Reserve - kapiteins veroordeeld
tot resp. 5 en 8 jaar
WINTERHULP
De kleeren-inzameling
voor het Oostfront
De uitwisseling van
diplomaten met
Japan
NOG EENS:
de watersnip
Handbal-programi
Hockey-programn
2e BLAD PAG. 2
AMERSKOORTSCH DAGBLAD
DINSDAG 23 DECEMBER 1
rechtszaken
VGRAVENHAGE, 23 Dec. Het
vredegerechlshof heeft heden arrest ge
wezen in de zaken tegen A. v. d. Heu
vel en C. W. Kiers reserve-kapiteins, be
schuldigd van doodslag op resp. Noor
dendorp te Wassenaar en Rademakers
te Kessel. Verdachten waren doop de ar
rondissementsrechtbank te- 's Graven
hage veroordeeld tot 2 en 6 maanden ge
vangenisstraf.
Het vredegerechtshof veroordeel
de reserve-kapitein Kiers tot een
gevangenisstraf voor den tijd van 5
jaren en reserve-kapitein van den
Heuvel tot een gevangenisstraf
voor den tijd van 8 jaar.
De motiveering van 's hofs uitspra
ken volgt hieronder, waaruit een prin
cipieel verschil tusschen beide gevallen,
dat op de strafmaat van invloed is
blijkt.
In de zaak-Kiers acht het hof wettig
bewezen en heeft de overtuiging beko
men, dat verdachte de hem bij dagvaar-
ding primair ten laste gelegde feiten
heeft gepleegd, met dien verstande, dat
verdachte te Kessel op 10 Mei 1940. met
het oogmerk om opzettelijk een man
genaamd Johannes Hubertus Radema
kers van het leven te berooven, opzette
lijk op geringen afstand een met scherp
geladen pistool, hem door zijn ambt ge
schonken, op dien man heeft afgevuurd,
tengevolge waarvan dien man door een
kogel in he# hoofd is geraakt en zoo
danige verwondingen heeft bekomen,
dat hij daaraan is overleden.
Het hof overweegt daarbij het volgende:
Uit de verklaringen van getuigen Rade-
maker en Manche is komen vast te staan,
dat verdachte toenmaals in den waan ver
keerde. dat de leden \an de nationaal-sucia-
listische beweging in Nederland een gevaar
opleverden voor 's lands veiligheid, inzonder
heid ten tjjde van den oorlog, die verwacht
werd.
In verband hiermede heeft verdachte zich
in dezen zin geuit, dat de leden dezer bewe
ging onschadelijk zouden moeten worden ge
maakt, terwijl hij daarbij in het bijzonder de
persoon van den verslagenen Rademakers
heeft genoemd. Door deze overtuiging geleid
en in de meening. dat hy handelde in over
eenstemming met de hem door zyn militaire
meerderen verstrekte instructies, aanwijzin
gen en inlichtingen, heeft verdachte het voor
nemen opgevat om Johannes Hubertus Rade
makers, nadat h'y' zyn ondergeschikten had
opgedragen dezen den avond van den Oden
Mei 1940 in een cel in te sluiten, terstond
na het uitbreken van den oorlog persoonlyk
onschadelijk te maken door hem \an het le
ven te berooven.
Weliswaar heeft verdachte verklaard, dat
hij zich na den aanvang der vyandelykheden
naar de cel van Rademakers heeft begeven
met de bedoeling hem naar een veiliger
plaats te brengen, omdat verdachte beducht
zou zijn geweest, dat het leven van Radema
kers gevaar zou loopen door de omstandig
heid, dat de cel, waarin deze zich bevond, on
middellijk onder het vijandelijk vuur lag en
dat verdachte hem met het oog daarop naar
zyn elders gelegen commandopost had wil
len overbrengen, doch het hof acht deze voor
stelling van zaken onaanvaardbaar.
Immers, het komt het Hof volstrekt on
gerijmd voor, dat de commandant van een
in gevecht gewikkelde stelling als verdachte
w-as, uit bezorgdheid voor het leven van Ra
demakers, van -wiens landsgevaarlykfheid hy'
overigens overtuigd was en wiens onschade-
lykmaking hy noodzakelijk oordeelde, zich
persoonlyk zou hebben willen belasten met
de overbrenging van zoodanigen persoon
naar een voor hem veiliger plaats.
