iperioriteit der Duitsche
jachtvliegers
luitschland wil
helper van
ederland zijn"
DE EEMLANDER
Uitgave VALKHOFF Co. Arnhemsche Poortwal 2a
'et Duitschland
tegen
het kapitalisme
De dood van Moelders
De positie van Mexico
DUITSCHLAND'S
MILITAIRE
TRADITIE
Litwinof in Bagdad
NIEUWE AANVAL
DER BOLSJEWISTEN
AFGESLAGEN
SCHEEPSGEBREK IN
BRITSCH INDIE
GROENTENGROSSIERS
ZWAAR GESTRAFT
Voordrachten over
Mozart
Frankrijks nationale
bibliotheek
JAARGANG No. 126
MAANDAG 24 NOVEMBER 1941
&MERSFOORÏSCH DAGBLAD
)NNEM£NTSPRIJS: per 3 maanden voor Amersfoort 2.05;
paand 0.68; per week 0.16. Binnenland franco per
per 3 maanden 2.50. Afzonderlijke nummers 0.05.
Postrekening 47910
TELEFOON INTER C. 4620
HOOFDREDACTEUR J. VALKHOFF AMERSFOORT
PRIJS DER ADVERTENTIEN: van 1—4 regels 1.00, elke
regel meer f 0.25. Speciale prijzen bij contract. Liefdadigheids-
advertentiën voor de helft van den prijs. Kleine Advertentiën
„KEITJES" bij vooruitbetaling 15 regels 60 cent, elke regel
meer 12 cent, driemaal plaatsen 1.20.
lERLIJN, 24 Nov. (A.N.P.). De
tarische Korrespondenz aus
tschland schrijft inzake de su-
ioriteit der Duitsche jachtvlieg-
•en over de Engelsche het vol
de:
jdens de luchtgevechten aan het
alfront, die sedert het voorjaar
dagelijks plaa's vonden, is steeds
een dat de Duitsche jagers supe
waren aan hun Britsche tegen-
ers Het aantal neergeschoten
uigen tijdens gevechten ♦usschen
'liegt uigen staat in de maand Mei
tot 3,35, in Juni 1 tot 5, in Juli I
15, in Augustus 1 tot 11, in Sep
1 tot 16, in October 1 tot 13,6, ten
der Duitsche jagers In doorsnee
tijdens de genoemde zes maan
Duitsche jacrers ongeveer negen
zooveel BrDsche jagers neerge-
'n als de eigen verliezen bedroe
(eer opvallend is de toenemende
oriteit der Duitschers. De oorza-
oor hef. buitengewone sterke ver-
sticessen der Duitsche en Engel-
iagers zou deels gelegen kunnen
de groofere geverhtservaring en
•gpost der Duitsche vliegers,
echter ook in een zekere techni-
uperioriteit van de Duitsche Mes-
mitt-vliegtuigen.
den houw van jachtvliegtuigen
zich sedert vele jaren twee fïui-
uiteenloopende ontwikkelingen
d. nl. een Duitsche en een Engel
Het jachtvliegtuig Messerschmitt
moest vooral voldoen aan hoo-
Iheid en gopde s'ijgcapariteiten
de Britsche constructeurs een
liegtuig wilden hebben met zoo
mogelijke „all round" prestaties
n een compromis tusschen snel-
ijgsnelheid en wendbaarheid. De
liegtuigen Spitfire en Hurricane
ilgens deze beginselen ontwikkeld
sch beteekent dit, dat de ME 109
sneller is terwijl de Spitfire en de Hur
ricane bij een iefs geringere snelheid
een betere wendbaarheid vertounen.
Thans kan op grond van de tot dusver
opgedane ervaringen vastgesteld wor
den, dat de beginselen, volgens welke do
Duitsche jagers werden ontwikkeld, nl
een groofe snelheid met een iets beperk
te wendbaarheid, juist zijn geweest.
