No. 49. Woensdag 21 Juni 1905. 2e Jaargang Wees U Zelf! Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER". t WIE SNURKT? De uitslag. FEUILLETON. A. J. M. DE EEMLANDER Verschijnt Woensdags en Zaterdags. Hendrik van Viandenstraat 28 Abonnementsprijs Per jaarf 3.00 Franco per post- 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 Prijs der advertentiën Van 1 tot 5 regels0.40 vooi ie^eren regel meer0.08 (Bij abonnement aanmerkelijke korting.) Zij die z.icli niet ingang van 1 Juli op ons blad abonnee- ren, ontvangen de tot dien datum verschijnende num mers GRATIS. De vrijzinnigen zijn er niet in ge slaagd Amersfoort „om" tc krijgen; het is zelfs niet gelukt hun candidaat in herstemming te brongen en toch kun nen we over don nitslag tevreden zijn. Bijna 3600 stemmen zijn er op den heer de Beaufort uitgebracht, dank zij de krachtige actie, krachtiger dan ooit te voren, die er in dit district is ont wikkeld. De nederlaag is een eervolle geweest. Van beide zijden is met geestdrift, met vuur gewerkt. Jammer, dat het niet steeds was inet „heilig" vuur. De wijze van strijden heeft soms niet tot „eere" gestrekt aan de strijders. Wij willen après coup daar thans niet meer van zeggen. Alleen aan de „Propaganda club" een enkel woord van dank en van hulde. Door velen harer leden is een werk kracht ontwikkeld, waarvoor we eerbied hebbeu. Namen kunnen we hier natuurlijk niet noemen, doch dat is overbodig en niet in den geest van hen, die om denville van de beginselen, geen opofferingen van tijd en rust te groot geacht heb ben. Zij mogen hun loon vinden in recht matige zelfvoldoening en in de onver- wrikbare overtuiging: De toekomst is ons. Onze lezers verwachten van een blad als het onze geen breedvoerige beschou wingen over de betcekenis van den afloop der stemming. Wij zullen hieronder enkele uitspra ken van toongevende bladen afdrukken en slechts als onze meening uitspreken, dat, hoe de herstemmingen ook mogen afloopen, de demagogische kracht van Niet alle hout is bruikbaar Chineesehe wijsheid. Hit het duitsch door 't Is in de slaapkamer der Narforts, die pa6 sedert een jaar of drie getrouwd zijn, dat wij met het jonge paar kennis maken. Niemand weet, dat zij meer malen verschil van opine hebben, dat zij zich dan weêr verzoenen en de menschen in 't algemeen houden het voor een heel gelukkig huwelijk. Ze liggen nu te bed de beide ledikanten staan midden in de kamer met de hoofdeinden tegen den muur. Hij slaapt, en zij is bij het schijnsel van een hanglamp nog verdiept in de lectuur van den nieuwsten roman waar de ophitsende leuze: „vóór of tegen den Christus", zoo proefhoudend bevonden bij de stemmingen voor de provinciale Staten, aan de ecne zijde uitstekend gewerkt heeft ten voordeele van de kerkdijken, doch anderzijds gebleken is een wapen te zijn, dat ook den gebrui ker kan wonden. De leuze heeft bezielende kracht gehad bij de z.g. christelijken, doch tegelij kertijd de vrijzinnigen tot samenwerking gedrongen en gedwongen. 1 Van ganscher harte verheugt het ons dat de heer de Beaufort in Amsterdam is verkozen. Een man als hij is zonder twijfel een sieraad in ons parlement. Daar zal het stellig blijken, dat hij de vergelijking met „onzen" van Asch van Wijck nog wel kan doorstaan. Vatten we den uitslag samen, dan komen we tot bet volgende resultaat: öekozeu RECHTS 44 LINKS 16 13 Anti-Rev. 4 Oud-Liberaal. 23 Katholiek. 7 Unie-Lib. 7 Christ.-Hist. 5 Vrijz.-Dein. 0 Chr.-Dem. 0 Soc.-Rem. 1 Frieseh Clir.