No. 14. Woensdag 17 Februari 1904. ie Jaargang Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken1 Wees UZelf! Buitenland. Uitgave van de Vereeniging DE EEMLANDER' Van de Veluwe. FEUILLETON. Mijn Reismakker. Politieke Profeten DE Verschijnt Woensdags en Zaterdags. (voorloopig) Redacteur: P. van der Meer Jz". Beekesteinsche Laan 32. Abonnementsprijs Per jaart' 3.00 Franco per post, - 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 In dezen tijd vain Yereemgingen en Vergaderingen is eradp do kaart bijna geen plaaisiê' aan te "wijzen, waar niet af en toejbut vólt wordt opgewekt tot liet bijwduen van bijeenkomsten, waarop zaken va J of minder actueel belang worden besproken. Het valt niet to ontkennen, dat niet overal in den lande dezelfde belangstel ling bestaat voor liet gemeenschapslev en. Vooral het Noordwestelijk deel van de Veluwe, waar de bevolking een rustig leven leidt, kenmerkt zich in dit opzicht door een fiegmatischén weerzin in alles, wat zweemt naar politiek. Hier, in dit voorvaderlijk erfdeel kan de tijdgeest niet gemakkelijk doordringen, en dc gehechtheid aan het oude is sterker dan de zucht naar liet nieuwe. Vooral in verkiezingsdagen blijkt het, hoe moeilijk het dikwijls valt, de kiezers warm te maken; de uitgczochtste woorden, de vurigste geestdrift kunnen den een- voudigen burgerman niet aan 't wanke len brengen, waar het betreft den grondslag, waarop zijne levensbeschou wing is gebaseerd. Wee dengene, die, wat al te voortvarend ccn lans breekt voor den vooruitgang, maar daarbij onvoorzichtig smaalt op de aartsvader lijke inzichten van den Veluwenaar. Wie het vertrouwen wil winnen, moet het volk kennen; kennen in zijn trouw aan be proefde waarheden, in zijn afkeer van al, wat met die oude, beproefde waar heden in strijd is. Hij moet, als liberaal in den waren zin des'woords, recht doen wedervaren aan en achting hebben voor elke overtuiging, ook al is die meening in lijnrechten strijd met de zijne. Hij moet zoeken naar wat vereenigt cn vermijden al, wat verdeeld heid brengt. Dat het zeer bezwaarlijk gaat, als ccn goed stuurman, tusschen de klippen door te zeilen, zal ieder gereedelijk toestemmen, wijl er tal van vooroordeelen zijn, die zich het best laten vertalen door wat Bilderdijk eens noemde „Bezwaren tegen den geest der eeuw". Meen niet, dat die bezwaren alle berusten op onvasten grond; dat de zienswijze van het gros der bevolking verandert met den dag. Zelfs wie het vertrouwen der menigte heeft gewonnen moet oppas sen, dat hij dat niet verliest. Want de Veluwenaar houdt niet bloot van 5 (Slot) Er was iets langs mijn slapen gegaan, zacht en vluchtig, als een zoete droom; iets dat ik wel kende, iets geurigs een voile, een haarlokje wat kon het zijn?En zij trok zich niet meer, in haar hoekje terug, trouwens, dat zou ook een kunststuk geweest zijn; zij schoof niet angstvallig heen, en weer met die teergevoelige affectatie welke ik zoo vervelend vind. Zij keek mij nog eens van ter zijde aanhaar lippen kon ik niet zien, maar ik meen zeker te we ten dat er een zachte glimlach over gleed. Ik stamelde ecu verontschuldiging en wilde haastig naar den anderen hoek van do bank verschikken, toen zij los en ongedwongen de voile geheel op sloeg cn bedaard zei „U waart inge slapen onder reismakkers wordt zoo iets volstrekt niet kwalijk genomen." Maar zij scheen toch wel een beetje te schrikken, toen ik daarop vroolijk driftig haar hand greep en een onstui- migen uitroep deed. Volgens de ctikette was de begroeting dan ook in 't ge heel niet, wrant ik zei eenvoudig „Hans!" rein en onvcrvalscht en dat kwam eruit woorden, hij eischt van eiken leider, dat hij zijn woord gestand doet en dat hij de belijdenis der tong omzet in sprekende daden. Het Voluwscke volk is een goed volk; het verdient meer achting dan vele waanwijzen en schrift geleerden vermoeden, die laatdunkend op de menigte neerzien en met den hoogmoedigen man uit de bekende ge lijkenis zeggen: „Ik dank U o Heer dat ik niet'ben als hij!" En juist omdat het Vcluwsche volk zichzelf gelijk blijft cn niet hinkt op twee gedachten, heeft het recht op een waardeerend oordeel. Helaas! er zijn vele politieke