Allerlei. Stadsnieuws. In hot clorieale België, thans natuur lijk voor onze regecring een ideaalstaat (hot* verklaart men anders de voorliefde van onzen Premier voor Brussel) bestaan nog vreemde toestanden. Zoo heersclit op 't oogenblik te Mal- degheui een lievige ruzie tusschcn de meerderficid van den raad, die de oude dorpskerk wil afbreken, en de minder- reid die haar wil behouden en restau- liceren, deels om haar schilderachtigheid, deels uit een zuinigheidsoogpunt. Het hoofd dor oppositie heeft nu een eigen aardige wraak genomen. Er is daar n.l. geen raadhuis, en de vergaderingen der vroede vaderen" hadden tot nog toe altijd plaats in een kamer, dool'genoem den oppositieman tot dat doel welwil- willend en gratis afgestaan. Deze heeft nu de deur van de kamer laten dicht- metselen, zoodat de raad „op straat slaat". De raad heeft nu maar te kiezen of te declen, een eigen raadhuis te houwen of de oude kerk rest'aurecren. Wellicht echter zal de regeering hem wel opdragen beide te doen, zoodat 't met recht „een koopje" wordt voor de Maldeghemcrs. Ja, de regeering of de wet kan iemand soms 't leven zuur maken. Een stuk bewijs hiervan vinden we voor de zooveelste maal in een klacht van een moeder over dc Leerplichtwet. E> n Schoolhoofd te Harderwijk ont ving n.l. dezer dagen de volgenden brief: - „Meester Liey eb ik niet tens ge „houwen als doorge breken zoouw als „gijj kunt on der zoeken maar buten „dien tog kwelgcn op de weerïrelt al „is het maar door de Meessters." In „verstaanbaar" Ncderlandsch zou dit briefje luiden als volgt: „Meester!" Lies heb it niet thuis ge houden dan om gebreken, zooals gij kunt onderzoeken. Maar buitendien, het zijn slechts kwellingen, wat wij op deze wereld ondervinden, al zouden ze ons ook maar door de onderwijzers worden aangedaan." Blijkbaar weet dc goede vrouw niet, dat die geminachte „meesters" ook slechts op bevel, en wel naar de Leer plichtwet handelen, als zij een onder zoek instellen naar de gegrondheid van dc redenen van verzuim. Maar, dat zul je altijd zien, „ondank is 's werelds loon." Dat dacht blijkbaar eer Parijsch ge neesheer, Dr. Rodin ook, die zijn pa- tienten wil genezen, door ze boven de wereld te verheffen. Hij past n.l. op zijn patiënten, \ooral de tuberculeuzen en de zenuwlijders de „luchtballonkuur" toe. Hij verwacht meer van de ballon, dan van liet verblijf in hooggelegen plaatsen, daargelaten nog de yeel ge ringcre kosten voor de patiënten. Boven dien vermijdt men de zoo veel voorko mende bergzickte, die meestal ontstaat door de groote inspanning van bergtoch ten in het hooge klimaat. De luc itverdunning is bij ballon-op stijging echter pas op 4000 M. te vrec- zcn. Proeven hebben getoond, dat de patient in een ballon 50 pcrc. meer zuurstof gebruikt dan op de aarde, dat dc longen meer dan tweemaal zooveel lucht kunnen bevatten en dat de adem haling zich naar gelang vandehoogtetwee- of driemaal in de minuut versnelt. Ook na de neerdaling houden deze gunstige resultaten stand. Het spreekt van zelf, dat Dr. Rodin hij zijn proeven bijna uitsluitend vaste ballons gebruikt. Anders mochten zijn patiënten soms eens niet terugkomen, evenmin als de buitenman op den Dam. Deze buitenman 11.I. die door een vriend in Amsterdam werd rondgeleid, zei, toen zij op den Dam waren: 'k Heb al zooveel gehoord van de zei Margareta; en de dikke man lachte en zei „Nu, goeden nacht en een ge lukkig kerstfeest voor je allen." En ze gingen naar buiten in de sneeuw. Wel, wel, wie had dat nu gedacht zei Juffrouw Wormley. Ik zou wel eens willen