Want in de luchtgevechten tusschen de
ME 109 en de Engelsche jagers is steeds
weer opnieuw gehlpken, dat dp snellere
Duitsche jager in ieder opzicht supe
rieur is aan de iets langzamere, doch
daardoor heter wpndhare Rntsche ja-
eer Dit blijkt duidelijk uit een beschou
wing van de tactische eeeevens Bii een
aanval bevindt zich vanzelfspreken--1
die jager in het voordeel, die het *ijd
stip van den aanval en de annvsMsnnsi
tie kan henalen. Dit valt in 't algemeen
den snelleren jager te beurt, omdat deze
het groote voordeel van de verrassing
hezih Bij een gevecht, waarin h°t eene
toestel om het andere heencirkelt, is
het meer wendbare toestel heter, doch
het zal deze superioriteit zelden kunnen
benutten, omdat het snellere jachtvlieg
tuig het andere toestel hiertoe den tijd
niet laat.
Dit kan nl dank zij zijn grootprp
snelhpid. den strijd ieder oogenhlik af
breken of onderbreken om la'er uit een
tninsticere aanvalspositie opnieuw aan
te vallen.
De superioriteit van de Duitsche Mes
serschmitt-jagers over de Spitfires en
Hurricanes, welke practisch in tallooze
luchtgevechten is bewezen, is afdoende
op eenvoudige wijze verklaard. De er
varen jachtvlieger weet het volgende:
de snelheid komt den aanval ten goede;
de wendbaarheid en het gevecht, waar
bij het aangevallen toestel gaat cirke
len, zijn goed voor het uitwijken en de
verdediging.
Een luchtgevecht kan echter bijna
nooit vanuit een verdedigende positie
gewonnen worden, doch alleen door den
aanval".
HUN. 24 November. (V.P.B.).
Kameradschaft der Deutschen
r sprek dezer dagen de gewe-
ftegenwoordiger van den Rijks
stads der bezette Nederlandsche
len in het gewest Noord-Brabant,
er Ritterbusch, oAer de toekomst
'eilerland. De bijeenkomst, die ge-
ferd was door de „Deutsch-Nie-
idische Gesellschaft", was zeer
bozpt. Onder de aanwezigen be
nch dr. Krois. persoonlijk refe-
an den Rijkscommissaris, die uit
laag was overgekomen. Spreker
ingeleid door dr. Joachim, be-
>lid van de ..Deutsch-Niederlancli
Psellschaft" De beer Ritterbusch
Pr op dat Duitschland na de be-
2 \an Nederland terstond ge-
heeft. invloed op de politieke
keling uit te oefenen.
i( was ook noodig omdat er in
Ten zin een geestelijk vacuum
ontstaan en bovendien stond de
|che overheid op het standpunt,
de Nederlanders als germanen
vatbaar voor de nationaal-so-
stische idee zouden zijn. Aan-
•elilk was het Nederlandsche
ïek onder den indruk van het
urde en was de stemming uit-
'nd. Later werd de stemming
Her. wat ook door spreker ver
ft was. Het is onmoeelijk. aldus
ker, de Nederlanders te an-
eren en het is evenmin moge
van de Nederlanders Duitschers
laken. Men moet dus volstaan
de Nederlanders er aan te her
ren. dat ook zij Germanen zijn.
deed Mussert. vandaar dat men
S.B. vertrouwen stelt. Er is nu
wat haat onder de Nederlanders,
da[ zal wel voorbijgaan. In ieder
voert Düitschland in Nederland
flitiek van vertrouwen en zal Ne-
I als zelfstandige staat in het
van een Germaanschen staten-
weldra een eervolle plaats inne
waarbij het dezelfde rechten als
hland zelf zal hebben. Duitsch-
wil tenslotte slechts een helper
ederland zijn en wil zich daarbij
eiden door gevoelens van vriend-
Crootmoedigheid en tact. Wei-
al. daaraan twijfelt spreker niet,
"land een belangrijk scheppend
van het nieuwe Europa zijn.
