GEMEENTEBELANG.
No. 58.
Zaterdag 22 Juli 1905.
2e Jaargang
HET WAARACHTIG
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
FE
Dr. Hagedoorn.
Vakonderwijs.
D<
DE B(
„VRIJZINNIGE PROPAGANDA-CLUB" TE AMERSFOORT.
•T'
Kiezers van I.
J. C. ROLANDUS HAGEDOORN.
Waarschuwing.
DE EEMLANDER.
Verschijnt
Wftensdags en Zaterdags.
Burean
Hendrik van Viandenstraat 28
19 JULI 1905.
ntlcu
Per jan.
Franc
Per 3
Franc
De laatste
lukkig ac
daarvan is v
het geheel
kannen hebh
Ware de
weest, het vij
heeft zijn on
de verkiezin
hoewel ook
s een vot
kiezers ovet
diagglijn.
Dat kan i
beweerd.
Ook wg a
de beteekei
schrijven va
omdatverkie
een enkele ft
dat er tal v
ting bepale
Btem uitbrei
Wij noen)
pathieën er
een aftreder
vele kiezeij
heid van ee
Over 't g
de vrijzinn:
zijde een
en dat daar
de verkiezi
weest is, i.
gegrond is -
„hoe zullei
manier lijm
Die tactii
gehad, dat
is verkozen
genoemden
gezien hadi
van de o[
stellige ovi
mocht hij i
er vast zal
niet slagen
den strijd i
W anneei
ging tegei
algemeen
lid, die gei
lijken en
rijke groep
terwijl voo
hoogere bt
Men kar
nl door 9}
UITGEGEVEN DOOR DE
">rservyY
Het waarachtig gemeentebelang eischt,
dat wij mannen in den Raad brengen,
die een open en ruimen blik hebben op
de belangen van onze mooie stad.
Wij hebben menschen noodig, die
beseffen, dat onze tijd eischt goed
onderwijs voor allen.
Menschen vooral, die zich niet blind
staren op het dubbeltje van heden, zoo
dat ze den gulden van morgen niet zien.
En zoo iemand vindt ge in D r.
Hagedoorn.
Het waarachtig gemeentebelang eischt,
dat de partij van de clericalen en nun
handlangers in den Raad niet wordt
versterkt.
Door opdrijving van schoolgeld, door
verslechtering van het onderwijs kan de
gemeente belangrijk nadeel, moreel
en financieel, worden toegebracht.
Wilt ge dat niet, kiest dan als een
man, den eenigen vrijzinnigen candidaat,
den heer
Bedenkt het wel kiezers
De heer Kleber Ui de kandi
daat der Rovmschcn en Ortho
doxen en niet der liberalen.
MOOIE ZUINIGHEID
Bij de verkiezing in andere districten
hebben verscheidene liberalen of liever
zoogenaamd liberalen hun
plicht verzaakt en misleid door de zoo
onwaardige als valsche zuinigheidsleuze,
gestemd op den candidaat der clericale
partijen.
De clericalen weten, dat er velen zijn,
die zich gemakkelijk laten misleiden
door de leuze van: lage belastingen.
Welnu, dat zal wel op nieuw dienst
moeten doen bij de aanbeveling van
den kandidaat der Roomschen en
Orthodoxen, den heer Kleber.
Zuinig is die mijnheer wel!
Hij is zuinig, wanneer 't er op aan
komt de bevordering van het onderwijs
van minvermogenden, wanneer het be
treft het vakonderwijs voor jongens en
meisjes.
Hij is zuinig, waar het geldt de ver
betering van den toestand van minder-
bevoorrcchten. Doch wanneer het geldt
onderhandsche aanbestedingen denk
aan den gashouder dan is zijn
zuinigheid zoek.
Hoe komt het, dat Amersfoort jaarlijks
een betrekkelijk hoog bedrag voor het
Middelbaar onderwijs moet betalen?
Dat komt, omdat we geen Rijks-
Hooger Burgerschool hebben. Hadden
we die, dan waren we van die thans
geheel onvermijdelijke en dringend
noodzakelijke uitgaven af.
