Buitenland.
Binnenland.
Uit de Omgeving.
Stadsnieuws
De congregatie-wet. Uit de
Oosteurijksebe Kamer.
Naar aanleiding van hetgeen door
Leygu es is gesproken heeft de Fr an-
sche regeering de toezegging gedaan,
dat de wet op de onderwijsorden slechts
van toepassing zal worden verklaard
op de republiek, zoodat de koloniën
er dus buiten zullen vallen. Tevens zul
len in Frankrijk noviciaten mogen blij
ven bestaan, die de koloniale broeder
scholen van onderwijzend personeel
voorzien. Door één uit de regeerings-
partij, den radicaal Noulens werd voor
gesteld de scholen niet alle tegelijk door
een wet op te heffen, maar 0111 hiertoe
achtereenvolgens bij presidentieel besluit
over te gaan. l)e voorsteller vindt dat
doeltreffender, omdat men dan ook
rekening kan houden met het krediet
voor inrichting van nieuwe scholen, waar
over de regeering toch ook slechts ge
leidelijk de beschikking zal krijgen. Hij
vreest dat door de wet in haar tegen
woordige gedaante de staat op grootc
financicele lasten zal komen, en in de
gemeenten éen algemeene ontevreden
heid zal ontstaan.
Minister-president Combes: Die vrees
is ongegrond, wat hij met cijfers tracht
aan te toonen. Ik herhaal, zegt hij: ge
staat voor het alternatief met de regee
ring tegen de orden of met de orden
tegen de regeering.
Noulens: We laten de verantwoording
aan de regeering over.
Chaumié, minister van oaderwijs, ver
langt de verwerping van het voorstel
Noulens.
Sarricn verklaart, namens de commis
sie van onderzoek, hetzelfde.
Coinbes: De regeering aarzelt niet
de verantwoording voor de wet op zich
te nemen.
Het voorstel-Noulens wordt verwor
pen met 205-255 st. En met 301245
st. gaat de kamer tot de artikelsgewijs-
behaudeliug ovor.
Bij de opening van de zitting van liet
Oosten rijks che Huis van Afgevaar-
digden heeft de minister-president van
Koerber verklaard, dat Oostenrijk-Hon-
garije, het behoud van den wereldvrede
beschouwende als de voornaamste taak
van alle mogendheden, den Russisch-Ja-
panschen oorlog diep betreurt. Zij zal
een volkomen onzijdigheid bewaren.
Aangaande de gebeurtenissen in den
Balkan heeft de minister verklaard, in
staat te zijn te verzekeren, dat de vol-
maakste overeenstemming bij voortdu
ring bestaat tustchen Oostenrijk-Honga-
ï'ijo en Rusland over het na te jagen
dool en de daartoe te bezigen middelen.
Men mag hopen, dat de oproerige be
weging ten gevolge der doorvoering van
de hervormingen in Macedonië een einde
nemen, en dat een duurzame rust in
treden zal.
Te betreuren is het, dat voortdurend
sensationeele berichten de ronde doen,
die totaal geen geloof verdienen. De
betrokken regeeringen versmaden alle
geheimzinnigheid.
De spreker heeft voorts de noodza
kelijkheid betoogd van het sluiten van
handelsovereenkomsten en nadruk gelegd
op de noodzakelijkheid om in de eerste
plaats de militiewet aan te nemen.
De gewichtigste taak van het parie
zoo ze een schouwburg ging stichten,
zou meedoen aan het bederven der ze
den, o neen, nog veel grooter zoude,
laadde ze dan op zich nl. het steunen
van socialistische propaganda. Hoor slechts
welke wijsheid deze heer uitkraamde.
Hij zeide:
„Het zedenbederf in den schouwburg
baant zelfs den weg naar 't socialisme,
dat tegenwoordig men denke aan
Hcijermans' stukken vasten voet in
den schouwburg krijgt. Zal nu deze raad
de kweekplaats van het socialisme recht
streeks steunen?
In het weekblad Vooruit wordt den
socialisten zelfs verweten, dat zij niet
genoeg Heijermans' stukken bijwonen.
