No. 14.
Woensdag 17 Februari 1904.
ie Jaargang
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken1
Wees UZelf!
Buitenland.
Uitgave van de Vereeniging DE EEMLANDER'
Van de Veluwe.
FEUILLETON.
Mijn Reismakker.
Politieke Profeten
DE
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
(voorloopig)
Redacteur: P. van der Meer Jz". Beekesteinsche Laan 32.
Abonnementsprijs
Per jaart' 3.00
Franco per post, - 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
In dezen tijd vain Yereemgingen en
Vergaderingen is eradp do kaart bijna
geen plaaisiê' aan te "wijzen, waar niet
af en toejbut vólt wordt opgewekt tot
liet bijwduen van bijeenkomsten, waarop
zaken va J of minder actueel belang
worden besproken.
Het valt niet to ontkennen, dat niet
overal in den lande dezelfde belangstel
ling bestaat voor liet gemeenschapslev en.
Vooral het Noordwestelijk deel van de
Veluwe, waar de bevolking een rustig
leven leidt, kenmerkt zich in dit opzicht
door een fiegmatischén weerzin in alles,
wat zweemt naar politiek. Hier, in dit
voorvaderlijk erfdeel kan de tijdgeest
niet gemakkelijk doordringen, en dc
gehechtheid aan het oude is sterker dan
de zucht naar liet nieuwe.
Vooral in verkiezingsdagen blijkt het,
hoe moeilijk het dikwijls valt, de kiezers
warm te maken; de uitgczochtste woorden,
de vurigste geestdrift kunnen den een-
voudigen burgerman niet aan 't wanke
len brengen, waar het betreft den
grondslag, waarop zijne levensbeschou
wing is gebaseerd. Wee dengene, die,
wat al te voortvarend ccn lans breekt
voor den vooruitgang, maar daarbij
onvoorzichtig smaalt op de aartsvader
lijke inzichten van den Veluwenaar. Wie
het vertrouwen wil winnen, moet het volk
kennen; kennen in zijn trouw aan be
proefde waarheden, in zijn afkeer van
al, wat met die oude, beproefde waar
heden in strijd is.
Hij moet, als liberaal in den waren zin
des'woords, recht doen wedervaren aan
en achting hebben voor elke overtuiging,
ook al is die meening in lijnrechten strijd
met de zijne. Hij moet zoeken naar wat
vereenigt cn vermijden al, wat verdeeld
heid brengt. Dat het zeer bezwaarlijk
gaat, als ccn goed stuurman, tusschen
de klippen door te zeilen, zal ieder
gereedelijk toestemmen, wijl er tal van
vooroordeelen zijn, die zich het best laten
vertalen door wat Bilderdijk eens noemde
„Bezwaren tegen den geest der eeuw".
Meen niet, dat die bezwaren alle berusten
op onvasten grond; dat de zienswijze
van het gros der bevolking verandert
met den dag. Zelfs wie het vertrouwen
der menigte heeft gewonnen moet oppas
sen, dat hij dat niet verliest. Want de
Veluwenaar houdt niet bloot van
5 (Slot)
Er was iets langs mijn slapen gegaan,
zacht en vluchtig, als een zoete droom;
iets dat ik wel kende, iets geurigs
een voile, een haarlokje wat kon het
zijn?En zij trok zich niet meer, in
haar hoekje terug, trouwens, dat zou
ook een kunststuk geweest zijn; zij
schoof niet angstvallig heen, en weer
met die teergevoelige affectatie welke
ik zoo vervelend vind. Zij keek mij nog
eens van ter zijde aanhaar lippen kon
ik niet zien, maar ik meen zeker te we
ten dat er een zachte glimlach over gleed.
Ik stamelde ecu verontschuldiging en
wilde haastig naar den anderen hoek
van do bank verschikken, toen zij los
en ongedwongen de voile geheel op
sloeg cn bedaard zei „U waart inge
slapen onder reismakkers wordt zoo
iets volstrekt niet kwalijk genomen."
