TE KOOP
PENSION.
J. VAN GENDEREN,
VRAAG:
J A.J.v-Zalingen,}
„Kennis is Macht."
Advertentiën.
een MAGAZIJN in Sigaren, Tabak,
Koffie en Thee
ZIT- EN SLAAPKAMER (beneden)
- - CONFISEUR. - -
Californische Abrikozen j
Californische Perzikken P ^75
Californische Peren i
Tyroler vruchten au jus in flacons.
Spaansche Olijven in flacons.
Telephoon 104. Arnhemschestraat 35.
A,',lrl7èpuoón7oV.:5>" J. van Genderen.
gekomen is. Bijbouwen brengt altijd
groote kosten mede.
De Heer Ivleber. Onverstaanbaar.
De Voorzitter vindt het wensche-
lijk alle materialen thans te vereenigen
Sproeiwagens, karren, enz. Tonnen-
wagens en vuilniskarren kunnen niet
allen| geplaatst worden, daarom het
voorstel tot uitbreiding.
De Heer Veis Heyn vraagt of
het materieel buiten de beerkarren onder
dak kan gebracht worden
De Heer Visser kan de Heeren
nog mededeelen, dat het verstandiger
geweest ware den ouden boel aftobrcken.
Hij adviseert den post te voteeren. f950.
zal als maximum gebruikt worden.
De Heer Oost crv c e n heeft thans
tegen het voorstel geen bezwaar meer.
Het voorstel van B. en \V. wordt
daarna met algemeene stemmen aan
genomen.
Punt 7. Voorstel tot benoeming
van een tijdelijk buitengewoon lceraar
in geschiedenis aan het gymnasium
(aanbevolen de Ileer J. J Vermeulen).
Genoemde Heer wordt met alge
meene stemmen benoemd.
Punt 8. voorstel tot benoeming van
een tijdelijk buitengewoon leeraar in
natuurlijke historie aan het gymnasium
(aanbevolen Dr. H. F. Nierstrasz).
Genoemde Heer wordt met algemeene
stemmen benoemd.
Punt 9. Voorstel tot benoeming van
een vast leeraar in Nat. Historie aan
de H. B. S. (aanbevolen Dr. Th. Wee
vers), welke met algemeene stommen
wordt benoemd.
Punt. 10 voorstel tot benoeming van
een leeraar in de natuurkunde aan de
inrichtingen voor hooger-en middelbaar
onderwijs.
De Voorzitter deelt mede, dat het
advies van den Inspecteur van het Hooger
onderwijs nog niet is ingekomen.
Na ecne korte opmerking van den
Heer H|c y 1 i g e r s, geeft de V o o r-
zitter de verzekering, dat zoo spoedig
mogelijk in de vacature zal worden
voorzien.
Punt 11. Samenstelling van het stem
bureau voor de verkiezing van een lid
van den gemeenteraad in het 3e kies
district vacature Croockewit.)
Tot Voorzitter wordt gekozen Weth
Visser tot leden de raadsleden Kleber
en Plomp en tot plaatsvervangende le
den de Ileeren Jorissen, Ileyligcrs
van Blaricum en Verkerk.
Punt 12. Voorstel tot vaststelling van
jaarwedden van onderwijzend personeel
L. O. Z. h. st. Overeenkomstig besloten.
Niets meer aan de orde zijnde en
geen der leden het woord verlangende,
sluit de Voorzitter om kwart voor 3 dé
vergadering.
Blijkens een advertentie voorkomende
in de N. K. Ct. wordt door Burgemeester
en Wethouders van Amersfoort voor
1 October a.s. gevraagd, aanbieding voor
het leveren van een gashouder met
8000 M3 nuttigers inhoud.
Daar de nieuwe barak voor lijders
aan besmettelijke ziekte bij het Alde-
gonde ziekenhuis aan de Arnhemsche
straat gereed is, is de oude aan de
Koningstraat opgeheven. In de nieuwe
barak is plaats voor 12 lijders.
De paardenarts le klas L. J. van
Khiju van het 1 Kegiment Huzaren is
gedetacheerd bij het korps rijdende
artillerie, in garnizoen te Arnhem.
Aan het vergelijkend toelatingsexamen
voor de Kon. M. A. te Breda hebben
8 leerlingen der 5e klasse van de n.
B. S. alhier deelgenomen. Van hen
werden geplaatst: voor Infanterie hier
te lande: W. F. K. Bischoff van Heems
kerk, voor cavalerie hier te lande: P.
J. Iloogaert, voor artillerie hier te lande:
A. 11. Schimmel, A. C. F. van Kuvk
en V. A. baron Bentinck, voer genie
hier te lande: H. Riedel.