-Hist. Herstemmingen tusscken Rechts en Links 35 tusscken Rechts en Rechts 2 tusscken Links en Links 3 Gewonnen: Door Rechts 0 DoorLiuks 2 En thans het oordeel van eenige bladen: De „Nieuwe Courant" verheugt zich inzonderheid over de „schitterende her kiezing" van mr. Tydeman en die van den heer Heunequin. Het blad betreurt het, dat de „jongeren1', mr. Zimmerman in Delft en mr. Ter Spill het in Ap- pingedam niet verder hebben gebracht en heeft voor de „naaste geestverwanten", die in herstemming komen, goeden moed. De beschouwingen eindigen aldus: „Groote onzekerheid dus ziedaar, over 't generaal, onzen indruk. Er zal in de twaalf dagen, die ons van de herstemmingen scheiden, geducht ge- schijnlijk van haar lievolings schrijver. Zij (halfluid, terwijl ze het boek op Je deken laat vallen): ,'t Is waarlijk om ten slotte je gedu'd te verliezen!" (Hoest). „Onverdragelijk!" (Hoest har der). „Hij wordt niet wakker!" (Draait het hoofd om op het kussen en roept: „Paul!" (Luider) „Paul!" (Hard) „Paul!! 't Is waarlijk of hij het met opzet doet! Paul!!!" Hij (verroert zich een beetje): „Hm! Zij „Zoo! eindelijk! Ben je wakker?" (Neemt haar boek, legt het weer dadelijk neer) „Wel, daar begint het weer! Zoo!" (spotachtig) nóg harder! Een heel orkest.1" (Heel beslist): „Nu is 't genoeg!" (Rekt haar hand uit en schudt haai man aan zijn arm). Hij (in zijn slaap): Is het slot kapot? Dan moet de slager maar geroepen worden." Zij (die niet gestemd is om te lachen, maar ook nooit om een antwoord ver legen is)„Hij moet er zeker maar een bloedworst in stoppen?" (Schudt haar man nog eens). „Zeg, wordt eens wakker Hij (vliegt op): „Wie? wat? Is ei- brand?" Zij: „Neen, maar je snurkt als een dashond." Hij (ongeloovig)„Ik?" Zij: „Natuurlijk, jij, wie anders?" Hij: „Ik snurk wat scheeltje?" Zij (spotachtig): „Ach, zoo'n beetje. werkt worden van alle zijden. Moge de temperatuur noch in de weergesteldheid, noch in de politiek tot hooger peil rijzen, dan zij op dezen warmen, maar toch niet heftig bewogen dag bereikt heeft." De „N. R. Ct." constateert, dat vele zetels der kelkelijken ernstig worden bedreigd, maar vervolgt dan: „Zeker, van onzen kant zijn er ook districten, waar wij een harden strijd zullen te strijden hebben om de bezette zetels tc behouden: wij noemen Haarlem, Leiden, en de beide Utrechtsche districten, vooral Utrecht II, in alle welke liberalen van het Manifest in herstemming zijn. Ook zien wij niet voorbij, dat de mogelijkheid bestaat, dat de regeerings- partij een zetel wint in den strijd van den katholiek tegen den aftredeuden sociaal-democraat in Enschedé." Maar met dat al hebben wij goede hoop, dat de stembus van 28 Juni, sterker nog dan die van heden, de regeeringsnieerderheid zal doen afbrok kelen, waarbij dan voornamelijk de zetels liet zullen moeten ontgelden van die Kamerleden, welke tot de anti-re volutionaire partij bchooren en dus Kuyper het naast staan." „Het Handelsblad" schrijft: „In elk geval is de strooming, die zich in 1901 heeft geopenbaard en die in 1904 heeft voortgeduurd, thans tot staan gekomen en toont zij neiging weder een andere richting uit te gaan. De vrijzinnigen hebben gisteren zich wakker geweerd Met nog eenige in spanning kunnen van de 35 districten nagenoeg alle door de oppositie worden gewonnen. Vooral in Amsterdam heeft de linker zijde zich uitstekend gehouden. Dadelijk zijn reeds 4 vrijzinnigen gekozen en in bijna al de 5 andere districten staan de kansen gunstig." „Land en volk" verheugt zich over den aanvaukclijken uitslag, bevindt dat de kansen voor de linkerzijde goed staan en het vooruitzicht der oud-libe ralen om de plaatsen tc veroveren, zeer gunstig. De Nieuwe Arnhemsche Cou rant zegt Wat de slag van Moekden was voor de Russen en Japanners, dat was de Alleen zooveel, dat ik er niet van slapen kan." Hij (kijkt naar de lamp en naar het boek): Je leest, he?" Zij (heel beslist): „Ja, natuurlijk, ik lees, omdat ik er niet bij slapen