Stadsnieuws- Allerlei herstemming reden tot de veronderstel ling, dat bijna alles in het vuur is ge bracht. "We zijn in de gelegenheid een en auder te bewijzen. In Briellc zelf stemden bij de her stemming 48 personen niet of slechts 1/9. In Ooltgensplaat en Oostvoorne was het getal personen, dat ter stembus kwam, 10 11 van dat, hetwelk op de kiezerslijst voorkomt. In Zuidland kwam 17/18 op, terwijl het zeer uitgebreide llockanje 18/19 ter stembus zond. Daar bleef dus slechts 1,19 weg. Inderdaad cijfers oin van te watertanden. Nog iets anders lecrcn ons de officieele cijfers. In bijna alle plaatsen zien we bij de herstemming het aantal cijfers voorden heer Roodhuijzen sterker stijgen dan dut voor zijn te'gencandidaat. De opmer king ligt voor de hand, dat dit door invloed van de Sociaal-democratische stemmen is. Toch niet altijd. In Briclle zelf toch verkreeg Hermans 5 stemmen, Rood- huijzen 210 en Yegtel 144. Bij herstemming krijgt Roodhuijzen er 232 en Yegtel 149. De laatste gaat dus 5 stemmen vooruit of 1/29, terwijl Roodhuijzeen er 22 vooruitgaat of zonder de 5 Sociaal-democratische stemmen (veronderstellende, dat zij toch op R. stemden) 17, is ongeveer D12. De laatste plaats van ons lijstje doet do deur toe: Nieuw-Beierland geeft bij herstemming aan R. 14 stemmen meer en aan V. 1 minder. Waarom nu deze cijfers. Om te doen zien, dat de clericalen reeds bij eerste stemming bijna alles in het vuur hebben gebracht en zij, ondanks den zwerm predikanten, die de laatste dagen voor de herstemming het district doortrok, niet veel meer stemmen kregen, terwijl het kleine aantal, dat thuis bleef, toch weer onder de vrijzinnigen was te vinden. Maar ook geven we de cijfers, omdat den Briel wel tot een schitterend voor beeld mag worden gesteld, vooral voor die plaatsen, welke op de clericalen ver overd kunnen worden o.a. Amersfoort. Als er in Juni eens even hard wordt gestemd in Amersfoort als dat in „de eerstelinge der v r ijh eid" ge schiedde, dan gelooven we te mogen zeggen, dat de vrijzinnigen in ons district goeden kans maken Amersfoort om te zetten. UIT DE PERS. l>c beruchte „antithese*6. De Hervorming s c h rij f t onder b o v e u s t a a n d opschrift: De tegenwoordige Regeering heeft haar optreden te danken aan de bekende tegenstelling, die de Ncderlandsche natie in twee helften zou declende aanbid ders van deneenig-waren God aan deze, de godloochenaars en ongodisten aan gene zijde; de Christus-belijders hier, de loochenaars van den Christus daar; of, kort gezegd: de tegenstelling tusschen Christenen en paganisten of heidenen. Met die tegenstelling, zoo scherp mo gelijk toegespitst, is zij opgetreden. Zij werd uitgesproken in gangbare populaire uitdrukkingen, waarvan de partij-propa- ganda zich pleegt te bedienen. De groote menigte verstaat ze en past ze toe op haar manier, en ze heeft hare uitwer king niet gemist. De tegenstelling is als ecu wig in ons volksleven gedreven en dreigt ons geheele politieke en maat- lijkheden, waarmee een aardig meisje de zinnen van een jong mensch kan streden cn zijne hartstochten weet op te wekken. Hij nam haar photographic weer op en de aanblik er van bracht allerlei herinneringen voor zijn geest, herinne ringen aan gezellige soupeetjes, als zij over zijn werk hadden gepraat en zij hem eene schitterende toekomst had voorspeldvan heerlijke Zondagen buiten, als iedere boom, ieder blad liefde had gefluisterd en de dagclijkschc sleur hun zoo onbeteekend, zoo oppervlakkig had toegeschenen; van Zondagen bij de zee, waar iedere breekende golf aan hunne voeten, hun dezelfde geschiedenis had verteld. En dan maakte hij zich zelf wijs, dat zij veel beter paste bij zijn