Waarbij no? komt, dat de plaats, waar
heen hy Rademakers beweerdelijk zou heb
ben willen overbrengen, zyn commandopost
zou zyn geweest, een plaats, welke aller
minst geschikt was voor het in bewaring-
stellen van gevaarlijk geachte personen.
Het hof heeft veeleer de overtuiging be
komen, dat verdachte niet bezorgd was voor
het leven van Rademakers, doch dat hy van
meening was, dat Rademakers, ondanks zyrv
insluiting in de cel onder het raadhuis, toch
nog gevaar zou kunnen opleveren, hetgeen
zyn bevestiging vindt in een door verdachte
ter terechtzitting van het hof mede afgeleg
de verklaring, dat hy bevreesd was, dat Ra
demakers tengevolge van de beschieting var.
het gebouw, waarin hy zich bevond, weder
op vrije voeten zou kunnen raken.
Het hof is van oordeel, dat de verklarirg
van verdachte, afgelegd de 29ste Juni 1940
voor den getuige Rops in 'diens hoedanigheid
van kapitein der marechaussee te Zwolle,
belast met het verhoor van verdachte, hou
dende de erkenning door verdachte van zyn
opzet Rademakers te dooden, als zynde over
eenkomstig de waarheid moet worden aan
gemerkt.
Het hof wordt in deze overtuiging beves
tigd door de verklaring door verdachte t»r
terechtzitting van het hof afgelegd, dat hó
te dien tyde in de meening verkeerde, dat
hy Rademakers terecht had gedood en des
wege niet strafbaar was, een opvatting, wel
ke verdachte, volgens zyn verklaring later
heeft laten varen. Onder deze omstandighe
den kan het hof geen waarde toekennen.
Aan de later, op 24 Augustus 1940, door
verdachte voor den officier-commissaris ee
's-Gravenhage afgelegde verklaring, voorzoo-
ver hy daarbjj zyn vorenbedoelde bekentenis
herroept met de bewering, dat hy, verdachte,
aanvankelijk tegen beter weten in, den in
druk van een flink officier, die bewust han
delde overeenkomstig zyn plicht, heeft wil
len maken.
Het hof stelt derhalve vast, dat verdachte
het oogmerk heeft gehad. Rademakers van
het leven te berooven en dat hy* aan dit
voornemen uitvoering heeft gegeven, door
Rademakers opzettelijk een kogel door het
hoofd te schieten, tengevolge waarvan Rade-
makers is gedood.
Het hof is echter van oordeel, dat niet is
komen vast te staan, dat verdachte voren
bedoeld voornemen na kalm beraad en rustig
overleg heeft ten uitvoer gelegd. Echter zijn
de omstandigheden, waaronder verdachte
zich aan het leven van Rademakers heeft
vergrepen, voor hem zeer bezwarend, voor
zoover verdachte zich niet heeft ontzien een
ongewapend, weerloos man, opgesloten in een
cèl, door een luikje in de toegangsdeur dood
t-A schieten Met deze omstandigheden reke
ning houdende, zou het hof een zeer zware
straf een eisch van recht achten.
Anderzijds is het hof echter van oordeel,
dat de volgende overweging ter bepaling van
de aan den verdachte op te leggen straf mede
in aanmerking behoort te worden genomen.
Verdadhte heeft van zijn militaire meer
deren by herhaling instructies, aanwijzingen
en inlichtingen ontvangen, niet alleen om
trent de zoogenaamde landsgevaarlykhcid
van de leden der nationaal-socitlistische be
weging in Nederland in het algemeen, maar
ook in het bijzonder met betrekking tot Ra
demakers. Aldus is door verdachte verklaard
en mede door verschillende getuigen beves
tigd. Het is het Hof uit eigen wetenschap
bekend, dat de leidende militaire instanties,
in overeenstemming met de toenmalige Ne-
derlandsohe regeeringsorganën, een hoogst
verderfelyken invloed hebben uitgeoefend op
gezindheid en stemming in het leger met be
trekking tot de leden der nationaal-socialis-
tische beweging in Nederland, waardoor de
landverraadlegende in het leven is geroepen
met alle noodlottige gevolgen daaraan ver
bonden. Voor den geest van wantrouwen en
de daarmee samenhangende gesteldheid van
onevenwichtigheid, welke op het Nederland
sche leger en op vele andere volksgenooten
bij het uitbreken van den oorlog een zoo
uitermate ondermynende invloed heeft ge>
had, zyn naar 's Hofs oordcel in de eerste
plaats de toenmalige Nederlandsche regee^
ring en de leidende instanties, ook in de
Nederlandsche weermacht, aansprakelijk.