kan en lezen? ik probeer het maar Hij (alsof het hem niet zoo geloof waardig schijnt): „Zoo? nu, je denkt zeker, dat je met een kleinen jongen te doen hebi, die je maar wat wijs kimt maken Zij (wikkelt zich in de deken): „Ach, ik bid je, houdt nu geen praatjes; daar is het nu geen geschikt oogenblik voor." Hij: „Ik houd geen praatjes, maar ik heb geen lust, om me, de Hemel weet wat, te hooren verwijten. Je hebt me wakker gemaakt, omdat mijn adem halen je bij je lectuur, die je verslindt, hindert." Zij (begint te lachen, alsof ze nooit tot bedaren zal komen en brengt einde lijk met moeite uit): „Ademhalen! Zijn ademhalen! nu, die is goed! dat zal ik onthouden die definitie verdient bekroond te worden! Je bent in lang niet zoo aardig geweest!" Hij (gepikeerd): „Zoo, vindt je Zij (weer kalm): „Ik wil je er niet mêe vleien," (tartend): „Zeg het nog eens, Paul! 'tIs heusch zoo aardig! Snurkt als een mol als een Hij (nu boos): „Ik weet niet of ik aardig ben, maar je bent rijk in namen stembusslag van den 16den voor de Coalitie en de Vrijzinnigen. Een gevoe lige nederlaag rechts, welke de ingeno men positie onhoudbaar maakt; een niet geringe overwinning Links, zonder uit puttende verliezen; doch de definitieve beslissing uitgesteld tot den 28sten, bij herstemming, ouder gunstige onistandig- hcdeti voor Links. Verder schrijft het blad: Opmerkelijk is de afloop voor de christel.-democraten, die hun eenigen vertegenwoordiger, Staalman, zagen val len en elders overal slechts een klein aantal stemmen kregen. Ook voor de sociaal-dcmocr. is de uitslag ongunstig. Geen enkele zetel bleef behouden en Lochem ging defini tief verloren, wat ons, afgezien van partijbelang, leed doet terwille van den heer Ilelsdingen. De katholieken komen onverzwakt uit den strijd en hebben zelfs kans op een 26sten zetel (Enschedé). De christ.-hist. groep was eveneens gelukkig, al werd een der voormannen, dr. De Visser, nog nergens gekozen. De anti-revolutionairen daarentegen leggen het loodje. Opnieuw werd bewezen dat zij door eigen kracht, zonder steun van hunne katholieke en christ.-hist. bondgenooten, ondanks al hun grootspraak, in nagenoeg geen enkel district het kuDnen houden. Op de staatkundige verhouding in de naaste toekomst zal dit ongetwijfeld van over wegenden invloed zijn. De afhankelijk heid der anti-revol. fractie der coalitie van de katholieke en chr.-histor. groepen, is hiermede bewezen. Ook al mochten de herstemmingen ten haren voordeele beslissen, wat ons voor de meerderheid niet het geval schijnt te zijn; althans niet wanneer de verschillende vrijzinnige groepen onver biddelijk vasthouden aan deze taktiek den candidaat der linkerzijde, hij zij liberaal, vrijz.-democr. of soc.-democr met alle kracht te steunen, als gold het een eigen candidaat. De verschillende groepen, zoo zegt het blad, behoeven eikaars hulp om de goed begonnen actie van 16 Junite voltooien. Ge chiedt dit, dan luidt de 28ste de doodklok over het „christelijk" kabinet en wordt de positie van dr. Kuyper nu reeds zeer verzwakt, beslist onhoudbaar en moet de overgave volgen. De slag van Moekden wordt er dan een van voor me: dashond, mol weet je er soms nog meer? Je moest in ieder geval dat overdrijven laten." Zij (beleedigd): Hoor nu eens aai:! Legt op ieder woord nadruk): Je hebt een leven gemaakt als een oordeel!" Hij (heftig): „En dan nog? Al ware dat zoo wat me erg zou verwon deren dit is dan nog geen reden! dat kan ieder over komen! hangt samen met de spijsvertering heb gisterenavond ganzenlever gegeten!" Zij (spottend): „Ja, nu is't natuurlijk mijn schuld! 