zinken gebracht Moskou treft reeds maatregelen SJANGHAI, 10 November (D.N.B. Het Japansche perebureau Chi na News verneemt uit welinge lichte kringen, dat de bolsjewis tische instanties te Sjanghai voor- bereidingen treffen voor het geval er in het Verre Ooöten vijandelijkhe den zouden uitbreken. Leden ven het personeel van Tas© en ambtenaren van de Gepeoe, die onlangs in Sjanghai zijn aangekomen, hebben het verzoek ontvangen toe te treden tot \Vit-Ru6sische en andere organisaties, teneinde als „vijfde colonne" te werken voor het geval er vijandelijkheden tus schen Japan en de Sovjet-Unie zouden uitbreken. Rogof, de leider, van de Ge peoe te Sjanghai, heeft verklaard, dat het verloop van den Duitsch-bolsjewie* ti6chen oorlog onrust onder de hier wo nende bolsjewieken heeft teweegge bracht. Onder de bolsjewistische firma's valt een zekere alarmstemming niet te miskennen. Voorts meldt China News op grond ven inlichtingen uit bolsjewis tische kringen, dat het moreel onder de bolsjewistische troepen ondanks een wanhopige tegenpropaganda, hard ach- terui. gaat en det het aantal deserteurs toeneemt BERLIJN, 10 Nov. (D.N.B.). Duitsche marine-artillerie heeft op Zondag 9 November, naar het D.N.B. verneemt Britsche vliegtuigen on der vuur genomen, die naar de be zette gebieden aan het Kanaal en aan de kust van de Noordzee vlogen. Drie Britsche vliegtuigen werden neergeschoten. Naar van militaire zijde wordt mede gedeeld, hebben Duitsche gevechtsvlieg tuigen in den afgeloopen nacht ter hoog te van Aberdeen een koopvaarder van 2000 brt. tot zinken gebracht en een tweede Britsch ravitailleeringsschip zwaar beschadigd- Volgens Reuter heeft de admiraliteit medegedeeld, dat de torpedojager „Kos- eack" tot zinken is gebracht De New York Daily Mirror schrijft, dat. de groote Britsche verliezen WASHINGTON, IQ Nov. (D. N. B.). Het ministerie van ma rine heeft bekend gemaakt, dat een operatiebasis der Amerikaan- sche vloot op IJsland is opgericht. Tof commandant van de nieuwe basis is de schout bij nacht James Kaufman benoemd. Associated Press merkt op, dat een vloot- basis slechts dan officieel als zoo danig aangegeven wordt, wanneer daar vrij groote zeestrijdkrachten worden samengetrokken. De A.N.P.-correspondent meldt hier over nader: In Londen heeft dif bericht de volgen de commentenaren uitgelokt: To>t dus ver stonden de Amerikanen op IJsland slechts ter verdediging, thans is dat eiland een uitgangspunt voor operaties geworden. De Amerikaansche marine heeft thans de gelegenheid, Roosevelt's bevel om het eerst te schieten ten uit voer te leggen. De Vereenigde Staten zijn hiermede 2.000 mijl* dichter bij den oorlog gekomen. In bevoegde kringen hier wijst men in dit verband op den passus in Hitler's rede in den Loewen- braeukeller te Muenchen, waarin ge zegd wordt, dat de Fuehrer juist bevo len beeft om niet te schieten. Hoewel deze rede gehouden werd voor de vesti ging van de Amerikaansche marineba sis op IJsland bekend werd, zoo be schouwt men de geciteerde woorden toch als het beste en eenige antwoord op deze nieuwe 2.000-mijlenschrede naar den oorlog. Dat het NewrYorksche be richt een antwoord op Hitler's verkla ring zou zijn. kan men hier moeilijk aannemen. Al is het dus voor de gan- sche wereld duidelijk, nieit alleen door de incidenten met de Greer, Kearney en Reuben James, doch ook door Roose velt's schietbevel dat Amerika de aan valler is, zoo heeft de Duitsche leiding daartegenover tooh niet eenzelfde schietbevel wille» geven, wijl uit dfr er varing maar al te goed bekend is, boe men aan den overkant van den oceaan erop uit is. Duitschland tot aanvaller te bestempelen. Natuurlijk zal elke Duit sche commandant hebben terug te schieten, gelijk Hitler uitdrukkelijk in zijn rede verklaart. Ook.make men uit