AMERSFOORTSCH DAGBLAD
„Geen reden voor optimisme,
noch voor pessimisme"
Marine-basis op Sumatra
door Japanners bezet
De Parijzenaar hongert
naar goede kunst
Japansche lucht
actie
DE EEMLANDER
ONS LAATSTE
NUMMER!
Zeepbcn verlengd
INTERVIEW MET
VAN KLEFFENS
Daladier werpt
verantwoordelijkheid
van zich af
LEUGENAARS
VLIEGVELD VAN
TJILILITAN
GEBOMBARDEERD
ABONNEMENTEN per 3
maanden voor Amersfoort
2.05 per maand 0.68
per week 16 Binnen
land franco per post per 3
maanden f 2.50 Afzon
derlijke nummers ƒ0 05.
Postrekening 47910
VAI.KHOFF Co., ARNHEMSCHE POORTWAL 2a
ZATERDAG 28 FEBRUARI 1942
TELEFOON «HO DIRECTEUR I. VALK.HOFF HOOFDREDACTEUR R. LEENKNEGT, AMERSFOORT
ADVERTENTIEN: 1—J
regels 1.—elke regel
meer 0.25. Spec, prijzen
bij contr. Liefdadig!) adv.
halve prijs. „KEITJES"
bij vooruitbet v. 15 regels
60 ct., elke regel meer 12
ct., 3 maal plaatsen 1.20.
6 PAGINA'S
40e JAARGANG No. 205
i_| ET Amersfoorsch Dagblad zal
I I met ingang van den eersten
Maart 1942 niet mee! kunnen ver
schijnen. In verband met de huidige
papierschaarschte heeft men het
noodzakelijk gevonden de uitgave
van ons blad te staken.
Bijna veertig jaren hebben wij in
Amersfoort een dienende en voor
lichtende functie vervuld. Steeds heb
ben wij ons werk met animo kunnen
verrichten, geschraagd als wij ons
wisten door de sympathie van een
trouwe lezersschare, die prijs stelde
op de wijze van voorlichting, die wij
ons als norm hadden gesteld en die
een beschaafden vorm en het ver
mijden van sensatie als kenmerk had
Gaarne hadden wij ons werk
voortgezet; nu wij onze taak moeten
beëindigen, willen v/ij niet nalaten
de velen te danken, die ons door hun
steun en voorlichting het werk aan
genaam en licht hebben gemaakt
GENERAAL TERPOORTEN OVER DEN
Ter afdoening van loopende zaken
zijn onze kantoren a.s. Maandag en
Dinsdag, 2 en 3 Maart geopend van
9—12 uur.
Kwartaalabonné's kunnen aan ons
bureau, hoewel wij volgens de vi
geerende bepalingen hiertoe niet
verplicht zijn, op vertoon van giro
strookje of tegen afgifte van kwitantie
het bedrag over Maart 1942, f 0.50,
terugontvangen op Dinsdoc, 10 Maart
en Vrijdag 13 A(aart, van 912 en
van 25 uur. Wij verzoeken wissel
geld mede te t.emen.
Allen, die ons auton.atisch het
abonnementsgela gireerden, verzoe
ken wij de machtiging bij de post
cheque en girodienst in te trekken.
-VGRAVENIIAGE. 28_Febr. -^.De
secretaris-generaal van het departe
ment van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart maakt bekend, dat de
geldigheidsduur van bon 211 van de
bonkaart algemeen en van den met
„zeep G" gemerkten bon. beide recht
gevende op bet koopen van een
rantsoen zeep. is verlengd t/m 31
Maart a.s.
Prof. Goedewaagen bij den
Dag van den Ned. Omroep
's-GRAVEMIAGË, 27 Febr. Ier ge
legenheid van den dag van den Neder
landscHen Omroep te Hilversum op Zon
dagmiddag a.s zal de Secretaris-Gene
raai van bet Departement van Volks
voorlichlin en Kunsten. Prof. Dr. T
Goedewaagert persoonlijk aanwezig zijn
cn op de feestelijke bijeenkomst een in
leidend woord spreken.
