No. 49.
Woensdag 21 Juni 1905.
2e Jaargang
Wees U Zelf!
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
t
WIE SNURKT?
De uitslag.
FEUILLETON.
A. J. M.
DE EEMLANDER
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
Hendrik van Viandenstraat 28
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentiën
Van 1 tot 5 regels0.40
vooi ie^eren regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Zij die z.icli niet ingang van
1 Juli op ons blad abonnee-
ren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende num
mers GRATIS.
De vrijzinnigen zijn er niet in ge
slaagd Amersfoort „om" tc krijgen; het
is zelfs niet gelukt hun candidaat in
herstemming te brongen en toch kun
nen we over don nitslag tevreden zijn.
Bijna 3600 stemmen zijn er op den
heer de Beaufort uitgebracht, dank zij
de krachtige actie, krachtiger dan ooit
te voren, die er in dit district is ont
wikkeld.
De nederlaag is een eervolle geweest.
Van beide zijden is met geestdrift, met
vuur gewerkt.
Jammer, dat het niet steeds was
inet „heilig" vuur.
De wijze van strijden heeft soms niet
tot „eere" gestrekt aan de strijders.
Wij willen après coup daar thans niet
meer van zeggen.
Alleen aan de „Propaganda club" een
enkel woord van dank en van hulde.
Door velen harer leden is een werk
kracht ontwikkeld, waarvoor we eerbied
hebbeu.
Namen kunnen we hier natuurlijk
niet noemen, doch dat is overbodig en
niet in den geest van hen, die om denville
van de beginselen, geen opofferingen
van tijd en rust te groot geacht heb
ben.
Zij mogen hun loon vinden in recht
matige zelfvoldoening en in de onver-
wrikbare overtuiging:
De toekomst is ons.
Onze lezers verwachten van een blad
als het onze geen breedvoerige beschou
wingen over de betcekenis van den
afloop der stemming.
Wij zullen hieronder enkele uitspra
ken van toongevende bladen afdrukken
en slechts als onze meening uitspreken,
dat, hoe de herstemmingen ook mogen
afloopen, de demagogische kracht van
Niet alle hout is bruikbaar
Chineesehe wijsheid.
Hit het duitsch
door
't Is in de slaapkamer der Narforts,
die pa6 sedert een jaar of drie getrouwd
zijn, dat wij met het jonge paar kennis
maken. Niemand weet, dat zij meer
malen verschil van opine hebben, dat
zij zich dan weêr verzoenen en de
menschen in 't algemeen houden het
voor een heel gelukkig huwelijk.
Ze liggen nu te bed de beide
ledikanten staan midden in de kamer
met de hoofdeinden tegen den muur. Hij
slaapt, en zij is bij het schijnsel van
een hanglamp nog verdiept in de lectuur
van den nieuwsten roman waar
de ophitsende leuze: „vóór of tegen den
Christus", zoo proefhoudend bevonden
bij de stemmingen voor de provinciale
Staten, aan de ecne zijde uitstekend
gewerkt heeft ten voordeele van de
kerkdijken, doch anderzijds gebleken is
een wapen te zijn, dat ook den gebrui
ker kan wonden.
De leuze heeft bezielende kracht
gehad bij de z.g. christelijken, doch tegelij
kertijd de vrijzinnigen tot samenwerking
gedrongen en gedwongen.
1
Van ganscher harte verheugt het ons
dat de heer de Beaufort in Amsterdam
is verkozen.
Een man als hij is zonder twijfel een
sieraad in ons parlement.
Daar zal het stellig blijken, dat hij
de vergelijking met „onzen" van Asch
van Wijck nog wel kan doorstaan.
Vatten we den uitslag samen, dan
komen we tot bet volgende resultaat:
öekozeu
RECHTS 44 LINKS 16
13 Anti-Rev. 4 Oud-Liberaal.
23 Katholiek. 7 Unie-Lib.
7 Christ.-Hist. 5 Vrijz.-Dein.
0 Chr.-Dem. 0 Soc.-Rem.
1 Frieseh Clir.-Hist.
Herstemmingen
tusscken Rechts en Links 35
tusscken Rechts en Rechts 2
tusscken Links en Links 3
Gewonnen:
Door Rechts 0 DoorLiuks 2
En thans het oordeel van eenige
bladen:
De „Nieuwe Courant" verheugt zich
inzonderheid over de „schitterende her
kiezing" van mr. Tydeman en die van
den heer Heunequin. Het blad betreurt
het, dat de „jongeren1', mr. Zimmerman
in Delft en mr. Ter Spill het in Ap-
pingedam niet verder hebben gebracht
en heeft voor de „naaste geestverwanten",
die in herstemming komen, goeden
moed.