Maar zij scheen toch wel een beetje
te schrikken, toen ik daarop vroolijk
driftig haar hand greep en een onstui-
migen uitroep deed. Volgens de ctikette
was de begroeting dan ook in 't ge
heel niet, wrant ik zei eenvoudig „Hans!"
rein en onvcrvalscht en dat kwam eruit
woorden, hij eischt van eiken leider,
dat hij zijn woord gestand doet en
dat hij de belijdenis der tong omzet in
sprekende daden. Het Voluwscke volk
is een goed volk; het verdient meer
achting dan vele waanwijzen en schrift
geleerden vermoeden, die laatdunkend
op de menigte neerzien en met den
hoogmoedigen man uit de bekende ge
lijkenis zeggen: „Ik dank U o Heer
dat ik niet'ben als hij!"
En juist omdat het Vcluwsche volk
zichzelf gelijk blijft cn niet hinkt op
twee gedachten, heeft het recht op een
waardeerend oordeel. Helaas! er zijn
vele politieke tinnegieters, die de kat uit
den boom kijken, poolshoogte nemen en
daarnaar den wreg afbakenen, dien zij
wcnschcn te bewandelen tot verwerving
van dc gunst der góe gemeente. Zij be-
studeeren het volk in huisgezin, in
samenleving cn in kerk en trachten op
die wijze zich te hullen in het zacht
gewaad van 't gedweeë lam, om opge
nomen te worden onder de kudde en
een plaats te veroveren in den warmen
stal. Zoo wordt menigeen bewierookt
en vergood, terwijl hij in waarheid de
wolf is, die het goedmoedige volk arg
listig bekruipt. Dergelijke beunhazen be
oogen niet de welvaart van het algemeen
zij azen slechts op eigen eer en voordeel.
Zelfverloochening is hun vreemd. Door
in hun wapen met gulden letters te
schrijven: „Ik geloof, wat gij gelooft;ik
ben gelijkvormig aan U" venver ven zij
in verkiezingsdagen den steun van het
gewillige volk en nemen in een of ander
rcgccringseollcgc plaats op liet gestoelte
der eerc. Een bedroevend verschijnsel
is bet, dat dc leiders der politieke par
tijen vaak, ter verzekering van bun
succes, hun candidaat aanbevelen enkel
en alleen op grond van diens aangepre
zen godsdienstige richting. Eilaci! Wat
doet het er toe, tot welke kerk iemand
behoort, als hij slechts let in de eerste
plaats op het maatschappelijk be
lang van zijn district of zijne gemeente.
Om iets te noemen:
Jaren lang heeft de antirevolutionnaire
partij haar candidaten aangeprezen onder
het étiquet: „zuiver in de leer", zonder
dat men in veel gevallen kon getuigen,
dat de candidaat in de Provinciale Staten
de rechte man op de rechte plaats zou
zijn. Wij herdenken met w eemoed liet
verscheiden van den beminden E. J.
Yitringa van Nunspeet, wiens zakelijke
ademlooze verrukking, alsof ik opeens
van een eenzame hoogte was gevallen
en in haar armen was terecht gekomen.
Zoo erg was het nog niet, maar
het scheelde al heel weinig. En daar
zaten wij nu naast elkaar en weer was
het gedaan met de kameraadschap,
waarop zij zoo allerliefst, zoo verstandig
had gezinspeeld.
„U gaat zeker naar huis vroeg ik
zacht, om toch wat te zeggen.
Hans knikte bevestigend. „En U?"
„Ik ga een reisje naar Amerika doen."
Hans' oogen dwaalden verschrikt over
mijn gezicht, als zij meer wenschte uit
te vorschen. Eindelijk antwoordde zij
„Mijn hemel, dat is heel ver
„Heel ver," bevestigde ik en knikte
herhaaldelijk.