De toepassing van het
liquidatiebesluit
AMSTERDAM, 28 Febr. Krachtens
artikel 4. lid 1, van het liauidatiebesluit
1941 znn leveringen en diensten, door de
naamlooze vennootschap terzake van
baar vereffening verricht aan of jegens
de firma van omzetbelasting vrijgesteld
voor zoover zii vóór 1 Maart 1052 plaats
vinden. Krachtens lid 2 van artikel 4
is geen evenredig registratierecht en
waardevermeerderingsbelasting verschil 1
digd. indien als gevolg van de in artikel
1, lid 1. onder 3. bedoelde overdracht,
vóór 1 Maart 1042 onroerende zaken door
do firma worden verkregen
Blijkens een door de Kamer van Koop
handel en fabrieken voor Amsterdam
van den waarnemend secretaris-generaal
van het departement van Financiën ont
vangen mededceline worden in alle ge
vallen. waarin de termijn voor liet ne
men van het bc«luit tol ontbinding van
dc-naamlooze vennootschap werd ver
lengd. de termijnen gesteld in artikel i.
lid 1 en 2. van het linuidatiehcslnit 1051
met een geluk tijdsverloop verlengd.
RADIOREPORTAGE DER NEDER-
LANDSCÏIE P.X.
HILVERSUM. 27 Febr. (V.RB.). - Op
geregelde tijden zal de Ned. Omroep on
der den titel „Necrlands stem van liet
Oostfront", reportageberiehten uitzen
den, welke door Neclerlandsche P.K. ver
slaggevers in bef Oosten zijn vastgelegd
Een drietal van deze berichten zullen óp
Zondag 1 Maart te beluisteren zijn in
hel programma van Hilversum 1 van
11.30 tot 12 uur. over de volgende onder
werpen: 1. „Van een gipsen standbeeld
en nog iets": 2 ..Een babbeltje met een
collega": 3. ..Iets beleven".
KOMENDEN SLAG OM JA VA
P\E opperbevelhebber van het Nederlandsch-Indisch leger, generaal Terpoorten
heeft Donderdagavond, naar de Brilschc nieuwsdienst uit Bandoeng meldt,
voor de radio verklaard, dal „duizenden Rritsche. Australische en Amerikaansche
troepen" zich op Java bevinden. Voorts verklaarde hij. dat de toestand ernstig
is en er geen aanleiding bestaat tot een lichtzinnig optimisme ..Evenwel." zoo
meende Terpoorten. „bestaat er ook gcciv aanleiding voor pessimisme. De ko
mende slag om Java zal zich volgens de gestolde plannen afspelen".
Na zijn terugkeer uit Amerika heeft de plaatsvervangend gouverneur-generaal
van Nederlandsch-Indio, dr. van Mook. een gesprek gehad met den hekenden
\mi.rikaanschen journalist Knickerbocker. Dr van Mook drong er sterk op aan
dat Amerika die vliegtuigen, die Nederlandsch-Indië gekocht en betaald had. ook
zou leveren.
llit Sjanghai meldt het A.N.P. tenslotte nog. dat de regeering van Nederlandsch
Indiö alle Noderlandsche soldaten, die zich-op het oogenblik in Engeland en in
Canada bevinden, bevolen heeft onmiddellijk naar Nederlandsch Indié terug te
gaar. om onder de wapenen te komen.
Winterhulp wil in dezen nood
graag nnet beide handen helpen.
Zorgt gij, dat die handen niet
ledig zijn.
MTAAR het Japansche hoofdkwar
tier bekend maakt, hebben de
in de wateren van Nieuw-Guinea en
Nederlandsch-Indië opereerende .Ta
pansche marinevliegtuigen tusschen
18 en 25 Februari 99 vijandelijke
vliegtuigen neergeschoten of op den
beganen grond vernield.
In de wateren van het eiland Timor
hebben Japansche marincvlicgtuigen
Zondag i.l. een vijandelijk vaartuig van
20.000 ton tot zinken gebracht en een
Nedcrlandschen mijnonleeger van 3.000
ton in brand geschoten. Een ander vij
andeliik schip werd eveneens door de
Japansche bommen getroffen en vloog
in brand
Politiek der verbrande aarde
in Australië
Naar „Aftonhladet" uit Londen meldt,
heeft de regeering in Nicuw-Zuid-Wales
in Australië een commissie ingesteld
die de verantwoording ervoor draagt
dat de politiek van de „verbrande aai
de" voor het geval een Japansche in va
-de plaats vindt, voor de volle honderd
procent wordt uitgevoerd. De commissie
moet bijzondere vernielingspatrouilles
opleiden, die de vernietiging van waar
devolle installaties in bepaalde gebieden
»ot taak hebben.