tinnegieters, die de kat uit den boom kijken, poolshoogte nemen en daarnaar den wreg afbakenen, dien zij wcnschcn te bewandelen tot verwerving van dc gunst der góe gemeente. Zij be- studeeren het volk in huisgezin, in samenleving cn in kerk en trachten op die wijze zich te hullen in het zacht gewaad van 't gedweeë lam, om opge nomen te worden onder de kudde en een plaats te veroveren in den warmen stal. Zoo wordt menigeen bewierookt en vergood, terwijl hij in waarheid de wolf is, die het goedmoedige volk arg listig bekruipt. Dergelijke beunhazen be oogen niet de welvaart van het algemeen zij azen slechts op eigen eer en voordeel. Zelfverloochening is hun vreemd. Door in hun wapen met gulden letters te schrijven: „Ik geloof, wat gij gelooft;ik ben gelijkvormig aan U" venver ven zij in verkiezingsdagen den steun van het gewillige volk en nemen in een of ander rcgccringseollcgc plaats op liet gestoelte der eerc. Een bedroevend verschijnsel is bet, dat dc leiders der politieke par tijen vaak, ter verzekering van bun succes, hun candidaat aanbevelen enkel en alleen op grond van diens aangepre zen godsdienstige richting. Eilaci! Wat doet het er toe, tot welke kerk iemand behoort, als hij slechts let in de eerste plaats op het maatschappelijk be lang van zijn district of zijne gemeente. Om iets te noemen: Jaren lang heeft de antirevolutionnaire partij haar candidaten aangeprezen onder het étiquet: „zuiver in de leer", zonder dat men in veel gevallen kon getuigen, dat de candidaat in de Provinciale Staten de rechte man op de rechte plaats zou zijn. Wij herdenken met w eemoed liet verscheiden van den beminden E. J. Yitringa van Nunspeet, wiens zakelijke ademlooze verrukking, alsof ik opeens van een eenzame hoogte was gevallen en in haar armen was terecht gekomen. Zoo erg was het nog niet, maar het scheelde al heel weinig. En daar zaten wij nu naast elkaar en weer was het gedaan met de kameraadschap, waarop zij zoo allerliefst, zoo verstandig had gezinspeeld. „U gaat zeker naar huis vroeg ik zacht, om toch wat te zeggen. Hans knikte bevestigend. „En U?" „Ik ga een reisje naar Amerika doen." Hans' oogen dwaalden verschrikt over mijn gezicht, als zij meer wenschte uit te vorschen. Eindelijk antwoordde zij „Mijn hemel, dat is heel ver „Heel ver," bevestigde ik en knikte herhaaldelijk. Hier word ik in het schrijven ge stoord. Hans kijkt over mijn schouder en bewreert„Zóó flauw is ons gesprek toch niet gewrecst Helaasik moet haar tegenspreken. En het was eigenlijk ook niet flauw, w ant onze oogen rustten in elkander, cn uit de diepte van hare blauwe sterren zag ik iets opstijgen. Opeens geschiedde er iets wonder baarlijks. Tot hiertoe was het zóó stil om ons heen geweest dat wij onwillekeurig heel zacht waren gaan spreken. Maar op het plechtige oogenblik toen wij daar zoo Prijs der advertentiën Van 1 tot 5 regels0.40 voor iederen regel meer0.08 (Bij abonnement aanmerkelijke korting adviezen den boerenstand ten goede kwramen. Dit was een man, op-ende op bekend met de behoeften van zijn district en wieg geen opofferingen te groot waren als ze maar konden strekken ten alge meenen nutte. Een Mr. D. van Meurs, jarenlang een ijverig en geacht statenlid moest te on zaliger uur het afleggen tegen den heer Chevallier, die door de antirevolution naire partij werd „gemijnd" en mede langs den weg van verdachtmaking de meerderheid der kiezers op de hand kreeg. Wat de heer Van Mcurs als ver tegenwoordiger zijner kiezers in dc Staten misdaan had, weten we niet. Allicht heeft men, evenals thans bij de stembui geschiedt, den liberaal voor godloochenaar gescholden en zoo dc heiligste zaak misbruikt ter bereiking van politieke oogmerken. Wat in den laatstcn tijd opmerkelijk is? Dat overal op de Veluwe naast de oude anti-rcvolutionnairc kiesverenigin gen nieuwe dito's verrijzen van vrij-anti- revolutionnair allooi. Dc partij van Kuyper die jarenlang op de "Veluwe domineerde en steeds zooveel mogelijk caiulidaten van eigen politieke en kerkelijke rich ting in liet vuur bracht, zal bij de aan staande Statenverkiezing ondervinden, dat men in het kamp van de trouwe aanhangers der Nederlandsche Hervorm