BERLIJN. 27 Nov. (D.N.B.) In uit
voerige hoofdartikelen betreurt de Duit
sche pers hot groote verlies, dat de Duit
sche luchtmacht heeft geleden door den
dood van kolonel Moelders Zij herin
nert aan de successen van den pas 28-
jarigen vlieger,'die zijn beloond met de
hoogste onderscheiding voor dapper
heid. De Berliner Boersenzci-
t u n g schrijft, dat het eskader van
Moelders 16 dragers van het ridderkruis
telde. „Wij rouwen om hem, aldus het
blad, maar wij versagen niet, want wij
weten, dat de geest der helden met ons
opmarcheert naar de overwinning."
BERLIJN. 24 Nov. (V.P.B Naar aan
leiding v.- n de overeenkomst usschcn Noord-
Amerika en Mexico, waarvan de inhoud in
groote lyncn reeds bekend is, zjjn te Berlijn
de volgende bijzonderheden ontvangen:
Binnen 30 dagen zullen Amerikaanschc en
Mexicaansche deskundigen benoemd worden,
die tot taak hebben het bedrag der door
Mexico te betalen schadeloosstelling voor de
in 1938 onteigende Amerikaanschc en En
gelsche olievelden vast te stellen. Mexico
betaalt de Ver. Staten 40 millioen dollar als
schadevergoeding voor het Amerikaansch be
zit aan fabrieken en machines.
Beide landen hebben zich principieel bereid
verklaard tot het sluiten van een handels
verdrag. De Ver. Staten zullen Mexico be
hulpzaam zijn bij het stabiliseeren van de
peso. Amerika zal wederom Mexicaansch
koper aankoopen en wel onder de voorwaar
den. die tot 1938 hebben gegolden. De Ver.
Staten ziin bereid, om de Mexicaansche
volkshuishouding door credicten van de ex
en importbank te ondersteunen.
Dit verdrag is de Deutsche Alge-
meine Zeitung herinnert eraan
slechts een aanvulling van een voorloopig
Amerikaansch-Mexicaansch verdrag, hetwelk
onlangs tot stand kwam. nadat er sinds
Januari over onderhandeld was. De belang
rijkste bepaling van dit voorloopig verdrag
was, dat Noord-Amerika voor een periode
van V2 jaar geheel het overschot van Mexi
caansche exportproducten, waarvoor in het
Westelijk halfrond geen kooper gevonden
werd, zou afnemen.
Daar er van Japansche ziide onder de be
kende omstandigheden groote belangstelling
bestond voor Mexicaansche olie, behoeft het
geen betoog, wat Washington met deze rege
ling beoogde.
De Mexicaansche regeering heeft thans
een oplossing bereikt in de netelige kwestie
van de in beslagneming V3n de Amerikaan-
sche olievelden; tegelijkerty d echter heeft
zij haar gehcele buitenlandsche handel recht
streeks van de goede gezindheid der Ver
Staten afhankelijk gemaakt.
ARGENTIJNSCH VI.IEGSTER OM HET
LEVEN GEKOMEN
BUENOS AIRES. 24 Nov. (D.N.B.). -
De internationale bekende Argentijn
fiche sportvliegster en luchtacrobate
Carola Lorenzini, is hij een vlicgdemon-
stratie hoven het vliegveld Maron om
het leven gekomen. Na verscheidene
loopings stortte zij van een hoogte van
2rn M neer, waarop haar toestel in
brand vloog.
THAILAND WIL TINGIETERIJEN
GAAN BOUWEN
SJANGHAI. 24 Nov. (ANP) Vol
gens berichten uit Thailandsche tin
kringen is men in Thailand voornemens
verschillende tingieterijen te gaan hou
wen teneinde een eind te maken aan
het Britsche monopolie voor de bewer
king van tin, met hoofdzetel in Singa
pore.
