da's eckte. feesikofkt
De Gruyter
BETALING ABONNEMENT
gesloten
Koopt bij onze
Adverteerders
LAATSTE BERICHTEN
15 jaar geëischt tegen
kapitein der mariniers
AMERSFOORTSCH
DAGBLAD
395
450
75
Juist!
NUTSSPAARBANK
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
POSTGIROKANTOOR
PIANO
AMERSFOORT
GEVECHTEN AA
HET OOSTELIJ]
FRONT
'T IS De GF{UyTE{\'S KoFF(ESUR,R.OGAAT
ZIT EChjTE KpFFtE IN.
OFFICIEELE PUBLICATIE VAN HET DEPARTEMENT VAN HANDEL.
NIJVERHEID EN SCHEEPVAART
INSTELLING VAN DE BEDRIJFSGROEP
LEVENSVERZEKERING.
VERPLICHTE AANMELDING.
Do Voorzitter vail de Bedrijfsgroep Levensverzekering. ingesteld bij be
schikking van de Organisatie-Commissie voor het bedrijfsleven van 16
October 1941 (Nederlandsche Staatscourant van 20 October 1941. no. 2041
maakt bekend dat:
lo. alle ondernemingen tot uitoefening van het levensverzekeringbedrijf in
den. zin van de Wet op het Levensverzekeringbedrijf 1922, alsmede de
ondernemingen, welke nader met haar gelijk sullen worden gesteld, ver
plicht zijn zich bij de Bedrijfsgroep Levensverzekering aan te melden.
2o. aan de ondernemingen, welke bij de bedrijfsgroep bekend zijn, aanmel
dingsformulieren zijn verzonden.
Ondernemingen, welke op 24 December 1941 nog geen aanmeldingsformu
lier hebben ontvangen, dienen onverwijld een aanmeldingsformulier aan te
vragen bij het secretariaat van de Bedrijfsgroep Levensverzekering. Plompe-
torengracht 1416. Utrecht.
Het kantoor van de
zal gesloten zijn
Zaterdag 27 December
en
Woensdag 31 December
EEN GOEDE ADVERTENTIE
IN HET
opent zelfs de
meest gesloten
beurs
De gemakkelijkste vorm van betaling van het kwartaal
abonnement op het „AMERSFOORTSCH DAGBLAD" Is
per automatische giro.
Op aanvraag zendt onze Administratie (Tel. 4620) U
een machtiging ter teekening, de girodienst zorgt dan
automatisch voor overschrijving van Uwe rekening
op de onze.
Indien U thans aanvraagt, kunnen de abonnementsgel
den voor het eerste kwartaal 1942 reeds automatisch
overgeschreven worden.
DE ADMINISTRATIE.
OFFICIEELE PUBLICATIE VAN DEN GEMACHTIGDE VOOR
DE FRIJZEN
MAXIMUM WINKELPRIJZEN VOOR VLEESCH
EN VLEESCHWAREN.
BERICHT No- 79.
Aan het publiek mogen ten hoogste de volgende prijzen in Tekening
worden gebracht
Gekookte worst
(Boterham-, lunch-,
tnfcl- en knak
worst
Gcldersphe rookworst
Snij worst
Bloedworst
Tongeriworst
Nierkaas
(nierworst)
Runderen
Berliner leverworst 0.21 p. 100 j
Saksische leverworst 0.1S
Haagsche leverworst 0.12
0.19 p. 100 gr. Leverkaas f 0.1S
0.20 Zure -ujt 0.10
0.24 Comed beef
0-J9 (niet in blik) 0.21
0.13 Gebraden gehakt 0.17
Leverpastei in glas 0.13
0.13 plus statiegeld
Rookvleesch
0.24 p. 100 gr.
