No. 40.
Woensdag 18 Mei 1904.
ie Jaargang
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Buitenland.
Revolutionair?
FEUILLETON.
UIT DE KINDERKAMER.
DE EEMLANDER.
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandensiraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post - 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentlën
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
De anti-revolutionaire partij lieelt haar
succes hij de stembus van 1901 vooreen
niet onaanzienlijk gedeelte te danken
aan de leuzen, die zij bij die gelegen
heid heeft aangeheven. En onder die
leuzen was er meer dan één door en
door valsch.
Zoo heeft zij het o. a. dienstig geacht
voor haar succes, om voor de partij, die
zichzelf als liberaal of vrijs innig komt
aanmelden, een anderen naam uit te den
ken. Revolutionairen" vond de anti-rev.
partij een betere benaming, let wel: niet
juister, maar beter; in zooverre,n.l.dat
die naam meer geschikt is, om eenvou
dige lieden afschrik van de liberalen te
doen It rijgen. Spreek dat woord „Revoluti
onairen" eens goed uit en laat vooral de
rollende Rr's tot haar recht komen, die
u doen denken aan wapengekletter,
stroomen bloeds enz. en ge kunt u een
kleine voorstelling maken van hetpolie-
tieke succes, dat door zulk een onschul
dige^?) naamsverwisseling aan de anti-
rev. partij kwam toevallen.
Zonder blikken- of blozen schrijft dan
ook de heerJ/t. de Wjlde in zijn boek:
„de Anti-rtv. Partij en haar Program
van Beginselen" het volgende:
„Revolutionair of wil men: liberaal
of vrijzinnig wijst op verwerping van
God en zijn woord, op geringschatting
of torzijdestelling van wat in den loop
der geschiedenis tot ontwikkeling kwam
of tot stand werd gebracht".
Heeft men hier vóór zicjl een eerlijke
aanduiding van hetgeen de tegenpartij
beoogt? Allerminst! Het zijn: zooveel
woorden zooveel lertgens.
Dit is nu echter nog de „nette" anti
revolutionaire stijl. Wilt ge een proeve
van de wijze, waarop hetzelfde liedje in
de anti-revolutionaire pers in verkiezings
dagen wordt nagekrast? Lees dan het
volgende, voorkomende in het nummer
van 13 Juni 1901 van „De Vrijheid,
Nieuws- en adv.blad voor de Zuiu-Hol-
landsche eilanden".
Arme liberaal, we willen gelooven, dat ge
uit de nevelen zijt komen opzwemmen, en
ge beseft niet dat ge met uwe dwaze denk
beelden nog steeds in eene dikke mist
wandelt.
Maar zeg nu niet, dat ge met uw evolu
tieleer, tegen de revolutie overstaat. Gan-
schelijk niet.
Sommige historieschrijvers beschou
wen dc geschiedenis als hun privaat
eigendomwaarin ze naar willekeur
mogen planten en snoeien. Voor de
Waarheid is daarin geen plaats.
door EDOUARD D'AUBRAN.
„Kinderen," had ik hun gezegd, „be
looft mij nu, heel zoet te zijn, en de
oude Catherine het niet lastigte maken."
„Waar gaat u heen, papa? U bent
zoo mooi aangekleed."
„Naar de begrafenis van den gene
raal, je weet wel. Je zult nu twee lange
uren alleen zijn. Gaat nu niet in den
tuin, blijft lief in mijn kamer en speelt
met de kegels, de soldaten, al wat
ge wilt. Als ge geen kattekwaad uitvoert,
en Catherine's rapport niet al te ongun
stig voor jelui uitvalt, dan staat er van
daag een dubbele portie vla op. Jeanne,
jij bent de oudste, u vertrouw ik dc
broertjes toe."
En Jeanne een klein moedertje -van
acht jaar, trotsch op haar post en op
mijn verhouwen, gaf me den handslag
Waut onverbiddelijk is de logica der feiten
gij liberaal waart eerst conservatief: ge zijt
nn misschien op 't kantje af radicaal: straks
zeilt ge in 't socialistische zog mee, om te
eindigen in een volkomen anarchisme. (Dat
kan niet anders; uw leer der geleidelijke
ontwikkeling drijft U vanzelf daartoe. Trou
wens, de hardloopers zijn U reeds voor:
adres aan Domela Nieuwenhuis.
En dan niet vóór Revolutie Eilieve, der
socialisten leer is immers ook grooteudeels
die der evolutie.
Gij zijt, o liberaal hierin 't met den socialist
eens. Wees maar eerlijk, ge zijt een nog
niet geheel ontpopte socialist, en dies ook
desnoods vóór revolutie. Dat immers leer.
aarde ook Man, de vader van 't socialisme.