Hier word ik in het schrijven ge
stoord. Hans kijkt over mijn schouder
en bewreert„Zóó flauw is ons gesprek
toch niet gewrecst
Helaasik moet haar tegenspreken.
En het was eigenlijk ook niet flauw,
w ant onze oogen rustten in elkander, cn
uit de diepte van hare blauwe sterren
zag ik iets opstijgen.
Opeens geschiedde er iets wonder
baarlijks.
Tot hiertoe was het zóó stil om ons
heen geweest dat wij onwillekeurig heel
zacht waren gaan spreken. Maar op het
plechtige oogenblik toen wij daar zoo
Prijs der advertentiën
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting
adviezen den boerenstand ten goede
kwramen. Dit was een man, op-ende op
bekend met de behoeften van zijn district
en wieg geen opofferingen te groot waren
als ze maar konden strekken ten alge
meenen nutte.
Een Mr. D. van Meurs, jarenlang een
ijverig en geacht statenlid moest te on
zaliger uur het afleggen tegen den heer
Chevallier, die door de antirevolution
naire partij werd „gemijnd" en mede
langs den weg van verdachtmaking de
meerderheid der kiezers op de hand
kreeg. Wat de heer Van Mcurs als ver
tegenwoordiger zijner kiezers in dc Staten
misdaan had, weten we niet. Allicht
heeft men, evenals thans bij de stembui
geschiedt, den liberaal voor godloochenaar
gescholden en zoo dc heiligste zaak
misbruikt ter bereiking van politieke
oogmerken.
Wat in den laatstcn tijd opmerkelijk
is? Dat overal op de Veluwe naast de
oude anti-rcvolutionnairc kiesverenigin
gen nieuwe dito's verrijzen van vrij-anti-
revolutionnair allooi. Dc partij van Kuyper
die jarenlang op de "Veluwe domineerde
en steeds zooveel mogelijk caiulidaten
van eigen politieke en kerkelijke rich
ting in liet vuur bracht, zal bij de aan
staande Statenverkiezing ondervinden,
dat men in het kamp van de trouwe
aanhangers der Nederlandsche Hervorm
de Kerk niet bereid is, naar de pijpen
der „gereformeerden" te dansen. Men
wenseht voor 't vervolg met eigen can-
didaten voor den dag te komen, omdat
er ook onder de mannen van deze rich
ting keuze te over is. Inderdaad is er
op dit terrein nu reeds een kentering
waar te nemen cn de voorspelling is niet
te gewaagd, als we aannemen, dat de
heer Schussler van Nijkerk kans heeft,
bij dc aanstaande campagne een waardig
tegenstander tegenover zich te vinden,
die evengoed met de belangen van het
kiesdistrict bekend is als hij en in w iens
handen die belangen even veilig zijn als
in de zijne.
Natuurlijk zullen de leiders der par
tijen in dc verschillende plaatsen, zooals
Putten, Nunspeet, Erinelo, en Harder
wijk wel met elkander in contact treden
en zoo spoedig mogelijk den weg vast
stellen, die moet worden bewrandeld,
Gras laten groeien op dien politiekcn
w7og is niet verstandig: er is veel onkruid,
dat moet w orden uitgewied. Datdc oude
antirevolutionnaire partij pogingen zal
beklemd zaten, zoo ademloos afwachten
wrat de volgende seconde zou brengen,
klonk tegenover ons een diep, door
dringend, vroesclijk geluidde Majoor
was cenklaps begonnen ontzettend te
snorken.
Toen keken Hans en ik elkander op
nieuw aan het donkere zeker iets zonk
langzaam in dc sterren terug. Ik beet
mij op dc lippenen Hans opende even het
lieve rozemondje. Er zweefde een glim
lach tusschen ons beiden als de zonne
straal tusschen de wolken
En op dit oogenblik begon de wagen
geweldig te slingeren. Toen ik insteeg
had ik dit wrel voorzien. En toch kwam
liet nu zóó onverwacht dat ik mijn even
wicht verloor en voorover viel Hans
breidde haar armen uit, z ij zegt om mij
tegen te houden, ik beweer om mij
zachter te laten neervlijen. En toen
mijn vriend, iemand moet niet alles zeg
gen wat hij weet. En daarom wil ik
over de volgende seconden hetzelfde
stilwijgen bewaren als waarin wij bei
den verzonken. Het geleek volkomen
op de stilte, die ons aan den voet van
den gletscher omvangen hield, een stilte,
als het ware buiten ons eigen toedoen
ontstaan, en die even kort duurde.