Tong
Hersens
Hnrt
Lang
Lever
Uiers
1.40 per kg Nieren
0.30 stel Zwezerik met
ƒ1.hartzwezerik
0.20 Milt
1.60 Maag (gebroeid)
0.60
1.— per kg
1.10
0.60
0.60
Varkens
Tong
Hart
Long
1.10 per kg L«ver
f Nieren
0.20 Milt
1.60 per kg
1-30
0.60
Schapen
Kop met tong
Hart
Long
Lever
0.60 p.stuk Nieren
0.25 Milt
0.15 Poeten
1-60 kg
l.SU per kg
0.60
0.05 stuk
Graskalvcrcn
Tong
Hersens
Hart
Long
Lever
1.40 per kg Nieren
0.30 stel Zwezerik met
1.kg hartzwezerik
0.20 Milt
1.60 Pooten
1.per kg
1.10
0.60
0.20
Nuchtere kalveren.
geiten en bokken
Tong
Hersens
Hart
Long
1.40 per kg Lever
0.30 stel Zwezerik
ƒ1.— kg Milt
0.20 Pooten
1.10 per kg
1-10
0.60
0.07V6 stuk
Paarden
Tong
Lever
Nieren
0.75 per kg Milt
ƒ1.,i Pooten
0.40 M-
0.10 per kg
0.23
Soopbccnen (knoesten, hakken en mergpijpen)
0.40 per kg
Bij bezorgipg aan hui6 mag ten hoogste 10 cent voor iedere bestelling
worden buberekend.
Het tropen van. hoogcro prijzen ie strafbaar
Bewaar deze opgave en oebrutk haar
Nieuwe opgaven kunnen de vroegere ongeldig maken.
OFFICIEELE PUBLICATIE VAN HET DEPARTEMENT VAN
HANDEL, NIJVERHEID EN SCHEEPVAART
INTREKKING DISPENSATIE VAN HET VERBOD TOT HET
BEWERKEN VAN SMELT VEILIGHEDEN
Dé secretaris-generaal van het departement van Handel, Nijver
heid en Scheepvaart maakt, met verwijzing naar ziin desbetreffende
publicatie in de Nederlandsche Staatscourant van 18 dezer, bekend,
dat met ingang van genoemden datum de dispensatie van het ver
bod tot het bewerken van smeltveiligheden is ingetrokken.
Dit beteekent. dat het met ingang van bovengenoemden datum
verboden is smeltveiligheden te repareeren zonder vergunning van
het bureau voor de metalenverwerkende industrie^ Riouwstraat 186
te 's-Gravenhage.
Ondernemingen, welke een vergunning voor het repareeren van
smeltveiligheden wenschen te ontvangen, dienen zich te wenden tot
bovenvermeld bureau, onder overlegging van een schriftelijke ver
klaring van de N.V. Kema te Arnhem, inhoudende, dat de gerepa
reerde smeltveligheden aan de daaraan te stellen eischen voldoen
Omtrent den aard van deze eischen kunnen gegadigden zich-
verbinding stellen met de N.V. Kema.
OFFICIEELE PUBLICATIE VAN DE ORGANISATIE-COMMISSIE
AANMELDING TIMMER- EN METSELPATROONS
In publicaties betreffende de beschikking van de organisatie-com
missie de dato 29 September 1941. waarbvi de bedrijfsgroep bouw.
industrie ingesteld werd, is tot uiting gekomen, dat zich eenige
moeilijkheden voordoen. Deze namen in omvang toe, doordat in
eenige vakbladen geheel tegenstrydige opvattingen kenbaar werden
gemaakt.
Artikel S van deze beschikking luidt als volgt: .Alle in Neder
land gevestigde ondernemingen, welke zich bezighouden, hetzij met
het aannemen of uitvoeren van bouwwerken op het gebied van den
burgerlijken en utiliteitsbouw, hetzij met het aannemen of uitvoe
ren van onderhouds- en herstellingswerkzaamheden van burger
bouwkundigen aard (timmer- en metsebverken) zijn verplicht zich
aan te melden bij de vakgroep burgerlijke en utiliteitsbouw".
Er is dus geen twijfel mogelijk; de timmer- en metsolpatroons
behooren zich bij de vakgToep burgerlijke cn utiliteitsbouw aan te
melden.
Hoewel de aan de vragenlijst voor de vefphchte^«lnmelding van
handel en ambacht toegevoegde toelichting onder de l\ist van am-
bachtsbedrijven* onder and metselaarsbedrijf (ovens- en schoor-
steenbouwerijen) en timmerbedrijven vermeldt, neemt de organisatie
commissie het standpunt in, dat voor de timmer- en metselaarspa-
"troons de aanmelding bij handel en ambacht achterwege kan blij
ven. Voor zoover deze reeds is geschied, is zij voor deze bedrijven
van geenerlei waarde.