den Fuehrer-rede niet op. als zouden de Amerikaansche wapenleveranties nu maar ongestoord kunnen plaats hebben. Volgens het oorlogsrecht kan alle con trabande in beslag genomen en zoonoo- dig vernietigd worden (Serhikolon) Bij twijfel is een onderzoek gewettigd, waaraan de schepen zioh moeten onder werpen. Duitschland heeft allerminst een zijner rechten als oorlogvoerende laten vallen, noch heeft het zijn blok kade om Engeland opgeheven. Het wenschit zich alleen maar niet te laten provoceeren. gelijk het nationaal-socia/ lisme .zich in den binnenlandschen strijd ook nooit heeft laten provoceeren. zoo werd ons verklaard. Doch evenals in dien strijd zoo zal het ook in den hul digen kamp voor Europa onverbiddelijk weten toe te slaan. „Wie naar Engeland vaart, vaart in den dood". aan bommenwerpers eerst recht duide lijk worden, wanneer men bedenkt, dat de Engelschen in één nacht meer bom menwerpers verloren dan de Vereenig de Staten in een maand kunnen ver hangen. „Ongetwijfeld ie de politieke on rust in Engeland de rede voor deze on derneming geweest en het is zelfs waar schijnlijk, dat de Engetecbe openbare meening, die wenschte, dat er. Iets ge daan werd, schuld heeft aan de zoo zware verliezen." Het blad zegt verder, dat de theorie, volgens welke Duitschland door luch* aanvallen bedwongen zou kunnen wor den, niet geloofwaardig is. De realisten in Engeland weten dat allang. yVolgens een bgricht van de New York Timës uit Londen hebben van een aanval teruggekeerde Engelsche vliegtuigbeetuurder6 verklaard, dat men den Berlijnsohen luchtafweer gezien moet hebben, om een dergelijke verdedi ging mogelijk te achten. Het afweervuur boven de Duitsche hoofdstad was „helsch". NAAR ons eerst thans gemeld wordt, werden Vrijdagochtend om halfvijf te Den Helder noodsignalen waargeno men uit .de richting van de Haaksche gronden. Onmiddellijk voer de „Dorus Rijkers" van dé Noord- en Zuidholland- sche Redding Maatschappij uit. Het zou een moeilijke toobt wor den. Er stond een stormachtige Noordwesten wind en de zee was zeer ru\£ Maar schipper Coen Bot zou succes hebben; in twee zware tochten bracht hij de negentien le- den^van het in nood verkeerende Zweedsche ruim 1800 ton groote s.s. „Magdalena", dat op weg was van Rotterdam naar Stockholm, be houden thuis. De Magdalena had te kampen met een zwaren tegenwind en de hoogloo- pende zee. Tegen halfvier in den och tend raakte het schip te dicht onder de Haaksche gronden. Het roer stootte en de stuurinrichtingwerd onklaar, zoo dat het schip stuurloos werd op een der gevaarlijkste punten van onze kust. De kapitein besloot te ankeren op de Westelijkste punt van het Westgat. om een stranding op de Haak te voorko men. Tegelijkertijd flitsten de noodsig nalen rlen donkeren nacht in. die on middellijk beantwoord werden door het uitloopen van de Dorus Rijkers. Het was buitengewoon moeilijk om verbin ding te maken met het schip, daar de Magdalena met den boeg in den wind lag, zoodait er geen lijzijde was om langszij te komen en het gevaar be stond, dat de reddingsboot te* pletter zou worden geslagen tegen het Zweed sche schip. Het gelukte echter veertien leden den bemanning over te nemen. De gezagvoerder wenschte zijg nog niet te verlaten en bleef rei man aan boord. T vreet/; ORT. nadat de Donis Rijker, ■"was gekeerd, gaf de Zweed oj noodsignalen. De toestand was baar geworden en de kapitnie hl N.C. sein laten geven, omdat hij aan boord gebleven leden der l ning het vaartuig wilden Weer had de Dorus Rijkers een? tocht voor den boecr en weer k* met de grootste moeite langt# haaldelijk stoott^ de reddingsboei de Magdalena, zoodat de Dorus schade opliep aan het heklicht kopflenders. Dank zij deze moderne fleo echter konden de zware schol worden opgevangen en vier: o.w. de kapitein, wisten