Wel beweert Hans dat ik een onte
vreden mensch ben, want dat ik van
heele seconden weet te spreken en zulk
een tijdsverloop voor een kennismaking
op reis toch veel te lang was geweest.
wagen tot aaneensluiting, is wel zeker.
Doch het vertrouwen in haar oprechte
bedoelingen is door de ervaring geschokt.
Er verluidde zelfs, dat men van plan
was, den lieer van Bijlandt niet weer
candidaat te stellen voor de Tweede
Kamer der Staten-Generaal. Dit gerucht
moet mede aanleiding hebben gegeven
tot liet volgen van een eigen gedragslijn
door de vrij-antirevolutionnairen.
Daarin hebben deze groot gelijk.
We hopen zoo nu en dan eens iets
over den stand van zaken op het poli
tieke schaakbord mede te declen.
A. B.
vroeger blijk gegeven, vóór elk ander
juiste mcdedeclingen over de toekomstige
plannen der regcering te kunnen ver
strekken. Maar aan den anderen kant,
mogen we toch ook niet aannemen, dat
Ds. Oosten, een predikant dus nog wel,
de ouden van dagen blij zal maken met
een zoo heugelijk vooruitzicht, als hij
daarvoor niet zijn zeer goede redenen
heeft.
De M.'ecrprb|éten spreken elkaar nog
al eens tegen, ^ooals bekend i^.; Hetzelfde
verschijnsel jiioeteu we^rif helaas ook
al gaan,- cq/istateeroji^ bij de politieke
profeten;...
Het betree-liet volgende punt van het
Program fftn Urgentie der Anti-revolu-
tionnaire partij bij de stembus van 1901
Verplichte verzekering ten
bate van kranken. invalieden en
ouden van dagen en zulks li
steun van het li ijk.
Een program van urgentie is (volgens
de definitie die de antirevolutionnairen
zelf er van geven): „getrokken uit het
brecdere program en bevat die punten,
welke naar het oordeel der partij, het
eerst aan de orde behooren te komen
die geen uitstel gedoogen."
Of wil men het nog krachtiger gezegd
hebben: „hetgeen niet wachten kan, geen
dag en geen nacht".
Nu vinden wij in de antirevolutionnaire
pers de inededecling, dat de heer de
Wilde, de bekende particuliere secreta
ris van Dr. Kuyper in eene vergadering
te Scbeveningen beslist heeft verklaard
dat voor de wet ter verzekering
van oude arbeiders ge cn tijd meer
zou zijn in deze vier jaren.
Een ander antirevolutionnair, Ds. Oos
ten te Enkhuizen, schrijft in het jongste
nummer van zijn „Vrije Westfries" nog
vol vertrouwen:
„Vóór 1905 zal D V (ealsGod
wil) de Ouderdomspensionneeri ng
wel tot stand zijn gekomen."
Wij wagen het niet, ons vertrouwen
aan den een boven den ander te schenken.
Want de heer De Wilde heeft reeds
Maar wanneer ik die korte spanne tijds
met mijn gelukkig heden vergelijk, dan
komt het mij voor dat ze niet langer
duurde dan een harteklop. Wij zijn
namelijk verloofd.
Deze verloving komt mij tamelijk duur
te staan, want ten eerste verlies ik mijn
billet naar New-York, ten tweede mijn
hart en ten derde mijn vrijheid. Maar
Hans zegt je ziet dat Hans heel wat
tc zeggen heeft dat het ccn billijke
straf voor mij is, omdat ik haar de eer
ste maal niet, zooals het eigenlijk be
hoorde, op de hand, maar op den mond
had gekust.
