No. 15. Woensdag 22 Februari 1905. 2e Jaargang Liberaal Orgaan v>oor Amersfoort en Omstreken Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER' Wees U %clf! Merkwaardige uitspraken. i L FEUILLETON. Piet van Teenen's huwelijksreis. DE EEMLANDËR. Verscliij ut Bureau Woensdag» en Zaterdags.) I Hendrik van Viand enstraat 28 4b*aneincntsprljs Prijs «Ier advertentiën Per jaar Franco per post f 3.00 - 3.50 - 0.75 Van 1 tot 5 regels 0.40 voor ièderen regel meer0.08 Franco per post - 0.90 (Bij abonnement aanmerkelijke korting.) rt, Zooals onze lezers zich misschien herinneren, werd indertijd door Ds. Vunderinck op cene lezing uitge schreven door de Propaganda-Clnb Groen van Prinsterer, beweerd, dat professor Treub door zijne belastingplannen de boeren zwaarder wilde belasten en dat in antwoord op een verwijt van een der debaters, dat door de ontwerp-tariefwet de boeren betrekkelijk zwaar getroffen werden. Dit leek ieder een goede zet van den spreker en hoogst waarschijnlijk zal de spreker, aan wiens goede trouw wij niet het recht hebben te twijfelen, dit ook wel gemeend hebben. 8 't Blijkt, dat met die phrase meer gecolporteerd wordt, althans in de „Vrij zinnig Democraat" vinden we een stukje van professor Treub, waarin hij die be wering geducht onder handen neemt. Ook op een tweede zaak vestigt de strijdvaardige professor de aandacht, een zaak, die wij het ook zeer nuttig achten eens onder de oogen van onze lezers, vooral van de Middenstanders onder hen, te brengen. ij; Minister Kuyper schijnt velbn Midden standers de man bij uitnemendheid om hunne belangen te bevorderen. Het zich doen vertegenwoordigen op het Midden- itands-congres te Rotterdam, het benoe men van een Staatscommissie om te onderzoeken wat er voor den Midden stand gedaan kan worden, dit alles geeft ons „Christelijk" Ministerie voor enkele winkeliers en industrieelen zooveel aan trekkelijks, dat ze bijna de talrijke schaduwzijden van zijn bewind zouden vergeten. Met het oog op de beide door ons aangeroerde zaken, laten wc hier twee merkwaardige uitspraken van professor Treub volgen, die sommigen de oogen kunnen doen opengaan en althans kunnen leeren eenige voorzichtig heid in acht te nemen bij het aannemen van uitspraken van de z.g. Christelijke propagandisten. Professor Treub schrijft onder den titel: Wie laat de boeren en boeren arbeiders meer betalen? 8 Volgens de vrijzinnig-democra tische belastingplannen, zullen Wees puriteinsch van beginsel, maar toe gevend in de toepassing. Een tragi-komische geschiedenis uit Transvaal. 3.) Toen maakte zij haar bed op de eene ank in orde, terwijl de andere reizig- ters over en naast haar plaats namen, e Zuidafrikaansche ,wagens zijn bijna lgemeen slaapwagens met zes zitplaat- en. Hij echter bereidde zich een ligplaats sscheu de koffers, strekte zich daar roinmend op uit en dacht met een eemoedig hart aan zijn Stientje. Aan het eerste station, [dat men in e vroegte bereikte, in Brandfort, liep ij dadelijk mei den koffieketel naar de ocomotief en kwam met de koffie, die ij nu gezet had en versch brood, zoo as gekocht, naar Stientjes wagon. Zij keek al door het raampje, had oed geslapen, maar vond de reis erg de boerenarbeiders die, op hooge uitzonderingen na, beneden de grens der belastbaarheid vaUen, in de niouwe millioenen, die volgens de regecring voor de schatkist noodig zijn, uiets betalen. De kleine boeren vallen daarbij ook grootendeels beneden de grens der belastbaarheid en betalen ,dus niets. Een huurboer mot 15 H.A. land, die hem f75 per H.A. inkomen geven en die dus een inkomen heeft van f1125, zal volgens die plannen, als hij gehuwd is en geen kinderen hoeft, bijdragen f 4.50, als hij een kind heeft f 4,05, als hij 2 of 3 kinderen heeft f 3.82, en bij een gezin mot 4 of meer kinderen f3.71. Volgens de belastingplannen der regee ring, die geen rekening houden met de draagkracht, zullen f 9 millioen moeten worden opgebracht, zonder onder scheid van inkomen, in den vorm van lioogere prijzen van allerlei artikelen. Aangenomen dat door meerderjarigen gemiddeld dubbel zooveel van die arti kelen gebruikt