BOKKING,
Advertentiën.
13
Prijsopgave gevr.
verplichte verzekering. Waarom? Omdat
wc liier niet te doen hebben met een
aalmoes, maar we staan op het gebied
van het recht.
Men moet niet zeggen, dat men dan
arbeider ongevraagd verzekert.
Toen men de Woningwet invoerde
vroeg men ook niet of de arbeider liet
goed vond. liet particulier initiatief schiet
nu eenmaal vaak te kort en daar is een
prikkel noodig. Voor brand- en schade
verzekering zorgt men wel, omdat daar
eigen goed is te verliezen.
De overheid wordt op dit gebied ecu
heerlijke roeping aangeboden. Men
lücene niet dat met de verschillende
verzekeringen ue armoede de wereld
uit is.
In Duitsehland merken de armenkas
sen niets van een vermindering der
armoede, trots alle verzekeringswetten.
Geen goede wet is bestaanbaar als ze
niet steun vindt in de consciëntie der
onderdanen. Er liggen nu vele goede
wetten gereed. Valt het ministerie dan
moet een nieuw ministerie weer van
voren af aan beginnen.
Willen we nu vooruit dan allen als
één man pal voor dit ministerie.
DÉBAT.
Aan hot debat, waarvoor één uur
wérd toegestaan, werd deelgenomen door
de hcóreïi Thiel, Clrootvcld en v. d.
Horst.
De lieer Thiel is teleurgesteld,
daar hetgeen spreker gezegd heeft, vrij
laag bij den grond is, terwijl het niet
de kwestie waarom het gaat beroerd.
De spreker is er maar wat over heen
gegleden en komt dan tot de conclusie
dat wc het ministerie moeten steunen,
een conclusie welko past als een tang
op een varken.
Juister was spr. geweest, als hij tot
de conclusie was gekomen dat men
vertrouwen aan den arbeid moet geven
en dan in de eerste plaats het kiesrecht.
De troonrede van 1901 was zoo over
laden, dat men dadelijk zei dat dat alles
niet afgewerkt kon worden. Toen heette
het te zijn voor 4 jaar en later bleek
het te zijn een algemeen rcgcerings-
program.
In die Troonrede nu wordt niet ge
rept van liet kiesrecht, dus zoolang deze
regeering blijft krijgen de arbeiders het
ook niet.
En juist het kiesrecht heeft alles te
maken met de arbeidswetten. Dr. Ivuyper
zag dit zelf goed in en achtte het in
1894 een eerste eisch voor goede soci
ale wetten. Toen heette art. 80 een
- wetgevend schandaal, maar nu Ivuyper
op het kussen is, vertelt Lobman ons,
dat Kuyper meer kiezers noodig had
om aan de iegeering te komen. Nu is
het hem gebleken dat hij dat ook kan
zonder meer kiezers dus is het kies-
rcchtvraagstuk van de baan.
In 1905 zullen de vrijzinnigen daar
voor opkomen.
Het liberalisme waarover de spreker
sprak vinden we in de heeren Mees en
Karncbcck doch die gunnen we gaarne
aan dit ministerie.
De spreker heeft gesproken over het
liberalisme van honderd jaar terug, zijn
rede had hij in 1805 moeten houden.
Maar men dient toch ook niet te
vergeten, dat Adam Smith in zijn tijd
democraat was. Hij wilde juist staats
onthouding omdat de wetgeving enkel
w as ten voordeele van de rijken.
Dan heyft de spreker vergeten op de
oogst te wijzen, en dat is te begrijpen,
daar hij dan in verlegenheid was ge
komen, want dc oogst is nihil. Yan alle
beloften is er niet een ingelost, tenzij
men wetten opnoemt die nog niet eens
wetsvoorstellen zijn.
Wat heeft de Ncderlandsche arbeid
in de" eerste plaats noodig Hef kies
recht, en dat krijgen we niet van dit
ministerie, dan is het ook een sta in
den weg.
De sociale wetten, die we dan ook
zullen krijgen moeten zijn blocdarme
d.i. geldarme wetten.
Dit ministerie kan niet eten van twee
wallen, het kan op den duur niet steunen
op de „kleine luydenu en op dc libe
rale grooten. Door die is het ministerie
op het kussen gebracht.