BERLIJN, 24 November. (V.P.B)
Onze correspondent meldt:
Onder den samenvattenden titel ..Een
soldatesk volk", wordt er op het oogenblik
in de voormalige keizerlijke residentie
Potsdam een tentoonstelling gehouden,
welke aan de hand van historische doen
menten, boeken en brieven prenten en
foto's, een overzichtelijk en aanschouwe
lijk beeld geeft van de regeeringsperiodc
der Hohenzollern en van het huidis be
wind onder Adolf Hitler. Een ruime plants
wordt hierbij ingenomen door den groot en
keurvorst en Friedrieh Wilhelm I, den
strengen soldalenkoningtijdens wiens
bewind de basis werd gelegd voor dc
thans vermaarde Duitsche weermacht.
Tallooze militaire verordeningen en stra
tegische ontwerpen uit den tijd van Frc-
derik den Groote trekken al evenzeer de
aandacht, als historische geschriften en
verordeningen uit de regeeringsperiodc
van keizer Wilhelm I en diens kleinzoon
Wilhelm II. Aan laatstgenoemde herinnert
onder meer de officieele ontslagaanvrage
van den toenmalig en rijkskanselier, Fuerst
Bismarck, welke door den jeugdigen kei
zer onmiddellijk werd bewilligd.
Van wijlen president Hindenburg
krijgen wij het militaire dagboek te
aanschouwen, dat hij als jeudig luite
nant tijdens den oorlog van 1870/71 met
voorbeeldige accuratesse heeft bijgo
houden. In een uitvoerig schrijven aan
generaal Von Schlieffcn ontwierp graaf
Zeppelin zijn plannen voor het bouwen
van luchtschepen, welke eenmaal zijn
naam zouden vereeuwigen Bij het uit
breken van den wereldoorlog schreef
de toen al bejaarde generaal Hinden
burg aan genera'al-kwartiermeester Von
Stein: „U zult zich kunnen voorstellen,
met welke gevoelens ik mijn tijdgenoo-
ten in militairen dienst zie treden, ter
wijl ik zonder eenig geldig motief ge
dwongen -ben om thuis te blijven zit
ten." Naast dit schrijven vindt men al
lerlei documenten, welke herinneren
aan de glansrijke overwinning, welke
het Duitsche leger onder zijn leiding bij
Tannenberg op den Russischen vijand
behaalde.
In de vertrekken, welke het ontstaan
en den toenemenden groei van het hui
dige Duitschland aanschouwelijk ma
ken. vindt men onder meer de eerste
verordening van den Arbeidsdienst,
welke een belangrijke rol speelde,in dc
geschiedenis der weerbaarheid van het
huidige Derde Rijk. Voorts maakt men
kennis met de documenten over dc
„Heimkehr" der Oostenrijkers cn van
het verdere gebied, dat ónder den in
vloed van den vrede van Versailles
voor Duitschland tijdeliik verloren is
gegaan. 'De huidige oorlog is onder den
samenvattenden titel „De vrijheidsoor
log van Groot Duitschland" een der
waardevolste afdeelingen der expositie
geworden. Hier krijgt men Adolf Hitler
temidden van zijn generaals te aan
schouwen, hier vindt men geschriften,
welke de politieke onbetrouwbaarheid
van Polen tijdens zijn bondgenootschap
met Duitschland demonstreeren an
wordt d© buitenstaander op de hoogte
gebracht van de rol, welke speciaal
Engeland daarbij heeft gespeeld. De
publieke belangstelling is voor deze
merkwaardige tentoonstelling opval
lend groot.
De begrafenis van General Luftzeugmeister General-oberst Udet
te Berlijn. De Führer legt een krans op de baar tijdens de
plechtigheid in de eerezaal (Telefoto Hoffmann-StapO
NEW YORK, 24 Nov (D.NB) De
nieuwe Sovjet-ambassadeur voor de
Ver. Staten, Litwinof. is volgens een be
richt van United Press, vergezeld van
zijn vrouw en zijn secretaris uit Irak in
Bagdad aangekomen. Hij nam deel aan
een diner bij den Britschen ambassa
deur in Bagdad.