Wat Percival dwong Singapore
op te geven
Naar de meening van den militairen
correspondent van de Dailv Express moe
ten de volgende beweegredenen gene
raai Percival ertoe genoodzaakt hebben.
Singanore op te geven:
1. De Britsche en emnire-troepen te
land kregen niet de vereischte onder
steuning uit de lucht. Singapore bezat
in het laatste stadium der gevechtshan
delingen nog slechts zes Hurricane-p
jachtvliegtuigen.
2. De in ailcrhaast op Ma'akka inge
richte stellingen voor dp verdediging te
land waren niet zorgvuldig gebouwd. Zii
werden in het verdere verloop der ge
vechtshandelingen door de Japanners
veroverd.
3. De Britsche opslagplaatsen van le
vensmiddelen en munitie waren te on
gunstig over het schiereiland Malakka
en het eiland Singapore verdeeld. De Ja
panners zijn erin geslaagd, verscheidene
mslacolaatscn te veroveren en daardoor
de weerstandskracht der Engelschen te
verzwakken.
4. Reeds op den vierden dag der go
vechten op het eiland Singapore hebben
de Japanners de hoofdmacht der verde
diging van Singapore bedwongen en de
waterreservoirs der stad bezet
5. Het hoofdbestanddeel van de Brit
sche en empire-troepen. die Singapore
verdedigden, hadden de gevechten op
den aftocht van Malakka meegemaakt
en waren daardoor bii den eigenlijken
strijd om Singapore uitgeput. Bovendien
waren de troepen door de voortdurende
nederlagen op Malakka in hun moreel
verzwakt.
6. De burgerbevolking is gebleken
anti-Engclsch te ziin Dc inlanders heb
ben „den verdedigers in geen enkel od-
iclit hulp geboden".
Hori contra Churchill en
Roosevelt
...„Voor het jammerlijke optreden var,
staatslieden als Roosevelt en Churchill
moeten niet alleen do Anglo-Anierikaan-
sche landen, doch ook de volken, die
zich aangesloten hebben Iii bet z.g. anti-
sni Imogen <1 heden-blok gedurende vele
generaties lijden" zoo verklaarde de
woordvoerder der Japansche regeering
Hori vandaag voor vertegenwoordigers
der buitenlandsche pers. De woordvoer
der wees erop. dat Churchill drie dagen
geleden in hel Lagerhuis een beroep
heeft moeten doen op de offervaardig
heid en de aandacht heeft moeten vesti
gen op dc groote moeilijkheden die in
verband met dc Janansche heerschappij
in de lucht en ter zee een herstel van de
vroegere Britsche positie in den wee
slaan. Deze bekentenis van Churchill
noemde Hori een krasse tegenspraak
van ziin eertijds afgelegde chauvinist!
sche verklaringen. Wanneer er ook ehau
vinisten in alle landen zijn zoo bewaren,
naar Hori opmerkte, toch staatslieden
niet ruimen blik hun geestelijk evenwicht
hij het besturen van het schip van staat,
zonder rekening te houden met dergelii
ko scherpslijpers Churchill en Roosevelt
hebben daarentegen als vaandeldragers
van het chauvinisme in hun eigen lan
Ion alle wèlten van verstandig staat-
manschap geschonden. Zii ziin het. die
door het ontketenen van den oorlog met
Japan niet te verontschuldigen fouten
ebben gemaakt.