Bii herhaling is van die zyde de indruk ge
wekt en bevorderd, dat de leden der natio-
naal-socialistische beweging in Nederland
als zoodanig landsgevaarlyk waren en als
landverraders behoorden te worden behan
deld.
Het Hof geeft jich er rekenschap van, dat
deze allerverderfelykste invloed der toenma
lige staats- en legerleiding by velen de over
tuiging heeft doen postvatten, dat tegenqver
de leden der nationaal-socialistische bewe
ging in Nederland in 's lands belang met alle
middelen behoorde te worden opgetreden,
waarmede een plicht jegens het vaderland
zou worden vervuld.
Naar 's Hofs oordcel behoort verdachte
mede tot de slachtoffers van dezen geest,
die destijds de leidende Ncderlansche instan
ties heeft bezield, voorzoover ook by meende
zyn plicht te doen en in zyn recht te zyn,
door in de toenmaals gegeven omstandighe
den een lid der nationaal-socialistische be
weging in Nederland, Rademakers, op wiens
gevaar met het oog op 's lands veiligheid
van militaire zijde nog bopaaldcly'k de aan
dacht van verdachte gevestigd was, onscha
delijk te maken door hem neer te sdhieten
toen de vyandelykheden waren uitgebroken.
Het Hof acht zich verplicht tegenover de
nagedachtenis van den verslagenen Rademar
kers uitdrukkelijk vast te stellen, dat ter
terechtzitting van he Hof is komen vast tc
staan uit de verklaring van getuige Hetter-
scheid, brigadier-majoor der ryksveldwacht
te Blerick en in zyn ambt werkzaam ter
plaatse waar Rademakers woonde, dat Jo
hannes Hubertus Rademakers onder, de bur-
gerbevolkin zyner woonplaats te goeder naam
en faam bekend stond en dat dc omtrent "hem
verbeide ongunstige berichten, samenhan
gende met zyn lidmaatschap der nationaal-
socialistische beweging in Nederland, afkom
stig waren van militaire zyde, zooals boven
dien door verschillende getuigen is beves-
tigd.
Hoewel het hof van oordeel is, dat ver
dachte, ondanks den op hem uitgeoefenden
.nvloed als vorenbedoeld, zyn eigen verant
woordelijkheid voor zyn daad heeft behou
den, omdat van een hoogere last tot het doo
den van Rademakers niet is gebleken, acht
het hof het toch mede een eisch van recht
vaardigheid, dat een misdrijf als onder de
bedoelde omstandigheden door verdachte ge
pleegd, niet uitsluitend en ten volle a^n dc
zen verdachte wordt aangerekend, zij het
ook, dat de hoofdschuldigen zich alsnog aan
bestraffing hebben kunnen onttrekken. Het
hof wil deze overweging tot uitdrukking
brengen in een belangrijke vermindering van
de straf, welke verdachte overigens wegens
ziin hoogst ernstige en laffe misdaad zou
hebben verdiend.
Overwegende, dat het bewezen verklaarde
oplevert het misdrijf van „doodslag, daarbij
gebruik maken van een middel hem door zyn
.mot geschonken verklaart verdachte des
wege strafbaar en veroordeelt hem terzake'
tot een gevangenisstraf voor den ty'd van
vyf jaren.
De zaak v. d. Heuvel
In de zaak van den Heuvel over
weegt het hof in verband met de afge
legde getuigenverklaringen, mede gelet
op de verklaringen van de getuigen in
's rechtbanks vonnis naar voren ge
bracht, het volgende:
Uit de verklaringen van de getuigen Bak
ker, Kemeling en Huiting is komen vast te
staan, dat de verslagens Noordendorp aan
het hem door verdachte gegeven en herhaald
bevel zyn handen omhoog te houden in zoo
verre niet ten volle heeft voldaan, als Noor
dendorp zyn armen niet steeds gestrekt bo
ven zyn hoofd heeft gehouden. Met betrek
king tot de vraag in welke mate N. zyn ar
men heeft laten zakken, loopen de getuigen
verklaringen hetgeen niet te verwonde
ren is zoozeer uiteen, dat hieromtrent
geen zekerheid meer te verkrijgen is. Wèl is
komen vast te staan, dat N. zyn handen niet
in zyn broekzak heeft gebracht.