DE AMERIKAANSCHE EXPORT NAAR
SPANJE
NEW YORK, 24 Nov. (D.N.B.). Het
federale bureau voor den economischen
oorlog heeft de vorige week twee ver
zoeken om exportvergunningen voor
Spanje afgewezen, zoo meldt de New
York Herald Tribune. De aanvragen
hadden betrekking op asfalt en gaso
line. Het verzoek om asfaltexport werd
'gewezen op het motief, dat de zending
in Duitsche handen kon geraken cn het
voorsrtel van gasoline op het motief, dat
de Spaansche behoefte op het oogenhlik
voldoende gedekt is.
GEEN TRANSATLANTISCHE WEER
BERICHTEN MEER
NEW YORK. 24 Nov. (D.N.B.) Het
officieele meteorologische instituut van
het vliegveld van New York heeft de
publicatie van de weerverwachtingen
voor transatlantische vluchten gestaakt,
zoo meldt Associated Press
TURKSCH STOOMSCHIP GETORPE
DEERD
ANKARA, 23 Nov. (D.N.B.) Offi
cieel wordt medegedeeld, dat het Turk
fiche fi-s. Yenidsje onderweg van Burga*
naar Istanboel ter hoogte van Wassiliko
getorpedeerd is. Het schip zonk ter
stond. Van dp bemanning konden alleen
de kapitein en de eerste officier worden
gered. Het «chip had geen lading aan
boord. De Turksche. regeering heeft een
onderzoek ingesteld. Dit is in korten tijd
het tweede ge vol van torpedeering van
Turksche schepen door Sovjet-duikhoo-
ten. De kapitein van het vaartuig ver
haalde. dat hij vóór het in den grond
boren van zijn schip den telescoop van
een duikboot had gezien.
Het Japansche stoomschip Takasjio
Maroc is in de haven van Moki aangekomen.
Het had 864 Japansche gcëvacucerden uit
Nederlandse h-Indië aan boord.
BERLIJN, 24 November (D.N.B.).
Aan het omsingelingsfront van Lenin
grad zijn, naar het D.NB. van militaire
zijde verneemt, op 21 November in den
sector van een Duitsche divisie, weder
om uitvalspogingen der bolsjewisten
met zware verliezen voor den vijand af
geslagen. De bolsjewisten vielen ter
sterkte van een regiment, ondersteund
door pantserwagens en vliegtuigen, de
Duitsche linies aan. In een tegenaanval
der Duitsche infanterie werd de vijand
teruggeworpen. Hierbij werden tien
pantserwagens vernietigd.
Tezelfder tijd mislukten in den sec
tor van een andere divisie infanterie
eveneens twee uitvalspogingen der bols
jewisten. Ook hier leden de bolsjewis
ten bij hun wanhopige uitvallen zware,
bloedige verliezen.
Ook in eeri anderpn sector van het
Onstplijk front heeft een Duitsche for
matie succesvolle gevechten geleverd.
In een dapperen aanval heeft een Duit
sche voorhoede-afdeeling eener divisie
infanterie in weerwil van de moeilijke
terreingcstcldhieid en de beijzelde we
gen een bolsjewistisch bataljon vernie
tigd en zoodoende den tegenstand der
bolsjewisten op deze plaats gebroken.
De strijd rond Moskou
Door samenwerking van infanterie en
artillerie hebben Duitsche troepenafdce-
lingen op den 20sten November in het
gebied ten Zuiden van Moskou opnieuw
sterke veldstellingen der bolsjewisten
opgerold.
De Duitsche troepen hebben daar
mede een nieuwe bres geslagen in de
bolsjewistische verd e d i g i n gs we rk en
rond Moskou.