Hij neemt 't den sociabsteu niet kwalijk,
dat zij ook reeds het tooneel aan de
„kapitalistische maatschappij" hebben
ontfutseld. Dat strekt, van hun standpunt,
hun tot eer. Maar niet de Haagsche
gemeente heeft die propaganda te steu
nen, welke breekt met het positief ge
loof. Na de „brave-Hendrikken-thcorie"
kreeg men het realisme van Zola, en
zullen wij thans de socialistische propa
ganda van gemeentewege gaan steunen?"
Dat er in den Haagschen Raad toch
nog onverlaten zijn, die het na zoo'n
veelzeggend betoog, op durfden nemen
voor het voorstel, pleit zeker niet voor
den Raad der Hofstad. De heer van
Liefland voegde den heer de Wilde toe
Men moet hier niet „onze lieve Heertje"
spelen, ook met eenzijdig oordeelcn
tegenover veler weerzin staat de wensch
van duizenden tot instandkoming van
een schouwburg, die voor een residen
tie, met haar stroom van vreemdelingen
onontbeerlijk is.
De heer Warneke zeide, dat de strek
king van stukken als die van Hcijer
mans niet is om de ondeugd te ver
heerlijken, veeleer om op te wekken
meedoogen en medegevoel voor hen
die lijden en voor de misdceldcn.
Met 31 tegen 10 stemmen, werd ten
slotte besloten den schouwburg te stich
ten.
uit 't buitenland komen is vergemakke
lijkt.
Opmerkelijk mag het heeten, dat de
Minister de wijzigingen zelfs had laten
drukken en ze den heer Bos ter hand
stelde om aan zijn medeleden rond te
deelen.
oc>
inent noemt von Koerber de vaststelling
van liet rekrutencontingent, waarbij ech
ter rekening gehouden moet worden
met de weuschen van het volk. Hij er
kent dat de Oostenrijksche volkstammen
nationaal gezind zijn, wat hun tot eer
strekt. Alle nationaliteiten moeten ech
ter ook het materieel belang voor oogen
houden: en de nood voert tot radica
lisme. Men zij daarbij voorzichtig. En
sp. verzoekt ieder weder naar matiging
te streven. Op de arbeidstafel ligt de
welvaart der volken, de inwendge ver
sterking en de vrede. We noodigeu
heden nog eens ieder aan dezen diseh.
Herhaaldelijk werd de rede onder
broken. Het slot wordt ontvangen met
lang aanhoudende applaus. De afgev.
Kramarsch stelt de opening van de be
raadslaging voor over het gesprokene
in de eerstvolgende zitting. Hij houdt
een lange toespraak, onderbroken door
dc Al-Dnitschcrs, die verlangen dat hem
het woord ontnomen wordt. Het voor-
stel-Krainarsch wordt onder voortdurend
leven aangenomen.
Van alle kanten steekt dc oppositie
tegen de nieuwe tarieven op.
In „De Tel.", vraagt C., wie toch de
adviseurs van don Minister zijn geweest,
speciaal voor groep IH. ijzer, staal enz.
„Waarom b.v., zoo vraagt hij, worden
geverniste voorwerpen belast met 12
pCt. en nietgeverniste met 5 pC't.? Hot
vernissen dient toch meestal slechts om
ze voor roesten te vrijwaren tijdens de
reis.
Waarom worden de rechten voor som-
mige artikelen, zooals bv. schroeven,
moeren, vlechtwerk, schroefbouten enz.,
verlaagd van 5 tot 3 pCt., en voor we
derom andere, zooals vernikkelde, ver
koperde voorwerpen enz., verhoogd van
5 tot 12 pCt.? Is het tot versterking
van 's Rijks middelen of om de indus
trie te bevorderen? Met vermindering
van invoer wordt de schatkist niet ver
rijkt en wat nu het bevorderen der in
dustrie betreft, „daarvan zullen in hoofd
zaak slechts enkele bestaande fabrikan
ten profitceren". Deze lieeren behoeven
heusch niet nog meer beschermd te wor
den! Ongestraft kunnen ze modellen
veranderen, namaken, en hun fabrieken
breiden zich meer en meer uit. Het
blijkt dus, dat zij ook thans wel vol
doende beschermd zijn. En nieuwe in
dustrie is op dit terrein, ,in aanmerking
genomen het beperkte afzetgebied, wel
niet te verwachten.