zond? gelukken op het vangnet, wa* de de Dorus Rijkers is uit#; over te springen. De vijfde echter sprong mis en kwam i kokende zee tusschen het schi; de reddingsboot terecht. Hij wist zich vast te klemmen t grijplijnen van de Dorus Rijkers, ook hij veilig binnenboord kon getrokken Behouden keerde do Rijkers te Den Helder terug, in waren op deze beide zware tochii gentien schipbreukelingen gered. Schipper Coen Bot heeft niet redding zijn 439sten geredde binc bracht. Hij nadert het record naamgever van de reddingsboot, Rijkers, die in totaal 486 man xi zekeren dood redde. De ontvanger der registratëie en domeinen J. J: van de Meijer is verplaatst van de in spectie der directe belastingen te Helmond naar de inspectie der registratie te Heerlen. Bü besluit van den secretaris-generaal van het departement van Financiën is met ingang van 1 December 1941 aan mr. L. J. M. Nou- wen, inspecteur der registratie en domeinen te Amsterdam op zijn verzoek eervol ontslag uit 's Rijks dienst verleend. Bij beschikking van den secretaris-gene raal van het 'departement van Handel, Nij verheid en Scheepvaart is ingesteld een com missie van toezicht op de Nederlandsche standaarden van den meter en het kilogram, en ziin in deze commissie benoemd: tot lid en voorzitter prof. dr. C. Zwikker te Delft en tot leden: prof. dr. H. B. Dorgelo te Dolft en prof. dr. G. Holst te Aalst (N.B.). De inspecteur van het IJkwezen is ambts halve lid <ier commissie. Bij besluiten van den rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied van 29 October 1941 is ontslag verleend aan: Jhr. R. O. van Holthc tot Echten, als bur gemeester van Vleddcr; A. H. Termeer als burgemeester van Wouw; G. H. J. Steemers, als burgemeester van Heusden. AMSTERDAM, 10 Nov- De pers dienst van het N.V.V. deelt het volgende mede: Dank zij de bemiddeling van het N.V.V. is besloten de klasse-indee ling voor eenige plaatsen te wijzi gen, waardoor de woonplaatstoelage voor de betreffende arbeiders in de werkverruiming wordt verhoogd. De volgende plaatsen zijn van de ze vende naar. de zesde klasse gebracht: Brielle, Anlo (overig gedeelte) in Dren the, Assen (overig deel), Beilen, Borger (o.d.), Coevorden (o.d.), Norg (o-d.), Odoorn (o.J.i. Oosterhesselen, Peize, Ro den, Rolde, Ruinen, Schoonebeek, Sleen, Smilde, Vries, Westerbork, Zuidlaren (o.d.), Zweelo. Ude kom van de gemeen te Coevorden is van de vijfde naar de zesde klasse gebracht. Over een aantal gemeenten zijn nog besprekingen gaande met het departe ment van Sociale Zaken. HELSINKI, 10 Nov. (D.N.B.). Naar van welingelichte zijde verluidt, is het antwoord van de Finsche regeering op de stappen der Ver. Staten' hij Finland, waarbij gevraagd werd, dat Finland zijn trdepen zou terugtrekken, over en kele dagen te verwachten. 's-GRAVENHAGE, 10 Nov. - Di economisch sanctiebesluit 1911 s engere maatregelen mogelijk dan voorheen tegen overtredefs u palingen, die in het belang van voedselvoorziening zijn gesteld, een veéhouder in Noord-Brabant c vonden. Ambtenaren van den eer.' crisis controledienst vonden op Kt ter *^tand van zijn bedrijf vijl var die waren verstopt in een ondergra hok en niet waren geregistreerd, man ontkende, ipts met deze va' uit te 6taan te hebben, doch de o' van justitie vond in dit geval aanlt om on grond van het economisch tiebesl uit 1941 tot in beslagnen% den geheelen veestapel over te jra AMSTERDAM, 10 Nov. In Kr napolsky te Amsterdam heelt N.S.D.A.P., in aanwezigheid vani tegenwoordigers van staat, wi macht en partij, gisteren op indr wekkende wijze de dooden van 9en November. 