De ongevallenwet is door spreker
opgehemeld, maar die is van het vorig
liberaal ministerie. Dat is een sociale
wet, ze had beter gekund, maar 't is
hazenpeper waarin iets van een haas is
In '97 waren de a. r. voor graanrech
ten om den landbouwer te helpen, in
1901 kwamen ze er niet meer mee, en
nu willen ze met hun tariefwet dc boeren
laten betalen. Als de a. r. in zoo'n korten
tijd veranderen, moet spr. ons geen er
wijt maken, dat we niet meer de begin
1 selen van 100 jaar terug hebben. Wij
hebben geen beginselen voor de ecuwij
heid.
Spreker beschouwt prof. Treub als
een autoriteit. Laat hij dan ook eens
iens conclusie over de Tariefwet aan
alen.
Prof. Treub zegt, dat die wet is
reactionair, uit den tijd en onverdedig
baar. Mijn conclusie is
Het huidige ministerie heeft niet
getoond iets te doen voor de arbeiders
en wc hebben er ook niets van te ver
wachten.
De lieer Grootveld wijst er op,
dat dc a. r. op hun tijd pok revolutionair
zijn, men deuke aan Luther, Calvyn en
aan de paneelzagcrij. Verder is hij \nn
mecning, dat een arbeidersniét kan sparen
en dat de arbeider de sterksten zijn
als ze dat maar goeci'begrepen. I):ui
zouden ze ook niet moer behoeven te
vragen om kiesrecht enz. maar dan kon
den zehet nemen.
De lieer v. d. Horst is van mec
ning dat de 8 uiige arbeidsdag best
mogelijk is, uiits ieder maar productie-
ven arbeid levert en er dus niet zoo
veel kapitalisten zijn, die niets doe.ii.
In zijn repliek zegt Ds. underink
eveneens te zijn teleurgesteld over liet
lage peil van het debat. Ilij toont zich
verontwaardigd over de geringschattende
wijze waarop de lieer Thiel over het
ministerie heeft gesproken, en somt al
liet goede dat z. i. het ministerie
gedaan heeft op.
Dupliek werd niet toegestaan.
Tegen 11 uur werd dc vergadering
met dankzegging gesloten.
DE HOESLACHTER.
Het was Maandagavond een volle
zaal in Amicitia en geen wonder, want
de Hofslaehter" is zoo in alle groote
en kleine bladen besproken en goed
beoordeeld, dat wij ons best, konden be
grijpen, dat een gioot deel aan Anicrs-
foort's bevolking er zin in had zich per
soonlijk eens van die loftuitingen te komen
overtuigen. Nu, aan het gelach en aan
het applaus te hooren zouden wij zegg.911
dat, al was het dan ook ten koste van
een paar natte voeten, men geen ver-
geefschen reis heeft gemaakt.
Zooals boven reeds is opgemerkt, is
over het stuk zelf zooveel geschreven
dat het ons mocielijk zou zijn niet in
herhalingen te vallen, als wij ons ook
er toe gingen zetten. Wij zeggen dan
ook' maar alleen dat het een stuk is
dat gaarne op het tooneel gezien wordt
en dat er niettegenstaande het een blij
spel is, scènes in voorkomendie een eenigs-
zins gevoelig menscli aanpakken.
Over de vertooning kunnen wij kort
zijn want werkelijk alles was even goed.
Dc gchecle voorstelling kenmerkte
zich door een distrutie en geacheveerd-
heid een „Koninklijke" vcreeniging
waardig.
Den hpcr La Roche zag men, geloo-
ven wij in Amersfoort voor de eerste
maal en wij meenen, dat de kennisma
king niet tegengevallen is. Welk een
groot acteur! liet is een waar genot
om met aandacht dat spel te volgen.
Vroeger zagen wij den heer La Roche
in een drama opt reden, maar veel liever
zien wij hem in een vroolijk stuk. Het
was* een rol, welke onze groote van
Zuylcn ook heeft vertolkt en toch welk
een verschil in opvatting.
Wij zagen Maandagavond duidelijk,
dat de heer La Roche geen copieën
maakt maar zelfstandig, werk levert. Het
groote onderscheid kwam ons voor hierin te
liggen, dat deze Zi.id Nederlander
minder druk op het tooneel is, dan van
Zuylen was. Hulde aan dezen Vlaming
voor zijn goeden uitspraak -van de Nc
derlandsche' taal, dit zal studie gekost
hebben.