Hpt bestuur van de beweging tot on
dersteuning van den Japanschen keizers
troon heeft een tweedaogsche conferen
tie gehouden, waarna de volgende reso
lutie werd aangenomen: ..Met den val
van belangrijke Anglo-Amerikaansche
steunpunten, van waaruit Engeland en
de Vereenigde Staten Oost-Azié tracht
ten Ie ovcrheerschen. is de hoeksteen ge
lepjd voor de nieuwe orde in Groot-Oost-
Azic, Dit hebben wij te danken aan de
verheven eigenschappen van den keizer
en aan de heldhaftige inspanning van
Japans leger en vloot. Wij strijders aan
het binnenlandsche front verhinden ons
hierbij, het uiterste te doen om Oost-
A/ië een blijvenden vrede te verschaffen
door de vernietiging van de Vereenigde
Staten en Engeland".
Waarschuwing aan de V.S.
WASHINGTON 27 Febr. (A.N.P.).
De minister van buitenlandsche za
ken in dc Nederlandsche emigran-
tenregeering. van KI effens, heeft de
Amerikanen gewaarschuwd, dat zij
den oorlog zouden verliezen wan
neer de Ver. Staten niet terstond al
hun strijdkrachten mobiliseerden.
Van Klcffens legde deze verklaring af
in een belangrijk interview, waarin hij
verder een samenvatting gaf van zijn
waarnemingen tijdens zijn werk in de
Ver. Staten. Hij zeide „dat het Ameri
kaansche volk een tragische fout zou
maken, wanneer het.de kracht van de
sp;ImogendhcdétiVondcfSch91te of wan
neer het dacht, dat bet nog fljfl bad om
zijn voorbereidingen voor een beslisson-
rlcn slag te kunnen beëindigen. Wan
neer de zaicen op de Stille Zuidzee
voortgaan als thans, zullen de Ver. Sta
ten den oorlog verliezen. Het is thans
geen tijd om de gebieden, die opgegeven
zijn te ontzien, want het zal moeilijk
zijn verloren gebied te heroveren, wan
neer de vijand zich daar eerst eenmaal
heeft genesteld. Het zal veel menschcnlc-
vens kosten om het verlorene te herove
ren. Onderschat den vijand niet.
Wij moeten hef onaangename feit
erkennen, dat wij allen het te licht
hebben opgevat. Wij hebben de fout
gemaakt te denken dat, aangezien
wij ons verheugen in een beschaafde
levenswijze, die levenswijs ook eeuwig
zou blijven".
Van Klcffens sprak in zijn eerste in
terview ook over de kwestie van een
grootcre politieke vrijheid voor ^Neder
landsch-Indië na clcn oorlog Hij zcide.
Jat hij voorstander is van een grootcre
autonomie der eilanden, maar niet van
een volstrekte onafhankelijkheid.
Uit de woorden van Van Klcffens
komt, evenals ook reeds bij monde van
anderen is geschied, de overtuiging tol
uiting dat de geallieerden de kracht
van dc spilmogendhed.cn, laatstelijk
weer van Japan, hebben onderschat en
van die politiek thans de wrange vruch
ten plukken. Zijn verklaring impliceert
tevens een opnieuw aandringen 9P de
toegezegde maar nog uitgebleven Ame
rikaansche hulp. gelijk dit. zij het in nog
luidelijker bewoordingen, is uitgespro
ken door den plaatsven angenden gou-
verneur-gcneraal van Ned. Indië Aan
Mook. wiens uitlating men elders op de
ze pagina aantreft.
Het proces te Riom
VICHY. 28 Febr. (D.N.B.). Na dc
hervatting der zitting in liet proces te
Riom, heeft de beklaagde Daladier. zijn
verdedigingsrede voortgezet, waarbij hij
den vroegcren Franschcn gcneralen staf
voor de gebreken in dc uitrusting en op
leiding van het leger vcranlwoordelijk
stelde. President Caous noemde nieuwe
getallen, die de gebrekkige uitrusting
tijdens de ambtsperiode van Daladier
moesten aantooncn. Daladier bestreed de
juistheid van een reeks naar voren ge
brachte cijfers Hij kon niet toestaan,
dat men zich heriep op de verklaringen
van zekere militaire persoonlijkheden,
terwijl een deel van de authentieke ge
tallen den Duitschers bij de ontdekking
der documenten bij La Cliarite in den
loop van den veldtocht legen Frankrijk
in handen waren gevallen. Ilii Daladier
is er niet verantwoordelijk voor. wan
neer de opdrachten door de fabrieken 011
bedrijven niet uitgevoerd konden wor
den door omstandigheden, die hern niet
bekend waren en waarvoor de technici
verantwoordelijk zijn.