Het hof is in verband hiermede van oor
deel. dat verdachte, die zelf met zyn vuur
wapen gereed tot schieten voor N. stond,
bijgestaan door twee militairen, eveneens
met tot schieten gereed gehouden vuurwape
nen op N. gericht, zich redelijkerwijs in de
gegeven omstandigheden niet door N. be
dreigd kon gevoelen in dezen zin, dat voor
erdachte by wyze van noodweer het gebruik
van zyn vuurwapen tegenover N. geboden
kon zijn. Van een dreigende verzethouding
van N. is aan het hof uit geen der getui
genverklaringen op voldoende wyze gebleken.
Het opzettelijk aanleggen door verdachte
op het hoofd van N. met de bedoeling heni
neer te schieten, als hoedanig 'het schie
ten door iemands hoofd door een officier
op een meter afstand redelykerwys moet
worden aangemerkt, gevolgd door het doo-
delyk schot, is 'derhalve naar 's hofs oordeel
aan te merken als doodslag, gelijk by dag
vaarding aan den verdachte is ten laste ge
legd. Het hof verwerpt mitsdien de stelling
van den raadsman van verdachte, dat diens
pzet niet op het dooden van N. gericht zou
zyn geweest.
In verband met de aan den verdachte op
te leggen straf overweegt het hof het vol
gende:
Het is het hof weliswaar uit eigen weten
schap bekend, dat door de toenmalige staats-
en legerleiding een stemming van wantrou
wen en uiterst vijandige gezindheid ten op
zichte van de leden der nationaal-socialisti-
he beweging in Nederland onder onze volks
genooten en het leger in het bijzonder is
erbreid, doch deze omstandigheid, hoezeer
zy ook mede van invloed is, kunnen zyn ge
weest op de houding van verdachte tegen
over N„ die lid der nationaal-socialistische
beweging in Nederland was, kan naar 's hof J
oordeel de verantwoordelijkheid van ver-I
daohte voor het door hem gepleegde misdrijf
slechts in geringe mate verlichten. Immers
uit niets is aan het hof gebleken, dat ver
dachte met betrekking tot Noordendorp over
bepaalde en concrete aanwijzingen of inlich
tingen anders dan dat hy in het algemeen
lid der beweging was beschikte. De door
zyn militaire meerderen aan verdachte ge
geven opdracht hield slechts in, dat hy tot
arrestatie van leden der beweging moest
overgaan, gely'k door getuige Meyer, als on
middellijk commandant van verdachte, uit
drukkelijk is verklaard. Verdachte heeft bij
de uitvoering van die opdracht echter van
een gezindheid blyk gegeven, die er op wijst,
dat hy er een persoonlijke bevrediging in
vond Nederlandsch nationaal-socialisten neer
te schieten, op geenerïei wyze hun leven ach
tende, gely'k is komen vast te staan uit de
erklaringen van getuigen Gips, de Jong en
Muller, inhoudende, dat verdachte by de ar
restatie van getuige Gips hem aanmoedigde
om verzet te plegen, opdat verdachte aanlei
ding kon vinden hem neer te schieten.
Het aanvankelijke beroep van verdachte
ter motiveering van de gegrondheid zyner
vrees voor Noordendorp, op een beweerde-
„Liefdadigheid is een oud-vader-
landsche deugd- Ons volk heeft deze
deugd steeds betracht. Moge het er ook
thans van doordrongen blijven, dat
geven zaliger is dan ontvangen.
Mr. dr. R. H. baron de Vos
van Steenwijk.
Gironummer van de W.H.N.: 5553.
buitenland
BERLIJN, 23 December (V.P.B.). De
inzameling van met bont gevoerde en
wollen kleedingstukken, alsmede van
winterkleeding in het algemeen ten be
hoeve van de Duitsche soldaten in Sov
jet-Rusland. welke werd ingeleid door
een proclamatie van den Führer en een
radiorede van rijksminister dr. Goebbels,
heeft veel belangstelling gewekt.
De eigenlijke inzameling, waarbij de
verschillende formaties der N.S.D.A.P.
huis voor huis zullen bezoeken, begint
pas na de Kerstdagen, terwijl men zich
thans er toe bepaalt, aan de beproefde
vrijgevigheid van het Duitsche volk te
appèlleeren.
De pers herinnert aan den „Russischen
winter", dien Berlijn, overigens met een
zeer groot deel van Duitschland, in 1939-
'40 heeft doorgemaakt. Men brengt de
menschen in herinnering, wat zij toen
hebben doorstaan, ofschoon er tempera
turen heerschten van „slechts" 25 tot 30
graden Celsius onder nul, terwijl de tem
peratuur in Rusland thans 40 tot 45 gra
den onder het vriespunt aanwijst.