Mevrouw van Korlaar was ook uitste
kend, haar grime en type geheel inde
rol. Zij speelde zoo, dat men werkelijk
medelijden met de goede ziel kreeg
als haar man zoo tegen haar begon
op te spelen.
De slotscène van het 2e bedrijf met
haar man, als zij knikte van hem niet
te grof te vinden, was heerlijk.
Wilhelm is wel de meest ondankbare
rol uit bet gehecle stuk en de heer
Arbous maakte er veel goeds van. Een
complimentje voor de nette uniform en
dè wijze van dragen.
Gusti was eenvoudig een meer dan
lief persoontje en wij gelooven, dat als
alle slagers zulke alleraardigste meisjes
in hun winkels namen er niemand meer
vleesch kocht aau een abattoir en zeker
niet het garnizoen Amersfoort in het
slachthuis te Utrecht.
Rika Hopper is enorm vooruitgegaan
want zoo natuurlijk een eenvoudig meisje
te spelen is niet gemakkelijk. Haar
langdurige ziekte heeft haar persoon en
haar spel er niet op achteruit doen
gaan. Wij genoten het meest van haar
in liet tweede bedrijf in dc scène met
den gezakten Rudolf. Het was een lust
om er naar te kijken.
Dat de lieer Chrispijn over veel ta
lenten beschikt was ons bekend doch,
dat hij zoo goed de kunst verstaat van
grimeeren hadden wij vroeger nog niet
opgemerkt.
Ilulde voor den mooien kop. Het type
van „vieux baron" vertegenwoordigde
hij in [de perfectie. En zijn spel Dat
was als altijd, zonder weerga. Prachtig!
Vader en zoon waren Maandagavond
als acteurs ban elkaar gewaagd, want
Toiiruiairc toonde voor de zooveelste
keer welk oen geroutineerd en beschaafd
toonoelspclcr hij is In alles, in typeoring,
spraak en spel muntte hij uit.
Zulk een rol op zijn leeftijd zoo te
kunnen spelen' is slechts weinigen gc-
geghv en
Den wijnhandelaar Range zagen wij
als wij ons niet. vergissen door den hcei'
Yercnet vertolken, mplaats van door
dén heer Kreeft.
Ilij was goed in zijn rol, alhoewel
in den aanvang wat overdreven.
De 5 damcsL'olIcn van Lotte, Else en
Röschen 11 immer waren in goede handen.
De kaffee-klatsch-scène ging van een
leien dalcje en Mevr. van Gijtenbeek
was werkelijk af en toe een schrik voor
jonge mannen, die aan een huwelijk
donken.
Mevr. Richard-Braakensick was buiten
gewoon goed gekleed in hetgeen zij
moest voorstellén terwijl liet scherpe
in haar wijze van spreken alles uitste
kend tot zijn recht kwam. NN ij konden
ons dc vrees van Rommel in haar tegen
woordigheid best voorstellen. Mej. Morel
kwam in het 3e bedrijf, het meest tot
haar recht, zij speelde lief en natuur
lijk en zag er aardig uit. Haar optreden
tegen Rommel over zijn houding tegen
over Vilhelm ging best..
Ten slotte nog een woord van lof
voor de regie. Vij konden Maandag
avond weer zien welke een talent de
regisseur van het Nedcrl. Tooneel heeft
om van ons akelig klein toonéelfje
te maken wat er van te maken is, want
de slagerswinkel op den achtergrond was
zoo handig in elkaar gezet, dat men
niet kan begrijpen dat de ruimte toch
eigenlijk zoo nauw is, dat men slechts
juist tussclieii het achterdoek en den
muur kan passceren.
Als het Bestuui van Amicitia nu nog
eens iets w ist te verzinnen om de tempera
tuur in de zaal wat lager te houden
dau zal het gelooven wij aan vele Amen
foorters een groot genoegen doen. Maar
wij mogen niet te veel eisch en
want we hebben nu ten minste eens
een paar goede voorstellingen en vroe
ger hadden wij niets.
Men schrijft uit Utrecht aan dc N.