Ik onderga de straf heel gewillig en
noodig je op de brufloft. Wij beiden,
mijn reismakker en ik, zullen dan naar
Italië gaan, Papa gaat niet mee.
„'t ls tc hopen dat je niet snorkt."
liet Hans zich ontvallen, toen we er
gisteren over praatten.
De oorlog.
De Japansehe lezing.
Een historisch document is liet door
de Japansehe regeoring uitgegeven
communiqué, waarin een samenvatting
wordt gegeven, van dc gedurende het
laatste jaar ten opzichte van Rusland
aangenomen houding. Waar Rusland,
na het verbreken der diplomatieke be
trekkingen, dadelijk gereed was om tc
betoogen, dat dc gehcele verantwoorde
lijkheid op Japan valt en liusland den
geheelen voorraad van zijn vredelievend
heid, geduld en inschikkelijkheid vruchte
loos cn nutteloos heeft uitgeput ten
behoevevanden on betrouw baren „Aziaat",
kan het zijn nut hebben ook kennis te
nemen van de voorstelling, die de Aziaat
zijnerzijds van de gebeurtenissen geeft,
en dan laat een en ander zich geheel
anders aanzien.
De Russen beklagen zich, dat de Ja
panners weigerden „de voorwaarden te
aanvaarden, welke een waarborg voor
Korea's onafhankelijkheid zouden inhou
den". De Japanners beginnen nu evenwel
hun relaas met de plechtige verklaring,
dat „het voor Japan's veiligheid en weizijn
absoluut onmisbaar is, dat de onafhanke-
heid en territoriale onschendbaarheid van
Korea gehandhaafd blijven en Japan's
eigen overwegende belangen daar ver
zekerd zijn."
Vandaar, dat Japan met zorg Ilusland's
operaties in Mantsjoerije gadesloeg, en
eindelijk, in Juli j.l., zich genoopt ge
voelde te pogen met Rusland tot een
vriendschappelijke regeling der wedcr-
zijdsche belangen te komen. De Tsaar
verklaarde zich bereid om daarover
besprekingen te houden en reeds den
12den Augustus stelde de Japansehe
regeering een grondslag voor een over
eenkomst voor, die hierop neerkwam
1. Een wederzijdscbe verplichting 0111
de onafhankelijkheid cn territoriale on
schendbaarheid van de Chineesche en
Korcaansche keizerrijken te erkennen.
2. Een wederzijdscbe verplichting om
het beginsel van gelijke kans voor den
handel en de nijverheid van alle volken
in deze beide landen te erkennen.
3. Wederkeerige erkenning van Ja
pan's overwegende belangen in Korea
en Rusland's bizondere belangen in
spoorwegondernemingen in Mantsjoerije,
en wederzijdsche erkenning van Japan's
en Rusland's recht om onderscheidenlijk
zulke maatregelen te nemen als voor de
bescherming van bovengenoemde onder
scheiden belangen noodig zullen zijn, in
zooverre als op het in art. 1 vervatte
beginsel geen inbreuk wordt gemaakt.
4. Erkenning door Rusland van het
uitsluitend recht van Japan om raad en
bijstand aan Korea te geven in het belang
van hervorming cn goede regcering in
dat keizerrijk.
5. Verplichting aan Russischen kant
om geen beletsel in den weg te leggen
aan eventueele uitbreiding van den Korc-
aanschon spoorweg naar Zuidelijk Man
tsjoerije, om zoo verbinding te krijgen
met de Oost-Chinecsche en Sjan-hai-kwan
en Nioe-sjwang-lijnen.
Na lang dralen en talmen en een zich
verschuilen achter allerlei kleinigheden
kwamen eerst op 3 Oct. eenige tegen
voorstellen. De Russische regeering,
weigerde daarin beslist zich te verbinden