de Kerk niet bereid is, naar de pijpen der „gereformeerden" te dansen. Men wenseht voor 't vervolg met eigen can- didaten voor den dag te komen, omdat er ook onder de mannen van deze rich ting keuze te over is. Inderdaad is er op dit terrein nu reeds een kentering waar te nemen cn de voorspelling is niet te gewaagd, als we aannemen, dat de heer Schussler van Nijkerk kans heeft, bij dc aanstaande campagne een waardig tegenstander tegenover zich te vinden, die evengoed met de belangen van het kiesdistrict bekend is als hij en in w iens handen die belangen even veilig zijn als in de zijne. Natuurlijk zullen de leiders der par tijen in dc verschillende plaatsen, zooals Putten, Nunspeet, Erinelo, en Harder wijk wel met elkander in contact treden en zoo spoedig mogelijk den weg vast stellen, die moet worden bewrandeld, Gras laten groeien op dien politiekcn w7og is niet verstandig: er is veel onkruid, dat moet w orden uitgewied. Datdc oude antirevolutionnaire partij pogingen zal beklemd zaten, zoo ademloos afwachten wrat de volgende seconde zou brengen, klonk tegenover ons een diep, door dringend, vroesclijk geluidde Majoor was cenklaps begonnen ontzettend te snorken. Toen keken Hans en ik elkander op nieuw aan het donkere zeker iets zonk langzaam in dc sterren terug. Ik beet mij op dc lippenen Hans opende even het lieve rozemondje. Er zweefde een glim lach tusschen ons beiden als de zonne straal tusschen de wolken En op dit oogenblik begon de wagen geweldig te slingeren. Toen ik insteeg had ik dit wrel voorzien. En toch kwam liet nu zóó onverwacht dat ik mijn even wicht verloor en voorover viel Hans breidde haar armen uit, z ij zegt om mij tegen te houden, ik beweer om mij zachter te laten neervlijen. En toen mijn vriend, iemand moet niet alles zeg gen wat hij weet. En daarom wil ik over de volgende seconden hetzelfde stilwijgen bewaren als waarin wij bei den verzonken. Het geleek volkomen op de stilte, die ons aan den voet van den gletscher omvangen hield, een stilte, als het ware buiten ons eigen toedoen ontstaan, en die even kort duurde. Wel beweert Hans dat ik een onte vreden mensch ben, want dat ik van heele seconden weet te spreken en zulk een tijdsverloop voor een kennismaking op reis toch veel te lang was geweest. wagen tot aaneensluiting, is wel zeker. Doch het vertrouwen in haar oprechte bedoelingen is door de ervaring geschokt. Er verluidde zelfs, dat men van plan was, den lieer van Bijlandt niet weer candidaat te stellen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Dit gerucht moet mede aanleiding hebben gegeven tot liet volgen van een eigen gedragslijn door de vrij-antirevolutionnairen. Daarin hebben deze groot gelijk. We hopen zoo nu en dan eens iets over den stand van zaken op het poli tieke schaakbord mede te declen. A. B. vroeger blijk gegeven, vóór elk ander juiste mcdedeclingen over de toekomstige plannen der regcering te kunnen ver strekken. Maar aan den anderen kant, mogen we toch ook niet aannemen, dat Ds. Oosten, een predikant dus nog wel, de ouden van dagen blij zal maken met een zoo heugelijk vooruitzicht, als hij daarvoor niet zijn zeer goede redenen heeft. De M.'ecrprb|éten spreken elkaar nog al eens tegen, ^ooals bekend i^.; Hetzelfde verschijnsel jiioeteu we^rif helaas ook al gaan,- cq/istateeroji^ bij de politieke profeten;... Het betree-liet volgende punt van het Program fftn Urgentie der Anti-revolu- tionnaire partij bij de stembus van 1901 Verplichte verzekering ten bate van kranken. invalieden en ouden van dagen en zulks li steun van het li ijk. Een program van urgentie is (volgens de definitie die de antirevolutionnairen zelf er van geven): „getrokken uit het brecdere program en bevat die punten, welke naar het oordeel der partij, het eerst aan de orde behooren te komen die geen uitstel gedoogen." Of wil men het nog krachtiger gezegd hebben: „hetgeen niet wachten kan, geen dag en geen nacht". Nu vinden wij in de antirevolutionnaire pers de inededecling, dat de heer de Wilde, de bekende particuliere secreta ris van Dr. Kuyper in eene vergadering te Scbeveningen beslist heeft verklaard dat voor de wet ter verzekering van oude