Kom, kom, verkoop der goè gemeente nu
geen knollen voor citroenen. Voortgekomen
uit die groote revolutie, die God van Zijn
troon wilde smakken én den menseh er op
plaatsen, bedenkt ge,nog steeds dé dingen,
die der Revolutie zijm en zult gé ook niet
schromen met 't socialisme en anarchisme
in bond U nogmaals met geweld tegen de
ordonnantiën Gods te,'verzetten.
Christenen, waakf, tegen do verderfelijke
evolutieleer en tegen hen, die zo belijden
en toepassen.
Met zulke middelen heeft de chris
telijke" coalitje in 1901 haar meerder
heid bijeengegaard.
Natuurlijk vraagt men b. v. Dr. Kuy-
per, waarom hij zich anti-revolutionair
noemt, dan zal hij antwoorden, dat hij
zich met dc beginselen van de
Fransche Revolutie niet kan vereenigen
die volkssouverciniteit, huldigde, waar
tegenover hij „de souvereiniteit Gods"
stelt. Nu daar zou ook nog heel veel
over te zeggen zijn, maar het ligt bui
ten de Hjn vau dit artikel.
En zou men denzelfden Dr. Kuyper
vragen, of men het recht heeft, liberaal
of vrijzinnig te vertalen met revolutionair,
.rfan zou hij zich Btellig zeer voorzichtig
met een slag-om-den-arm-stijl aldus uit
drukken: in zoover zij (te weten de
liberalen of vrijzinnigen) zich niet tegen
dat revolutie-beginsel verklaren, zou
men hen als revolutionair kunnen aan
merken.
Maar dit is zeker: hij, de groote anti
revolutionair, zou het slechts over het
revolutic-b e g i n s e 1 hebben.
Wij merken terloops op, dat de Ne-
derlandsche liberalen (de liberale partij
alhier is eerst in het midden der vorige
eeuw, dus een halve eeuw n a de Frail
er op. dat alles zou worden opgevolgd
en dat zij voor de orde binnenshuis
borg bleef.
„Maar, papa," voegde zij er bij, ter
wijl zij mij den koppel omgespte, als
u het goedvindt, dat wij uit het raam
mochten kijkende begrafenisstoet
komt toch hier voorbijwe zouden
zoo gaarne de tamboers zien, de muziek,
de soldatenO, dat zou een heerlijk
pleizier zijn voor ons."
Nolens volens moest ik Catherine wel
last geven hen alle drie voor het raam
te zetten, als de stoet zou voorbijkomen.
Emile en Charly klapten in de handen
en sprongen van pleizier, alleen bij de
gedachte aan zulk een fraai gezicht.
„En ge weet, Catherine," zeide ik
tot mijn oude kindermeid, die hen thans
nog meer bedierf, dan zij het mij inder
tijd gedaan had, „de eerste die zich
verroert, wordt zonder genade doodge
schoten."
„Papa," smeekte Charly, daarna mag
ik toch een beetje op uw viool spelen?"
„En ik," riep Emilie, „ik zal het
kleintje van poes halen, het zuigt niet
meer, en dan de kluwensik zal
niets in wanorde maken
Amuseert u, kinderen, zoo goed als
ge kunt; maar maakt de viool niet ka
pot, doet het kleine poesje geen zeer,
en vooral vreest zoet, weest zoetDat
is al wat ik verlang."
Eninallerijlbegaf ik mij naardekazerne.
schc Revolutie ontstaan) al heel weinig
te maken hebben met de denkbeelden,
die Rou8sean een halve eeuw vroeger
neerschreef over volkssouvereiniteit.
Waaruit blijkt, dat dc liberalen dat
revolutie-beginsel huldigen?
Hebben b.v. de vrijzinnig-democraten
niet uitdrukkelijk in de toelichting van
hun Programs geschreven:
„De Vrijz.-Dem. Bond staat op den
bodem van onzen tegenwoordigen re-
geeringsvorm, zooals die in de Grond
wet is omschreven met rechten en ver
plichtingen van Kroon en Volk. Zijn
streven is niet gericht op verandering
in de verhouding tusschen die beide".
En al wat liberaal is, is het hiermede
eens.
Wij zullen dit thema hier echter niet
verder behandelen.
Over „beginselen" kan men vellen
vol schrijven zonder veel verder te komen.
Erger is het echter en ergelijk ook
dat de anti-revolutionaire organen in
1901 zich niet hebben ontzien, de libe
ralen voor te stellen, als revolutions!
ren, die klaar stonden met geweld
van wapenen op te treden tegen de
ordonnantiën Gods. Dat sloeg bij velenin!
„Wie niet anti-revolutionair is, zooals
wij, die is revolutionair" aldus was en
is de logica van den anti-revolutionair.