HET CENTRALE
TE 's-GRAVENHAGE
IS BEHALVE OP DE BEIDE KERST
DAGEN EN ZONDAG 28 DECEMBER
OOK OP ZATERDAG 27 DECEMBER
Het publiek wordt daarom verzocht na
Woensdag 24 December opdrachten,
welke niet noodzakelijk behoeven te
worden uitgevoerd, aan te houden tot
de 2e week van Januari, omdat de ge-
heele tusschenliggende periode elk jaar
buitengewoon druk pleegt te zijn.
DIRECTIE EN GIROPERSONEEL
ZULLEN U ERKENTELIJK ZIJN! OTT
DEGELIJKE
ter overname oevrq
liefst eiken morlern.
gave omtrent merl
prijs No. D 2250 Adv.
ALTA, Utrecht.
OFFICIEELE NOTEERI
Vereèniging voor
Effectenhandel
AMSTERDAM. 18 Dcc
Kousen - CORSETTEN - Tricotages
Opgericht 1886 30 Filialen
NACHTHEMDEN
in zware qual. interlock-zijde, met lange
mouw, (16 p.)
PYAMA'S
in prima qual. gestreepte charmeuse,
sterk en elegant, (18 p.)
ONDERJURKEN
zijde met wol. (alleen zwart), (21 p.)....
ONDERJURKEN
nog groote sorteering en in sterke qual.
voorhanden, rechte en ronde hals, (9 p.)
2.50, 2.25. 1.95, 1.65
ZIJDEN HALSDOEKJES
in allerlei uitvoeringen, (4 p.), vanaf
795
135
AMSTERDAM I10 FM.), HAARLEM,
LEIDEN. DEN HAAG (7 Filialen),
ROTTERDAM (2 Fil), ARNHEM,
APELDOORN, EINDHOVEN, TIL-
BURG, DEN BOSCH, UTRECHT,
AMERSFOORT, - HILVERSUM,
GRONINGEN.
LANGESTRAAT 55 TEL. 3093
AANDEELEN (AFD
ACTIEVE KONDSEJ
(Notcenngcn na Groep
STAATSLEENINGEJ
0e
BO
er r
ost
I0l% -
100 100
101 101:
100,', 100.
Nederland
lol. 194UO.
Je I. 1940 4
m.b.f. 2e L
1940 4
Ned. L. 1941 4
•0. 15411 3% 95
id. Grb. O. tf»/t 95%
id. Ree. 1941
10U0 3Vs 95% 95v,
td. '96-'05 8
id.c.v.lnschr. 3
id. Gr.b O. 8
id. '36 1000 3
id. '37 f1000 8
IU 1938
1UUU (3)4)8
k i
•en
8SJ(
95;
68?
88'*
8%
95
*8% 88jj
92 923*
id. N.W.S. 2i/t 73^ 73 i
id Grb. O. 2*4 73% 73:
Uoat-lndië
ld. 1000 1935 SM 08%
id. 1000 1937 8 89% 801
id. 1000 '87A 3
BANK- EN CREDIETIN!
Koloniale B. A. 178 171
NI. Hand.b ld 1 IC. 114
N. Handelmu.
lUO0)C.v. id 138 135
INDUSTRIEELS ONDE#en
A.Kanatz.U. A 15SH 157|< Ser
Berkel'a P. ld HO/. 1»; l-.A
Calvé-D. C.v.id 125 122
leotr.Suiker id 250 24j|i
Fokker N.Vlieg-
tuigenfabr. A 231 225
Lever Br. en
IJnilJ^.V. C.V.A. 170% 167
N. Fort-Aut. id. 345 345
Fhil.a.G.B.v. ld. 285% 2S1J(
ii afc P W id 179 179:1
MIJ N B OUW-ON DE RN EMI
O.-BorneoMü-A. 210
id- pref. aand. 263
PETROLEUM
Dordtscbe G.A. 232 223
Kon. P. Mij. id 272 257
RUBBER
A'dam Rubb.