R. Ct.
Een tentoonstelling als nu „Voor dc
Kunst" ge.eft, dwingt den bezoeker tot
eerbied voor de degelijkheid van het
werk, bewondering voor de veelal bereikte
schoonheid. Óp gansch verschillende
wijzen, naar verschillende opvattingen,
met verschillende middelen is er gewerkt,
maar gewerkt is er door allen die hier
exposeeren met een ijver, een sterkte
van wil om te bereiken dc visie die elk
zich van zijn kunst voorstelt. Van het
jagen naar effect, naar de oogcnblixke
lijke bekoring, het artistiekerige, het
particuliere, zooals we dit voor ecnigc
jaren nog zagen, soms nog zien, is hier
geen spoor. Het is kunst die meestal
tegelijk liet kunnen van den maker
openbaart, en waar niet liet volkomen
kunnen, dan het met ijver trachten daar
naar.
We denken aan dit werken vooral bij
Mevrouw Baukema-Pliilipse die liier drie
verbazend knappe pentcekeningenheeft:
een kerk en twee stadsgezichten en bij
den heer Haverkamp, die ccn bouwland
met wilgestoinpeii, een dorpstraat en
boerenerf zond. Nu voor 't eerst zag ik
bij Haverkamp bereikt w at hij in vroeger
werk miste: dc aanschouwing van het
geheel. Niet minder uitvoerig is het
werk, maar elk ding is meer deel van
liet gansche; we beginnen er iets van
tc merken, dat Haverkamp behalve zorg
zaam teekenaar ook aanschouwend kun
stenaar is
Wel wisten we dit van Dupont. Maar
mooier dan eenig van z'n vroeger werk
is mij liet hier. tentoongestelde portret
van professor Treub. Want hier vergeet
men wat in zijn ander werk vaak zoo
sterk in 't oog springt, de behandeling;
niet meer komt ons op dc lippen: dit
deel is mooi en dat niet: het portret geeft
een. gevoelige impressie van den mensch
in karakter en uiterlijk beter, ook clan
zijn Steinlcn vroeger. Daarnaast behalve
de trekkende ossen, ook mij onbekende
trekkende paarden, waarvan vooral dc
kop van ecu der achterste paarden, van
buitengewone uitdrukking en schoonheid
van uitvoering is.
Voor 't eerst zag ik de koper-,
houtgravures en litho's van Aarts, Niet
zoo gevoelig als Dupont, maar met wat
krachtige expressieve lijnen staat er die
kop van eegens, 'en hoe zeker die
stoere polderjongens. W e denken aan
onze oude graveurs en zien Aarts een
volger van deze. Maar behalve lijn-
expressie geeft hij ook kleur, vooral in
zijn krachtige litho's van avondfeest
„Bankholiday."
Aarts moet vroeger zeer verfijnd
symbolistisch, droomerig geschilderd heb
ben bij dezen zien w e weer als bij zoo-
velen in onzen tijd, den terugkeer naar
de aarde uit mystische droomlanden, het
pian tot den arbeid, om in het leven
taande en arbeidend, door dien arbeid,
en door bet leven, toch, oil zekerder
dan vroeger dc schoonheid die verdroomt,
te bereiken.
En zoo ook Toorop, ook hij ging
weer dicnzólfdcn weg: den weg naar
liet leven, maar niet geheel verliet hij
do symboliek, trachtte ze soms in zijn
weergave van het Ion en binnen tc voe
ren. t Behalve de bekende kop van den
Katwijkschen pastoor, ccn kop van een
boer die wat grof is en twee zwartkrijt-
teekeningeu, een spittende vrouw en
de zaaiende man, geteekend op die
zekere en toch vlotte wijze, die we uit
een vroeger periode kennen, zijn hier
kleine ldeurteekeningen, een in water
verf, de anderé in waseh-klcurkrijt
Licht, licht, o zoo licht en zonnig zijn
ze, niet alle gelijk mooi; maar er zijn
er zoo héél mooie bij: een schaapje in
con veld, meisjes aan 't strand, een
moeder en kindje in ccn tuin vol zonne
schijn, een meisjeskopje, en vooral, dit
is mij 't mooiste: een jonge boerin ha
kende buiten zit ze; 't hoofd ge
bogen, alles in bloei en licht, en licht
zij-zelve, en stil gelukkig en vredig.