De vertegenwoordiger van het Japan
sche blad A s a h i S jimboen te Mos
kou, die thans naar Samara is vertrok
ken, meldt, dat men in de straten van
Moskou bijna uitsluitend oude mannen,
vrouwen en kinderen ziet. De stad
maakt een troosteloozen indruk. Alle
jonge mannen schijnen naar het front
gestuurd te zijn. Op pleinen en in plant
soenen krijgen de arbeiders hun eerste
militaire opleiding: men toont hun, hoe
geschoten en het anti-tankgeschut be
diend moet worden. Men is vrijwel ge
reed met het opwerpen van barricades,
waarmede einde October begonnen
werd. Deze barricades zijn vooral ver
sterkt in de richting, waaruit men de
Duitsche troepen verwacht.
STOCKHOLM. 24 Nov. (A.N.P.)
Naar het Amerikaanschc handelsorgaan
Foreign Commerce Weekly,
meldt, valt ook in Britsch-Indië het
groote tekort aan scheepstonnace steeds
meer te bemerken door een sterke in
krimping van den invoer. De import
van artikelen welke voor het levenson
derhoud niet terstond van essentieel be
lang zijn. heeft men geheel moeten sta
ken. doch ook de toevoer van belangrij
ke voedingsmiddelen als b.v. rijst, ver
toont een belangrijken achteruitgang
Als gevolg van de invoermoeilijkheden
zijn ook alle door Engeland gepropa
geerde plannen voor de oprichting \an
een voor Engeland werkende Indische
wapenindustrie nog zeer problematisch.
De uitvoering van die plannen stuit in
de eerste plaats op de prachtische on
mogelijkheid om de nondige bedrijfs
inrichtingen en grondstoffen te verkrij
gen. Groot-Brittannië zelf valt op het
oogenhlik, als leverancier geheel uit cn
ook de Ver. Staten kunnen de hennodig
de artikelen uit ijzer, staal en aluminium
niet leveren, zelfs niet wanneer men af
ziet van de kwestie der verscheping.
Tegenover den gebrekkigen invoer staat
aan den anderen kant een groot over
schot aan Britsch-Indische landspm-
ducten, vooral aan jute Do hehomvde
oppervlakten van verschillende produc
ten is daarom reeds aanzienlijk beperkt.
Onder leiding van den districtscom
mandant voor de prijsbeheersching en
in samenwerking met de C.C.C.D. is
te Amsterdam tegen prijsopdrijvende
groentengrossiers opgetreden op een
wijze, waardoor de schrik erin is ge
komen
Des morgens verschenen enkele con
troleurs en politieagenten op de centrale
markt. Snel werden de niets vermoeden,
de grossiers: S. de Graaf, W. van Smeer
dijk en C. Bras. die op grond van een
kort voorafgaand onderzoek verdacht
werden van het berekenen van te hooge
prijzen gearresteerd.
Enkele oogenhlikken later verscheen
reeds een politieauto op het marktter
rein en werden de verdachten overge-
hracht naar het gebouw van dc inspec
tie voor de priisbeheersching. waar on
middellijk met het verhoor van verdach
ten en getuigen een aanvang werd ge
maakt.
13 grossiers werden veroordeeld
door den inspecteur voor de prijs
beheersching tot boeten, varicerende
van 500 tot 1000, publicatie van
de vonnissen in de dagbladen en
sluiting van hun bedrijven geduren
de 6 tot 8 maanden, gepaard gaan-
do met het verbod tot uitoefening
van het beroep van grossier in
groenten en fruit.
In één geval werd zelfs de sluiting
van het bedrijf voorgoed bevolen.
Enkele dagen geleden heeft dc inspec
teur voor de prijsbeheersching dé gros
siers ip groenten en fruit van Schaik
en de N.V. Keizers Fruithandel, die
eveneens op ernstige wijze zich aan
prijsopdrijving hadden schuldig ge
maakt, veroordeeld tot boeten ten be
drage van 2000 en sluiting der bedrij
ven voor den tijd van 4 maanden, even
eens met het verbod tot uitoefening van
het beroep van grossier voor denzelfden
tijd. Van de N.V. Keizer werd boven
dien een voorraad fruit ter waarde van
13.000 tot 14.000 verbeurd verklaard.