Aan het examen werd deelgenomen
door 125 candidaten voor 86 plaatsen.
De paardenarts 2e kl. W. Foluier,
van het 2e reg. veld.-art. te 's-Graveu-
hngc, "wordt 6 September gedetacheerd
bij het le reg. veld-art. te Amersfoort.
Bij kon. besluit is benoemd bij de
d. d. Schutterij alhier tot auditeur bij
den schuttersraad G. Dekker.
Bij Kon. Besluit zijn benoemd: tot
ridder in de orde van Oranje-Nassau
dr. A. II. C. van Driel, O. L. G. F.
Aberson eu de luit. ter zee le klasse
J. Albarda; tot ridder in de orde van
den Ncderlandsehen Leeuw de kolonel
H. F. D. Braams; tot officier in de orde
van Oranje-Nassau de luitenant kolonels
W. F. K. Bisschoff van Heemskerk en
II. G. J. Swaving.
De eeremedaille der orde van Oranje
Nassau in brons is toegekend aan P
de Bakker voorman-arbeider bij de N.
C. S. alhier.
Tot officier in de orde van Oranje
Nassau is benoemd de heer N, J.|Kol-
lowijn inspecteur bij het boschwezen
op Java en Madoera, chef der inrich
tingsbrigade.
De eandidaat van de Katli. en Anti-
rev. Kiesver. voor district 111 Herin
Kroes, architect alhier,
De heer A. Wcremëus-Buning, gaat
Amersfoort metterwoon verlaten. Hoewel
nog betrekkelijk kort hier ter stede
gevestigd, had deze beminnelijke man
zich hier reeds tal van vrienden verwor
ven onder allerlei kringen. Door zijn
vertrek heeft hij tevens opgehouden
Bestuurslid van 't Nutsdepartement te
zijn, een functie waarvoor de gerouti
neerde Nutslczer geknipt was. De heer
Buning „las" niet meer in de laatste
jaren. Alleen hier ter stede heeft hij 't
verleden jaar nog gedaan en voor een
uitermate daakbaar publiek. De Heei
Buning verstaat uitnemend de kunst
om de eenvoudigen inêe te sleepen en
mee te doen gevoelen, wat er in zijn
eigen eerlijk hart omgaat. Gok voor 't
Nut is zijn vertrek een verlies. Moge
hij in 't buitenland zijn doel bereiken
en tevens over eenige jaren verjongden
versterkt weer tot ons komen!
Hen verdienstelijk stadgenoot.
De dag van morgen zal een gedenk
waardige dag zijn voor den heer A. M.
Kollewijn Nzn., leeraar aan het Gymna
sium alhier, omdat het dan vijftig
jaren geleden zal zijn, dat. genoemde
lieer in onze gemeente zijn werkzaam
heid bij het onderwijs aanving, gedurende
welken tijd hij onafgebroken in verschil
lende betrekkingen alhier zich nuttig
heeft weten te maken voor de ingezetenen
en voor zoovelen buiten onze gemeente
die de opvoeding hunner kinderen aan
hem hadden toevertrouwd.
Den „ouden heer" Kollewijn, wie
kent hem niet? den groenen grijsaard,
niet levendigen oogopslag en veerkrach-
tigen tred, die dag aan dag met onver
flauwde opgewektheid zijn taak bij het
onderwijs blijft vervullenwiens hart zóó
jong is gebleven, niettegenstaande alle
wederwaardigheden en teleurstellingen
des levens, welke ook hem niet bespaard
zijn geweest! omdat het altijd warm
geklopt heeft voor de jeugd en hare
belangen.
Zijnverdifnsten ook buiten degemeente,
zijn vele geweest.
Als geschiedkundige en opvoed
kundige, mede door zijn letterkundige
werken op dat gebied, heeft zijn naam
een door het gehcele land erkenden
goeden klank verkregen. Doch vooral
als onderwijsman heeft hij zeer velen
aan zich verplicht door zijn leiding en
steun. Zijn leerlingen strekken zich uit
over drie geslachten, vader, zoon en
kleinzoon.
Gaan wij terug tot omstreeks 1850,
toen door de aanwezigheid van het gar
nizoen en de Arrondissements-Rechtbank
de gemeente zich begon uit te breiden
en zij door den grooten handel in tabak
en de talrijke handweverijen in een tot
dusve rre nooit gekenden bloei verkeerde
toen bleek dat meer en meer de behoefte
zich deed gevoelen aan eene inrichting
'van meer uitgebreid onderwijs, waar
jongelieden uit den beschaafden stand
konden opgeleid worden tot verschillende
examina, voor Breda, Nieuwediep, de
Veeartsenijschool, enz.