Wie goed toeziet merkt duiven, om
haar vliegend, symboliek nog, maar ccnc
vau 't leven nu. Eenigszins in dezelfde
zaclite stemming, maar minder licht,
meer droomerig komen wre bij 't zien
van Mouhjn's werk, dat ook vaster werd.
Y ooral mooi is hier een landschap „Zo
mcr", met drijvende wolken. Heel anders
is werk van Etienne Bosch, die niet
het Nedci'landsch landschap herschept
in zijn fantasie, maar die de op zich
zelf meer fantasie-wekkende landschap
pen van zuidelijker landen kiest.
Voor 't eerst zag ik hier werk van
(Joheii Gosschalk, dat zeer verschillend
is. Naast portretten, die of krachtig of
gevoelig zijn als het Laarder boertje
en het portret van Jan Veth, zijn er
andere slap, onvast.
En daartussohen ver van deze alle
afstaande, ver van *'t precies doorwerkte
doordachte, van 't verfijnde ook, ban
gen hier losse, geniale krabbels van
Van Looy: schetsen van zijn reizen, een
leeuw, een groote zwarte poes alsof
Noor een venster met ijsbloemen. Is
't de poes uit zijn mooi onvergetelijk
verhaal, een expressieve jongenskop, en
daarbij een krabbel van een oude vrou
wenkop, geniaal als alleen groote meesters
dat kunnen. Smaakvol geplaatst zijn
tusschcn dc teekeningen en litho's^ 't
beeldhouwwerk van Therese van
wier kleine figuurtjes vooral gevoelig en
harmonieus van lijn zijn, dc bronzen
van Dupuis, de expressie \an beweging
en sentiment, geeft in de „Siraatniuzi
kant" en „arm popje" en eindelijk dat
merkwaardig werk van Mendes de Cost a
die in z'n ceramiek een geheel eigen
kunstuiting heeft te voorschijn gebracht
Er is liet naieve in, dat boorenaarde
werk hebben kan, maar dit tot een
hooger plan gevoerd, en liet is interes
sant hier in de verschillende beelden en
beeldjes te bemerken, hoe hij met het
zelfde middel en materiaal bereikt, de
weergave van de meest verschillende
levenszijdeu, van 'dc meest ordinaire
voorstellingen tot die welke de harmo-
nieüsc lijn en beweging vereischen: de
oude doove juffertjes die elkaar in 't
oor roepen en liet plompe kind, dc
javaansólie. vrouw met haar expressief
gezicht, waarvoor kleur en stof van 't,
aardewerk zoo goed past, gelijk den
neger ook, de clown, waar tot zeer sim
pèle lijnen beweging en expressie zijn
vereenvoudigd, tot dc vrouwenfiguur
..l it hot blad", waar hij realist gebleven,
bereikt de schoonheid en harmonie van
vorm, die meer idealistische kunstenaars
hun uitsluitende eigenschap noemen.
Dan, behalve de ceramiek, zijn er
twee bronzen: een kinderkopje en een
kindje zuigend op pijp drop of peper
munt: „liet snoepertje," ook weer inet
die echtheid van opvatting en weergave
die hem in al zkn werk eigen is, en een
Huizer vrouwtje in eikeuhout gesneden,
welke vormen tot de meest essentieele
herleid zijn.
Hedenmiddag brak een felle brand
uit in het pakhuis tot berging van tabak
op 't Zand, toebehoorende aan den heer
A. Herschel. De groote voorraad droge
tabak leverde een uitmuntend voedsel
aan de 'spoedig om zich heenslaande
vlammen, zoodat in een oogenblik het
gcheele gebouw in lichte laaie stond.
Aan blusschen viel niet te denken,
vooral niet met de dunne waterstraal
tjes die, door de spoedig ter plaatse
zijnde brandweer in het vuur werden
geworpen.
Hot gebouw7 brandde tot den grond
toe af. Alles was verzekerd bij de firma
André dc la Porte te Arnhem.