manier van leven dan de onschuldige, kleine predikantsdochter, zij begreep zijne ge woonten en opvattingen, zij behoorde tot het Bohemerleven, dat hij beminde en dat hem op dit oogenbik onontbeerlijk voor zijn bestaan toescheen. Ja, hij wist wat hij wilde; hij had een besluit genomen. Weer ging hij aan zijn tafel zitten, een paar cynische phra- scn bedenkend, waarmee de geschiedenis zou eindigen. Hij was op het punt om zijn pen op lt papier te zetten, toeu liet draaiorgel ophield en door de fijne winteravond lucht hoorde men de zachte tonen van het orgel in de Temple-kerk. Het was het uur van de Yesper. Weer legde de jonge man zijn pen schappelijke leven te Ontwrichten en te verderven. Nu de tegenwoordige politieke periode op een eind loopt beijverd zich de Mi nister van Binnenlandschc Zaken, om aan die veelzins gewraakte tegenstelling de scherpte te ontnemen, die tot zoo veel verbittering aanleiding gaf. In de Staten-Generaal althans; eerst bij de begrootingsdiscussiën inde Tweede, thans in de Memorie van Antwoord op liet bcgrootmgsverslag van de Eerste Kamer. Zij heeft intusschen haar dienst te mid den der kiezers gedaan en van pogingen zijnerzijds of van zijn lijftrawanten, die voor de kiezers optreden, om den nood- lottigen verbasterenden invloed ervan te koeren of te niet te doen, valt niets te bespeuren. Maar in de Statcn-Generaal houdt de premier academische vertoo- gen, geeft hij een soort van historico- theologiseh tractaat, dat het recht der gewraakte tegenstelling in wetenschap- pelijkcn zin moet staven. Zóó in de bovenbedoelde Memorie van Antwoord. De leden der Eerste Kamer worden daarin onthaald op het volgend betoog, rakende de „historisch bekende tegenstelling (bedoeld is die tusschen Christelijk en paganistisch) bij het eerste veldwinncn van het Christendom": „Dc bijzondere openbaring, in Israël opgekomen, bereikte haar hoogtepunt in de verschijning van den Christus, en de cultuur-ontwikkeling, die buiten de sfeer van deze Israëlietisch-Christelijke openbaring was tot stand gekomen, ver kreeg toen den naam van „paganistisch". Daar nu, dank zij der renaissance, de moderne cultuur-ontwikkeling niet prin cipieel aan dc Israëlietisch-Christelijke, maar racer aan die der Grieksch-Romein- sclie aansloot, scheen het alleszins ge oorloofd, dil kortelijk door het gebruik van een historische» naam aan te duiden." Met het gebruik der uitdrukking „paganistische" werd, zoo heet het ver der, niets krenkends bedoeld; veeleer het tegendeel. De Minister had evengoed van „hcidensch" kunnen spreken, doch vermeed dit, omdat daardoor, wegens „den afgodischen bijsmaak", allicht recht matige ergenis zou zijn veroorzaakt. En nu ook „paganistisch" bleek ergenis te verwekken, heeft de Regeering daarvoor „modern" en „moderne levcnsbeschou wing" in dc plaats gesteld. Nu, over het streven om daar op het Binnenhof, voor de leden van ous Hoo- gerhuis, aan de gemaakte tegenstelling den partij-propagandistischon bijsmaak te ontnemen, terwijl zij daarbuiten in alle bitterheid voortwoekert, denke een ieder het zijne; men kan, wil men, daarbij zelfs denken aan FreiligratlTs versje: 't Onvricndlijk woord sterv' in uw mond! Al zegt ge: „lt Wasnietkwaadgemeend!" 