Op dien grond werd in 1854 een
Instituut opgericht door den heer A. M.
Kollewijn Nzn., tot dien tijd leeraar aan
de Latijnsch School te Assen, onder
genot van een jaarlijksch subsidie van
f 600 uit de kas der gemeente. Fr wa
ren, behalve ten hoogste 12 kostleerlin
gen, gemiddeld 40 externes die, tegen
betaling van 80 gulden schoolgeld, de
lessen der inrichting volgden. Het onder
wijs omvatte alle vakken vcreischtvoor
bovengenoemde examens; dat in de
wiskunde sloot zelfs de bolvormige drie
hoeksmeting in, terwijl dat in de letter
kundige vakken een omvang had, die
voor dien tijd zeer uitgebreid
genoemd mocht worden.
Deze school verwierf spoedig groote
vermaardheid, tengevolge van hare gun
stige resultaten bij de vergelijkende
examens, en talrijk zijn hare oud-leerlin
gen, die gewichtige betrekkingen in
's Lands dienst bekleed hebben, of nog
bekleeden.
Met het oog op haren toenemenden bloei,
en bij de vermeerdering van liet aan
tal interne leerlingen werd de steun
dien de gemeente aan deze school ver
strekte, verminderd tot 400 gulden per
jaar, eene bezuiniging intussclien, die
voor de levenskracht der inrichting het
bewijs leverde.
Bedoelde school van den heer Kolle
wijn is de voorloopster der Hoogere
Burgerschool gewéést, en toen deze op
gericht werd benoemde de Raad der
Gemeente den lieer Kollewijn den 27
Juli 1871 daaraan tot leeraar in de
Geschiedenis er. de Aardrijkskunde.
Gedurende twaalf jaren w ijdde de lieer
Kollewijn zijn beste krachten aan de
inrichting, ook een jaar als waarnemend
directeur. In October 1883 ging hij als
leeraar naar het Gymnasium over, waaraan
hij sedert werkzaam bleef. Aan de Rijks
normaallessen alhier wijdt hij nog steeds
zijn krachten.
Als lid der samenleving en als inge
zetene onzer gemeente heeft de heer
Kollewijn zich in verschillende Commis
sion verdienstelijk gemaakt. En nóg altijd,
etuige zijn werkzaamheid als Voorzitter
van het Symphonieorkest Jubal, het
gewichtig aandeel door hem genomen in
de opgraving der Amersfoortsche
Kei, in de onthulling aan het monument
te Barneveld, ter eerc van Jan van
8ch affelaur, enz.
Met jeugdigen strijdlust heeft hij on
langs blijkens zijn artikelen in een der
plaatselijke bladen, zijn denkbeelden
verdedigd over de juiste waardeering
der verdiensten van Joliau van Olden-
barncveld. In één woord, geen zaak
hetzij van algemeen of van plaatselijk
belang, is in de laatste halve eeuw aan
de orde geweest, of de heer Kollewijn
heeft er levendig aan deelgenomen.
Inderdaad, zoo iemand mag met
recht een verdienstelijk burger genoemd
worden.
Met deze enkele regels wenschen wij
den heer Kollewijn onze oprechte hulde
te brengen vooral wat hij ten nutte van
het algemeen heeft gedaan, en hem geluk
te wenschen met zijn gouden feest en de
hoop uit te spreken dat hij nog menig
jaar, in voorspoed en gezondheid, ons
allen ten voorbeeld, in ons midden moge
blijven.
Ons wordt het volgende toegezonden,
hetwelk we gaarne in ons blad opnemen.
Dit spreekwoord viel me in, toen ik
de heropening van „Ons Huis* in de
krant zag aangekondigd en daarmee die
der cursussen. Er zijn inenschon die in
de eerste jaren van het bestaan van
„Ons Huis" niet wisten, wat die cur
sussen beteekenden; meermalen moest
do verklaring er van gegeven worden
Nu geloof ik wel te kunnen zoggen dat
de inwoners en inwoonsters van Amers
foort begrijpen, wat er met cursussen
wordt bedoeld; vooral door de onder
vinding weten zij dit.
Toch is het wel merkwaardig, dat het
mannelijk geslacht er meer begrip van
had dan het vrouwelijke en ik meen
dit te moeten toeschrijven aan de meer
dere gelegenheid die er altijd voor de
jongens is geweest om zich na het be
zoek der lagere school te blijven be
kwamen, voornamelijk in de richting van
het vak, dat zij zich hadden gekozen.