Hij verklaarde Ie kunnen aantooncn
lat liet aanwezige materiaal door den
gcneralen staf deels in hol geheel niet ge
bruikt is. en dat liet op die wijze op hel
beslissende oogenblik aan het front ont
broken heeft. Vervolgens stelde Daladier
opnieuw den gcneralen staf verantwoor
delijk voor het niet onstcllen van pant
serdivisies, waarbij hij wees op dc mee
nifijgsversehillcn, die ontstaan waren
over het gebruik van het tankwapen bij
de bevoegde militaire bevelvoerende in
stanties. Meeningsvérschillen die voor
een belangrijk deel er toe hebben bijge
dragen. dat de opstelling van pantser
divisies werden verhjnderd. Daar komt
bij, dat de pantserdivisies als zelfstan
dig wapen niet in overeenstemming
waren met de Franscho oorlogsdoctrinc.
U en ik, wij allen, hebben een afkeer
van den man die bewust liegt, die tracht
loor zijn leugens verwarring te stichten
en van deze verwarring te profiteeren
0111 doeleinden te bereiken, die in strijd
zijn met bet belang van hen, die door
hem belogen worden.
Tegen dergelijke leugenaars strijden
nu de Europeesche volkeren. Deze heb
ben ingezien dat de verwarring die
aartsleugenaars als Stalin, Churchill en
Roosevelt trachten te stichten, de onder
:ang van hun vaderland zou beteekenen.
Leugen, bedrog en misdaad, dat zijn
o.a. ook de middelen waarmede het bols
jewisme werkt en onze beschaving,
godsdienst en cultuur tracht te vernieti
gen. Landgenoot, het is onze plicht dit
gevaar te bestrijden. Duizenden grepen
reeds naar dc wapenen en vormden ons
eigen legioen in het Oosten. Uw plaats
in de geleden is nog open Meldt u aan
bij het Vrijwilligerslegioen „Neder
land" Koninginnegracht 22 te 's Graven-
ha ge.
Vandaaa verduisteren
om 19.17 uur
Vandaag. Zaterdag, gaat dc zon op
om 8.31 uur, onder om 19.17 uur.
Zondag gaat de zon op om 8.29 uur, j
onder om 19.19 uur.
Luchtalarm op Long Island
CENF.VF.. 2S Febr. (D.N.B.). - Vol-
gens een bericht uit de New York Times
van Donderdag, is de luchldoelai tilleric
op Long Island in den nacht van 24 op
25 dezer voor het eerst na het uitbreken
van don oorlog in werking getreden. Van
's nachts twee tot zeven was er lucht
alarm. Naderhand bleek, dat het een
valseh alarm was geweest.
Kabinet van Iran treedt af
ISTANBOEL. 2S Febr fSlofani). -
Uit Teheran wordt gemeld, dat alle
Iraanscho ministers hun ontslag bij den
premier hebben ingediend. Men kent de
reden van dit collectieve ontslag niet.
maar waarschijnlijk is deze gelegen in
nieuwe mëeningsverschillèn tusschen dc
réeeering en de Engclsch-bolsjewistische
militaire autoriteiten.
Dr. van Mook wil tot dun
aanval overgaan
TOKIO, 28 Febr. (D.N.B.)
Naar het keizerlijke hoofdkwar
tier van Japan bekend maakt, heb
ben op Zuid-Sumatra opereerende
legereenheden op 23 Februari een
belangrijke marincbasis aan de
Samangka-baai geheel bezet.
Voorts wordt bekend gemaakt,
dat Japansche marinevliegtuigen
boven Batavia vier Spitfires van
den tegenstander hebben neerge
schoten. Tegelijkertijd is het vlieg
veld Tjililitan, buiten Batavia, ge
bombardeerd, waarbij twee zware
vijandelijke machines op den
grond werden vernield. De Japan
sche vliegtuigen leden geen ver
liezen.
