AFBRAAK,
Stoomververij en-
Chemische Wasscherij
VAN ARKEL OTTO.
Is datlijdennoodig?
Advertentiën.
Vrijdag, 19 Februari 1904.
D. C. PRINS
verkoopen
ZEEPPOEDER
met het Anker
is volkomen onschadelijk, ver
vangt groene en gele zeep
met
veel
en
het beste succes en is
voordeeliger.
Huisvrouwen doet Uw voordeel.
Gebr. Dobbelman,
Zeepfabrikanten, NIJMEGEN.
DE
is op den ANRHEMSCHEN STRAATWEG No. 70".
slaagden te Utrecht voor het examen
van nuttige handwerken.
In de groote zaal van het Paleis van
Volksvlijt wordt van 1221 Februari
een tentoonstelling gehouden van motor
rijwielen, automobielen enz., uitgaande
van de Ned. Yereeniging voor Rijwiel
en Automobielindustrie.
Ouze stadgenoot, de heer D. TI. Eysink,
heeft aldaar standplaats n°. 13 en maakt
een uitstekend figuur op de expositie.
Onder zeer veel blijken van belang-
stelliug werd Maandagmiddag om twee
uur op de Oude Algemeene Begraaf
plaats het stoffelijk overschot van den
Weledel-Gestrenge» Heer Mr. F. II. van
Persijn ter aarde besteld.
Tal van autoriteiten waren aanwezig.
Door een bloedverwant van den over
ledene werd een kort woord van dank
gesproken voor de bewezen eer.
Sport.
Het friendly-game Quick HU.D.I. I
is met 41 in het voordeel van Quick
geëindigd.
De competitie wedstrijd, door U.D.I.
II te Utrecht tegen U.V.Y. H (Utr.)
gespeeld, is met gelijkspel (22) ge
ëindigd, U.D.I. H staat nog steeds N°.
1 in haar afdeeling, wij hopen dat dit
zoo blijft.
Door de Ned. automobielclub is be
sloten een voorjaarsréunie te Hilversum
te houden en in Juni een tocht naar
Homburg te ondernemen met gemeen-
schappelijkcn intocht aldaar.
Stand van het Stedelijk Kegclconcours.
Genomen 2653 kaarten.
Hoogste aantal punten 42. Thans ook
41 punten geworpen.
Vrijwillige Brandweer.
Bovengenoemde Verceniging hield
Maandagavond in „De Arend" hare
jaarlijksche algemeene vergadering.
Aan hot jaarverslag vau den Secretaris
ontleenen wij, dat het ledental met 17
is verminderd tengevolge van vertrek eu
roijement; de Yereeniging telt thans 24
leden, 4 commandeurs en 5 bestuurs
leden.
De kas van den Penningmeester sluit
met een voordeelig saldo van pl. m. f140.
De periodiek aftredende bestuursleden
Schoterman, G. de Jager en S. H. Massa
werden alle drie herkozen.
Ten einde een goede gang van zaken
te krijgen bij evcntuëele branden deelde
het bestuur mede, dat bij elke uitruk
kende spuit voor don vervolge een com
mandeur en een ouderbrandmeester zou
zijn, die hebben na te gaan, of ieder op
zijn post is bij de spuit. "Wie niet op
zijn plaats is, niet aan zijn plicht voldoet,
wordt als lid geschrapt.
Op het bureau van politic zal door
de gemeente een nieuwe brandkraan
wagen worden gestationneerdwaarschijn
lijk zal deze wagen aan de A. Y. B.
worden overgedragen, die daarvoor een
commandeur zal aanwijzen.
Vnurmaken voorheen
en tliaus. - - - - -
In den vornjf^tn een aangename cau
serie behandelde Dl'. Bleekrode Vrijdag
avond bovengenoemd .onderwerp voor
leden en^geïnttrcifUioeerdemvaii de afdee
ling ^Aiiiers'fodvt vJj^Nut. Geïntrodu
ceerd -waren, eji-wTaarmcde sticht „het
Nut" o. i. ..wérkelijk nut. o. a. de leer
linge».. v;i?i de hoogste klassen vanII. B.
School en Gymnasium en verschillende
onderwijzers.
De wijzen van vuur voort te brengen
werden door den spreker in liistorische
volgorde achtereenvolgens nagegaan en
door tah'ijke proeven, die zonder uit
zondering goed slaagden, opgehelderd.