weten, hoe hij ontsnapt is. Zou je denken, Margareta, dat hij hier zal komen V" „Nu die mcnschen hem op 't spoor zijn, hoop ik van niet," zei Margareta. -ïk hoop dat hij een heel eind uit de huurt zal zijn, ofschoon ik hem graag terug zou zien, al was 't maar voor een oogenblik, alleen om hem te zeggen, dat ik hem geen kwaad hart toe draag. Nu, kinderen het is tijd om naar bed te gaan. Wat ben jullie van avond rijk Je kan den hec(en nacht droomen, wat 'je met die penny's zult doen." „Mogen we ze heelemaal voor ons zelf houden, Möëder?" vroeg Jan. -Ja, 't is Kerstmis en ze zijn van juliie „Ik zal nu ook weggaan, Margareta," zei Juffrouw Wormley. „Ik beloofde nog eens bij Juffrouw Beatty van avond te komen. Ze is heel zwak en een geestigheid der Amsterdamsche straat jongens, maar 'k heb er nog nooit iets van gemerkt. Dat kan gebeuren. Daar staat een schoenpoetser, spreek hem eens aan. Dé buitenman liep op den jongen toe en zei: Zeg eens, jongen, ik wou graag iuu\r 't Leidsche plein. De jongen nam een beschermend air aan, toen hij antwoordde: In orde, ouwe jongen, ga gerust je gang, maar niet te lang uitblijven hoor. PKO(LAMATlE. Mij is de vereerende opdracht ver strekt, namens Ilare .Majesteit de Konin gin-Moeder aan allen in deze Gemeente, die, op welke wijze ook, bewijzen gaven van liefde en trouw, door deelname aan het Huldeblijk bij gelegenheid van Harer Majesteits 25-jarig verblijf in Nederland, daarvoor openlijk hartgrondig dank te zeggen. Van deze taak ineen ik mij niet boter te kunnen kwijten dan door den inhoud van het ontvangen schrijven van onze geliefde Vorstin in zijn geheel openbaar te maken. Het luidt als volgt: WelEdclGcstrenge Heer, Noor weinige dagen mocht ik het geschenk ontvangen, door het Neder- landsche Volk voor mij bijeengebracht als een Huldeblijk Gij gelegenheid van mijn 25-jarig verblijf in Neder land. De grootte van dit geschenk heeft mij verrast en verblijd. Verrast, om dat ik nimmer had kunnen verwach ten, dat van alle zijden en door alle standen aan dit Huldeblijk zoude wor den deelgenomen. Verblijd, omdat de aard van het geschenk mij gelegenheid geeft de Stichting Oranje-Nassau's Oord, welke mij zoozeer ter harte gaat, meer nog dan tot heden toegankelijk te kun nen stellen voor minder \ermogenden. Ik waardeer, meer clan door mij 111 woorden kan worden uitgedrukt, de gevoelens van liefde welke het Neder- landsche Volk mij toedraagt, en op recht dankbaar ben ik voor al hot goede, dat ik in Nederland heb gevonden. Het is mij ccne ware behoefte allen te danken, die hebben medegewerkt en bijgedragen aan de hulde mij in den aanvang van liet afgcloopen jaar ge bracht. Slechts zeer weinigen heb ik persoonlijk mijn dank kunnen be tuigen; daarom wend ik mij tot U WelEcielGestrenge met het verzoek, namens mij aan allen in Uwe Gemeente, die op welke wijze ook, mij bewijzen gaven van liefde en trouw, daarvoor openlijk hartgrondig dank te zeggen. Moge voor het Vaderland, dat mij zoo lief is, en voor het Nedcrlandsche Volk, waaraan ik mij innig voel ver knocht, en dat ik in de 25 jaren die ik doorbracht in zijn midden steeds meer heb leeren liefhebben en hoog achten, onder Gods zegen ecne geluk kige toekomst zijn weggelegd. EMMA. 