De Duitsche bevolking was tijdens de
hevige koude in de steden nog grooten-
deels beschut tegen den wind die bij
dergelijke lage temperaturen de grootste
kwelling veroorzaakt. Bovendien be
stond er in ontelbare openbare gebouwen
gelegenheid om zich te verwarmen en
kon een ieder zijn vrije uren in een ver
warmde kamer of den nacht in een warm
bed doorbrengen.
De soldaten aan het Oostelijk front zijn
van dit alles verstoken. Daarom legt men
er den nadruk op, dat de bevolking cr
thans niet eens rustig over na moet den
ken, of zij warme winterkleeding of an
dere kleedingstukken van wol of bont
over heeft, zij moet er integendeel van
doordrongen zijn, dat. het er op aan komt.
iets te offeren, dus iets af te staan, dat
zij zelf nog heel goed kan gebruiken,
maar waaraan de soldaten zeer veel
behoefte hebben.
De bevolking moet daarbij bedenken,
dat pr-actisch alle onder- en bovenklee-
ding voor heeren, en ook talrijke dames-
kleedingstukken. zoo veranderd kunnen
worden, dat zij tot bescherming dienen
tegen de kou. Het komt er slechts op
aan, dat de soldaten iets warms meer
aan het lijf krijgen, dan zij tot dusver
hebben.
Rekening houdend met het resultaat,
dat vroegere inzamelingen, b.v. van oude
metalen of textielgoederen hebben opge
leverd, lijdt 'het geen -twijfel, of ook de
huidige actie zal met een volledig suc
ces worden bekroond.
TOKIO, 23 Dec. (D.N.B.) Inzake de
kwestie der uitwisseling van diploma
ten tusschen Japan en de Angelsaksi
sche landen, heeft de woordvoerder van
de regeering verklaard, dat hierover on
derhandelingen gevoerd worden. De be
richten, dat de Argent ij nsohe regeering
maatregelen treft om een schip naar
San Francisco te sturen, ter uitwisse
ling van de Japansche en Amerikaan-
sche diplomaten, noemde de woordvoer
der ongelooflijk. Hij zeide, dat deze
kwestie „langs andere kanalen" gere
geld wordt.
Toen men den woordvoerder vroeg, of
de bestaande modus vivendi tusschen
Japan en de Sovjet-Unie onder de af
bakening der belangen in de visscherij-
wateren, na afloop aan het einde van
dit jaar verlengd zal worden, antwoord
de hij, dat over al deze kwesties onder
handeld wordt.
Omtrent den overval op Timor merkte
de woordvoerder op, dat Engeland door
een dergelijk optreden wel het vertrou
wen moet verliezen, dat vroeger andere
landen in haar gesteld hebben. Wan
neer Engeland iets verlangt, dan is dit
de bij haar gebruikelijke methode, ver
klaarde de woordvoerder. Engeland gaat I
dan zelfs zoover, dat het wapengeweld
gebruikt.
UITBREIDING VAN DEN DIENST
PLICHT IN AMERIKA
STOCKHOLM, 23 Dcc. (D.N.B.) Naar
.\6sociated Press meldt, heeft Roosevelt
een wet geteekend, waardoor de dienst,
plicht wordt uitgebreid. In het kader
van de nieuwe wét moeten alle mannen
v<in 18 tot 64 jaar zich laten inschrijven.
Alle mannen van "20 tot 44 jaar worden
door deze wet verplicht tot den actie
van militairen dienét.
lyke beschieting door niet tot dc Nederland
sche weermacht behoorende volksgenooten
van Nederlandsöhe militairen, heeft noch
verdachte, noch een der getuigen uit eigen
ervaring voor het Hof kunnen of willen
waarmaken. Zelfs is van de zyde der verde
diging van verdachte dit beroep zonder voor
behoud afgewezen.
Het Hof is mitsdien van oordeel, dat de
omstandigheden, waaronder verdachte het
door hem begane misdrijf heeft gepleegd, te
weten het opzettelijk zonder eenige gegronde
aanleiding neersdhieten van een weerloos
man als uiting van felle politiek vijandige
gezindheid, den verdachte zyn daad zeer
zwaar moeten doen aanrekenen, vernietigt
het vonnis, waarvan hoogerberoep, doch al
leen ten aanzien van de aan verdachte opge
legde straf en de daarvoor bestaande byzon-
dere redenen verstaat, dat laatstbedoelde
behooren tc luiden als voormeld veroordeelt
ter zake van het bewezen verklaarde en ge-
qualificeerde misdrijf den. verdachte tot_ een
gevangenisstraf voor den tijd van acht jaar.
f AAT de belangstelling van den gastro-
v 1 noom op verklaarbare wyze uit naar
het boutje van de watersnip, den natuur
vriend boeit meer de levende vogel, die er in
zyn simpele pakje verrassend mooi uitziet.