worden als door kinderen, drukken, die f 9 millioenen ongeveer als volgt. De meerderjarige en de minder jarige bevolking is elk ongeveer 2.700.000. De f9 millioen komen dus neer op een heffing van f 2.20 per hoofd van de meerderjarigen en f 1.10 per hoofd van de kinderen. De regeering laat derhalve boerenarbeiders, kleine en groote boeren, vrijwel zonder onder scheid, betalen, als zij een gezin hebben zonder kinderen f 4.40, bij 1 kind f 5.50, bij 2 kinderen f 6.60, bij 4 kin deren f8.80, bij-6 kinderen f 11 Is het dan nog twijfelachtig dat de Christel ij ke regeering de landelijke bevolking, vooral de boerenarbei ders, de kleine en de middel soort boeren veel, veel meer wil laten betalen dan in het plan der vrijzinnigen ligt? Treub. De christelijke regeering en haar teer geliefde middenstand. Een man uit den handeldrijvenden middenstand met een gezin van drie kinderen en een bedrijfsinkomen van f 1500, betaalt in de bedrijfsbelasting f 13.25 De tariefsverhooging komt voor hem neer op een verhooging van uitgaven voor hem en zijn vrouw van f 2.20 elk, voor ieder zijner kinderen van f 1.10, dus vervelend en vroeg of men nog niet gauw in Oost-Londen zou aankomen. Tot zijn spijt moest hij verklaren dat Oost-Londen nog heel, heel ver weg was en dat men vermoedelijk nog een nacht moest doorreizen. Zoo kwamen zij op den tweeden dag in Bloemfontein aan, en trokken in den nacht bij Bethulië de grens van den Oranje-Vrijstaat over. Op den derden dag was de streek wat het landschap betreft, belangwek kender. Men reed door de Stormbergen met zijn diepe kloven, het toonccl van den smadelijkcn nederlaag van Gatacre, en bereikte tegen den avond Queeustown. De trein reed een eindje het station voorbij en nadat een keten van uitge zette posten de plek omsingeld hadden, mochten de pasagiers den trein verlaten. Er werd lang stilgehouden en zoo wan delden dan Piet en Stientje op en neer. Waarover zij samen spraken? [Piet verheugde zich op de gemakkelijke hut, die zij op hot schip zouden hebben. In de restauratie konden zij zich ook eens te goed doen aan een flink mid dagmaal; die twee dagen hadden zij maar moeten teren op 't geen ze mee genomen hadden. Geen wonder dat zij nu met grooten eetlust de soep, het roastbeef, en de pudding naar binnen werkten, die hun, al was het heel duur, voorgezet werd. Toen hepen zij weer op en neer. Ein- voor zijn geheele gezin op - 7.70 samen f20.95 Volger.s de dezer dagen van vrijzinnig-democratische zijde uitgewerktebelastingplannenzou dezelfde man in een stad van 20.000 tot 50.000 inwoners heb ben te betalen f 6.076 waarvan, wegens talrijk heid van het gezin wordt afgetrokken 30 pCt. of -1.82" zoodat die middenstan der heeft te betalen - 4.25 of f 9.minder dan in de bestaande bedrijfsbelasting en i' 16.61) minder •laii volgens dc regeerlngsplaii- UCII. Volgens dc Vrijzinnig-demo- cratlsche belastingplannen zullen niet alleen de arbeiders worden ge baat, maar de druk van den mid denstand zal aanmerkelijk worden verlicht. De liefderijke omarming der christelijke regee ring daarentegen brengt den midden stand in wel tenderen, maar tegelijk hoogst benauwenden druk. De vrijzinnig - democratische belastiug politiek zou den als voorbeeld ganomen middcifstander een vermin dering van belasting van f 9. de christel ij ke belastingpolitiek zou hem een verzwaring van druk van f7 1 8 brengen. Dat verschilt f16 a f17. Toch schromen de „christelijke" poli tici niet, de middenstanders wijs te maken, dat dc handeldrijvende midden stand juist door hen zal worden ontzien en door de vrijzinnigen daarentegen nog zwaarder zal worden belast dan reeds het geval is. Overtuigd dat de góe gemeente hen wel op hun woord gelooft, maken zij van die geloovigheid misbruik om de zaken juist andersom voor te te stellen dan zij zijn. Men moet maar durven! Treub. Dit aan het adres van den Heer Kolkman en zijn vrienden. Red. "Verschenen is thans de volgende oproep: AAN DE LIBERALE KIEZERS, 's Gravenhage, IS Febr. 1905. Nu weldra de vierjarige periode van wetgeving zal zijn afgeloopen, zijn de ondergeteekenden te rade gegaan wat