D8. J. 0. Manssen, Evangelisch Lu-
therseh predikant, 's 14 age sprak Zondag;
bij de herdenking van zijne veertig
jarige ambtsbediening naar aanleiding
van de woorden uit Markus 7. vers37: Hij
heeft alles wel gemaakt.Achtereenvolgens
nagaande zijn werkkring in de gemeenten
Stadskanaal Amersfoort, en nu geduren
de bijna 35 jaren te 's-Gravcnhage,
herdacht ds. Manssen met vreugde en
blijdschap in liet hart al zijn weder
varen, daarbij allereerst denkende aan
zijn ouderlijk huis, aan do opvoeding
van zijn ouders genoten, waardoor hij
later tot de keuze van liet ambt van
evangelieprediker is gekomen, van welk
imbt hij allengs meer de groote be-
teekenis leerde beseffen en waarin hij
zich steeds hoogst gelukkig heeft ge
voeld. Zónder ecnigo partij tc dienen
was liet zijne behoefte te liefde van
Christus? te prediken. Hij herinnerde
er aan, dat hij in den aanvang ook een
strijd heeft medegemaakt op godsdiens-
stig gebied. Ook ondervond li ij veel
teleurstellingen zelfs tegenwerking, doch
de vreugde was grootcr dan dc smart,
de zegen grooter dan de beproeving.
Het besef „God heeft alles welgemaakt",
gaf hem moed om met vertrouwen de
toekomst tegemoet te gaan op den on
bekenden weg. Nadat ds. Manssen in
't bijzonder nog een woord van dank
had gericht tot verschillende trouwe
vrienden, ambtsbroeders, kerkelijke col
leges en dc gemeenteleden, werd hem
een lied toegezongen, gemaakt door zijn
vriend, den emeritus predikant ds. J.
A. Boch ringer.
Het spreekgestoelte in het kerkge
bouw was met groen versierd. In den
namiddag werd de jubilaris aan huis
gecomplimenteerd, door den grooten
kerkeraad, liet college van het wecsbe-
stuur en een damescomité,* dat zich had
belast met het verzamelen van geld uit
den boezem der gemeente om den grijzen
lecraar een blijvend aandenken te ver-
ceren. Namens allen bier tcgenwo >r-
digen, werd ds. Manssen door ds. A. de
Mcijere toegesproken, die hem ook geluk-
wenschte met zijne benoeming tot ridder in
dc orde van Oranje Nassau. Er werden
hem bloemen en een enveloppe aange
boden. vergezeld van een album, be
vattende ccnc opdracht, liet in het kerk
gebouw den lecraar toegezongen lied,
de handtêekeningen van de drie dienst
doende predikanten en de overige leden
van den grooten kerkeraad enz., dc
namen van allen die tot het ge
schenk haddden bijgedragen, alsmede
een sc-lietsteckening van ds. Mansscn's
eerste gemeente (Stadskanaal).
Burgerlijke Stand.
van 7 Jan. tot 11 Jan. 1905.
GEBOREN: Ilcndrika Lcuntje, d.
van C. de Rijke en H. 4,osl. Frouwko,
d. van J. Aikens en J van Bocijen.
ONDERTROUWD; R. Struve en M.
Vomooys.
OVERLEDEN: Estclla van Orcwcl,
oud 24 jaar, ongehuwd. Rebekka
Vos, oud (54 jaar. Diedcrilca ller-
mina Zwier, oud 52 jaar, ongehuwd.
Bcrnardina Jacoba Eeckhout, oud 51
jaar, wed. vau \Y. de Kruijf. Johanna
Hu berd i na Catharina, oud 1 jaar.
Tennis Gcijtenbock, oud (51 jaar, wedii.
van A. Hoflffrid. M. Brinkman, oud 64 j.
SPORT.
De compctiticmatch (3e klasse N.V.B.)
Zondag j. 1. op het terrein aan den
Lcusderweg tegen Hercules II uit Utrecht
gespeeld, werd door U. D. 1. I met
43 gewronnen.
lieden overleed ten onzen
huize tot onze diepe droefheid,
na een korte, ongesteldheid, in
den jeugdigen leeftijd van 24
jaren onze innig geliefde nicht
Estella vail Crewel.
E. KL ASSER.
A. KLASSER—
Van Crewel.
Amersfoort, 7 Jan. 1905.
Arnhemsche weg 25.
versolt en gerookt, voor zcfcyoeelde
levering. oote droefheid
Br. fr. onder letter ll. r«
GROOT, Haarlem. aclitc waurlyk
klank m haar
stond versteld,
is het Ik sta