Cult, a 10U0 A 264 251
BandarRubb. id 205% 195
Deli-Bat. R. id 202 192
Keodeag L. id. 184 180,
iMajangland ld. 98 92
O.-JavaRubb. id 129
Oostkust 600
C. v. id 156
Serbadjadi ld. 130 120
Silau Sum. id- 110 100;{
Sumatra Rub
ber Cult. KJ. 215 210
Ver.Ind.C.O. id 178 173
SCHEEPVAART
Holl.-Am. L. A. 129% 125%
Java-China-
Japan-Lyn A. 126 126
K.N.St.bN.B. id. 173% 173
Kon. Paketv. id. 20o 196
Ned.Scb.U. id. 167% 160
Rotterd. LI. id. 136 13S%
St.v.M. Ned. id. 141 137%
SUIKER
Hand. A'dam A 3"3 376
JavaCult.Mij. id 240
N.l.Suik.Un. id 225 fce
er.Vorst.C.
My.f 250-500 A 108% 105
TABAK
DeliÖat. Mij. A 200 192
)eliMij.& 1000
C.v. id. 243 233
-*enembah?.I\j.id. 200 193
E Exdividend
•ste
en
aar
ft
lief
en
,t-.A
tan
e o
ile
eri
gd
>n
Ja
t
GELDKOERS
Prolongatie
De aanslag op kol. Rost van'Tonningen
's-GRAVENHAGE. 19 Dec. Tij
dens de oorlogsdagen in Mei 1940,
op den Tweeden Pinksterdag,
speelde zich in en nabii de consisto
riekamer van de Ned. Herv. Kerk te
Durgerdam een drama af.
Een 36-jarige kapitein van de ma
riniers had daarbinnen een revol
verschot op zijn chef, den kapitein
ter zee (kolonell N. A. Rost van Ton
ningen. gelost en had daarna in het
wilde weg op straat twee burgers
doodgeschoten en twee anderen ge
wond. Kolonel Rost van Tonningen
bleek ernstig aan het hoofd getrof
fen te zijn.
De dader, kapitein P. J. van der
Fnde, bleek zeer overspannen te zijn
en enkele nachten achtereen niet ge-
eWbe
fi-it, dat de kdlonel een broer was \an
den bekenden nationaal-socialist, aan
leiding tot wantrouwen te hebben ge
vonden in diens persoon en in de de
fensieve organisatie ter plaatse, waar
van kol Rost van Tonningen cle lei
ding had. NienTand vertrouwde hij
daar meer
De Haagsche rechtbank verleende bij
uitspraak van 10 Juni j.l. ontsla? van
rechtsvervolgihg aan den verdachte,
op grond van ontoerekenbaarheid tij
dens het plegen van de daad. doch de
officier van justitie, die tien jaren ge
vangenisstraf geeischt had, ging in
hooger beroep.
Het Vredegerechtshof heeft dezer
dagen die zaak behandeld onder pre
sidium van mr. H A. Heib. Procureur
generaal was prof. dr. R. van Genech-
len.
Getuigenverklaringen
De eerste getuige. C. G- Lens: toenmaals
luitenant bij de mariniers, verklaarde, dat
een troep van een kleine honderd soldaten
in autobussen uit Den Helder naar het
luiden was gedirigeerd. Kapitein Van der
Ende had de leiding. De reisroute werd als
gevolg van de ontvangen tegenstrijdige
orders, onderweg eenige malen gewijzigd.
Na drie dagen rondzwerven kwam de
troep te Durgerdam aan. in den nacht van
12 op 13 Mei.
Het was getuige wel opgevallen, dat
kapitein van der Ende erg opgewonden
en vreemd optrad tegen verschillende
personen. Tenslotte werd het getuige te
erg en hij raadde den kapitein aan,
eenige rust te nemen, doch deze ontken
de de noodzaak ervan.
Toen kol. Ro^t van Tonningen, die be
last was met het commando van de ver
dediging van het Builen IJ, den kapi
tein bij zich ontbood dacht getuige: Daar
gaat iets gebeuren.