's-Gravenhage, 7 Januari 1905. De Burgemeester van Amersfoort, NVU1J TIERS. Amersfoort, 9 Januari 1905. Krachtens art. 38 der wet van 17 Aug. 1<S78 is aan den heer G. J. Boode vroeger onderwijzer alhier een pensioen verleend van f 338. De maandvergadering van „Handel en Nijverheid" wordt Donderdagavond in dc Zwaan gehouden. Aan de orde komt dan liet rapport inzake de coö peratie „Voor allen der II. IJ S. M praatje zal haar wel goed doen." E11 dc oude juffrouw deed haar doek 0111 en sokken aan voor dc sneeuw en strom pelde wreg 0111 het nieuws van Jim's ontvluchting overal rond te bazuinen. ,,Nu, Meg, klein vrouwtje zeg je ge bedje hier bij het vuur op, want 't is boven zoo koud," zei Margareta. E11 kleine Meg, met ecu penny in lederen hand en haar oogen angstig op haar pop gevestigd, die haar moeder haar af had genomen, knielde neer en zei „Lieve God, zegen moesje en paatje en Vain en Jack en Meg en iedereen, Amen De gebedjes der jongens waren iets langer. Broer Jan bad in 't bijzonder voor dc gevers der penny's, maar sloot Juffrouw NYormley uit van den algc- mecnen zegen „behalve Juffrouw Worm ley, omdat ik niet van haar houd/1 Dc moeder wees hom vriendelijk terecht, maai vond het niet wcnschelijk hierover door te praten, toen de jongen haar plotseling vroeg: „Houdt u dan van haar, Moesje Slot volgt.) Tu plaats van den heer Bongers uit Baarn die wegens ziekte ontslag heeft genomen, is als onderwijzer in de Na tuurkunde aan de Rijks-Normaallessen alhier, benoemd de heer O. Büssema- ker, hoofd der school te Soest. In dc zitting der arrondissements rechtbank te Utrecht van Maandag wer den de volgende uitspraken gedaan: J. S. 18 jbankwerker, P. J. V. 17 j., schildersknecht, W B. 18 j., siga renmaker, wonende te Amersfoort, bckl van diefstal in vereeniging van schoe nen, 110. 3 medeplichtigheid daaraan, vrijgesproken. A. van S. 49 j., Amersfoort bckl. van bcleediging \an den agent van politie J. D. te Amersfoort veroordeeld tot 14 dagen gevangenisstraf. Maandag 16 Januari komen aan liet telegraafkantoor alhier 3 jongens tus schcn do 14 en 19 jaar in dienst, uit sluitend voor het bestellen van telegram men. De bestellers, tot nog toe daar mee belast komen dan in den postdinst, zoo dat deze dan tevens kan worden uit gebreid, maar speciaal wat betreft de vierde en vijfde bestelling. Waarschijn lijk zullen dus de buitenwijken hier van profiteeren. Dc feestavond, welke de Toynbce- vereeniging „Ons Huis" Zondag gaf in Amicitia mag uitstekend geslaagd heeten. De zaal w as flink bezet en er heerschte een prettige, aangename stemming. De Ensemble-klasse van de Muziek school, onder de degelijke leiding van den heer G. K. G. van Aken, gaf als altijd mooie "muziek te hooren, terwijl de voordrachten en het tooneelstukje „Papa gaf permissie" meermalen de lachspieren in beweging brachten. De vereeniging van ruim 80 dames hier ter stede wélke zich ten doel stelt het verschaffen van versterkende midde len aan onvermogende zieken en zwak ken, verstrekte in het afgcloopen jaar aan gemiddeld 10 patiënten per week: 1512 eieren en 0130 L. melk. Bij de Keizer Ferdinand Noorder Spoorweg Maatschappij bestaat evenals bij dc II. IJ. S. M. een magazijn van levensmiddelen, waarvan 12500 families gebruik maken. Door de duurte der levensmiddelen was ook deze coöpera tieve Yeréeniging genoodzaakt dc prijzen uict lo°/0 te verhoogen. Zoodra nu de verhooging der prijzen aan het personeel bekend gemaakt was, werd een commis sie benoemd om den lieer President te verzoeken indien eenigzins mogelijk dc prijzen der levensmiddelen niet te verhoogen. Bij het onderzoek dat door den President dor Maatschappij gelast werd, werd geconstateerd dat de raad van toezicht op de levensniiddelmaga- zijnen verzuimd had bij hot vaststellen der verliooging van 15°/0, rekening té houden met de Steuer-Rückvergütung welke door het Rijk verleend wordt. De raad