arbeiders ge cn tijd meer zou zijn in deze vier jaren. Een ander antirevolutionnair, Ds. Oos ten te Enkhuizen, schrijft in het jongste nummer van zijn „Vrije Westfries" nog vol vertrouwen: „Vóór 1905 zal D V (ealsGod wil) de Ouderdomspensionneeri ng wel tot stand zijn gekomen." Wij wagen het niet, ons vertrouwen aan den een boven den ander te schenken. Want de heer De Wilde heeft reeds Maar wanneer ik die korte spanne tijds met mijn gelukkig heden vergelijk, dan komt het mij voor dat ze niet langer duurde dan een harteklop. Wij zijn namelijk verloofd. Deze verloving komt mij tamelijk duur te staan, want ten eerste verlies ik mijn billet naar New-York, ten tweede mijn hart en ten derde mijn vrijheid. Maar Hans zegt je ziet dat Hans heel wat tc zeggen heeft dat het ccn billijke straf voor mij is, omdat ik haar de eer ste maal niet, zooals het eigenlijk be hoorde, op de hand, maar op den mond had gekust. Ik onderga de straf heel gewillig en noodig je op de brufloft. Wij beiden, mijn reismakker en ik, zullen dan naar Italië gaan, Papa gaat niet mee. „'t ls tc hopen dat je niet snorkt." liet Hans zich ontvallen, toen we er gisteren over praatten. De oorlog. De Japansehe lezing. Een historisch document is liet door de Japansehe regeoring uitgegeven communiqué, waarin een samenvatting wordt gegeven, van dc gedurende het laatste jaar ten opzichte van Rusland aangenomen houding. Waar Rusland, na het verbreken der diplomatieke be trekkingen, dadelijk gereed was om tc betoogen, dat dc gehcele verantwoorde lijkheid op Japan valt en liusland den geheelen voorraad van zijn vredelievend heid, geduld en inschikkelijkheid vruchte loos cn nutteloos heeft uitgeput ten behoevevanden on betrouw baren „Aziaat", kan het zijn nut hebben ook kennis te nemen van de voorstelling, die de Aziaat zijnerzijds van de gebeurtenissen geeft, en dan laat een en ander zich geheel anders aanzien. De Russen beklagen zich, dat de Ja panners weigerden „de voorwaarden te aanvaarden, welke een waarborg voor Korea's onafhankelijkheid zouden inhou den". De Japanners beginnen nu evenwel hun relaas met de plechtige verklaring, dat „het voor Japan's veiligheid en weizijn absoluut onmisbaar is, dat de onafhanke- heid en territoriale onschendbaarheid van Korea gehandhaafd blijven en Japan's eigen overwegende belangen daar ver zekerd zijn." Vandaar, dat Japan met zorg Ilusland's operaties in Mantsjoerije gadesloeg, en eindelijk, in Juli j.l., zich genoopt ge voelde te pogen met Rusland tot een vriendschappelijke regeling der wedcr- zijdsche belangen te komen. De Tsaar verklaarde zich bereid om daarover besprekingen te houden en reeds den 12den Augustus stelde de Japansehe regeering een grondslag voor een over eenkomst voor, die hierop neerkwam 1. Een wederzijdscbe verplichting 0111 de onafhankelijkheid cn territoriale on schendbaarheid van de Chineesche en Korcaansche keizerrijken te erkennen. 2. Een wederzijdscbe verplichting om het beginsel van gelijke kans voor den handel en de nijverheid van alle volken in deze beide landen te erkennen. 3. Wederkeerige erkenning van Ja pan's overwegende belangen in Korea en Rusland's bizondere belangen in spoorwegondernemingen in Mantsjoerije, en wederzijdsche erkenning van Japan's en Rusland's recht om onderscheidenlijk zulke maatregelen te nemen als voor de bescherming van bovengenoemde onder scheiden belangen noodig zullen zijn, in zooverre als op het in art. 1 vervatte beginsel geen inbreuk wordt gemaakt. 4. Erkenning door Rusland van het uitsluitend recht van Japan om raad en bijstand aan Korea te geven in het belang van hervorming cn goede regcering in dat keizerrijk. 5. Verplichting aan Russischen kant om geen beletsel in den weg te leggen aan eventueele uitbreiding van den Korc- aanschon spoorweg naar Zuidelijk Man tsjoerije, om zoo verbinding te krijgen met de Oost-Chinecsche en Sjan-hai-kwan en Nioe-sjwang-lijnen. Na lang dralen en talmen en een zich verschuilen achter allerlei kleinigheden kwamen eerst op 3 Oct. eenige tegen voorstellen. De Russische regeering, weigerde daarin beslist zich te verbinden

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1904 | | pagina 1