Er zou een gedetailleerde beschrijving kun
nen worden gegeven van het veerenkleed der
watersnippen, maar deze zou vermoeiend zijn
en juist door ha-r volledigheid verwarrend
werken, omdat by de aanduiding der ver
schillende partyen dezelfde karakteristieke
kleuren telkens opnieuw zouden moeten wor
den vermeld. Roestbruin, geel, zwart en kas-
tanjckleur wisselen, met nog enkele andere
tinten, voortdurend met elkaar af en zyn op
een voorname, rustige wyze kostelijk tegen
elkaar afgewogen. Zoogenaamd drukke kleu
ren vertonnen de pluimen der watersnippen
niet: het patroon van kleuren is stil, doch
deze zelf zyn wonderlijk ryk gerangschikt,
o.a. in den vorm van strepen, vlekken en
bandjes.
De groepcering daarvan en onderlinge ver
houding dragen ef op een treffende wyze toe
by, dat de vogel als het ware in het hem om
ringende landschap verdwijnt, omdat bepaal
de kleuren geheel in overeenstemming zyn
met e onderdeden 'der natuur: plantengroei
en bodemgesteldheid. De watersnippen zou
den dan ook in vele gevallen op de bescherm-
mende kleuren van hun kleed kunnen ver
trouwen en dat doen zy dan ook dikwijls,
want merkwaardig is het, dat zy meesten
tijds pas opvliegen, wanneer men by'na bo
ven op hen staat. /Is men cr zich een beetje
aan gewend heeft opgejaagde vogels vlug en
nauwkeurig waar te nemen, 'dan kan het
iemand moeilijk ontgaan, dat de watersnip
een mooie lichte onderzijde heeft. Over het
geluid echter, dat de vogel voortbrengt, wan
neer h'y' de vlu'ht neemt, kan men bezwaar
lijk opgetogen geraken: het klinkt ongeveer
als een paar keer herhaald: tsjetsj-tsjetsj.
Overigens is dit niet het eenige geluid, dat
onze sierlijke langsnaveltjes produceeren:
ook roepen zy wel grek-gek of tjoek-tjock.
.vanneer zy overtrekken, terwijl sommigen in
het geluid van het wijfje tiekump-tiekump
hooren. Inmiddels is dit allemaal vocale mu
ziek, wanneer deze simpele uitingen althans
dien weidschen naam mogen dragen.
Vermaardheid heeft zich deVatcrsnip ech
ter vooral weten te verwerven door het „bla
ten", een eigenaardigheid, die den vogel den
Duitschen naam „Ilimmelsziege" en de locale
Nederlandsche benaming „weerlam" heeft
bezorgd. Vroeger nam men algemeen aan, dat
ook dit geluid, hetwelk op vrii verren afstand
is te hooren. van vocalen aard was, maar uit
gebreide onderzoekingen hebben later uitge
wezen, dat de stem Jiierbij heelemaal geen
rol speelt, maar wel zyn pennen. Van het
vroege voorjaar af kan men de zonderlinge
muziek vernemen en ook vestigt de manne
tjessnip daardoor nog wel in het begin van
den zomer de aandacht op zich. Het geblaat is
steeds een begeleidend verschijnsel van zijn
liefdevluchten, die hy tot hoog in dc lucht
uitstrekt. Wanneer hij stijgt, is cr van het
merkwaardige gemekker echter niets tc hoo
ren. Dit begint pas, wanneer hy zich ineens
naar beneden laat ploffen, waarbij hü ziin
staart strak laat uitwaaieren. De pennen
daarvan beginnen dan hevig te vibreeren,
terwijl ook de vleugcltoppen in een vlugge,
trillende beweging geraken.