van toezicht was 1111 in de gelegen heid de verhooging tot l°jn terug te brengen en om nu ook de prijzen met deze 4° 0 niet te moeten verhoogen werd door de Directie een belangrijke subsidie gegeven. Met ingang van 1 Jan. is de toepas sing van het militair tarief uitgebreid tot het personeel der La n d w e e r, dat zich onder de wapenen bevindt d. w z. 1zoolang het zich in werkelijken dienst bij eene afdeeling van de Landweer of bij een der korpsen van liet Leger bevindt; 2. gedurende den tijd, dien het onder zoek van de verlofgangers duurt; 3. in het algemeen, wanneer het in uniform is gekleed. 1 let personeel der Landweer kan alleen dan volgens liet Militair tarief worden vervoerd: 1. Wanneer het voor ls Rijks rekening reist en dus voorzien is van een Dienst order of vervoerd wordt op vervoerbe- wijzen. 2. voor zooverre de onderofficieren en liet minder personeel der Landweer betreft wanneer zij niet in diénst reizen, doch zijn voorzien van een behoorlijken verlofpas of van een peniiissiebiljet en bovendien in uniform gekleed is. Door ccnige dames en hecren, leden van verschillende dilcttantcnvereenigin- gen hier ter stede wordt eene uitvoering voorbereid welke in het laatst van Fe bruari iu de groote zaal van „Amicitia" zal plaats vinden. Tiet batig saldo van deze uitvoering wordt in de kas der vereeniging „Liefdadigheid" gestort ter wijl een desbetreffende inteekenlijst, waarop bijzonderheden zijn vermeld, de zer dagen bij de ingezetenen zal circu- leercn. Wij twijfelen geenszins of deze uit voering zal voor de zoo nuttig werkende vereeniging „Liefdadigheid" liet gc- vvenschte succes hebben te meer daar een blik in het voorloopig programma ons de ovei tuiging schonk dat men zich een bezoek aan. „Amicitia" dien avond niet zal beklagen. Donderdagavond werd in het hotel „de la Promenade" te Baarn de jaarverga dering van de Centrale Antirevolutionaire kiesvereeniging „Nederland en Oranje" in liet hoofdkiesdistrict Amersfoort ge houden. Nadat dc voorzitter Ds. A. M. Donner de vergadering had geopend, werden de verslagen van secretaris en penningmeester gelezen, die tot enkele opme.kingen aanleiding gaven. Het aftredende bestuurslid, de heer J. van Zanten van Zeisl, werd met alge- nieene stemmen op 1 na als zoodanig herkozen. Tot afgevaardigde naar de Deputatenvergadering werd gekozen Ds. A M. Donner en tot secundus de heer L. Onvlee. Hierop werden nog eenige besprekingen gehouden over de a.s. ver kiezing voor de Tweede Kanier. Besloten werd dc candidaatstelling uit te stellen tot na de Deputatenvergadering. Toen de agenda was afgehandeld werd de vergadering door den voorzitter gesloten, waarna Ds. Teerink hier, met dankzeg ging eindigde. De kapt. J. van Toorenenbergcn, vroeger alhier, thans van liet 7c reg. inf., is aangewezen om van af 15 dezer een taktischen cursus te volgen bij den staf der le diy. inf. te 's-Gravenhage. Zaterdagavond 7 dezer werd aan de halte Brandenböscli bij Euurlo dc hoofd conducteur der II. IJ. 8. M. O. J. Ties- sen door den sneltrein no. 238 aange reden, met liet ongelukkig gevolg dat de dood onmiddellijk is ingetreden. Nie mand heeft gezien hoe het gebeurd is. Tiessen vertrok 0111 7\j2 uur 11. 