't Slaat toch zoo vaak een diepe wond, En jaren wordt er om geweend. Maar dat met dat al het wetenschap pelijk recht om de tegenstelling te hand haven wordt gestaafd met een beroep op eene, die in den aanvang der 4e eeuw- werd gemaakt mag op zich zelf alreeds merkwaardig lieetcn in een minister die in de 20e eeuw liet beleid van 's lands zaken heeft te voeren. Bovendien echter kenschetst hij de tegenstelling van toen op een wijze, waaruit blijkt dat hij haar, zooals zij voor zijn eigen neo-calvinistisch bewustzijn bestaat, overdraagt op den tijd van Constantijn. De zoogenaamde Israëlitisch-Christe- lijke openbaring, waarvan hij gewaagt, zou als zoodanig tegeno\er de cultuur ontwikkeling staan, waaraan hij den naam van paganistisch geeft? Maar de neer en leunde uit het venster. Hij kou nu duidelijker lioorcn en de tonen, die hij opving, herinnerden lieiu aan zijn laatstcn Zondagavond die hij thuis had doorgebracht. „Heilige Yader, verlicht ons pad Met dc eeuwige stralen van uwe liefde. Schenk aan het einde Yan iederen dag, Licht in de duisternis. Hoe duidelijk kwamen hem die oogen- blikken voor den geest de oude kerk, die stroom van licht door het westelijk venster bij het ondergaan der zon, de predikant bij zijn altaar! Aan do ééne zijde zat zijn moeder haar hart over vloeiend van liefde voor haar zoon, die dc wereld zou ingaan. Aan den anderen kant de dochter van den predikant een lief, Engclsch meisje dat hem ver trouwde, Jioni beminde, voor hem bad. Heilige, gezegende Drieëenheid, Met U heerscht geen duisternis; Zij, die Gij bewaart, zien altijd Licht in den nacht! Het geluid van het zingen verstomde, de laatste orgeltoon stierf weg. Nog enkele oogcnblikken bleef Harold aan liet venster staan, starende in het duister. Daarna stond hij bedaard op, scheurde het geparfumeerde briefje bij het portaal in kleine -tukjes en wierp ze in het vuur. Dat was het eind van de geschiedenis! Israëlietisch-Christelijke openbaring, zoo als zij in de christelijke leer haar uit drukking vond, had allerlei elementen cn daaronder tochzekerook „heidenschc", in zich opgenomen. Zoo iemand, dan weet Dr. Kuyper, dat het een der ge wichtigste vraagstukken is, die der wetenschappelijke gescliiedvorsching ter oplossing zijn voorgelegd, in welk een mate, naast de Israëlitische profeten cn de rabbijnsche geleerheid, dooostersohe gnosis en de grieksche philosophie van invloed zijn geweest reeds op de geschrif ten van het N. T., en wat heeft saam- gewerkt om het christelijk leerstelsel iu het aanwezen te roepen, zooals het in de drie eerste eeuwen is ontstaan. Hij voor zich mag over de vraagstukken die hier liggen, denken zooals hij wil, en het licht dat daarover reeds verspreid is minachten zooveel hij wil, maar is het niet bijzonder curieus, om niet een ander woord te gebruiken, dat een minister in 's lands vertegenwoordiging aan zijn persoonlijke, theologische zienswijze in deze materie liet recht ontleent om een tegenstelling zooals kzij volgens hem in de 4e eeuw bestond door te trekken tot op onze dagen? Daar wordt in die regel of wat uit de Memorie van Antwoord, boven door ons aangehaald, door den minister heel wat georakeld. Hij gewaagt "van de moderne cultuur ontwikkeling, „die dank zij der renais sance", niet principieel aan dc Israëli- tisch-Christclijke, maar meer aan die der Grieksch-Romeinsche aansloot, en ook dit zou dan „kortelijk" door het gebruik van een historischen naam (al weder „paganistisch") zijn aan te duiden. Dit wordt zoozeer kortweg maar ver zekerd, dat men niet dan met zekeren schroom durft vragen: maar heeft niet dc Renaissance cn het daaruit opduikend Humanisme met dc religicuse ontwaking in dc 15e eeuw dc Reformatie in het leven geroepen? En gaat niet van daar uit, gevoed door het nieuw oplevend wetenschappelijk streven op allerlei ge bied, de groote stroom der moderne cultuur-ontwikkeling? Dankt niet dat nieuwe cultuurleven zijn aanwezen aan zoo velerlei, ook Christelijke elementen, dat het ongerijmd is het eenvoudig als niet Christelijk te stempelen, en is niet ook bij hen, die zich „Christelijk" noe men bij uitnemendheid, dat