zij kunnen doen, eenerzijds om aan de delijk verklaarde Stientje, dat zij slapen wou, en Piet zocht met een zwaar hart zijn koffer op. Hij sliep goed, bemerkte nauwelijks, dat de trein zich in bewo ging zette. Hij ontwaakte pas 's morgens, en keek verbluft op. Voor hem "trekte zich de zuidkust van de Kaapkolouie uit, dat was het niet echter wat hem onstelde, maar dat zijn wagen de laatste van den trein was. En waar bevond zich Stientje Hij ging boven op de koffers staan, en keek voor zich uit. Geen dichte wagens! Overal slechts open kolenwageus met mannen en bagages geladen. De trein was in Queenstown geplitst, en het tweede deel volgde het eerste op een uur afstands. Stientje was aan een groot station wakker geworden, en had gewacht, dat Piet haar weer koffie zou brengen. Maar Piet kwam niet. Zij haalde het raampje neer en riep „Piet!" Piet kwam niet. Toen ging zij er uit en zocht naar hem maar Piet was er niet, evenmin als zijn wagen. Geheel wanhopig stond zij daar en begon bitter te weenen. Dat zag een Engelsch officier, die haar dcolnemend vroeg, wat haar scheelde. Hakkelend bracht zij er uit, dat haar man weg was. Het duurde lang eer de Engclschman begreep, wat er aan de hand was, want Stientje's Eu- gelsch was nu juist niet al te best. Toen vrijzinnige beginselen wederom een over wegenden invloed te verzekeren, ander zijds om hun positie en die hunner naaste geestverwanten, mede ten aanzien van andere vrijzinnige groepen, nauw keuriger te bepalen. Tegen dc hoofdbeginselen, welke dc coalitie der thans de meerderheid in de Statcn-Generaal vormende partijen aan het Staatsbeleid ten grondslag legt, blij ven zij gekant. Zij meenen, dat dc ver menging van godsdienst en politiek, welke van de toepassing dier beginselen het onvermijdelijk gevolg is, slechts kan strekken tot ontwijding van den gods dienst, tot schaden aan waarheid in wetgeving en bestuur en tot verkorting der vrijheid van denken en sproken. Zij zien met zorg een Ministerie aan het bewind, dat de verdeeldheid op grond van verschil in godsdienstige overtuiging verscherpt. Verschillende maatregelen in het thans bijna verstreken regeeringstijdperk tot stand gebracht of voorbereid, hebben lien in doze zienswijze bevestigd. De uitoefening der bestuursmacht was in menig geval niet overeenkomstig hetgeen naar hun meening, door 's lauds belang geëischt wordt. Op wetgevend gebied duchten zij met name van de onderwijs politiek gevaar. Tevens achten zij krach tig verzet noodig tegen de voorgestelde wijziging van het tarief van invoerrech ten, vooreerst omdat de vrijhandelsgc- zinde staatskunde der laatste halve eeuw Neerlands welvaart ten goede is gekomen en niet minder om dat die wijziging te groote uitbreiding geeft aan dc heffingen, waarbij met de draagkracht geen reke ning wordt gehouden. Naar hun oordeel gedoogt s lands be lang derhalve niet bestendiging van de tegenwoordige regeeringsmoorderheid zij achten zich verplicht tegenover haar front te maken, zoowel zelfstandig als met handhaving van eigen standpunt door het vcrleenen van steun aan vrijzinnige candidaten der linkerzijde, candidateu die niet tot hun naaste geestverwanten behooren. Ter afbakening en handhaving van dit eigen standpunt wensehen zij voorts nu andere groepen van vrijzinnigen, met het oog op de stembus van 1905, een compromis hebben gesloten -- in het kort de beginselen te omschrijven, aan welke naar hun opvatting de liberale de Brit haar echter verklaarde, dat zij over twee uren in Oost-Londen zou zijn en daar stellig Piet zou vinden, was zij weer gerustgesteld. Zoo was het ook. Piet verging haast van ongeduld, totdat eindelijk liet tweede deel van den trein op het havenhoofd van Oost-Londen dampte en hein zijn Stientje bracht. Die lange scheiding! Eu dat wederzien! Als we maar eens op het schip zijn, dacht Piet. Tegen drie uur 's middags zette zich eindelijk de kleine stoomboot in beweging, die hen allen aan boord van het groote Engelsche transportschip „Hawarden Castle' bracht. De kleine stoomboot, die den voor Zuid-Afrika otiheilvoorspellenden naam van „Cecil Rhodes" voerde, was