En we hadden die kunnen hebben,
als de Raad indertijd de billijke voor
stellen van de regecring had aange
nomen.
Dat was ware zuinigheid
geweest.
Wie heeft er tegen gestemd, omdat hij
nog ecnige kleinighedenwilde afpingelen?
De tegenwoordige candidaat van
Rome en Dordt de heer J. G. Kleber.
We hebben menschen noodig, die een
breeder kijk op de algemeene belan
gen hebben en wekken daarom alle
kiezers op, als één man te stemmen op
Algemeen bekend is 't, dat Nederland
op dat gebied bij 't buitenland ten
achter staat, dat de Nederlandsche nijver
heid daarvan de nadeelige gevolgen
ondervindt, dat de Nederlandsche arbei
der in bekwaamheid en ontwikkeling
dikwijls onderdoet voor zijn b.v. Duitschen
of Engelsehen collega.
Gelukkig is in den laatsten tijd een
streven ontstaan ,om in deze leemte te
voorzien.
Het Rijks- en het Provinciaal bestuur
bevorderden de oprichting van vak
scholen (ambachtsscholen en huishoud
en industrie-scholen.)
Ook de Amersfoortsche gemeente
raad wenschte dit goede voorbeeld naar
de mate van zijn krachten te volgen.
Wat gebeurt 5 concervatieve
leden, vei laten hun post in den Raad,
omdat zij zich hier niet mee kunnen
vcreenigen.
Dat zij er tegen waren, dat was hun
recht, maar waar moet het heen
wanneer een vertegenwoordiger,'t zij voor-
gemeente provincie of rijk, maar zijn
post verlaat bij 't minste of geringste,
dat hem niet naar den zin is.
Hoewel zij nooit een openlijke ver
klaring van hun wegloopcn hebben ge
geven, is later wel eens beweerd, dat
de hoeren niet tegen vakonderwijs, speci
aal de huishoud- en industrieschool
waren, maar afkeurden dat de Gemeente
daar geld voor gaf.
Is dit niet hetzelfde, als tot een dren
keling zeggen: ik ben wel voor uw
redding, maar ik weiger de middelen
daarvoor te geven?
Dat is toch do redding onmogelijk
maken. Eveuzoo wisten do hoeren, dat
zij door de gemeentesubsidie te weige
ren of uit te [stellen het vakonderwijs
voor meisjes voor langen tijd onmoge
lijk maakten.
De vorige maal is, waarschijnlijk van
Roomsche zijde, een biljet verspreid, ge-
teekend door: eenige „liberale" kiezers,
waarin wat gescholden werd tegen vrij
metselarij, en over opdrijving van belas
tingen. Zijn we goed ingelicht dan gaat
er weer zoo'n ongeteekend pamflet de
wereld in.
Onze vriendelijke medewer
ker Mr. Knkadorns, die wegens
drukke ambtsbezigheden ver
hinderd is de kiezers in «listriet
I persoonlijk toe te spreken
zendt ons zijn verkieziugspreek
toe, «lie wij den kiezers voor
aandachtige lezing aanbevelen.
't Was
d.w.z. 't
Wtis or Gwuqvjj- - w_.
toch blijven leven, wat volgens sommigen
juist het ergste is. Een jaar of wat
geleden had men gepoogd een rede
rijkerskamer op te richten, door den
onderwijzer, naar 't klassieke voorbeeld,
nog wel „in liefde bloeiende" gedoopt.
Helaas, zoo menig veelbelovende knop
Maar met al die uitweidingen komen
wij niet verder en kortheidshalve zij
vermeld, dat, na de eerste voorstelling,
de dominé zich tegen het tooneel ver
klaarde en de bakker er eigenlijk ook
niet veel „aardigheid" in had, daar men
lijke korting.)
0.40
0.03
had, hij zou zich nog op 't laatste oogen-
blik aan 't zaakje hebben onttrokken.