111. uit Amersfoort ten einde een goederentrein van Winterswijk naar Amersfoort te be geleiden. De getroffene was een zeer oppassend en verdienstelijk ambtenaar die bij de superieuren en collega's zeer geacht was. Het was voor den Heer II. Krapels geen gemakkelijke opdracht om dit treurige ongeval aan zijn we duwe te moeten meededen. Dr. Morren en een kapelaan waren zoo beleefd den Heer Krapels hierbij te vergezellen. Hedenmiddag werd het slachtoffer onder toeloop van tal van belangstel lenden, begraven. Een aantal kransen dekten de kist. Aan de geopende groeve herdacht de chef, de lieer Krapcis in eenige gevoelvolle woorden den zoo droevig omgekomen trouwe, nauwgezetten amb tenaar. Vrijdagavond sprak in de Kroon voor de A-nti-revolutionaire propaganda Club „Cr r 0 e 11 van P r i n s t e r e r" in een openbare vergadering Ds. Yunderink van Hoogeveen. over liet onderwerp De overheid en het arbeidersvraagstuk. Spreker begon met de zoo uitgebreide stof aanzienlijk te beperken door niet te zullen spreken over het zedelijke leven maar te blijven bij de economische zijde van hot vraagstuk, zonder evenwel een scheiding tc willen maken alsof dit twee geheel afzonderlijke zaken zijn. Maar men kan onderscheiden, ook daar waar men niet wenscht tc .scheiden. Wat heeft de overheid op liet terrein van den arbeid te doen Onthouden of is ook daar haar taak aangewezen Zoo ja, hoe moet dan naar ons a. r. beginsel de overheid staan tegenover de sociale kwestie. 't Is noodig dit eens te bespreken, vooral voor die arbeiders, die zoo licht meegesleept worden en een houvast noodig hebben. Er wordt zooveel ge speculeerd op een Ezau's natuur onder onze mannen. De spreker gaat 1111 11a de verhouding tusschen overheid en arbeid in de ver schillende perioden der Historie. I11 't midden der 18e eeuw kwam op ccn verheerlijking van liet verleden en mannen als Rousseau, Montesquieu e.a. idealiseerden een natuurtoestand, waar heen zij terug wilden. Laatstgenoemde legde in zijn „L'esprit des lois" de kiem voor dc liberale school van Adam Smith en Ricardo, waarin de hoofdstelling was, de natuur wordt bchcerscht door wetten waaraan wij niets kunnen veranderen, en door die wetten kwamen zij tot ab solute onthouding en algeheele vrijheid. Slechts vrijheid overal en alles komt in 01de. In 't laatst der vorige eeuw hebben we een voorbeeld van die vrij heid gehad en alles is terechtgekomen, maar op zijn kop. Het liberaal beginsel liet 'ons geen orde zien maar niets dan wanorde. Adam Smith ging uit van de gedachte dat eerlijkheid en rechtvaardigheid de mcn schen bchcerscht, maar hij hield geen rekening met de zonde. Dut liberale beginsel is nog niet geheel dood. Mr. S. \an Houten, de Nieuwe Courant en ook dc N. R. Ct. verdedigen het nog en blijven in hun hart dan ook tegen standers van sociale wetten. Het libera lisme als zoodanig is daar dan ook niet warm voor en dus ook niet voor de tariefwet, waaruit de kosten voor de sociale wetten moeten worden bestreden. Overal willen ze staatsonthouding, alleen niet op het gebied der school, maar daar gaat het ook tegen de chris telijke school en dan kan er veel door. Spreker komt nu in 't kort op de meest consequente doorvoering van de individueele vrijheid: het arnarchisine. Tegenover de absolute vrijheid verrees al heel spoedig het ideaal van de ge meenschap. En even snel als het libe ralisme zich baan brak over de wereld, volgde het beginsel van alles door den staat. Tn plaats van het particulier, het gemeenschappelijk bezit, alles de zaak van de gemeenschap. Dat is de grond gedachte van alle socialistische stelsels en dat beginsel is in de S. D. A. P. vlcesch en bloed geworden. Er is dus een kringloop eerst het individu alles en nu weer het individu niets, de staat alles. Tegenover al het negatieve, vraagt spreker Wat willen wij Noch het individu, noch de gemeen schap op den voorgrond. Juist is in het liberale