De beschouwingen eindigen aldus:
„Groote onzekerheid dus ziedaar,
over 't generaal, onzen indruk. Er zal
in de twaalf dagen, die ons van de
herstemmingen scheiden, geducht ge-
schijnlijk van haar lievolings schrijver.
Zij (halfluid, terwijl ze het boek op
Je deken laat vallen): ,'t Is waarlijk
om ten slotte je gedu'd te verliezen!"
(Hoest). „Onverdragelijk!" (Hoest har
der). „Hij wordt niet wakker!" (Draait
het hoofd om op het kussen en roept:
„Paul!" (Luider) „Paul!" (Hard) „Paul!!
't Is waarlijk of hij het met opzet
doet! Paul!!!"
Hij (verroert zich een beetje):
„Hm!
Zij „Zoo! eindelijk! Ben je wakker?"
(Neemt haar boek, legt het weer dadelijk
neer) „Wel, daar begint het weer!
Zoo!" (spotachtig) nóg harder! Een heel
orkest.1" (Heel beslist): „Nu is 't genoeg!"
(Rekt haar hand uit en schudt haai
man aan zijn arm).
Hij (in zijn slaap): Is het slot kapot?
Dan moet de slager maar geroepen
worden."
Zij (die niet gestemd is om te lachen,
maar ook nooit om een antwoord ver
legen is)„Hij moet er zeker maar een
bloedworst in stoppen?" (Schudt haar
man nog eens). „Zeg, wordt eens wakker
Hij (vliegt op): „Wie? wat? Is ei-
brand?"
Zij: „Neen, maar je snurkt als een
dashond."
Hij (ongeloovig)„Ik?"
Zij: „Natuurlijk, jij, wie anders?"
Hij: „Ik snurk wat scheeltje?"
Zij (spotachtig): „Ach, zoo'n beetje.
werkt worden van alle zijden. Moge de
temperatuur noch in de weergesteldheid,
noch in de politiek tot hooger peil
rijzen, dan zij op dezen warmen, maar
toch niet heftig bewogen dag bereikt
heeft."
De „N. R. Ct." constateert, dat vele
zetels der kelkelijken ernstig worden
bedreigd, maar vervolgt dan:
„Zeker, van onzen kant zijn er ook
districten, waar wij een harden strijd
zullen te strijden hebben om de bezette
zetels tc behouden: wij noemen Haarlem,
Leiden, en de beide Utrechtsche districten,
vooral Utrecht II, in alle welke liberalen
van het Manifest in herstemming zijn.
Ook zien wij niet voorbij, dat de
mogelijkheid bestaat, dat de regeerings-
partij een zetel wint in den strijd van
den katholiek tegen den aftredeuden
sociaal-democraat in Enschedé."
Maar met dat al hebben wij goede
hoop, dat de stembus van 28 Juni,
sterker nog dan die van heden, de
regeeringsnieerderheid zal doen afbrok
kelen, waarbij dan voornamelijk de
zetels liet zullen moeten ontgelden van
die Kamerleden, welke tot de anti-re
volutionaire partij bchooren en dus
Kuyper het naast staan."
„Het Handelsblad" schrijft:
„In elk geval is de strooming, die
zich in 1901 heeft geopenbaard en die
in 1904 heeft voortgeduurd, thans tot
staan gekomen en toont zij neiging
weder een andere richting uit te gaan.
De vrijzinnigen hebben gisteren zich
wakker geweerd Met nog eenige in
spanning kunnen van de 35 districten
nagenoeg alle door de oppositie worden
gewonnen.
Vooral in Amsterdam heeft de linker
zijde zich uitstekend gehouden. Dadelijk
zijn reeds 4 vrijzinnigen gekozen en in
bijna al de 5 andere districten staan de
kansen gunstig."
„Land en volk" verheugt zich over
den aanvaukclijken uitslag, bevindt dat
de kansen voor de linkerzijde goed
staan en het vooruitzicht der oud-libe
ralen om de plaatsen tc veroveren, zeer
gunstig.
De Nieuwe Arnhemsche Cou
rant zegt
Wat de slag van Moekden was voor
de Russen en Japanners, dat was de
Alleen zooveel, dat ik er niet van
slapen kan."
Hij (kijkt naar de lamp en naar het
boek): Je leest, he?"