Zoo bleef een tooncelvereeniging te
Wellendam dus tot de pia vota be-
hooren en het winteravond-leven dook
weer weg in een nacht van verveling,
waaruit enkelen het hadden pogen op
te heffen. En de winter duurde dat
jaar zoo lang! Dat dominé berouw had
van het doodvonnis, dat hij over „in
liefde bloeiende" geveld had, is niet
aan te nemen, maar medelijden met
zijn doipsgenooten, die dreigden onder
over: „rJe mogelrjKneiu en gcoigeii vu„
een botsing der aarde met een komeet."
Hij nam een slokje water en begon te
lezen. Tien minuten later sloop de
bakker do deur uit en zocht de gelag
kamer op, de stalhouder en nog wat
anderen volgden voor en na, terwijl de
dokter, de meester en allen, die fatsoens
halve moesten blijven, elke vijf minuten
op hun horloge keken, in stilte biddende
om de komeet, die aan hun lijden ten
minste een eind zou maken.
De Wellendammers waren niet voor
saldo was, dat illusies opwekte, dan ben
ik reeds half waar ik wezen wilde. De
andere factor, die meewerkte om Wel-
lendam's Boa Constrictor het leven te
schenken, verscheen op dat financieel
gunstig oogenblik in de gedaante van
een feilen brand in de naburige Wezel-
stein, welke vier boerderijen in de asch
legde. Was het wonder dat, als een
feniks uit de asch der verbrande hoeven,
zich in de harten der Wcllcndam-
mers de begeerte verhief naar een goed
ihreef en belette, dat eenig
air beginsel in toepassing
e hun nietzij leefden
t oogenblik.
oogenblik waren zij de
i dat was hun voldoende,
tet beginsel der coalitie,
beginsel, dat heel leuk
ei godsdienstige uitingen
en gehouden.
kracht van dat verbond ge-
i de macht aan hun handen
u houden zij zich groot,
i zijn zuur.
d a a r d wil geen fusie of
en moeten hun beginselen
erlander, erkennende,
jd kan komen een aardig
„waarin mannen, die
tig gebied verre van elkan-
inover elkander staan, toch
pelijk het bestuur des lands
en voeren, daar dit afhangt
zaamheden, waartoe zij op
oogenblik zullen geroepen
Dok een christelijke partij
te vergeten en to vergeven;
ig de slagen verduren haar
:egenstanders toegebracht",
oogenblik evenmin eenige
j e volk" zoo leest men
van den heer De Savor-
an, „heeft zich nieuwe
;ekozen; het zal nu moeten
of de invoering van sociale
n al dan niet zal zijn be
de hervormde kerk er beter
.al dan tot dusver; of de
,-k. kerk krachtiger zal wor-
igen, of bij «Ie benoe-
ir dan nu met alle kringen
■ekening zal worden gehon-
ondermijuing van het gezag,
in door het huidig kabinet,
e tegenstand tegengegaan en
•echtmatige grieven tegemoet
il worden. Zij die meenden,
ristelyk kabinet" niet anti-
was, zullen nu kunnen
of dan dat kabinet niet het
op één lijn zal behooren te
teld, en zij zullen er over
imerkelijk woord van iemand,
zoo ten -strijde trok tegen de
lolicke geestelijkheid.
rde brandweer met een echte
uurlijk was er geen geld
dien wcnsch in daad om te
:h het voorstel bij de
„Harmonie" aangenomen
kwam aan vrijwillige bijdra-
-at in en was bovendien een
leening spoedig volteekend.
mgrijkstc kwam echter pas
de, ml. het aanschaffen van
en het „voor elkaar zetten
je," zooals de stalhouder het
Een algemeene vergadering
schreven en bepaald dat drie
jenstten uit haar midden en
den vereischten vrijen tijd
konden maken, naar Amster-
n gaan, om daar de noodige
rvaring op te doen. De onderwij-
ïouder endegemeente-secreta-
ie drie gelukkigen en kweten
moet gezegd, naar behooren
tak. Ze hadden in Amsterdam
veel gezien en veel ondervonden, zelfs
op orandweergebied; de Wellendammers
laafden zich aan de bron hunner kennis
en de daarvoor speciaal benoemde com
missie ging enkele dagen later tot de
bestelling der spuit over.
(Slot volgt).