stelsel de waarde, die gehecht wordt aan den persoon, maar \alsch is het individualisme als regel voor wetten te zoeken. Waar is in dc soeiaal-dcmokratie, dat wij mcnschen zijn aangewezen om saam te werken en saam te leven, maar valsch is dc meening, dat die band een econo mische stoffelijke band zou zijn, dat het individueele moet worden ingeboet 0111 tot de gemeenschap tc geraken. Yoor ons a. r. opent zicht een nieuw vergezicht. Wij zien ons aangewezen dit arbeidsveld, dat de overheid regelend en beschermend op moet treden, zonder het individu tc dooden. De overheid is aangesteld 0111 der zonde wil, 'tis Gods genade, dat Ilij hooger gezag over ons heeft gesteld. En die overheid is ook geroepen zorg uit te oefenen op het terrein van den arbeid. Dat ze het niet altijd doet, is haar schuld, maar liet recht heeft ze. Het arbeidersleven wordt behecrscht door deze twee zaken: de arbeidsver houdingen en de arbeidsrisico. Tusschen patroon en arbeider bestaat niet alleen een crontractuecle maar ook een zedelijke band. De patroons doen evenwel niet altijd wat hun plicht is, zoodat er veel ellende in arbeiderskrin gen wordt geleden. Men moet dat leven hebben bespied en als men dan ziet, hoe niet alleen mannen, maar ook vrouwren en kinderen worden geëxploiteerd dan moet men vragen: mag daarbij de over heid toezien. Neen, onthouding is dan misdadig. Ons program (art. 19) zegt dat duidelijk. De overheid moet regelend en beschermend optreden bij dc verhou dingen van den arbeid. j Er is echter een klip, men gaat licht tc ver, en schept wetten, die niet passen voor een zeker bedrijf. Dat is de fout van de sociaal-demokraten dat zij een nieuwe maatschappij willen aanpassen aan de bestaande toestanden. Dat kan niet. En nu de arbeids-risico, d. w. z. alle gevaren welke er bestaan voor de a arbeider. Op dat gebied bestaat een zeer ongelijke en onbillijke verdeeliug van de schade die geléden kan wordeir. 't Zou onrechtmatig zijn, dat de een de geheele risico van het bedrijf draagt en daarom moeten de lasten verdeeld worden over den arbeider, den patroon en den Staat. Dat is een goed beginsel en daarom *r juichen wc dc Ongevallenwet toe en ook de zorg voor invaliden en ouden van dagen. Ook de indirecte gevaren zijn zeer groot, maar zelden wordt gedacht aan dc slijtage aan de mcnschclijke machine. Zou het niet misdadig zijn als dc Staat hier onthouding predikte. Nu nog een kwestie. Mag de over heid de verzekering ook verplichtend stellen. Ook hierin weer het groote gevaar van te ver gaan. Er bestaat gevaar voor een al te grooten ijver van den Staat. Dan wordt de Staat de groote papa. E11 er zijn heilig domuien, waar de overheid niet mag binnendringen. Ver antwoordelijkheid voor zich zelf en voor anderen zijn twee plantjes, die niet ver loochend kunnen worden zonder groote zedelijke schade aan tc brengcn.§ Brengt nu de verplichte verzekering de persoonlijkheid in gevaar? Dit is een moeilijke vraag, omdat liet zoo lastig is de grens aan tc geven. Om het antwoord te vinden, dient men eerst deze vraag te doen: Nan waar komt het, dat de arbeiders blootstaan aan menig gevaar en later tot smart en schande worden overgeleverd aan de liefdadigheid. Iioe komt dat? Door de zonden, als daar zijn: kroeg en verkwisting. In de tweede plaats is het bedrijf schuldig en in de derde plaats de maatschappelijke toe standen. De schade moet gedi agen worden door, allen, die deelachtig zijn aan het bedrijf. E11 dan bestaat er geen andere weg dan

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1905 | | pagina 2