De Minister bereikt dus op deze ma
nier niets van hetgeen Z. Exe. zich voor
stelt.
Volgens zijn bescheiden meeniug ware
het veel boter dc bestaande rechten van
5 pC't. te handhaven en deze toe te
passen op enkele tot dusverre nog vrij
j ingevoerde artikelen. Op deze manier
zouden én schatkist èn industrie er wel
bij varen en zouden niet onnoodig hon
derden tusschenpcrsonen in hun belan
gen ten zeerste worden benadeeld."
De heer Lobman waagde een poging
om aan de bezitters van het einddiplo
ma II. B. S. mot vijf-jarigen cursus de
zelfde rechten te geven als aan hen, die
't einddiploma gymnasium verkregen
hebben, m. a. w. dat ook aan hen 't doc
toraat in de geneeskunde en in dewis-
en natuurkunde zal kunnen toegekend
worden. De minister wilde van die in
grijpende verandering, zoo plotseling ter
sprake gebracht, niets weten en de heer
Lohman verdween met zijn denkbeeld
even spoedig als hij er mee voor 't
voetlicht gekomen was.
De subsidies aan de bijzondere gym
nasia lokten vrij wat discussie uit. Dui
delijk toonde de heer Borgesius aan,
dat de waarborgen voor een goede in
richting dier gymnasia zeer onvoldoende
waren.
't Diplomccringsrecht der gymnasia
kon, eenmaal verleend, niet ingetrokken
worden in 't ingediende voorstel; de
minister kwam nu aan de wenschen
der oppositie tegemoet' door tc bepalen,
dat het diplomeeringsrecht telkens voor
den tijd van zes jaren zou kunnen wor
den verleend.
Bovendirn voegde dc minister een
nieuw artikel in, waarbij bepaald wordt,
dat het subsidie met 50% verminderd
wordt voor elk jaar, dat er minder dan
3G leerlingen aan 't gymnasium zijn en
dat het subsidie geheel vervalt indien
er minder dan 24 leerlingen zijn.
De lieer Bos poogde nog te verkrijgen,
dat gesproken zou worden van leerlin
gen boven de elf jaar, maar de geheele
rechterzijde met uitzondering van de
hceren Lohman en de Visser stemde
tegen. Men wil daar dus zelfs subsidie
geven voor hooger onderwijs aan kin
deren van negen of tien jaar. 't Is fraai!
De lieeren Borgesius en Bos hadden
nog een amendement voorgesteld om
trent het aantal lesuren aan de bijzon
dere gymnasia. Zij wilden bepalen, dat in
elk der leervakken evenveel lesuren
moesten worden gegeven als aan dc
openbare gymnasia, met bevoegdheid
van vrijstelling door de Regeering.
Daarvan wilde de Minister niets weten.
Daarmee zou 't godsdienstonderwijs, of
zooals de Minister't hardnekkig noemde
't „religions-unterricht" geknakt worden.
De Minister kon dat amendement in
geen geval aanvaarden, ondanks wijzi
gingen daarin aangebracht.
Dc geheele linkerzijde behalve de
heer van der Vlugt stemde voor, allen
rechts tegen.
het partijverband gezet is en Staalman
met haar.
Extra Tijding meldt, dat de Kies-
vereeniging besloot in hooger beroep te
gaan bij het centraal-comité der partij.
Een protest tegen minister
Uuyper.
Prof. mr. P. A. Tichelaar te Leiden
schrijft aan het Yad.
„Wil mij vergunnen door de plaatsing
van deze weinige regelen een kort maar
krachtig protest aan te teekenen tegen
de wijze waarop de minister van binnen-
landsche zaken in de Kamerzitting van
Donderdag j.l. gemeend heeft zich te
mogen uitlaten over mijn ambtgenoot,
den hoogleeraar mr. J. Oppenheim. Het
oordeel over den vorm, door den minis
ter gekozen, laat ik over aan het oor
deel van allen, die Z.E. hebben hooien
spreken, of van zijn woorden hebben
kennis genomen door de lezing der
Handelingen. Wat echter betreft den
inhoud .van het door hein gesprokene
verklaar ik zoo nadrukkelijk mogelijk,
dat deze volkomen in strijd is met het
algemeen gevoelen van ambtgenooten en
leerlingen van prof. Oppenheim. Minder
gelukkige uitdrukkingen, door mr. Van
der Vlugt gebezigd in de Kamerzitting
van 26 Februari j.l., mogen tot verkla
ring kuunen dienen van hetgeen door
den minister is gezegd, verontschuldigd
worden zijn woorden daardoor niet".