„Wie niet gelooft, zooals wij, is
ongeloovig, is ongodist is atheist, is god
loochenaar, is maar genoeg woor
den geciteerd uit het verkiezingswoor
denboek der anti-revolutionaire partij.
En zoo wordt door die partij het vuur
van fanatisme, van partijhaat aangeblazen
en aangewakkerd, daarbij in den ban
doende allen, die het calvinisme en zijn
toepassing op de staatkunde niet ver
staan, zooals de anti-revolutionairen het
opvatten. Wel mochten wij in het be
gin zeggen, dat mede door valsche
leuzen eene „christelijke" meerderheid
is ontstaan. En onder deze valsche leu
zen is wel een der meestergelijkedeze:
„liberaal en vrijzinnig is revo
lutionair."
Maar opgeroepen, om deze leuze waar
te maken, moest zelfs iemand als Dr.
Kuyper in de Tweede Kamer bakzeil
halen.
II
De lijkstaatsie trok onder de ramen
van mijn woning voorbij. Ik keek naar
boven en zag mijn drie krullebollen aan
het raam; achter hen de oude Cathe
rine, die haar rozekrans door de vin
gers liet glijden.
Jeanne en Emile zochten mij met de
oogen, maar zij konden mij niet ont
dekken in het mengelmoes van helmen
en uniformen, die allen helder in de
zon blonken en straalden.
Charly, het Benjaminnetje, de lieve
ling, die mij het dierbaarste op de we
reld gekost had, stond als een cupido
beeldje op mijn pianotabouret, en in
verrukking over het ongekende schouw
spel, dat zich voor zijn oogen ontrolde,
begeleidde hij het doffe geroffel der
trommen met zijn tien mollige vinger
tjes op de vensterruiten.
„Ze zijn allerliefst," zeide ik in mij-
zelven, „alles is goed."
De rouwplechtigheid duurde lang;
de bisschop kon het eind van zijn preek
niet vinden; en eerst tegen zeven uur
keerde ik naar huis terug.
„De kleinen hebben al wat honger,"
met deze woorden ontving mij de oude
Catherine, „maar ze zijn lief geweest
als engeltjes. Daarom heb ik ook de
vla klaargemaakt."
„Dat behoef je niet te zeggen; ik
rook het in de kerk al. Gij oudemede-
In den Franschen ministerraad deelde
de minister van Buitenl. Zaken Del-
cassé mede dat Rusland de regeering
heeft verwittigd dat het toestemming
geeft voor de publicatie van de verkla
ring van den Khedive van Egypte, die
in verband staat met het Fransch-Engel-
sche verdrag. Doordat Rusland de mo
gendheid is, die het eerst deze toestem
ming uitspreekt heeft men volgens
Delcassé een doorslaand bewijs in handen
voor de goede gezindheid van dat rijk.
Den minister werd opgedragen de [Rus
sische regeering den dank en vreugde
van de Franse! ie over te brengen.
Het verzoek om ontslag van Marchand
is aangenomen. Volgens de Temps heeft
de minister van oorlog den kolonel
vooraf het opperbevel aangeboden over
een regiment in het Oosten, waarvoor
deze echter bedankte. De held vanFas-
lioda is thans 41 jaar en de jongste offi
cier van zijn rang.
Een aardig erfenisje heeft de Britsche
chirurg Thompson, onlangs overleden,
nagelaten. Men zegt van ongeveer 3
inillioen gulden.
In den toestand van den vroegeren
minister-president van Frankrijk, Wal-
deck-Rousseau, die reeds geruimen tijd
lijdende is en de laatste dagen iets
beterde, is een ongunstige wending ge
komen. Er onstond een bloeding die
echter spoedig tot staan werd gebracht,
maar groote zwakte veroorzaakte. Direct
gevaar schijnt er evenwel niet te bestaan.
Te Frankfort is de verkiezing van
een lid van den Rijksdag op herstem
ming uitgeloopen tusschen Bassermann
(nat. lib.) en Braun (soc.-dem.) die resp.
11.738 en 11383 stemmen kregen. De
agrariër Jagwitz had er 2847. De keuze
van Bassermann schijnt verzekerd.
Uit Simla wordt gemeld, dat men
er over denkt meer troepen te zenden
naar Tibet, nu de Tibetancn offensief
gaan optreden en do tocht naar Lhassa
vaststaat.
In een mijn te Lerrin, in Illinois
(V. S.), zijn 50 vaten buskruit ontploft.
Op het oogenblik dat de ontploffing
plaats had, waren 325 dolvers aan het
plichtige, o, als ze u eens niet meer
hadden
„O, ze zullen me wel kunnen missen.
Maar als u aan tafel wilt gaan, de soep
staat gereed."
Hl
Er werd op de soep aangevallen, en
stil als muisjes aten ze haar op; de
kleine muisjes waren uitgehongerd.