In een blik terne op don op 11 Januari
begonnen veldtocht tegen Nederlandsch-
Indië. hebben Japansche militaire des
kundigen verklaard, dat de luchtstrijd
krachten van den tegenstander in hot
Zuidwesten van den Stillen Oceaan zóó
zwaar verslagen ziin, dat zij „niet veel
ronden meer kunnen doorstaan". Ruim
5G0 Engelsche. Amerikaansche en Neder
landsche vliegtuigen zijn in de zeven
weken sedert het begin van dit offensief
vernield. Ofschoon dc Japansche lucht
strijdkrachten op tegenstand stieten,
hebben zii toch ongetwijfeld de superio
riteit in de lucht boven bet gcheeie ge
bied van Ncd.-ïndië. mot inbegrip van
Java, Bali, Florcs. Timor, de kleine
Soenda eilanden en Nieuw-Guinea. bin
non enkele dagen veroverd. Omtrent de
activiteit van de marinevliegtuigen in
de negen dagen van 18 tot 27 Februari,
verklaarden de deskundigen dat 44
vliegtuigen van den tegenstander zijn
neergeschoten en 55 op den grond ver
nield, waarbij zich nieuwe Engelsche en
Amerikaansche modellen bevonden, zoo
dat aangenomen kan worden, dat het
grootste deel van de luchtvloot van den
tegenstander is vernield.
V.P.B. meldt dat in Engeland en
Amerika veel te doen is over „den slag
tusschen de vulkanen", zooals men den
te verwachten aanval der Japanners op
Java heeft gedoopt. Generaal Wavcll
heeft liet opperbevel over de verdediging
van Java, zooals hekend. afgestaan aan
den Nedcrlandschen opperbevelhebber
Ter Poorten. Of dit besluit in verband
staat met dc nog niet bevestigde berich
ten over een vliegtuig-ongeluk, waarbij
generaal Wavell een paar ribben zou
hebben gebroken, valt uiteraard niet na
te gaan.
Do luitenant gouverneur-generaal
van Ncd. Indië, dr. van Mook, heeft
in een radiorede verklaard, dat dc
tijd van vernielen en terugtrekken
ten einde is. Thans komt het er op
aan, tegenstand te bieden cn zelfs
tot den aanval over te gaan.
De hoofdmacht van het Nedcrlnndsch-
Indisclio leger op Java heeft zich. vol
gens de laatste berichten, geconcen
treerd tusschen dc groote vulkanen
van het eiland. De vloot en hot lucht-
wapen hebben zicli eveneens geconcen
treerd, om dc strijdkrachten te land te
ondersteunen. De elfhonderd km lange
Javaanscbe kust is verdeeld in een
groot aantal sectoren, welke bij eve.n-
ttiecle landingen der Japanners zelf
standig den tegenstand moeien organi
seeren .wanneer zij eventueel geïsoleerd
worden. De voornaamste versterkingen
van Java liggen in een wijden kring
rondom de bergen. Zii strekken zich uit
in de rimboe en verder over de koffic-
en rubborplantages.
Bandoeng is de kern van bet defen
sieve systeem. Hier zijn alle beschik
bare wapens samengetrokken en ook
bet hoofdkwartier schijnt hier gevestigd
te zijn.
Voorts hebben de Japansche troepen
op 20 Februari Telok Belong aan de
Lampnng haai bezet, terwijl op dcnzclf-
den dag ook Tandjong Ka rang word
ingenomen.
De Japansche strijdkrachten hebben
op 23 Februari Kola Agoeng bezel, de
Nederlandsch Indische vioolbasis aan
de Semangka-baai in het uiterste Zui
den van Sumatra.
I'loofontmoeting bij Java
Strijdkrachten der Japansche marine,
die in do wateren van Java operccrcn,
zijn gistermiddag tegen zes uur in con
tact gekomen met dc hoofdmacht der in
deze gebieden opereerende gecombi
neerde vijandelijke vloot.
Bij de gevechten die ontstonden, wer
den een kruiser en drie torpedojagers
van den vijand in don grond geboord.
Het overige deel der vijandelijke strijd
krachten wordt thans achtervolgd.