1923, en de geval Duitsche soldaten herdaqht. De groote zaal, de geheel gevuld had men smaakvol met hakenkm!' gen versie/d. Op het podium stond, ter een haag van bloemen, de Hit! gend met de vlaggen opgesteld. I begin van de plechtigheid .speeld? muziekcorps het „Deutsche© Gt waarna men gemeenschappelijk Muenchen sind viele gefallen" zor. Met tromgeroffel en trompétgtf begeleid, droegen jongens van de K jugend een vers voor, dat een huid hield aan de gevallenen, en de 1* om hun nagedachtenis te eeren on wrikbaren trouw. In een boeiende rede herdacht d' schaeftsleiter van het Arbeitsbe.' der N.S-D.A.P. in den Niederla: Schoenherr, de gevallenen van det November 1923. Met een hulde aan den Ftihrer den organis.4tieleider Schubotz. een werf „Sieg Heil", en het zingen va: volksliederen werd de geslaagde denkingsbijeenkomst gesloten. FEUILLETON 1. Op het oogenblik, dat de kronen in de zaal en de lampen langs de halcons uitgingen, wendde van Mieth, die zijn plaats had op een der eerste rijen van het parket, zich af \an den naast hem zittenden dokter Charbin. met vvien hij had zitten praten. Het violette voetlicht en hét zwarte silhouetkruis van den dirigentenlessenaar met de twee om kapte lampen werkten magnetisch op zijn oogen. zooals trouwens de bestem ming van deze dingen was. Hii leunde achterover in zijn flu weel en fauteuil en stelde zich hereidwillig in op de mu ziek. maar al te zeer geneigd zijn ze^r moeilijken en zeer onaantrekkel.ikeft arbeid van dezen dacr te vergeten. Zon der scepticisme bereidde hij zich voor. van Stroganoff's beroemde compositie te genieten: „De Bojaar", die nu op zijn triomftocht ook hier gekomen was Stroganoff's wereldtournee met het groote operagezelschap, welks orkest door den Meester zelf geleid werd. Zonder dat hij den dirigent had zien komen, zag hij nu de groote zwarte fi guur hodg opgericht voor den lessenaar staan, scherp zich afteekenend tegen het voetlicht en het witte muziekblad en meteen wendde de dirigent zijn ge laat en zijn breede borst naar het pu bliek. om zijn hulde in ontvangst te ne men. Een zacht ruischen ging door het theater, een golving van vele vrouwen, die zich voorover hogen om te zien de élite van muzikale aristocratie be schouwde de verschijning van den groe ten kunstenaar, zooals die zich in het volle licht van een verborgen projectie- lamp aan haar voordeed: met het, als gebeitelde relief van zijn aangezicht, het sterke, witte, helmvormige voor hoofd, vanwaar de zwAc roode haar bos langs nek en wangen tot op de enorme schouders neerviel, de oogen vol van een heimelijken gloed en een donkeren baard. Op de zijden revers en over de enor me welving van de witte gesteven borst blonken ordeteekens van alle landen, vele rijen onder elkaar. In de groote blanke, als uit marmer gehouwen hand hield hij zijn dirigeerstok: een ebben houten staf, dragend aan de punt een fonkelenden diamant. Allen wisten, dat hij in stilte begroet wenschte te worden. Alle geluid moest verstommen, waar hij binnentrad. Zelf groette hij door slechts een oogenblik zijn gezicht naar de zaal toe te wenden, zwijgend, geweldig, en in rust. En nu klonken de drie vaste tikken van den dirigeerstok tegen den lessenaar. Van Mieth hoorde met verwondering en bij oogenblikken meegesleept de ouverture van „De Bojaar" aan: de klinkende en dikwijls al te plastische motieven pakten hem reeds dadelijk en al9 gefascineerd volgde hij met ge spannen aandacht de wisselende stem mingen van tooneel en muziek, die aan deze opera een aparte bekoring gaven. Toen het scherm na de eerste acte gevallen was en het theater licht werd van de weer aanflitsende kronen, wend de \an Mieth zich tot dokter Charbin, den gerechtsmedicus, met wien hij, hij- na regelrecht van hun ongure, bloedige /werk van dien dag in de sectiekamer van het gemeente-hospitaal, hierheen was gekomen. In zijn stem was nog iets van het tempo der muziek, vu righeid en beweging, opgestuwd door het gedruisch en den dans. Maar een heftige