De spreker deed dat zoo populair mo
gelijk, wat niet gemakkelijk is, daar het
onderwerp wel eenige elementaire ken
nis van natuur- eii scheikunde bij den
hoorder vordert.
De spreker onderscheidde reeds da
delijk de natuurkundige methoden om
vuur te doen ontstaan van de schei
kundige.
Van de natuurkundige methoden,
behandelde hij het vuurmaken
a. door wrijving b.v. van twee stukken
hout, wat lang niet zoo gemakkelijk is
als het schijnt.
b. Door brandspiegels en brandglazen.
Het verhaal, dat Archimedes op die
wijze de Komcinsche schepen in brand
zou hebben gestoken, werd door hem
üSjMïuölïjS „genoemd.
liet Nuuk-vajfi door de tondeldoos,
de vuurstcengeweren (waarvan zich
N.B. de Oosteurijkers in 1865 tegen de
Duitschers nog bedienden), de vuurpomp
van Mallet die, (zooals door een Engelsch
reiziger is meegedeeld, merkwaardiger
wijze ook bij sommige stammen op Su
matra in gebruik is) werden in verband
daarmede besproken.
Van oneindig meer belang, dan de
natuurkundige methoden, die alle nogal
primitief zijn, moetendescheikundigc
methoden van vuurbcreiding worden
geacht. De drie voorwaarden om langs
scheikundigen weg vuur te krijgen, zijn
1. dat cr twee stoffen zijn, die zich
willen verbinden;
2. dat cr zuurstof of een zuurstof
afgevende stof aanwezig is.
3. dat er een bepaalde temperatuur
(verbiridingstcmperatuur) bereikt wordt.
Als zuurstofafgevende stof doet dienst
chloorziue potasch, wat met eenige proe
ven werd aangetoond.
Daarna stond spreker uitvoerig stil
bij (len phosphorus, als brandbare stof
bij uitnemendheid, zooals wederom hoogst
interessante proeven aantoonden, (bran
den van phosporus in zuivere zuurstof
en onder water) Ook de zelfontbranding
van phosphorus werd aangetoond en ver
volgens de ontdekking en de herkomst
ervan behandeld. De Arabieren kenden
liet reeds vóór 600 jaar maar in 1660
is het herontdekt door den Duitschen
Alchimist Brand. Toch duurde het tot
1833 voor men op de gedachte kwam,
om den phosphorus aan te wenden voor
lucifers. De phosphorus wordt bereid uit
beenderen b.v. uit mcnschcnbcenderen
een man draagt ongeveer een half kilo
phosphor met zich om, een vrouw min
der. Hij wees op het verband tusscheu
den phosphor in ons lichaam en ons
denken, zoodat een bekend professor
zelfs de gedenkwaardige uitspraak deed:
zonder phosphor geen enkele gedachte.
Hierna ging spreker de fabricage der
lucifers na van 1833 at' tot heden, mo
gelijk geworden door de daling van den
prijs van phosphorus (in 1827 f 400 per
K. G, thans f 1,50).
Van den phosphorus komen twee soor
ten voor: gele (vergiftig!) en roode
(onschadelijk). De eerste werd vroeger
voor de lucifers-fabricage gebruikt. Maar
omdat de werklieden er hevige ziekte
verschijnselen door opliepen, is thans
algemeen de roode phosphor in gebruik.
In Frankrijk heeft het Kijk het mono
polie van fabricage, wat elk jaar zeven
millioen in de schatkist brengt.
Yroeger bestond de kop van een lu
cifer uit gele phosporus, zwavelantimo-
nium, zand, lijm en menie en kon elk
r u w oppervlak voor het afstrijken wor
den gebezigd.
Tegenwoordig bevindt zich in den
kop geen phosphor, maar wel op het
strijdvlak van het doosje.
Het glanspunt vóór de pauze was de
proef met thermiet, waarover in een vo
rig nummer reeds een en ander is ge
zegd. Spreker nam een schitterende proef,
waardoor de warmte- eu lichtverschijn
selen in het helderste licht traden, een
blikken plaat smolt als was, terwijl do
geheele zaal hel verlicht was.
Merkwaardig was de mededeeling, dat
men in Duitsehland op sommige spoor
lijnen de spoorstaven aan elkaar smelt,
zoodat er als het ware één enkele staaf
van meer dan een Kilometer lengte
ontstaat.