Christendom vermengd met allerlei, wat aan het oude Christendom vreemd was cn uit een ge heel andere gedachten- en levensfeer is ontsproten? Yan de „moderne cultuurontwikkeling" eenerzijds en van „Christendom" in onzen tijd anderzijds te spreken is te gewagen van zoozeer ingewikkelde en uit allerlei factoren saamgestelde zaken, dat het ons de ongerijmdheid zelve toeschijnt hier kortelijk den een of anderen „histo rischen naam" ter „aanduiding" te bezi gen. En als de Minister het onderstaat dit maar „kortelijk" te doen, dan wie twijfelt er aan? geschiedt dit niet onder den drang van zijn wetenschap pelijk geweten. "Wat er hem toe leidt ligt niet op wetenschappelijk maar op geheel ander gebied, op dat der prac- tische politiek. Daar heeft de onder scheiding, zooals hij ze opzet, succes, een noodlottig succes, verbijsterend en verderfelijk werkt ze op ons volksleven. Yan ouds zijn de plassende en schurende en schrobbende Hollanders bekend om hun zindelijkheid, d.w.z. hun zindelijkheid op het huis. Want een echte N.-Hollandsehe boer, heb ik wel eens hooren vertellen, komt. gedurende zijn aardsch bestaan maar tweemaal over zijn geheele lichaam met water in aan raking, te weten: vlak na zijn geboorte en vlak na zijn dood. De woniüg en liet huisraad worden echter wel tienmaal zoovaak geschrobd, gewasschen of ge schuurd als elders. Ja, de Brock-in- Wateilanders strekken hun zucht om alles helder te hebben tot over de melk uit, die, vooral als ze naar Amsterdam moet, terdege „gewasschen" wordt. Ja, nog sterker, in Amsterdam aan gekomen kunnen de „Broekers" het vaak nog niet laten om nog een nieuw melk- roinigingsproces te beginnen met hei beroemde Amsterdamsche grachtwater. Door dat vele wasschen gaat de verf er echter uit, en daarom doen ze er dan in den regel weer wat kleurstof tegen. Dc politie, anders zoo voor de netheid, schijnt hiervan echter niets te willen weten, en toen een agent dezer dagen een Brocker op de Prins Hendrik kade betrapte op het reinigen en kleuren der melk, volgde hij hem net zoo lang tot hij hem zijn „melk" zag verkoopen. Toen was het: „kip, ik heb je" en het arme boertje zal weldra vallen als offer zijner aangeboren „watermin." Zoo kan een „kwade begeerte" den mensch ten verderve voeren, en hem met snelle vaart het bekende hellend vlak doen afhollen, waar geen steunpunten zijn. Dan gaat het hem net als de „stooin- fietser", die onlangs een reisje zou maken op zijn motor. Toen hij weer op den terugweg was en zijn woning bijna be reikt had, wilde hij zijn vaart minderen, maar het stomme dier wilde daar niets van weten en zuchtte maar verder. De arme berijder kon er niet afsprin gen zonder zijn nek te breken en bleef dus maar zitten. Tegen wil en dank bleef hij dus zoo doorrijden van Loos- drecht tot Leimuideu (26 K.M.) waar de benzine opraakte en de machine dus wel tot stilstaan gedwongen werd. Je beleeft wat, tegenwoordig! Zoo vindt men al „idealisten" onder de inbrekers, en nog wel zulke, die met hun ideaal te koop loopen. Gisteravond n.l, meldden zich twee inbrekers bij een daine, wonende Kruis kade hoek Mauritsweg, zich uitgevende als colporteurs van een nieuw geïllu streerd weekblad „Tiet Ideaal." Terwijl dc meid naar boven wa§ om antwoord te vragen, maakten zij van de gelegenheid gebiuik de traproeden te stelen. De 54-jarige dame, beneden ver dacht geritsel hoorende, vloog de trap af en slaagde erin den jongen te grijpen en hem vast te houden, tot een kwar tier later een agent kwam, om den dief te arresteeren. Als die dame, zelfs volgens het oor deel van onzen eersten minister, niet geschikt is voor burgemeester, dan weet ik er niets van. Z.Exc. zal wel heel wat sollicitanten