irritatie van binnenuit brak zich in hem baan. een nadrukkelijk ver zet tegen deze stemming, die hij zich zelf niet vergaf. „Zag je", vroeg hij, „hoe precies de grime van den hoofdpersoon leek op Stroganoff's eigei? gezicht? Weliswaar zonder den baard, want de opera speelt in den baardeloozen tijd van de acht tiende eeuw, maar die roode haarbos, en dan vooral het type van de oogen efl den neus. De tenor Paschkin, die de partij van den Bojdkr zingt, heeft ze ker zijn best gedaan om op hem te lij ken. en dat is geheel in den gee9t van het stuk. Want in deze muziek heeft Stroganoff alleen maar Stroganoff ge zocht, Dit is nu kunst van een zóó uit gesproken egoisme als ik zelden ont moet heb, en ondanks zijn schitterende techniek en kracht van een voor mij drukkende en beangstigende soort, zon der eenige menschelijkheid of werke lijke waarde". Dokter Charbin zag met 'n verholen glimlach naar^van Mieth, dezen ambte naar bij de crimineele politie, die vol gens neiging ongetwijfeld meer muziek historicus dan criminalist was. en die In den loop van dien dag. naar het hem voorkwam, maar luttel aandacht had betoond, toen hij als gerechtsmedicus op uiterst leerrijke en zeer gedetailleer de wijze het deerlijk toegetakelde lijk van een jong meisje demonstreerde, dal tegen middernacht door de politie in een van de moerassige kelders van het Noordelijk stadsdeel opgehangen gevon den was. Dit geval had van Mieth hoe genaamd geen belang ingeboezemd; zijn mager gezicht met de kleurlooze hangende snor had meer lijden uitge drukt dan iets anders net als nu. terwijl hij sprak over deze misdadige muziek. Het licht ging uit en aller aandacht vestigde zich weer op het tooneel. Van Mieth volgde het gebeuren met intense belangstelling. De sopraanzangcres, wier optreden hem reeds in de eerste acte reeds geboeid had, kwam weer op en een wonderlijke agitatie greep hem aan, een smartelijk voorgevoel en plot seling begreep hij, dat zij. die- daar zong, de blonde sopraan daar op het tooneel. zélf sidderde tot, in het diepsi van haar gemoed, als was zij gebonden, betooverd door de melodie, onder den ban van den magischen zwarten diri geerstok. die onhoorbaar en ongemerkt de muziek in haar gemoed ingoot, al? een vreemden en overmachtigen wil. Plotseling wordt het tooneel van alle kanten bezet door gewapende dienaren De spanning ontlaadt zich in een'g* weldig rumoer en in het orkest harst het los: bazuinen, daverende pauken schoten en krijgsgewoel. Het toonee' was gehuld in blauwigen kruitdamp Van Mieth tastte in deze cascaden van koper en geweerschoten nog naar het motief van de muziek. Nog een laatste toon een beven -van angstige klach ten Maar toenHet orkest zweeg. Afgebroken, midden in een maat plot selinge stilte, een absolute geruisch- loosheid in de van rook vervulde ruimte En allen zagen den dirigent Stroganoff achterover zwaaien de armen nog op geheven en den maatstok gekle® de verstijvende vingers en len achterover slaan in een renden zwaren val, krakend in de ende stilte. Dan, de dreun van den in de diepte van den orkestbak, eei luid van hout dat verpletterd snaren, die klinkend vaneen sprinf En dan weer stilte, doodelijke De dirigentenplaats gaapte leege plaats van donkerte voor hel' licht, één van de lampen aan den naar was uitgegaan. Van Mieth was opgestaan plaats, doch kon niets zien door d' rustig bewegende ruggen van vele deren, die opgestaan waren. Een van ergenis en ge'prikkeldheid gin?' de zaal door het plotseling afbn van de muziek. De stemming was broken, vreemd en pijnlijk vertrol stonden de honderden gezichten, al* het doorsnijden van eèn zenuw. Mieth sprong boven op zijn stoel en' nu het blakerende licht van den orl' bak zien. (Wordt vervol

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1941 | | pagina 2