Door Dr. Kuyper is hierop aan Het
Vaderland een contra-protest gezonden,
waarin hij meedeelt, dat hij, zoo spoedig
mogelijk, van repliek zal dienen.
Tusschen een wildstroiper,dieper
fiets een faizant vervoerde en een jacht
opziener alhier, ontstond een wedstrijd,
die niettegenstaande de vlugheid van
den fietser in zijn nadeel eindigde. Na
tuurlijk werd de verboden buit in beslag
genomen, en tegen den overtreder pro-
ces-verbaal opgemaakt.
Dr. de Lind van Wijngaarden, predi
kant bij Ned. Herv. Gem. te Utrecht,
heeft het beroep naar deze gemeente
aangenomen.
Barneveld, 10 Maart.
Aardappelen f 2.75 i\ 4.25, Boter f 1,28 a
1,40, Eieren f 3.20 a 3.80, rogge f 5.-- a 5,75,
Boekweit f 6,-- a 6.30, Biggen f 7.-- a 11.--,
Vette varkens f 0.34 50,37, Schrammen f0.30
a 0.36, Vettte Kalveren f 0,46 a 0.52.
Puttci». In de vergadering van den
raad dezer gemeente deelde de voorz.
mede, dat Ged. Staten de begrooting
voor 1904 niet hebben goedgekeurd,
omdat het daarop uitgetrokken bedrag
voor de gezondheidscommissie tc laag is.
De hoofden der verschillende gemeenten,
n.l. van Nijkerk, Putten Hoevelaken,
Ermelo, Harderwijk, Barneveld en Sclicr-
peuzeel hebben te Nijkerk vergaderd
en besloten niet meer bij te diagen dan
op de begrootingen der verschillende
gemeenten is uitgetrokken, te zamen
ongeveer f 1000, terwijl de gezondheids
commissie ruim f 1899 vraagt. Door
gezamenlijk optreden wil men groote
kosten tegengaan. Indien Ged. Staten
weigeren, zal men zich wenden tot H. M.
de Koningin.
UIT DE PERS.
Tweede Kamer.
Een onzedelijk, Gemeente
raad. Het nieuwe tarief
Bij de behandeling van een voorstel
in den Haagschen Gemeenteraad
om van Gemeentewege een schouwburg
te stichten, achtte de anti-revolution-
naire heer de Wilde zich verplicht eens
te wijzen op den onzedelijken invloed,
die van zoo'n schouwburg toch wel uit
gaat. En niet alleen, dat de Gemeente,
Den Haag 11 Maart.
Nu eenmaal de Kamer de artikelen
behandelt, gaat het vrij snel. In een
overzicht als dit is uitvoerige vermelding
der debatten niet te wachten.
Wij stippen dus in de eerste plaats
aan, dat de Kamer niet principieel
wenschte uit te maken, dat er een liun-
delshoogeschool en een landbouwhooge-
school zouden gesticht worden, zooals
de Regeering voorstelde.
Er is nu uitgemaakt, dat er wel hoo
ger onderwijs voor den handel en den
landbouw zal gegeven worden, doch
dat men zich voorbehoudt later uit te
maken, of dit aan een afzonderlijke hoo-
geschool zal gegeven worden, dan wel
of het onderwijs aan een der bestaande
universiteiten zal worden gegeven.
In de tweede plaats vermelden we,
dat de Minister een reeks amendementen
van den heer Bos eenigszins gewijzigd
overnam, waardoor de toegang aan de
technische lioogeschool voor hen, die
Een gewichtig amendement van den
heer Roëll werd zonder hoofdelijke
stemming aangenomen, 't Betrof 't ver
bod aan gemeente- en provinciale be
sturen om hunnerzijds gymnasia te sub-
sideeren.