'HISTOIRE se répète" zegt de
n*-* Franseliman en uit deze korte en
kernachtige spreuk put hij liet geduld
en de noodige dosis optimisme om dc
dagelijksche zorgen te overwinnen. Zor
geloos allerminst, maar wat luchtharti
ger en gemakkelijker dan wij Neder
landers. stapt de Parijzenaar over de
steeds varieerende moeilijkheden heen
waarmede men in oorlogstijd nu een
maal le kampen heeft. „Gardons le
sourire": laten wij onze glimlach niet
verliezen, is maar niet 'n holle phrase
doch een volkomen realiteit. Wie men
ook ontmoet, zakehmenschen. kunste
naars, werklui of zij die het misschien
het moeilijkst hebben, de huismoeders,
zij allen beginnen weliswaar met te mop
peren over de kleine verdrietelijkheden
des levens, maar hun geklaag is nooit
van langen duur, want al spoedig ont
dekken zij op vaak geniale wijze de vele
zonzijden die liet leven ook in dezen lijd
hen schenkt De een zegt „wii zijn het
verlies van 1870 ook wel te boven geko
men." Een ander geeft als zijn meening
te kennen ..ziet eens naar het inspiree-
rende voorbeeld door onze kunstenaars
gegeven, welke een rriocite en arbeid zii
zich getroosten orn den Franschen geest
levend te houden!"
Een oude boekhandelaar, meer philo-
soof dan zakenman, snuffelt hij mijn
bezoek eens tusschen dc vergeelde band
jes op de stoffige boekenplanken.
„ITIistoire se répète. zie zelf inaar eens"
en hij legt me enkele zinnen voor die
op.fraparite wijze min of meer 't heden-
daagsch Parijs beschrijven. „Damals
gab es noch das al te Bequeme, man
konnte fast sagen, gegen hcutc provin-
vielle Paris. Noch hörte mpn das Klap-
pern der Pferdehufe auf dem Pflaster,
noch konnte man spazieren gehen und
die Stndt ungcfardct zu Fusz durch-
streifen."
Deze woorden van Ernst Decscv datee
ren uit 1885 en door een wonderlijke spe
ling van het lot zou men het heden-
daagsch Parijs niet beier kunnen uit
beelden. Ja zelfs dc klepperende paar
denhoeven vormen een zoo typische noot
in de svmphonie van geluiden eener we
reldstad. dat ge de eerste nachten er van
wakker schrikt wanneer het zooveelsfe
rijtuigje late feeslgangcrs uit Mont-
rnartre of uit do cabarets uit de omge
ving der Charnps-Elvsées veilig naar
huis brengt.
„Een toevallige samenloop van om
standigheden" zegt Nurks, maar wat te
denken van de volgende phrase? ,Aber
langsam fiillte sieh dieses Paris mil
ciner neuen künstlerische Atmosphare,
es war ein Umbaii von innen heraus."
Hier is weer een punt van vergelijking
met liet verleden. Deze „Umbau", deze
nieuwe opleving, slaat op het tijdperk
van Debussy, Monet, Mallarmé etc.,
wanneer de toenmaals levende kunste
naars. Frankrijks artistiek leven een ge
heel nieuwe gestalte geven. Het is niet
te veel gezegd dat de eens profetische
woorden van Decsce.v vóór een tweede
maal in vervulling gaan.
jP\E Parijzenaar. ernstiger en meer ver-
langend naar geestelijk voedsel dan
in de laatste jaren vóór den oorlog, legt
op dit oogenblik een belangstelling voor
dc kunst aan den dag die een buitenlan
der te denken geelt. Honger naar ver
beven muziek, honger naar goed tooneel,
schilderijen en literatuur, zóó is de ac-
tueele geestesgesteldheid van het Fran-
sche volk en wat meer zegt, dc Fransche
kunstenaars kunnen aan deze groeiende
vraag ten volle voldoen.
Met koortsachtige haast wordt er ge
werkt. in het atelier, in de studio, op de
planken en het concertpodium, bewust
van de verantwoordelijkheid en de
grootsc-he taak die de kunstenaars op
den schouders is gelegd.
Dat de voorstellingen van dc tooneel-
st ukken als Bourdet's „Hymenée",
Ilaguet's „Une jeune fille savait" en
Puget's „Echec a Don Juaiï" de eerste
weken avond aan avond uitverkocht
waren, dat dc eerste uitvoeringen van
moderne muziek en Zondagmiddagfesti
vals gewijd aan Honeggcr, Florent
Schmitt en jongere Fransche componis
ten tot de laatste plaats bezet waren, is
op zich zelf een zeer verheugend toeken.