Door den plotsclingen val, schuin naar
onderen, stroomt 'de lucht verbazerjd snel
langs de staart- en vleugelveeren en hier
door ontstaat het wonderlijke gemekker, dat
telkens maar heel kort duurt hoogstens
een paar seconden: immers alleen maar de
oogcnblikken, waarop de vogel valt maar
vooral in den loop van 'den ochtend, en min
der vaak op andere uren van den dag wordt
herhaald, soms wel enkele honderden
keeren. Want wanneer het watersnipje, welks
speelvluchten vermoedelijk 'dezelfde betceke-
nis hebben als het bolderen van de korhoen
ders en de tournooien der kemphanen, een of
een paar tientallen meters naar beneden is
gestort, vliegt de vogel een poosje later weer
zwy'gcnd naar verhevener sferen en als h'y
hoog genoeg is gestegen, zoo hoog soms,
dat men hem nauwelijks nog als een stipje
kan waarnemen, laat h'y" zich opnieuw pijl
snel n:er en ontstaat voor den tweeden keer
het gemekker. Men heeft ook by doode exem
plaren zeer nauwgezette proeven genomen,
die alle de juistheid van vorenvermelde ver
klaring der vreemde snippcngeluiden schij
nen te bevestigen.
I—I ET is boven de terreinen, waar het wyf-
*--®-je op haar legsel zit, dat het snippen
mannetje zyn zonderlinge, opgewonden vlieg
toeren een voortdurend zwygend sty'gen
en blatend neersuizen uitvoert. Door
middel \an instrumentale muziek tracht
het bly'kbaar denzelfden indruk te wekken als
andere vogels door hun paringsroep en ge
zang. Wel Ihccft men zoo nu en dan. naar
het schijnt, by trekkende watersnippen in
het najaar eveneens het mekkeren vastge
steld, doch de gevolgtrekking op grond van
deze feiten, dat het blaten dus misschien
heelemaal niet met bet liefdeleven der vo
gels verband houdt, komt ons averechtsch
voor, want in den herfst gebeurt het eveneens
wel by tijd en wyl, dat b.v. een kicvitdoffer
nog even dezelfde zonnige vreugdekreten
slaakt en dezelfde dolle buitenlingen u'tvoert
als in de lente: den ty'd der voortplanting.
Ondertusschcn duiden de speelvluchten,
ccn vorm van minnespel, die bizonder boei
end is, tennaasteby, zooals wy reeds opmerk
ten, de plaats aan, waar men het nest van
dc watersnip moet zoeken. Maar ihet vinden
laat soms nog een heelen tyd op zich wach
ten, want dc eieren verbergt de snip heel
goed in een dichte gras. of zeggepol, waarin
dc vogel een simpel kuiltje heeft uitgehold,
dat echter als nest niet in bizondere mate
vermag te boeien. Van zweef- of bouwkunst
is geen sprake; de binnenbekleeding is zeer
schamel: wat dorre sprietjes en blaadjes
doen daarvoor dienst. Voor een lang ver
blijf der jongen in 'de wieg, waarin zy wor
den geboren, is het nest niet ingericht: zy
zyn zoogenaamde nestvlieders. Maar de eie
ren zelf een volledig legsel bestaat uit
een viertal mogen er zyn: zy zyn prach
tig peervormig en over het algemeen, vooral
by de stompe pool. is de schaal, die meest
ccn groengele olijfkleur heeft, nog al kwis
tig bestrooid met vlekjes: bruine, blauwgrij
ze cn rossige. Ik vond de eieren in myn jeugd
nogal eens, wanneer ik van Grouw uit de
w'y'de lage landen inzwierf, maar zelfs het
bescheiden veentje van myn woonplaats
Soest telt de watersnip wel eens als broed-
vogel. In April kan men 'dc eieren al vinden,
maar ook in Mei, en zelfs wel in de zomer
maanden, ziin er nog wel legsels; het wijf
je broedt een dag of zestien, soms ccn ietsje
langer, en dan verschijnen duidelijk de jonge
hemelgeitjes: leuke, bonte, donzen propjes,
'die eerst nog de leiding en verzorging der
ouders behoeven, maar na een maand al zoo
flink uit dc kluiten zyn gewassen en zooveel
ervaring hebben opgedaan, dat zy, figuurlijk,
op hun eigen beenen kunnen staan. Letterlijk
kunnen zy het al heel kort na hun geboorte.
RINKE TOLMAN
wisselnoteeringen new york
vervallen
AMSTERDAM, 23 Dec. Naar de Neder
landsche Bank mededeelt, is de wisselno-
teering New York met ingang van heden
vervallen.