stamp vol. Zij voer langzaam den riviermond, die de binnenhaven van Oost-Londen uitmaakt, af. Zoo lang ging de zaak nog goed, maar de „Hawarden Castle" lag niet in de binnenhaven, maar buiten op de open reede, en van verre zag en hoorde men de branding woelen. Steeds nader kwam men en eindelijk ging men er met een zeer voelbaren ruk overheen. Daarbuiten gingen hooge zeeën en de „Cecil Rodcs" danste op en neer, zoodat iedere maag, die er niet tegen verhard was, vast en zeker zeeziek werd. Dat gebeurde dan ook, en eerst toen Piet en Stientje, evenals de meeste pas- staatkunde behoort vast te houden bij haar streven naar oplossing der staat kundige en maatschappelijke vraagstuk ken, die door de (tijdsomstandigheden en de geleidelijke ontwikkeling van nieuwe denkbeelden aan de orde van behandeling worden gebracht. 1. Als hoofdbeginsel van liberale staatkunde stellen zij, dat de Staat naai den eiscli van strikte onpartijdigheid aan alle burgers zonder onderscheid do ruimèt mogelijke vrijheid verzekere. 2. Staatkundige vrijheid achten zij gewaarborgd door de gezonde werking onzer constitutione.el-monarchale Staats instellingen. Voor die gezonde werking is noodig geleidelijke uitbreiding van kiesbevoegd heid naar gelang van toenemende gees telijke ontwikkeling en stoffelijke onaf hankelijkheid der burgers. Bij de regeling van het kiesrecht zij de eerste vraag hoe de vertegenwoordi ging van het geheele Nedcrlandsche volk als deel der wetgevende macht, het doeltreffendst zal worden samengesteld. 3. Maatschappelijke vrijheid achten zij, niet minder dan staatkundige, on misbare voorwaarde voor volkswelvaart en beschaving. Wetgeving en administratie, welke strekken tot verhooging van het stoffelijk, geestelijk eo zedelijk peil der geheele natie, behooren waarborgen te stellen voor en gericht te zijn op de ontwikke ling van de zelfstandige kracht van alle staatsburgers. Uok „sociale wetgeving" moet dus in de eerste plaats bestaan in het bevorderen, aanmoedigen en steunen van persoonlijk initiatief en energie. Staatsdwang en ambtenaars-bemoeiing zijn eerst toelaatbaar, wanneer de wer king van het vrije, zelfstandige initiatief ontoereikend is en voldoende vaststaat, dat hetgeen ter behartiging van eenig algemeen belang tot stand moet komen, van Staatswege eerder en beter kan worden verricht dan door de vrije samen werking der belanghebbenden. Over enkele onderwerpen van actueel Staatsbeleid willen ondergeteekenden meer in het bijzonder hun meening blootleggen. Ie. Krachtige handhaving van orde en gezag is eerste plicht der overheid. Zij is gerechtigd van alle ambtenaren te verlangen dat zij haar in de vervul ling van dien plicht niet bemoeilijken. sagitrs, drie kwartier lang Neptunus de verschuldigde schatting betaald hadden, was mên bij het transportschip, de „Ha warden Castle", gekomen. Maar nu is het lang geen gemakkelijke zaak om bij hooge zee van het eene schip op het andere te komen. Nu eens was de kleine stoomboot op gelijke hoogte met het groote schip, dan was zij er weer diep heneden. Er viel dus niet aan te den ken, dat men met een trap of een brug van het een op liet ander kon komen. Aan den kraan van den voormast werd daarom een touw vastgemaakt en daar aan een hooge korf. In dien korf gingen de pasagiers zitten. Nu werden er zoo steeds vier tegelijk aan boord gcheschen. Als daarbij de korf tegen dc zijwand van het schip stiet of met geweld op liet dek neerplofte, was dat niet zoo bijzonder aangenaam, maar men had niet lang den tijd daaraan te denken, daarvoor ging alles te vlug. Zoo waren Stientje en Piet ook aan boord gekomen en juist door den eerste steward ontvangen. „Ileeren links, dames rechts", luidde 't wel hoffelijk e maar bepaalde bevel van den beambte. En reeds had men ook Piet naar linkf ge drongen en hij verrast als hij was, had zich rustig laten dringen, tot hij bijna van oen trap viel, die naar het tilsschen- dek voerde. Er bleef hem niets anders over, dan naar beneden te klauteren en de inrichting van zijn toekomstige wo-

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1905 | | pagina 1