Of de rechterzijde in haar geheel 't
daarmee dan zoo eens was? Och neen,
de heer Heemskerk liet het duidelijk
uitkomenhij vreesde voor een soort
van partijstemming. De heer Lohman
had namelijk zijn instemming met 't
amendement betuigd en men weet, wat
dat beteekent.
Dit zou Donderdag nog weer blijken,
toen de uitzonderende bepalingen betref
fende de bijzondere leerstoelen in de
theologie aan de orde kwamen en de
heer Lobman zich bij de tegenstanders
van dit artikel aansloot.
De Minister had reeds in ,t uitzicht
gesteld, dat afstemming van dit artikel
intrekking van 't ontwerp tot gevolg
zou kunnen hebben. Toch kwam de
lieer Lohman met zijn verklaringen dit
bracht vrij wat beweging in de Kamer.
Er werd gezocht naar een nieuwe le
zing, en werd een nieuwe lezing aan de
hand gedaan, maar de meerderheid der
Commissie van Voorbereiding verklaarde
de portée der wijziging niet zoo in eens
te kunnen overzien en dc verdere be
handeling van dit artikel werd dus tot
den volgenden dag uitgesteld. Wij ko
men hierop de volgende week terug.
Ten slotte werd nog door de Regee
ring een amendement van de lieeren
Dc Visser, Talma en Schokking over
genomen, waarbij den hoogleeraren der
Remontstrantsche Kerk van rechtswege
zitting wordt gegeven in den Senaat en
de theologische faculteit.
Gemengde Reriehten.
Staalman uitgeworpen. De
Opr. Huarl. Ct. meldt, dat Staalman's
antirevolutionnaire kiesvercenigingte Den
Helder door het Provinciaal Noord-IIol-
landsch comité an antirev. kiesvereeni-
gingenis uitgeworpen. Het comité besloot
haar niet meer als aangesloten verecni-
giug te erkennen, zoodat zij dus buiten
De onheusche wijze, waarop minis
ter Kuyper bij het Hooger-onderwijs
debat in de Tweede Kamer, den Leid-
sehcu afgevaardigde mr. vau der Vlugt
toevoegde: „Wou u nog iets zeggen!"
wordt ia De Standaard aldus goedgepraat.
In Kamerverslagen in de Liberale pers
wordt aan dr. Kuyper ten laste gelegd,
dat hij in zijn rede van j.l. Donderdag
mr. van der Vlugt op uittartende, ruwe
wijze zou hebben toegevoegd: „Wou u
nog iots zeggeu!" Iets wat men deed
voorkomen, als bedoelden deze woorden
„Zeg nu nog eens iets, als ge durft!"
Hiervan nu is geen woord waar.
Dr. Kuyper, die zeer slecht van ge
hoor is, kon van de ministerstafel niet
verstaan, wat mr. van der Vlugt zeide.
Hij liep daarom onder zijn rede van de
ministerstafel naar den kant waar mr.
van der Vlugt was opgestaan, om te
interrurapeeren.
Toen nu mr. van der Vlugt, na zijn
interruptie, nog even staan bleef, moost
de minister wel denken, dat hij nog iets
zeggen wilde, en vroeg daarom, alvo
rens naar de ministerstafel terug to kee-
ren: Wilde U nog iets zeggen?
Hierbij kon alzoo van onbeleefdheid
geen sprake zijn.
Het was niets anders dan het vragen
van een informatie, of mr. van der Vlugt
had uitgesproken, dan wel of hij nog
iets op het hart had.
Dit zeggen had dan ook met de scher
pe repliek van den minister niets uit
staande.
Dat die repliok scherp moest zijn,
had mr. vau der Vlugt geheel zich zei
ven te wijten.
In zijn eerste rede had hij hetdocn voor
komen alsof hij conciliant de regeering
togemoot trad; doch in zijn repliek was
hij, juist omgekeerd, vijandiger en bit-
torder dan eenig ander Kamerlid tegen
het ontwerp opgetreden.
Eu dit scherp positie- ne men was
daarom te hinderlijker, omdat het ge
schiedde met een stiletto, die aan het
handvat met fluweel omwoeld was.
Dit nu is in onze Tweede Kamer altoos
naar verdienste gekastijd.