Zij bemerkten daarbij al spoedig dat de
inspanning die zij zich getroostten om
bijv. op de burgeravondschool de lessen
trouw te volgen, het resultaat meebracht,
dat zij voor hun vak meer bekwaam
werden en hun meerdere ontwikkeling
hun vergunde een ruimeren blik te krij
gen voGr de eisehen en daaraan ver
bonden verplichtingen, gevolgd door
meerdere belooning. Het gold dus hun
eigen belang te bevorderen; als men dat
inziet, is men al een goed eind op weg
om daaraan zijn beste krachten te wijden.
Zoo zijn dan ook de teekencursussen
van Ons Huis vrij geregeld door een
groot aantal jongens bezocht, die dooi
de een of andere omstandigheid ver
hinderd waren van de burgeravondschool
gebruik te maken en komen er een
paar van hen zelfs midden in den win
ter meer dan een uur ver om zich ver
der te bekwamen.
Wat de meisjes betreft, 't is alsof ze
er minder begrip van hebben, hoe noo-
dig ook voor hen degelijke kennis is,
als zij zich voor een of andere betrek
king aanbieden. Dat komt waarschijnlijk,
omdat de goede opleiding voor hen hier
nog niet te krijgen is. Zij leeren bij
ïocder thuis helpen, maar moeder ver
geet te dikwijls, dat de meisjes in ge
heel andere huishoudens komen dan zij
gewend zijn; zijn de meisjes nu gewend
het werk, dat hen wordt opgedragen,
keurig te volbrengen, kunnen zij hun
goed netjes in orde houden, dan zullen
er altijd wel huisvrouwen zijn, die hen
tegen matig loon, de verdere kennis
willen bijbrengen; de meisjes kunnen
dan langzamerhand opklimmen en meer
gaan verdienen. Zijn die eerste gronden
echter niet gelegd, maar komt een meisje
in een dienst met veel eisehen (ik noem
bijv. loon van f 1.per week niet vol
len kost van ,s morgens 9 uur tot on
geveer half acht 's avonds zeer goed
voor een persoontje van 14 a 16 jaar)
maar zorgt moeder dan niet, dat zij er
helder en knap uitziet of is zij lui en
onverschillig voor haar werk, terwijl zij
toch nog aanspraak maakt op een ge
deelte van het verval en de noodige ex
traatjes, terwijl naaien, mazen en stop
pen er maar heel even mee door kan,
dan zou ik die moeders en die meisjes
wel eens toe willen roepen: laat hen
toch leeren waartoe zij in de gelegen
heid zijn en denk niet dat het voldoende
is als zij zoo in 't ruwe weg hun goed
wat bijeen houden! Er zijn knappe meis
jes, die op de lagere school heel aardig
hebben geleerd, maar laat hen nog wat
voortgaan er mee; een paar uur in do
week 's avonds bij een uitstekende leer-
ares brengt ze zooveel verder, ook om
dat ze haar belang beter gaau begrijpen.
De bazen eisehen met recht van hun
knechts dat zij de noodige bekwaamheid
bezitten, wil een werk hun toevertrouwd
kunnen worden; zoo gaat het ook met
de "huisvrouwen. Men mag zeggen dat
het hard is, als men een meisje van al
les heeft geleerd, maar niet veel kan
betalen en zij gaat dan hooger op om
meer te verdienen, dat ligt eenmaal in
's werelds loop. Het zou zoor klein
geestig eu egoïst zijn om zich daarom
te onttrekken aan de moreele verplich
ting mede te werken aan de opvoeding
van iemand,- waar men mee in contact
komt. Toch zijn er velen die zich hier
van afmaken, 't zij uit luiheid of slecht
begrepen klasse-belaag. Daarom meisjes
die uw eigen weg moet gaan, zorg zelf
voor uw ontwikkeling en bezoekt de
cursussen van „Ons Huis".
Ingezonden.
(Buiten verantwoordelijkheid derredactie)
Geachte Redaktie!
Mogen ook w ij een plaatsje verzoeken
in uwe kolommen naar aanleiding van
een ingezonden artikel van „eenige amb
tenaren der II. IJ. 8. M."
De beweringen van de heeren kiui
nen wc voor Notificatie aannemen, uit
genomen een paar zinsneden.
Dat eenige ambtenaren het opnemen
voor hun „patroon" (lees: patrones) ach
ten wij braaf en zeer prijzenswaardig
De ouden .zeiden:
„Wiens brood men eet, wiens woord
men spreekt"!
En dan ten slotte die grappige be
rekening!!