Inderdaad gebeurde er iets. maar dat
had getuige niet zoo verwacht: Kapitein
van der Ende schoot den kolonel neer.
Direct daarop rende de kapitein naar
buiten en schoot op eenige burgers.
Getuige heeft daarop den kapitein in
arrest gesteld, waarbij' deze zich niet
ernstig verzette.
Proc.-generaal: Waarom hebt u den
kolonel niet gewaarschuwd, dat u een
conflict met den overspannen kapitein
verwachtte?
Getuige: Achteraf is dat misschien
fout van mij geweest, maar op dat mo
ment heb ik het mij niet zoo gereali
seerd.
Bij het verdere getuigenverhoor werd
naar voren gebracht, dat verdacht© nie
mand meer vertrouwde en dat hij ge
loof hechtte aan de vreemdste geruch
ten. zooals vergiftiging van onze solda
ten door de burgerij, zoodat. hij weiger
de voor den troep ter plaatse voedsel
in te koopen.
Luitenant ter zee F. S. Agema legde
overeenkomstige verklaringen af als de
eerste getuige.
Kol. Rost van Tonningen zeide, dat
hij den kapitein in de consistorie
kamer had ontboden om een werk
verdeling te treffen, doch nauwe
lijks was de kapitein in de kamer of
hij loste een schot uit den revolver
geheel onverwachts op het hoofd
van getuige, die kort daarna nog
eenige andere schoten hoorde. Ge
tuige had tevoren in het geheel geen
argwaan gekoesterd jegens Van der
Ende. wel bemerkte hij dat deze ver
moeid was.
De arrestatie van kapitein Van der
Ende heeft getuige niet meer bijge
woond.
Dr. D. J. Buining heeft den verdachte
in de cel opgezocht, kort na het ge-
/beurde. Verdachte kon alles in logisch
verband brengen en zeide in Schelling-
woude een toestand te hebben aange
troffen, die heelemaal niet in den haak
was en waardoor hij zich bedreigd ge
voelde. Getuige (rad hem verzekerd dat
aan de goede trouw van den kolonel in
geen enkel opzicht behoefde te worden
getwijfeld.
Prof Carp herhaalde de conclusie
van zijn psychiatrisch rapport, over ver
dachte, die volgens hem onderhevig was
aan waandenkbeelden.
procureur-generaal: Zoo zijn er velen,
wel nullioenen in de w ereld.
Prof. Carp: Maar bij Van der Ende is
bovendien de rem, die anderen wel ple
gen te gebruiken, losgeraakt.
Ver .lachte verklaarde nog. dat hij zich
ingesloten en bedreigd gevoelde. Hii is
thans volkomen overtuigd, dat zijn ge
voel verkeerd is geweest-
De eisch
De procureur-generaal, prof. dr. van
Gen echten, zette uiteen, dat de fei
ten: insubordinatie jegens en poging tot
doodslag "op kolonel Rost van Tonnin
gen, zoomede doodslag van twee bur
gers, vaststaan.
Verschil is alleen (mogelijk over de
vraag of verdachte moest worden ont
slagen van rechtsvervolging. De feiten
dwingen tot de meening, dat verdachte
volkomen onder invloed van bepaalde
geruchten heeft, gehandeld, doch geens
zins, dat hij lijdende was aan storing
van zijn geestvermogeps, want vrijwel
onmiddellijk na het geheurde kon hij
een redelijke uitlegging er van £even.
Alleen in het rapport van prof. Carp
wordt van zulk een ziekelijke storing
gewaagd?
Niets war© zoo eenvoudig voor het
openhaar ministerie als het. doen uit
brengen van een contra rapport, doch
spreker acht het niet noodig. Het Hof
is er niet om theoretische psychiatri
sche raadsels op te lossen. M^n kan van
99 pet der misdrijven wel zeggen, dat
zij werden begaan door mcri-schen met
dergelijke wilsbepaling. Ook De Geer
had waandenkbeelden, toen hij 21 eer
zame burgers liet opsluiten, doch hij i«
gevlucht cn teruggekeerd en wil bier
nu wel rustig als vergeten burger le
ven. Waandenkbeelden hadden ook de
beide officieren, die verleden week te
rechtstonden wege.ns moord.