krijgen, die minder „pit m de mouw" hebben. Want wie er tegen woordig al niet naar een baantje solli citeert, daar zou je je over verwonderen. Ieder heeft zin uit de staatsruif te plukken, cn zelfs het gemccntehooi of -gras wordt niet versmaad. In de gemeente Doniawerstal (Fr.) zrjn b.v. voor de betrekkingen van con cierge in het gemeentehuis (salaris f 150 plus vrije woning, vuur en licht) niet minder dan 90 liefhebbers, terwijl er zich voor 't baantje van wegwerker der gemeente (salaris f250) niet minder dan 100 aanmeldden. Het gemeentegras schijnt daar wel goed te zijn! Do heer J. Scluilinau, dc bekende expert te Amsterdam, is belast met den verkoop der uitgebreide en wereldbe roemde verzameling munten en pennin gen van Jocgerim Judice Dos Santos te Lissabon. De veiling zal in het najaar te Amsterdam plaats hebben. Staatsblad No. 154 bevat de gewijzigde statuten van de sociëteit Concordia, al hier. Wij herinneren nogmaals aan de ver gadering van hedenavond in Amicitia, waarin als spieker optreedt de heer A. H. Gerhard uit .Amsterdam. De ver gadering vangt aan om 8 uur. Geen vrijzinnige verzuime deze vergaderiug. Bij den rijwielhandelaar Grimmelt te Winterswijk vervoegde zich Maandag avond een 18-jarig Duitscher, die een fiets wenschte te verkoopen. G. kwam de prijs een beetje jerdacht voor en verwittigde de politic van zijn vermoe den. Bij fouilleering van den verdachte bleek hier een goede vangst gedaan te zijn. Behalve dat hij twee geladen pistolen bij zich had plus een groot aantal kogel tjes, bleek liet uit een brief, dat hij zich bij zijn patroon, den heer Wilkes uit Gross-Becken (Duitschland), aan diefstal van 400 Mark had schuldig ge maakt, waarmee hij eerst naarLondenwas gegaan, en toen dit geld op was, trachtte bij zich te Harderwijk als koloniaal te iaten aanwerven. De fiets, van Belgisch fakrikaat, had hij in de buurt van Amers foort of Baavn gestolen. De politie heeft hem voorloopig in bewaring gehouden. In de zitting der arrondissements rechtbank tc Utrecht werden: D. van E., 18 jaar, J. v. D., 22 jaar te Amersfoort, bekl. van diefstal in ver- eeniging van zinken pijpen, ten nadeele van de gemeente Amersfoort, beiden ver oordeeld tot 4 maanden gevangenisstraf. De Donderdagavond, onder voorzitter schap van den heer O. G. H. Heldring uit Ronkum, gehouden vergadering van de Oudheidkundige Yereeniging Flehi te was niet druk bezocht. Na opening door den voorzitter, las de secretaris, dc heer A. W. Creockewit, dc notulen van de vergadering van 11 Januari 1904, die werden goedgekeurd, zooals ze door den secretaris waren ont worpen. liet verslag van den penningmeester werd uitgebracht door den heer A. M. 4romp van Holst. liet wees aan inkom sten aan een bedrag van f 1672,27'/.,, terwijl het kassaldo f 18.49 bedraagt. Uitgeloot werden de aandeelen 15, 20, 30 en 32 ieder groot f200 vandegeld- leening 189S (Museum-bouw). Hierna bracht de voorzitter liet jaarverslag uit, waaruit bleek, dat de toestand der vcr- eemging zeer gunstig is tc noemen. Het ledental bleef stationair. Het verslag zal in druk verschijnen. Het aftredende bestuurslid C. B. Kok werd met algemcene stemmen herkozen. Maandag zal tooi- de Yereeniging .Handel en Nijverheid" een lezing wor den gehouden door den heer Ffedeldy Dop uit Amsterdam over: Bedrijfscon- centratie en Middelstandsbeweging. Waai de lieer Fiedeldy Dop bekend staat als een uitmuntend spreker is het zeker te verwachten, dat deze vergadering druk bezocht zul zijn. Natuurlijk zal ieder, die belang stelt in dit vraagstuk welkom zijn, maar in de eerste plaats zullen wel zij worden verwacht, die middellijk of onmiddellijk bij Handel of Nijverheid betrokken