Zij (heel beslist): „Ja, natuurlijk, ik
lees, omdat ik er niet bij slapen kan
en lezen? ik probeer het maar
Hij (alsof het hem niet zoo geloof
waardig schijnt): „Zoo? nu, je denkt
zeker, dat je met een kleinen jongen
te doen hebi, die je maar wat wijs kimt
maken
Zij (wikkelt zich in de deken): „Ach,
ik bid je, houdt nu geen praatjes; daar
is het nu geen geschikt oogenblik voor."
Hij: „Ik houd geen praatjes, maar
ik heb geen lust, om me, de Hemel
weet wat, te hooren verwijten. Je hebt
me wakker gemaakt, omdat mijn adem
halen je bij je lectuur, die je verslindt,
hindert."
Zij (begint te lachen, alsof ze nooit
tot bedaren zal komen en brengt einde
lijk met moeite uit): „Ademhalen! Zijn
ademhalen! nu, die is goed! dat
zal ik onthouden die definitie
verdient bekroond te worden! Je bent
in lang niet zoo aardig geweest!"
Hij (gepikeerd): „Zoo, vindt je
Zij (weer kalm): „Ik wil je er niet
mêe vleien," (tartend): „Zeg het nog
eens, Paul! 'tIs heusch zoo aardig!
Snurkt als een mol als een
Hij (nu boos): „Ik weet niet of ik
aardig ben, maar je bent rijk in namen
stembusslag van den 16den voor de
Coalitie en de Vrijzinnigen. Een gevoe
lige nederlaag rechts, welke de ingeno
men positie onhoudbaar maakt; een niet
geringe overwinning Links, zonder uit
puttende verliezen; doch de definitieve
beslissing uitgesteld tot den 28sten, bij
herstemming, ouder gunstige onistandig-
hcdeti voor Links.
Verder schrijft het blad:
Opmerkelijk is de afloop voor de
christel.-democraten, die hun eenigen
vertegenwoordiger, Staalman, zagen val
len en elders overal slechts een klein
aantal stemmen kregen.
Ook voor de sociaal-dcmocr. is de
uitslag ongunstig. Geen enkele zetel
bleef behouden en Lochem ging defini
tief verloren, wat ons, afgezien van
partijbelang, leed doet terwille van den
heer Ilelsdingen.
De katholieken komen onverzwakt
uit den strijd en hebben zelfs kans op een
26sten zetel (Enschedé). De christ.-hist.
groep was eveneens gelukkig, al werd
een der voormannen, dr. De Visser, nog
nergens gekozen. De anti-revolutionairen
daarentegen leggen het loodje. Opnieuw
werd bewezen dat zij door eigen kracht,
zonder steun van hunne katholieke en
christ.-hist. bondgenooten, ondanks al
hun grootspraak, in nagenoeg geen
enkel district het kuDnen houden. Op
de staatkundige verhouding in de naaste
toekomst zal dit ongetwijfeld van over
wegenden invloed zijn. De afhankelijk
heid der anti-revol. fractie der coalitie
van de katholieke en chr.-histor. groepen,
is hiermede bewezen.
Ook al mochten de herstemmingen
ten haren voordeele beslissen, wat ons
voor de meerderheid niet het geval
schijnt te zijn; althans niet wanneer de
verschillende vrijzinnige groepen onver
biddelijk vasthouden aan deze taktiek
den candidaat der linkerzijde, hij zij
liberaal, vrijz.-democr. of soc.-democr
met alle kracht te steunen, als gold het
een eigen candidaat.
De verschillende groepen, zoo zegt
het blad, behoeven eikaars hulp om
de goed begonnen actie van 16 Junite
voltooien.
Ge chiedt dit, dan luidt de 28ste de
doodklok over het „christelijk" kabinet
en wordt de positie van dr. Kuyper nu
reeds zeer verzwakt, beslist onhoudbaar
en moet de overgave volgen. De slag
van Moekden wordt er dan een van
voor me: dashond, mol weet je
er soms nog meer? Je moest in
ieder geval dat overdrijven laten."
Zij (beleedigd): Hoor nu eens aai:!
Legt op ieder woord nadruk):
Je hebt een leven
gemaakt als een oordeel!"
Hij (heftig): „En dan nog? Al ware
dat zoo wat me erg zou verwon
deren dit is dan nog geen
reden! dat kan ieder over
komen! hangt samen met de
spijsvertering heb gisterenavond
ganzenlever gegeten!"
Zij (spottend): „Ja, nu is't natuurlijk
mijn schuld! 't Mankeert er nu
nog maar aan, dat ik 't zou zijn, die
snurkt!"
Hij (gaat daar op in): „Als of je liet
nooit doet!"