De valuta- en bankpapier noteeringen, zoo
als vastgesteld door de Nederlandsche Bank,
zyn als volgt:
V a 1 u t a's 23 December 22 December
Belg. frs. 30.11 —30.17 30.11—30.17
Zw. kr. 44.81 —44.90 44.81—44.90
Zwits. frs. 43.63 —43.71 43.63—43.71
Bankpapier:
Dollars 1.18%— 1.22% 1.26— 1.29%
Belg. frs. 30.08 —30.20 30.08—30.20
Zw. kr. 44.76 —44.94 44.76—44.94
Zwits. frs. 43.59 43.75 43.5943.75
indexcijfer
's-GRAVENHAGE, 22 Dec. Het index
cijfer, medegedeeld door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek, is heden: 170,4.
RADIOUITZENDING DER N.S
HILVERSUM, 23 Dcc. Woen
avond 24 December van 19.45 tot
zal de leider der N.S.B. ir. Musseri
de zenders Hilversum 1 en 2 een bi
rijke rede uitspreken.
SPOR7 EN
Het handbalprogramma voor Zom
December luidt:
Heeren
Districtsklasse: ArlsmeerD.O.S.,
Niloc, Sport VercentAttila.
Eerste klasse: Geen wedstrijden.
Tweede klasse: Achilles 3Sport
Amersfoort 2U.D.
Dames
Districtsklasse: A.H.C.—Zeeburg,
schapRapiditas.
Eerste klasse: Sport Ver. 2Hilvera
Tweede klasse: Hilversum 2S.N.A.,
les 2Witte Kat b, Amersfoort 2—U,
Het hockeyprogramma voor Zondag
cember luidt:
Heeren
Eerste klasse: H.H.Y.C.Hilversum
H.C.—Togo.
Promotie klasse B: AlkmaarBe
Tweede klasse D: Geen wedstrijden.
Derde klasse F: Geen wedstrijden.
Vierde klasse K: Geen wedstrijden.
In de Oostelijke en Zuidelijke eerst? l
sen geen wedstrijden.
Bekerwedstrijden:
Veteranen-beker: GroningenHilvi
P.W.Apeldoorn, SchaerweydeVoc
ArnhemGooi, Be FairAmsterdam.
Amsterdam-beker: Gooi 2S.C.H.C.
Gespeeld wordt op tweeden Kerstdat v
Tweede klasse D: KampongLaren
Vierde klasse K: Kampong 3Be Fi
Dames
Overgangsklasse B: BaarnAmsten
Derde klasse F: VoordaanKamp;
Kampong 1Kampong 2.
Vierde klasse H: Kampong 4Lare:
Voetbalprogramma
Het programma voor a.s. Zondag lu
DISTRICT I
le klasse: DFCAjax.
2e klasse A: WFCSantpoort, ZFC-
Victrix.
2e klasse B: HilversumVolendam,
3e klasse E: SDOBFC.
4e klasse M: AmsvordeQuick,
SEC.
Reserve 2e klasse C: Volendam 2I
Reserve 3e klasse J: Amersfoortsch
2Voorwaarts 2.
DISTRICT II
le klasse: HaarlemHermes-DVS.
DISTRICT IV
le klasse: NACHelmond, MVV-
BVV—PSV, LONGASpekholzerheide
lcm IIRoermond, EindhovenPicui
DISTRICT V
lc klasse: HeerenveenBe Quick,
wardenAchilles, VelocitasLSC, S a
HSC.
PROGRAMMA ZONDAG 4 JANUJ I.
H.V.C.—D.W.V.
E.N.N. '15Amersf. Boys.
A.W.—A.P.W.C.
L.V.V.—Quick.
SoplaR.K.B.V.V.
Kerstmis bij de Duitsche verbindings
troepen aan het Oostfront. De man
schappen bijeen in een boerenhuis
onder het licht van den kerstboom
Hoffmann-Stapf
In de wintersche omgeving van Noord Kareliê. Manschappi v
van de Duitsche Waffen SS tijdens hun opmarsch door
besneeuwde landschap Orbi»-Holli
I,
De Midway-eilanden in de Pacific, halverwege Noord Amerika en Oost Azië, het
Amerikaansche steunpunt, dat door de Japansche strijdkrachten krachtdadig werd
aangevallen, was vroeger slechts een door albatrossen bevolkte koralen-groep.
Ook thans treft men deze stormvogels er nog aan
Atlantic-Holland
De |eugd offerde even dapper als
jeugd collecteerde tijdens de s'.fc
Kerst-collecte, welke Winterhulp
Pax-Holland-De Ha'
d
lo
h