Hierdoor wordt het onmogelijk, dat
gedeelten van de spoorbaan verzakken,
zooals in drassig landje maar al te vaak
gebeurt en een ritje van Gouda tot den
Haag b. v. tot een harde beproeving
maakt voor het zitvlak.
Ook deelde spreker mede, dat de
brandkasten-fabrikanten aanvankelijk met
de handen in het haar zaten over de
ontdekking van die nieuwe stof (zij be
staat ongeveer drie jaar) welke zou ge
makkelijk metalen deed smelten. Duitsche
fabrikanten vonden zelfs reeds de re
clame uit, oin hunne brandkasten als
thennict-vrij aan te bevelen.
Hot gevaar is echter denkbeeldig ge
bleken.
Na de pauze vertoonde Dr. Bleekrode
eene collectie lichtbeelden, gedeeltelijk
betrekking hebbende op het vorenstaande,
gedeeltelijk op de petroleum-industrie,
waarover hij ons terloops interessante
bijzonderheden meedeelde. Ook dit ge
deelte viel bijzonder in den smaak van
hot publiek. Proeven, lichtbeelden en
de aangename wijze van eausccren van
den spreker (gekruid door menig guitig
gezegde, waarvoor vooral het jongere
publiek gevoelig was) hebben dezen
avond gemaakt tot een aongenamen,
maar bovenal tot een leerzamen.
ixt;i;z<».\m:x stukken.
(Buitenvernntwoordelijkheid der redactie)
Hooggeachte Heer!
Toen voor nu ruim drie jaar, ik, als
afgevaardigde van den Helder, het voor
recht had mijn pogen ten bate van de
slachtoffers cener ontzettende Granaten-
ontploffing, met zoo heerlijken uitslag
bekroond te zien, waardoor ik in staat
gesteld werd de Weduwen en Weezen
en de verminkten nog voortdurend te
stennen door een wekelijksche uitkcering,
was mij een bclooning weggelegd.
De Yisschérs benoemden mij n.l. tot
Voorzitter hunner Yereeniging.
Blijmoedig en met opgewektheid heb
ik die taak aanvaard, omdat ik het mij
een cere rokende aan het Hoofd te
mogen staan van een tweehonderd tal
Yisschérs, die, niet roekeloos daarheen
leven, maar van hun sobere verdiensten
iets afzonderen, om elkaar te steunen
wanneer zij door ziekte worden verhin
derd lnm bedrijf uit te oefenen.
Dat toch is het naaste doel hunner
Yereeniging.
Weinig vermoedde ik, dat mijn nieuwe
functie mij zoo zware verplichting zou
opleggen en ik van nabij zou moeten
kennis nemen van zoo bittere armoede
en leed en lijden, in de gezinnen van
zoo menigeen dezer kloeke mannen, die
de bange gevaren der zee trotseeren om
het brood te verdienen.
Kent Ge het leven van onze Visschers,
die van dezen Noordpunt uitgaan in
hunne open botters vele uren ver de
Noordzee in, totdat ze eindelijk de plek
hebben bereikt, waar ze met kans op
vangst hunne netten kunnen uitwerpen?
Alles trotseeren ze, die fiere, kloeke
mannen, want zij willen hun brood ver
dienen.
Maar liet zijn ten slotte ook mcnschcn,
en wanneer dan, als zoo vaak te voren
gebeurde, uu in het begin van October
een zwaren storm hen overvalt en twee
hunner makkers over boord worden
geslagen, terwijl een jongen van 16 jaar
de broeder van den schipper, uren ver
uit zee, midden door de branding de
botter binnen brengt met deze smarte
lijke doodtijding, dan vegen ze een traan
weg van lninne ruwe wangen, en dan
gaan ze naar huis en ze vertellen 't aan
hun vrouwen dat Jurrie Kramer en z'n
kuccht over boord zijn geslagen en mis
troostig voegen ze er bij zoo gaat
't moeder, vandaag zij en morgen ik
En dan komen ze bij mij en ze zegggen
„hoe moet dat nou meneer met de
weduwe? Kom kijk eris of je wat voor
il'r kan doen. Eéu woord van U helpt
meer als duizend van ons".
En dan geloovcu ze en daar vertrouwen
ze op.
Zou het waar zijn?
Ge weet nu al, vriendelijke lezer, wat
ik vragen wil. Zullen mijn Visschers
beschaamd uitkomen?