Van nog meer waarde is echter de kwa
liteit van het spel. dc volledige overgave
en intens medeleven van dc optredende
kunstenaars.
Ook oude, welhaast klassieke stukken
zijn weer \oor den dag gehaald zooals
het immer actueele „Topazc" en het ont
roerende „Marius" van Pagnol, waarin
de oorspronkelijke scheppers van dit on
sterfelijk werk. Raimu cn Orane Demazis
wederom de hoofdrol vertolken.
Waarin ligt het actueele. het met een
nieuwen tijd verbondene, zult ge u mis
schien afvragen? Wel, bewust of onbe
wust is bet Fransche tooneel de spiegel
van de hedendaagsche geesteshouding
(zooals het ook behoort le zijn).
Herinnert go u een voorstelling in het
Palais Royal te hebben bijgewoond het
theater met meestal vrij scabreuze
kIlichten, waaraan, volgens 'n Parijn' ge
zegde „provincialen en buitenlanders de
trouwste bezoekers waren"?
In het Palais Roval vermaakt men
zich ookjieden uitstekend, maar de tal-
looze moppen en dwaze situaties zijn
van een andere geestigheid dan voor
heen.
Een ander voorbeeld? Echec ft Don
Juan, inderdaad het echec van de legen
darische verleider, die ditmaal in plaats
van aan zijn tallooze veroveringen een
nieuw succes loc te voegen, leelijk de
kous op den kop krijgt. Arme Don Juan,
in een meer moreele samenleving is er
voor jou geen plaats meer. Niet met ieder
kan hij naar hartelust spelen want de
laatste schoone waar hij zijn zinnen op
gezet heeft, kruist met hem den degen
en zoo sterft Juan (André Luguet) een
smadelijken dood in een duel met zijn
niet te veroveren geliefde Dona Fabia
(Alice Cocéa).
Ook de veertiger „Thomme de quaran-
te ans", eens de held van menig roman
tisch aangelegd jong meisje, kan in 't
nieuwe Frankrijk (althans op het too
neel) geen goed moer doen. Bij Bourdet
ziet, de zelfbewuste en van zijn succes
verzekerde veertiger zijn snoode plan
nen om een gelukkig huwelijk te doen
mislukken op teleurstelling en geknakte
zelflrots uitloopen.
Bij ..une jeune fille savoit" is het de
overwinning van een zuivere ongerepte
liefde tusschen twee jonge mensehen, in
spijt van de cynische cn amorcele raad
gevingen die een „rnan van ervaring" de
jeugd meent te moeten voorhouden.
En zoo is er veel, heel veel te vertellen,
over de prachtige costumes, de verzorg
de décors van Don Juan en de wonder
lijk Spaansche sfeer gesuggereerd door
de fijnzinnige tooneelmuzick van Ro
land Manuel en Roger Désormièrc.
Maar helaas, ook de papierschaarschte
is aan dc orde van den dag.
W. v. BEUNINGEN Jr.
Technische Hoogeschool
heropend
DELFT, 28 Febr. De Technische
Hooge School, die in verband met de
scbaarschte aan brandstoffen, geduren
de 3 weken gesloten is geweest, wordt
Dinsdag a.s. heropend. Het rooster van
dc colleges is echter sterk gewijzigd.
AMERIKAANSCHE
SCHEPEN
GETORPEDEERD
STOCKHOLM. 28 Febr. D.N.B.Dc
Britsche admiraliteit maakt, volgens
den LondensChen berichtendienst, he
kend dut de vroegere Amerikaansche
torpëdóbootjagcr Belmont, die thans on
der Britsche vlag voer, getorpedeerd is.
In Washington is door hei ministerie
van marine hekend gemaakt, dat dc
tankboot R Presor, groot 7.451 brt., van
de Standard Oil Company, Donderdag
avond voor de Atlantische kust is getor
pedeerd.
Het Amerikaansche ministerie van
marine maakt bekend, dat de tankboot
W. I). Anderson (10.227 t.) aan de Atlan
tische kust is getorpedeerd.