AMSTERDAM, 24 Nov. In dc
aula van de Deutsche Oberschulc
aan de Ruysdaelstraat te Amster
dam, is vandaag de eerste van een
reeks voordrachten gehouden, wel
ke gewijd is aan Wolfgang Ama-
déus Mozart.
De resultaten van de in het vorig
seizoen door de Deutsche Obersehule
ingerichte culturccle middagen waren
zoo verheugend, dat men met vertrou
wen ook deze Mozart-herdenking \oor
de wintermaanden organiseerde. En ook
nu bleek dc belangstelling weer verras
send groot. Vele muziekliefhebbers,
waaronder ook dc gevolmachtigde van
den rijkscommissaris voor de stad Am
sterdam. senator dr. Böhrrickcr. beluis
terden het met zorg samengestelde pro
gramma. dat door leden van het Con
certgebouworkest werd uitgevoerd.
Nadat dit orkest onder leiding van
Jacques Beers, leeraar aan de Deutsche
Obersehule. op boeiende wijze de
symphonic in D-Dur K. V. 19. welke Mo
zart op 9-jarigen leeftijd in Londen
componeerde, had gespeeld, sprak «ie
directeur van de Duitsche Obersehule
dr. Carter Kniffler, over „Mozart in Ne
derland".
Dr. Kniffler schetste hoe de familie
Mozart van Salzburg uit de groote
Europeesche reis begon en hij wees er
op, dat Leopold Mozart met deze reis
geen andere bedoeling had dan zijn
zoon gelegenheid te geven de belang
rijke centra te leeren kennen, omdat
hij wist. dat dit den jongen, wiens
groot talent hij reeds ontdekt had. \an
bijzonder nut zou zijn.
Dr. Kniffler gaf in zijn zeer interes
sante voordracht een duidelijke karak-
terteekening van den jeugdigen Mozart,
die in geen enkel opzicht de allure van
een wonderkind had, doch een fris-
sche. gezonde knaap was, met geniale
gaven.
De zeer geslaagde middag werd be
sloten met oen uitstekende vertolking
(Van onzen Parijschen correspondent)
P)E gemiddelde Parijzenaar weet van
de Bibliothèque Nationale weinig
meer dan dat men er boeken bewaart,
waarin oude en gepensionneerde heeren
met grijze haren, een speciale toegangs
kaart en een lorgnet bladeren. Hij ver
moedt niet. dat het oude gebouw aan
de rue de Richelieu de belangrijksto
bibliotheek ter wereld bevat, belangrij
ker zelfs dan die ten Vaticanc.
Niet immer is het paleis, hetwelk Ma-
zarin van een president van het Parij-
sche parlement kocht, do bewaarplaats
der Fransche bibliotheek geweest. Sinds
Karei den Vijfden, die den grondslag
voor de bibliotheek legde, is zij gehuis
vest geweest te Fontaincbleau, in het
Louvre, in de rue de la Harpe. in de
rue Vivienne, totdat Colhert het hotel de
Nevers aankocht, dat een deel uitmaak
te van het paleis van Mazarin, het met
de huizingen van Tuboeuf en Chivry
verecnigde en zoo een geheel schiep,
waaraan in 1854 de architect Labrousso
zijn tegenwoordig aspect gaf. Daar zijn
de 4.5 millioen boeken ondergebracht,
de 125.000 manuscripten, de 240.000 mun
ten en medailles, do 4500 gegraveerde
steenen, de vijf millioen kranten, de drie
millioen prenten, de 200.000 landkaarten
en nog een klein millioen kunstvoorwer
pen bovendien.