O, er wordt in den winter zoovéél
onder hen geleden. Daar zijn Weduwen
en Weezen, daar zijn oudjes en gebrek-
kigen, die nog willen werken en die nog
wat zullen werken ook, als straks maar
weer de winter voorbij is.
En als ik dan kennis neem van hun
nood en ellende en ik sta voor ze met
ledige handen, dan vraag ik mij af:
IS DAT LIJDEN NOODIG?
Immers neen! Goddank daar zijn nog
mensclien die, w aunecr zij maar do zeker
heid hebben, dat hun gave goed besteed
wordt, willen lenigen den nood van armen
ouden en eenzamen.
Hooggeachte Heer! Vergis ik mij wan
neer ik juist tot U kom voor mijn oudjes
en ongelukkigcn?
Vergis ik me, wanneer ik tot U de
vraag richt: is dat lijden noodig? dat
ge zult antwoorden: neen, Staalman, ik
zal je wat sturen?
Met vol vertrouwen ben ik gaarne,
hoogachtend,
Uw dw. dienaar,
STAALMAN.
Lid v/d Tweede Kamer der St. Gen.
Mijn adios is: te Helder of
Den naag Binnenhof, naar uw verkiezing.
Gemengde Berichten.
Het Itrcclitschc station.
Nutslezingen.
Geachte Redactie!
Beleefd verzoeken ondergctcckenden
U, naar aanleiding van het ingezonden
stuk in Uw nummer van 13 Februari,
getiteld: „Een Bisschoppelijk oordeel
over de Nutslezingen" het volgende in
de „Eemlander" op te nemen.
Hoewel Mij niet kunnen beoordeelen
in hoeverre Uw inzender juist ingelicht
is, meenen we, nu dit „oordeel" hetzij
dan juist of onjuist is weergegeven, een
maal vermeld is, in allen gevalle er tegen
te moeten opkomen. Het is bezijden de
waarheid, dat er op de 2 volkslezingen
door een der sprekers iets gezegd zou
zijn, dat iemand in zijn godsdienstige
meeningen zou kunnen krenken. Een
dergelijk vermoeden is belecdigend voor
beide sprekers, cüc zelfs meermalen voor
uitsluitend B.-Katholieke vereenigingen
zijn opgetreden.
We achten ons tegenover de sprekers
verplicht een dergelijk praatje onmiddel
lijk den kop in te drukken.
Hoogachtend,
Namens het Bestuur,
G. J. BUIJS. Voorzitter.
C. J. F. PRINS, Secretaris.
Met de tunnel, welke de drie perrons
op het Centraalstation te Utrecht verbin
den moet, is men thans zoo ver gevor
derd, dat nadat onder alle sporen
sterke op geheide palen rustende brug
gen zijn aangebracht, zoodat de dienst
ongestoord kon voortgezet worden
de uitgraving is begonnen en voor een
goed deel voltooid. Alvorens dieper te
graven, zijn er boringen gedaan, waar
door men tot de ontdekking is gekomen
dat onder de zandlaag, waarin de ge
heide palen staan, zich een veenlaag
bevindt, die het gevaarlijk maakt met
de uitgraving voort te gaan. Er worden
uu ook op andere plaatsen in de onmid
dellijke nabijheid boringen gedaan, ten
einde te constatceren hoever die veen
laag zich uitstrekt.
Door dezen tegenslag zal het werk,
dat met Juni moest opgeleverd worden,
zeker wel belangrijk vertraagd worden,
daar er nu onder (1e tunnel eerst wel
een fundament geheid zal moeten worden.
Men is bij het graven onder het der
de perron ook nog gestuit op een groot
riool, bestaande uit de bekende lialf-
cilindervormige cementstukken, die nog
niet langer dan een'dertig of vijf-en-der
tig jaar in gebruik zijn en welk riool
dus nog zoo oud niet kon zijn. Toch is
de oorsprong er van niet te bepalen,
daar het op geen enkele oudekaarttee
kening is aangeduid. Er wordt wel ver
moed dat het bij het dempon van de
vroegere daar langs stroomende Kruis
vaart, daarvoor in de plaats is gekomen
ten behoeve van uitloozing, maar zeker
heid heeft men daaromtrent niet.
Ook dit riool, dat trouwens bij een
voorloopig onderzoek van den aannemer
slechts, stilstaand vuil water scheen te
bevatten, zal althans dat gedeelte
wat onder de tunnel komt te liggen
ook moeten weg gebroken worden.
Vragcnbus.