't Mankeert er nu nog maar aan, dat ik 't zou zijn, die snurkt!" Hij (gaat daar op in): „Als of je liet nooit doet!" Zij (opgewonden): „Wie? Wat? Wat nooit doe?" Hij (kort af): „Wel snurken, voor den drommel!" Zij (vliegt overeind, zit kaarsrecht op) „Dat is niet waar! Je liegt! Ik heb nog nooit Hij„Nu, ik meen toch, dat i k daar over Zij (hem in de reden vallend): „En Mama! deuk je dan, dat Mama Hij (zoetsappig): „Moeders hooren 't nooit, als hun kinderen snurken Zij (buiten zich zelf): „En ik Verklaar je, dat ik niet snurk! 't Is wel erg, Toesjima, een debacle voor de anti revolutionairen. En te zeggen, dat 4 jaar geleden de liberale partij, bij monde van Stand aard c.s.. morsdood werd verklaard! De Standaard zet boven haar arti kel: Niet zonder kleerscheuren. Rechts, schrijft het blad, heeft geleden, en met name de anti revolutionaire partij is er nictzonderkleerscheuren afgekomen. Het verlies van Gorkum gaat ons zeer ter harte. Kouchenius had hot voor ons veroverd, Seret had het met eere ge houden; maar, na diens heengaan, had tegenover een veteraan als Pierson alleen een veteraan onzerzijds de positie kunnen bevestigen. 'De Unie-liberalen verloren Licftiuck, de sociaal-democraten Ilelsdingen; maar noch Franeker noch Lochem hadden voor deze partijen de betcekenis, die Gorkuui voor ons had. Ook den Helder ging over, maar dit verlies mag niet te hoog worden aange slagen. Zelfs trad de lieer Staalman uit de anti-revolutionaire partij, en zijn op treden tegen het Kabinet noodzaakte telkens tot een Werda? roepen, om vriend of vijand tc onderkennen. Het is altoos een zetel aan de tegen partij, maar zelf al waren alle kiezers, die nu op Adriaanse gingen, térsfond op Staalman gekomen, bij w are toch ge vallen. Dool' te rumoerig uit den band te springen, had hij zijn positie ver zwakt. Dat zagen de radicalen wel, en in die verzwakte positie grepen ze hem te forsch aan, dan dut bij stand kon houden. Voor liet overige was de uitslag giste ren, na den ongeëvenaard feilen aanval, waaraan het Kabinet bloot stond, niet ongunstig. Zelfs bij normale verhoudingen is nog zoo goed als geen Kabinet, dat zijn vier jaren uitzat, ooit door de kiezers, zooals men in den radicalen hoek zegt, „weer ingehuurd". Perioden van grondwetsherziening gaven een enkel maal een kleine ver lenging, maar langer dan vier jaren hield zoo goed als niet één Kabinet het uit. Zulk een Kabinet van vier jaar maakt altoos teleurgestelde!)het zag zich vaak tegen zijn zin als rege'eringsorgaan ge noodzaakt tot maatregelen, die in dezen of genen kring tegenstonden. Geen enkel Kabinet of het beging fouten. En ook, om de schuld op anderen te schuiven, als jij het doet! Foei! Ik moet niet alleen jou snurken verdragen je stelt je ook nog aan, alsof je, de Hemel weet wat, licht uit te staan dat is nu mijn dank, dat ik er tot nu toe niets van hebt gezegd Hij: „Nu, dan haal je nu je schade in Zij: „Ik had je er al lang attent op moeten maken Hij: „Jammer dat ge 't niet hebt ge daan, dan zou ik mijn stembanden een beetje gesmeerd hebben (lacht) dat is maar een kleinigheid Zij (geheel buiten zich zelf en niet ineer wetend wat zij zegt): „Neen! dat niet maar je hadt je kunnen uitbesteden als men met zoo'n kwaal behept is, dan (op eens heel kalm): „Wat ga je nu beginnen?" Hij (die uit bed is gesprongen en zijn pantalon aantrekt): „Dat zie je!" (heel ernstig) „Ik besteed me wel is waar nog niet uit, maar verhuis toch voor van daag!" Zij (bij het woord „van daag" wel wat ontsteld, maar doet, of ze 't niet begrijpt): „Paul!" (half lachend) „Wees toch niet zoo kinderachting!" Hij antwoordt niet, steekt een kaars aan en gaat met waardige houding de kamer uit. Zij (als haar man de deur heeft ge sloten): „Hij gaat in 't salon; in'tsalou

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1905 | | pagina 1