zijn. Vooral met-leden van de vereeniging „Handel en Nijverheid" opdat zij daar tevens in de gelegenheid zijn liet werk dier vereeniging te waar- deereu. Een opwekking tot bezoek achten wij overbodig. Wij vertrouwen, dat velen zullen inzien, dat zij deze vergadering niet mogen verzuimen, zoodat we Maan dagavond een volle zaal hopen te zien. De vergadering wordt gehouden in „De Arend" en .vangt aan om 8 uur. Onder voorzitterschap van Ds. J. L. F. do Mcijcre werd Woensdagavond in Ons Huis een vergadering gehouden, ter bespreking van de propagandamid delen om het ledental van het Groene Kruis te vergrooten. Een dertigtal dames en hoeren hadden aan den oproep van het voorloopige bestuur gehoor gegeven en woonden de vergadering bij. Alge meen was men van oordeel, dat een der beste middelen was het huisbezoek, ofschoon men voor stelselmatig huisbe zoek, zoodat ieder een bepaald wijk van de stad voor zijn rekening zou nemen, niet veel voelde. Ieder zal, zooveel mogelijk in eigen kring leden trachten tc winnen. Ook de schriftelijke propaganda zal ter hand worden genomen. Yan het ver spreiden van bevattelijke lectuur, ver wacht men veel, terwijl liet gevoelen we#d uitgesproken, dat zoodra de ver eeniging maar practiscli werkzaam was dat dan het ledental ongetwijfeld zou toenemen. Wij hopen van harte, dat dit leden- tal spoedig zeer groot zal zijn. Op zoo vele plaatsen bestaan bloeiende afdeelin- gen van het Groene Kruis met een groot aautal leden cn daaronder zijn tal van ij plaatsen kleiner dan Amersfoort. Waarom zou het dus hier ook niet kunnen. Mochten er nog onder onze lezers zijn, die zich nog niet hebben opgegeven voor liet lidmaatschap, laten zij het dan - spoedig doen. Hoe grooter aantal leden, j hoe beter dc opzet zal kunnen zijn. Laat men bedenken dat het zooveel beter is, dadelijk het geheel flink te j kunnen beginnen, dan dat men nu eerst alles zeer op kleine schaal moet inrich- i ten en eerst successievelijk aan uitbrei- 1 ding en verbetering kan gaan denken. De kolonel L. Brender a Brand is, voormalig commandant van het le reg. '4 infanterie, thans op nonactiviteit tc Assen i krachtens punt 5 van art. 70 der be- 1 vorderingswet voor de landmacht 190:1, t| wordt in activiteit hersteld en benoemd -1 tot generaal-majoor, commandant der 4e divisie infanterie. Dinsdag 14 Februari zal de afdee- d ling Amersfoort van den Christelijk z Nat. Werkmansbond in de St. Joriskerk b het jaarfeest houden, waarin als feest- redenaar zal optreden Ds. O. Schriecke .3 van Enschede met liet onderwerpDoel :d cn streven van den Christelijk Nationalen i Werkmansbond. Alle leden van dc Ned. Ilerv. ge- v meente zullen wordeu uitgenoodigd. b :a In plaats van Jhr. mr. B. W Th. n Sandberg is tot regent van liet gesticht I De Armen de Both benoemd de heer e II. W. van Esveld. J '4 Aan den Soesterweg is tegen den tuinmuur van Notaris Bolk thans ook een I brievenbus geplaatst, zeker teu gerieve ia van de bewoners der omliggende straten, si v. De gecombineerde vergadering van b de afdeeling „Patrimonium", de Anti- zi revolutionnaire kiesverceniging „Neder- land en Orante" en de Chr. Jongelings- vereeniging „Psalm 119:9" in zake de w Middernacht-zending zal op 21 Februari j in „Eben Haëzer" gehouden worden, n Ds. W. II. Yerhocf uit Apeldoorn zal b een voordracht houden over den arbeid ti van de Middernacht-zending en deze in h verband brengen met de aa ïgekondigde d; wetsontwerpen omtrent het onderzoek n; naar het Vaderschap, het Nieuw Mal- di tliusianisme enz. Voor het te Tilburg te houden militaire w muziekconcours op 17 Juni e.k. hebben- dj

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1905 | | pagina 2