Mou kan het in die Kamer zeer goed
dragen, dat iemand scherp van leer
trekt.
Maar wat er nooit straffeloos geduld
wordt is vinnigheid met lieflijke lippen.
Zuur en zoet zijn er welkom, maar
zuur-zoet niet.
Dat inen niet over de scherpe repliek,
maar wel over den ruwen toon van mi
nister Kuyper is gevallen, tracht Dc
Standaard weg te cijferen. Overigens
zijn die laatste tirades niet onaardig,
vooral zooals ze nu voorkomen in het
orgaan van Dr. Kuyper zelf. Men kan
het aan die zijde o zoo goed verdragen,
dat men scherp van leer trektten
minste als het maar niet tegen Dr. Kuy
per is.
In het vierde jaarverslag van het
herstellingsoord voor longlijders alhier,
schrijft het Bestuur:
Zijn wij dus in staat in dit vierde jaar
verslag evenals bij vorige op goede resul
taten te wijzen, die de behandeling van
lijders aan tubercolosse in ons land op
de Meluwe biedt, ook de blijvende resul
taten zijn aanmoedigend en niet geringer
dan die elders werden aangegeven: van
dc 22 in het eerste verslagjaar 1900 (die
welke in 1901 zijn vertrokken zullen in
liet 5e jaarverslag besproken worden,
dus telkens na 3 jaar) in het le stadium
verpleegde patiënten zijn er 18 met
positief resultaat vertrokken; van deze
zijn (nu na 3 jaar) nog 17 in zeer
goeden toestand, 1 in bevredigende toe
stand. Die van het 2e stadium, waarvan
er in 1900 10 met positief resultaat ver
trokken zijn, wijzen thans cijfers aan
van: 4 in zeer goeden, 4 in goeden toe
stand, 2 overleden. Dit „Dauerresultaat"
na 3 jaar moge allen mede opwekken
tot de vroegtijdige behandeling der
lijders in een Sanatorium.
Itariievcld. Dc verkiezing van een
lid van den Raad dezer gemeente (vaca
ture J. Mulder) is bepaald op Dinsdag
5 April a.s., de stemming en herstemming,
zoo noodig, resp. op 19 April en 3 Mei
d. a. v.
Baarn. Met ingang van 16 Maart
wordt de klerk der posterijen en tele-
graphie le kl. P. van der Meulen Jr.
van hier naar Schcveningen verplaatst.
Door de afdecling van de Ned.
Ver. tot afschaffing van Alc. Dranken
is besloten een openbare vergadering
te houden over „Vakorganisatie en Ge
heelonthouding" waarvoor de heer F.
U. Schmidt uit Amsterdam, als spreker
zal worden uitgenoodigd.
S—
De afd. Baarn e. o. |van den Bond
van Ned. Onderwijzers heeft een adres
verzonden voor verplichte schoolvergade
ringen. De afdeeling houdt 23 Maart een
openbare vergadering over: „De vrijheid
van den onderwijzer", met den lieer
Th. M. Ketelaar als spreker. Da ver
gadering wordt gehouden in hótel dc la
Promenade.
De voorloopige Coöperatieve ver-
eeniging alhier heeft besloten in den
eersten tijd nog niet tot stichting van
een bakkerij over te gaan aangezien de
belangstelling om als lid toe te treden, te
gering is gebleken.
Vecncndaal. Van wege de land-
bouwafdeeling zal dit jaar de stieren-
keuring alhier plaats hebben op Donderdag
7 April a.s. des morgens te half tien.
Dc heer Seteur, klerk der II. IJ.
S. M. alhier, wordt met ingang van 1
April in gelijke betrekking overgeplaatst
naar Purmerend.
De herstemming tusschen de heeren
E. Klasser en H. Meursing, ter verkie-
I zing. van een lid voor de Kamer van
Koophandel en fabrieken te Amersfoort
is bepaald op Dinsdag, den 12u April
1904, van des morgens 12 tot des na
middags 1 uur.
De le Luit. van het 5e Reg. Infan
tile, K. F. Dil is bevorderd tot kapitein.
Mej. J. A. G.Ki ook slaagde te Utrecht
voor het examen Nuttige Handwerken.