Is de houding, die men in zake pro
tectie aanneemt, een maatstaf, waarnaar
men ingedeeld mag worden bij de cleri-
cale partijen of bij de niet-clericalc par
tijen? H.
Wij zullen aan de beantwoording van
deze vraag in een onzer eerstvolgende
nummers een hoofdartikel wijden. Daarom
volstaan wij hier met het korte antwoord
j a en het eveneens korte bewijs daar
voor
1". omdat in de politieke programs
van alle clericale partijen een clausule
voorkomt vóór protectie en in alle poli
tieke programs van de vrijzinnige par
tijen een clausule er tegen.
2°. omdat (zie vorig hoofdartikel) de
liberale partij tijdens haar langdurig
bewind steeds getrouw is gebleven aan
het vrijhandelstelsel, terwijl de clericale
regeering slechts op de gelegenheid wacht,
om ons land met protectionisme d.i. met
duur brood te begiftigen.
De vraag werd ons gedaan, zooals de
inzender meedeelde, omdat er ergens in
Groningen een liberaal1) Mansholt woont,
die vóór protectie heet te zijn. Wij wagen
op te merken, dat er met een lantaarntje
wellicht ook nog wel hier of daar een
katholiek zou zijn op te diepen, die tegen
het herstel van het gezantschap bij den
Paus is, of een anti-revolutionnair, die
vóór de openbare school geporteerd is.
Maar naar zulk een unicum kan men
zich niet regelen.
Ons is niet bekend tot welke „partij"
Mansholt zich rekent, zoodat wij achter
dat woord liberaal een vraagteeken
moeten plaatsen.
VËRGADKRIYGKtf, enz.
Woensdag 17 Febr. Groot militair
feest in de Nieuwe Rijbaan, kazerne
Bereden wapens, 8 uur 's avonds.
Donderdag 18 Febr. Idem.
8'/a uur, „De Toekomst", Havik.
Ledenvergadering van de afd. „Amers
foort" van den A. N. T. B.
Zondag 21 Febr. „imicitia" 8 uur,
Muziek-, Zang- en Yoordrnchtenavoml
door de Amersfoortsche Toynbeevcreeni-
ging „Ons Huis".
Donderdag 25 Febr. 's avonds 8 uur,
„Amicitia". Yocaal en instrumentaal con
cert ten bate van de Yereeniging „Kin
dervoeding". Altzangeres Mejuffrouw S.
Hpsema Yinckers.
UTRECHT. Donderdag 18 Febr.
Aanvang 7'/a uur, „Koning Oedipus",
door de Kon. Yereeniging „Het Nedor-
landsch Tooneel".
Heden overleed in den c
dom van 76 jaar tot onze dicpi
droefheid, onze geliefde broeder
en behuwdbroeder de WclEdel-
Gestreuge Heer
Mr. Frcdei-ilt Hendrik j
van Persijn,
Weduwnaar van Jonkvrouwe
ANTONIA VAN BORSSELE,
in leven Oud-Rechter in de voor
malige Rechtbank te en Oud-
Burgemeester van Amersfoort.
Amersfoort, 11 Febr. 1904.
Wed. Dr. C. J.YAN PERS1JN-
Dicren. Schmalhausen.
's-Hagc. Mr. E. J. YAN PERSIJN.
Oosterbeek. G.E. VAN PERSIJN.
Eenige en algemeene kennis
geving.
DE DEURWAARDER
te Amersfoort, zal op Vrijdag 1!>
Februari 11104 des voormiddagsten
lialf' twaalf ure precies, buiten de
voormalige groote Koppelpoort tegenover
het huis voorheen bewoond geweest door
den heer A. SCHIMMEL aldaar, om
eontant geld, in het openbaar
EEN GROOTE PARTIJ
voornamelijk afkomstig van bovengemeld
woonhuis en bestaande in: ZWARE
BALKEN, EIKEN en ANDERE PLAN
KEN, RAMEN, DEUREN, KOZIJNEN,
LATTEN, een groote partij BRAND
HOUT en hetgeen verder te voorschijn
zal worden gebracht.
Alles daags en 's morgens vóór den
verkoop genummerd te zien.
VERKRI4GR A AR bij allo
grootcre Kruideniers en
Drogisten.
voor het Verven en Chemisch reinigen van alle soorten
Dames- en Heerenkleetling. Meubelstoffen, Dekens enz.
Aanbevelend,