De generaal, die binnen afzienbaren
tijd zal terecht staan, had blijkbaar
eveneens last van waandenkbeelden,
evenals tientallen officieren, die hun
plicht niet hebben gedaan doch wel cle
duizenden opgesloten burgers prikkel
den.
Deze verdachte, aldus spreker,
heeft zich door dwaze ophitsingen
in de war laten brengen met het ge
volg, dat twee personen door hem
werden neergeschoten en kol Rost
van Tonningen hoogst ernstig werd
gewond. Spreker zou op grond van
art 117 juncto 120 mil. Strafwetboek
de doodstraf kunnen eischen. of in
gevolge art. 287 W. v. Str. vijftien
jaar gevangenisstraf, vermeerderd
met een derde. Hij staat echter niet
op het standpunt der vergelding en
acht het voldoende indien verdachte
uit. de maatschappij wordt verwij
derd totdat de nieuwe maatschappij
tot rust. zal zijn gekomen. Spreker
^concludeert tot vnftien jaar gevan
genisstraf n-|Pt ontzegging van het
recht om bij de gewapende macht te
dienen.
In een uitvoerig pleidooi beriep mr. J.
H. Rolandus Hagedoorn zich op de ob
jectiviteit onzer rechtspraak. Deze
brengt er toe rekening te houden met
de sfeer in dp Meidagen, die velen te
machtig werden, omdat zij geloof hecht
ten aan allerlei kletspraat. Verdachte
had als militair te aanvaarden wat van
hoogerhanrl werd hetoogd en verlangd.
Hn was bovendien drie dagen niet uit
de kleeren geweest en had geen rust
genoten.
Pleiter hoopte, dat het Hof het vonnis
(ontslag van rechtsvervolging) zou be
vestigen, subs, dat verdachte voorwaar
delijk onder toezicht zou worden gesteld.
Het Hof zal Dinsdag 30 December uit
spraak doen.
WITTEVEENVEREENIGING
Prof. dr. P. Stcgcnga te Amsterdam heeft
het voorzitterschap van de bekende Witte-
veenvereeniging, dat door hem 20 jaar lang
vervuld is. thans neergelegd. D^. A. T. W
de Kluis te Rotterdam heeft tijdelijk het
nee-voorzitterschap en daarmee de leiding
op zich genomen.
Tevens werd de uitgave van het orgaan der
vcreeniging Nieuwe Wegen, dat 22 jaar be
staan heeft, thans gestaakt.
BRITTEN MOETEN PENANG ONT
RUIMEN
TOKIO, 19 Dec. (DN.BA. De op
perbevelhebber van de Brrische strijd
krachten in Britsch-Indië, Wavell, heeft
gisteren medegedeeld, naar Domei op
grond van inlichtingen uit New-Delhi
verneemt, dat de Britsche troepen ge
dwongen zijn Penang te ontruimen.
Duitsch legerberdcht
i
Britsche kruiser tot
zinken gebracht
HOOFDKWARTIER VAN
FÜHRER, m Doc. (D.N.B.). -
opperbevel der weermacht i
mede:
„Bij bet afweren van vijande!
aanvallen is het op verschei''
plaatsen \an het Oostelijke from
hevige gevechten gekomen
vijand leed zware verliezen. Ia
wil van het slechte weer dee1!
luchtmacht aanvallen op troe
concentraties. artilleriestellim
gepantserde strijdkrachten en
taillecringswcgen van den vijaw
de baai van Kola is een koopvaa
schip \an middelbare errootte
bommen zwaar beschadigd.
In de Middellandsche 5
heeft een duikboot onder be
van kapitan-leutnant Driv
voor Alexandrië een Britsche
kruiser van de Lean der-klas
tot zinken gebracht.
Een poging van een sterke
sche formatie bommenwerpers cr
gers, een haven in Jiet Weslel
bezette gebied aan te vallen
lukte gisteren rnet zware verlif
voor den vijand. Duitsche jager;
luchtdoelgeschut schoten tw
Britsche vliegtuigen neer \Vaai
der vijf viermotorige hommen'
pers. Een Duitsch vliegtuig
vermist."