Daarop kwam er visch, ook gedurende
dat gerecht bleef alles stil; dat was de
gewoonte bij on6, op de „vischdagen"
een angstige stilte in acht te nemen, se
dert Charly's ongeluk met die graat na
inelijk. Maar na de visch, dat was wat
anders.
De vragen vlogen heen en weer over
de tafel; en ik moest de kleine nieuws
gierigen een volledige beschrijving van
de lijkpleehtigheid geven, die ik zoo
juist had bijgewoond.
Ook niet do geringste bijzonderheid
mocht ik overslaan. Zij wilden alles
weten, alles, van het balsemen en kisten
tot de neerlaten van de kist in de groeve.
„Maar, lieve kinderen" zeide ik ten
slotte, „dat is toch niet voor jelui; we
willen nu over wat anders praten. Ge
kunt mij gelooven; ge hebt uit het raam
het mooiste ervan gezien."
„Maar, lieve papa, dat vinden we juist
zoo aardig."
„Nu, dan hebt ge een raren smaak.
Maar vertelt me toch liever, om ons
werk. Zes dooden zijn naar boven ge
bracht, 80 man zijn gewond. De overi
gen zijn, naar men vreest, onder de
puinhoopen begraven.
Op het bureau van de Secoio te Lis
sabon verscheen onlangs een soldaat
met zijn geweer in handen, die den
eenig aanwezigen redacteur van het blad
een verhaal deed Van een dubbelen móórd,
juist door hem begaan. Hij had twee
officieren door middel van geweerschoten
van het leven beroofd. Terwijl hij ver
telde hield de moordenaar voortdurend
zijn loopen op den krnnteinan gericht,
onder bedreiging af te trokken, ingeval
de redacteur mines maakte hem te vatten.
De soldaat werd ten slotte door de
gewaarschuwde politic gearresteerd.
De Oaulois kondigt het einde aan
van de Parijsche Journalistenschool, de
stichting, die onder Henry Foucquoera
invloed aanvankelijk 200 leerlingen telde.
Het algemeen bezwaar tegen de school
was, dat liet onderwijs er te theoretisch
was.
De Belgische sociaal-demokratische
afgevaardigde Gustave Defnet is te Na
men plotseling overleden.
Hij was een man nog in de kracht
van zijn leven, hoogstens een 45 jaar
oud. Vroeger typograaf, werd hij latei-
mederedacteur aan de Pouple. In 1894,
toen het algemeen kiesrecht was inge
voerd, koos Namen hem dadelijk tot
afgevaardigde en herkoos hem sinds dien
geregeld.
Eesige jaren lang wa6 hij ook wet
houder van St. Gilles, de belangrijke
Brusselsche voorstad.
Te Sevilla is zekere Alfred Dreyfus,
een Zwitser, in hechtenis genomen, om
dat men hem verdacht iets in zijn schild
te voeren tegen koning Alfonso. Hij is
echter voorloopig weer vrijgelaten.
De Amerikaansche gezant te Rio heeft
bericht gezonden dat de Brazilianen het
Engelsche stoomschip Mauaos aange
houden hebben dat 260 kisten met krijgs
voorraad aan boord had, bestemd voor
de Peruaansclie troepen in het gebied
dat Peru en Brazilië elkaar betwisten.
Vermoedelijk zal van Engelsche zijde
geprotesteerd worden, daar er geen
oorlogstoestand bestaat.
wat op te vroolijken, wat hebt jelui
dan toch in mijn afwezigheid uitgevoerd?"
„O papa" antwoordde Jeanne de
twee anderen hadden den mond vol vla,
„wij hebbeno, het waszoograp-
pig!wij hebben „begrafenis van den
generaal" gespeeld."
„Ik begrijp niet
„Met poes haar kleintje...."
„Wat bedoel je?"
We hebben het kleine poesje in uw
vioolkist gelegdop twee stoelen, met
kaarsen in het rondCharly heeft zijn
trommel genomen en heeft vooruitge-
marcheerdwe zijn door de kamer
getrokken, tot aan den houtkast in den
hoek.... en daar heeft Emile de kist be
graven."
„En toen...." voegde Charly er bij,
„zong Emile, omdat hij voor bisschop
speelde, en Jeanne sclireidde.... omdat
zij de vrouw van den generaal was...."
„Over de kist", ging nu Jeanne weer
voort, „hadden wij een handdoek uitge
spreiddaarop lagen uwe epauletten...."
„Mijn epau..."
„Uw daagsche, papa.... en dan twee
kransen mag ik alstublieft nog wat
vla
,En ik ook," vroeg Charly.
„En ik ook.... veel.... het heele bord
vol," riep Emile.
Ik bediende ze alle drie onder Cathe
rine s stralende blikken. Maar plotseling
werd ik ongerust. Ik hoorde poes, de