Het oordeel van dien dcnkhecldigen
gemiddelden Parijzenaar is niet geheel
ongerechtvaardigd. De nationale biblio
theek was tot dusverre weinig meer dan
een plaats, waar een groep van heelcen
halve geleerden, snuffelaars in de his
torie. journalisten, die altijd iets hebben
na te slaan, studenten die voor hun dis
sertatie werkten en andere boekenwur
men, zich thuis voelde.
De nieuwe directeur van dc biblio
theek, Bernard Fay, is van mecning dat
zulks moet veranderen. Het museum
moet het centrum worden van intellec
tueel leven, een onderdeel van den ar
beid tot verheffing des volks, een levend
volksbezit in den waren zin des woords
De deuren der bibliotheek moeten wijd
openstaan voor ieder, een iegenlijk moet
deel hebben aan de culhiur.
Om dit doel te bereiken wordt er mo
menteel veel gewijzigd in het grijze ge-
houw aan de rue de Richelieu. De ad
ministrntieve diensten zullen verhuizen
en in den opengekomen linkcrvleu
gel van het huis wordt een departe
ment voor dc muziek ondergebracht.
Men zal er, dank zij de goede zorgen
van den heer de Van, conservator dor
muziekarchieven van Parijs, die tevens
dc beschikking kreeg over de archieven
van Opera en conservatorium, alle mu
ziek kunnen vinden, welke ooit werd
geschreven, alle instrumenten van vroe
ger en later en zelfs een concertzaal
waar met name dc muziek van onbe
kende Fransche componisten zal worden
gespeeld.
Een geografische afdecling wordt ge
vormd. waarvan de bestaande Soeiété
de Geographic een onderdeel zal uit
maken, zonder nochtans haar zelfstan
digheid te verliezen.
Deze afdeeling. ondergebracht in do
voormalige studievertrekken van Maza
rin, bezit de rijkste collectie documenten
van geheel Europa. In een depen daneo
welke door een ondergrondschc gang
met de bibliotheek is verbonden wordt
een centrum van economische documen
tatie gesticht die van wereldhctcekenis
belooft te worden. Het prentenkabinet
zal de rue Berrver verlaten en zich even
eens in de nationale bibliotheek vestigen
en ten slotte zijn er nog zalen beschik
baar waar mettertijd een corporatieve
school wordt ingericht voor bibliothe
carissen.
Aldus hoopt de heer Fay tot zijn doel
te geraken: de bibliotheek een centrum
van geestelijk leven. En niet slechts voor
Frankrijk. Reeds thans bestaat de uit
wisseling van hoeken met alle Europee
sche bibliotheken. Die samenwerking
kan worden uitgebreid, in den zin bij
voorbeeld van wedcrzijdsche bezoeken
van bibliothecarissen, volontairenarbeid
van jongeren die tot dit belangrijk ambt
worden opgeleid Plannen daarloe zijn
in onderzoek. Er waart een nieuwe geest
door dc gangen van de oude Bibliothèque
du roi en een doode boekerij zal straks
tot een levend volksbezit worden.
T. O.
„PROPAGANDA EN RECLAME"
's-GRAVENHAGE. 24 Nov. Het poli
tiek weekprnatje van Max Blokzijl, dat
hij van 19.4520.00 uur over den zender
Hilversum 2 houdt, heeft tot titel:
„Propaganda en reclame".
Vandaag verduisteren
om 17.40 uur
Vandaag (Maandag) gaat de zon
op om 9.14 uur; onder om 17-40 uur.
Dinsdag gaat dc zon op om 9.16
uur; onder om 17 38 uur.
door de leden van het Concertgebouw
orkest van do symphonic in Es-Dur K.
V. 16, en do, symphonic in B-Dur, K. V.
22, respectievelijk in 1764 te Londen en
in 1765 te Den Hang door Mozart ge
componeerd.
Zondag 14 December zal als tweede
thema worden behandeld „Mozart op
reis". Er zullen allerlei liederen cn
quatremains ten gehoore worden ge
bracht.