Zij (opgewonden): „Wie? Wat? Wat
nooit doe?"
Hij (kort af): „Wel snurken, voor
den drommel!"
Zij (vliegt overeind, zit kaarsrecht op)
„Dat is niet waar! Je liegt! Ik heb
nog nooit
Hij„Nu, ik meen toch, dat i k daar
over
Zij (hem in de reden vallend): „En
Mama! deuk je dan, dat Mama
Hij (zoetsappig): „Moeders hooren
't nooit, als hun kinderen snurken
Zij (buiten zich zelf): „En ik Verklaar
je, dat ik niet snurk! 't Is wel erg,
Toesjima, een debacle voor de anti
revolutionairen.
En te zeggen, dat 4 jaar geleden de
liberale partij, bij monde van Stand
aard c.s.. morsdood werd verklaard!
De Standaard zet boven haar arti
kel: Niet zonder kleerscheuren.
Rechts, schrijft het blad, heeft geleden,
en met name de anti revolutionaire partij
is er nictzonderkleerscheuren afgekomen.
Het verlies van Gorkum gaat ons zeer
ter harte. Kouchenius had hot voor ons
veroverd, Seret had het met eere ge
houden; maar, na diens heengaan, had
tegenover een veteraan als Pierson alleen
een veteraan onzerzijds de positie kunnen
bevestigen.
'De Unie-liberalen verloren Licftiuck,
de sociaal-democraten Ilelsdingen; maar
noch Franeker noch Lochem hadden
voor deze partijen de betcekenis, die
Gorkuui voor ons had.
Ook den Helder ging over, maar dit
verlies mag niet te hoog worden aange
slagen. Zelfs trad de lieer Staalman uit
de anti-revolutionaire partij, en zijn op
treden tegen het Kabinet noodzaakte
telkens tot een Werda? roepen, om
vriend of vijand tc onderkennen.
Het is altoos een zetel aan de tegen
partij, maar zelf al waren alle kiezers,
die nu op Adriaanse gingen, térsfond
op Staalman gekomen, bij w are toch ge
vallen. Dool' te rumoerig uit den band
te springen, had hij zijn positie ver
zwakt. Dat zagen de radicalen wel, en
in die verzwakte positie grepen ze hem
te forsch aan, dan dut bij stand kon
houden.
Voor liet overige was de uitslag giste
ren, na den ongeëvenaard feilen aanval,
waaraan het Kabinet bloot stond, niet
ongunstig.
Zelfs bij normale verhoudingen is nog
zoo goed als geen Kabinet, dat zijn
vier jaren uitzat, ooit door de kiezers,
zooals men in den radicalen hoek zegt,
„weer ingehuurd".
Perioden van grondwetsherziening
gaven een enkel maal een kleine ver
lenging, maar langer dan vier jaren
hield zoo goed als niet één Kabinet
het uit.
Zulk een Kabinet van vier jaar maakt
altoos teleurgestelde!)het zag zich vaak
tegen zijn zin als rege'eringsorgaan ge
noodzaakt tot maatregelen, die in dezen
of genen kring tegenstonden. Geen enkel
Kabinet of het beging fouten. En ook,
om de schuld op anderen te schuiven,
als jij het doet! Foei! Ik moet
niet alleen jou snurken verdragen
je stelt je ook nog aan, alsof je, de
Hemel weet wat, licht uit te staan
dat is nu mijn dank, dat ik er tot nu
toe niets van hebt gezegd
Hij: „Nu, dan haal je nu je schade
in
Zij: „Ik had je er al lang attent op
moeten maken
Hij: „Jammer dat ge 't niet hebt ge
daan, dan zou ik mijn stembanden een
beetje gesmeerd hebben (lacht)
dat is maar een kleinigheid
Zij (geheel buiten zich zelf en niet
ineer wetend wat zij zegt): „Neen! dat
niet maar je hadt je kunnen
uitbesteden als men met zoo'n
kwaal behept is, dan (op eens
heel kalm): „Wat ga je nu beginnen?"
Hij (die uit bed is gesprongen en zijn
pantalon aantrekt): „Dat zie je!"
(heel ernstig) „Ik besteed me wel is
waar nog niet uit, maar verhuis toch
voor van daag!"
Zij (bij het woord „van daag"
wel wat ontsteld, maar doet, of ze 't
niet begrijpt): „Paul!" (half lachend)
„Wees toch niet zoo kinderachting!"
Hij antwoordt niet, steekt een kaars
aan en gaat met waardige houding de
kamer uit.
Zij (als haar man de deur heeft ge
sloten): „Hij gaat in 't salon; in'tsalou