Ja, als die calculatie juist ware, dan
zou 't heel dom zijn van de winkeliers,
om die f 20.UU0, die ze zoo maandelijks
als 't ware maar te verdeden hadden,
prijs te geven. Hebben de heeren bij
dat 500 tal spoorweg-personeel ook hen
gerekend, die lid zijn of.... waren (want
de pressie om over te gaan is groot)
van de coöperatieve winkelvereeniging
„Ons voordeel",opgericht indertijd, hoofd
zakelijk door Spoorweg-beam b ten?
Kooplieden maken een groot verschil
tusschen tellen en rekenen. En dereke
ning van die maandelijks w ederkeerende
20 mille, gelijkt op de rekening van
Jan Kallebas; twaalf en acht is twintig
nul ik höu er 't witgcld, de centen
zijn voor moeder!
■In de courant-artikelen, welke ver
schijnen van de zijde der spoorheeren
is iets, dat onwillekeurig doet deuken
aan de definitie, die een scholier gaf van
een kreeft. Hij beweerde, dat een kreeft
een rood insect is en achteruitloopt. De
leeraar vond dit antwoord zeer juist;
alleenlijk wenBchte hij er op te wijzen,
dat een levende kreeft niet rood en niet
een insect is, en nimmer achteruitloopt.
Voor 't overige gaf hij den leerling een
pluimpje voor zijne keurige omschrijving.
In die artikelen wordt, mogelijk on
wetend, de zaak niet juist voorgesteld.
De strijd is niet tegen de Coöpe-
r a ti e've-Y ereeni ging; de strijd is
zelfs niet tegen een onderdeel
daarvan: d e verbruiks-iiistelling
de strijd is a 11 en en uitslui
tend gericht tegen den driele
dig en steun, die de directie van de
II. IJ. 8. M. aan dieverbruiksinstolling
geeft, waardoor die instelling vóórsprou
gen krijgt, tegenover de handelaren in
verbruiks-artikelen.
Steeds wordt beweerd dat de Coöpe
ratieve Vereeniging, waarvan zooals
gezegd, de verbruiksinstclling slechts een
onderdeel is, uit en door het spoor-pcr-
soneel is opgericht. Dit is in zooverre
juist, wanneer Leden van den Raad van
administratie, directeuren der 11. IJ. 8. M.
en dergelijke heeren zich zelf rekenen
tot liet personeel te belmoren.
't Wil ons voorkomen, dat dit tot
begripsverwarri ig aanleiding geeft, want
wanneer er van spoorweg-personeel
gesproken wordt, denkt ieder wel in de
laatste plaats aan genoemde functio
narissen.
Met betuiging van hoogachting en
dank voor de verleende gastvrijheid,
geachte Redactie, blijven wij gaarne
Eenige Winkeliers.
Burgerlijken Stand.
van 27 tot 31 Augustus 1904.
GEBOREN} Albertus zvan II. van
Yeen en C Gijtenbeek; Helena Elisabeth,
d. van A. C. C. Planijc en M. D. Slot
boom; Wilhelmina, d. van Gerritzen en
A. Bouman; Eranciscus Antonius Joseph,
z. v. H. M.Yerhey en A. van Nimwegen.
Willem Gerardus z. v W. Wijnands
en G. Lanirechts.
OYEIiLEDEN: Gerrit Koenen, oud 3
weken. Petrus L. Susijn, oud 40 jaren
Martinus G. J. van Hal, oud 11 dagen;
Coenraad W. J. Koops, oud Bjaven.
De Heer en Mevrouw J. J.
VAN DER ELST-Steen betuigen
hunnen dank voor de bewijzen van
deelneming ondervonden bij het over
lijden hunner moeder.
Amersfoort31 Augustus 1904.
in de provincie Utrecht.
Franco brieven onder letter L.1I, bureau
van dit blad.
Gevraagd in een stil gezin, in de
buitenwijken, voor een BEJAARDE
DAME
■net gebruik van tuin.
Brieven onder letter 8, bureau van
dit blad.
JLangcstr. liock Varkcusm.^
Neemt eens proef met onder-
S staande nieuwe soorten Koekjes.
Washingtons 12 ct. per ons zeer
Boter b&tons 12 licht,
2 Augustijnen 10
9 Briquetten 10 V
JBatons-Russes 12
Rotsjes (gevulde schuim- 20 ct p.ons^
Weencr Desseit, 16 ct. per ons.
le HAGGI ou. te krulden, iu flacon*.
3e MAVGI SOKIMCX, iu tabletten.
Se M At» til CONSOMMÉ, in CnpNiile».
Onmisbaar in iedere keuken (o)Onmisbaar in iedere keuken
