Onderwijs. Memorie van toelichting. 0 Allerlei. Burgerweeshuis n.l. of het is eene ge meenteinstelling of eene instelling van gcmengden aard, dan kan dit toch niet door eene commissie uit den Raad worden uitgemaakt, maar berust de be slissing bij de Rechterlijke Macht. Is die benoeming wellicht wat overijld geschied? Maar dan waren het toch beter, dat of de Raad weer besloot tot ontbinding dier Commissie, of de leden dier Com missie zelf het nuttelooze van hun werk inziende, hun taak nederlegden. Het napluizen der historie kan wel een aardig en interessant werk zijn. Maar wie worden hier de dupe dier historie? l)c w e e z e n. Gehuisvesd in een gebouw, dat, zoo meenen wij te weten, indertijd van Hoogerhand reeds is afgekeurd, omdat het vochtig en ongezond is, mag hun toch de schoone gelegenheid niet ontgaan, om een beter onderdak te verkrijgen. Gemeenteraadsleden, als gij zoo gaarne wilt weten hoever uwe bevoegdheid gaat en hoe precies de verhouding van de Gemeente tot het Burgerweeshuis is, kiest dan toch in 's Hemelsnaam een gunstiger tijdstip voor uw historische studiën Al worden ook zieke weezon in de kamer van Vader en Moeder verpleegd, omdat het elders te vochtig en te on gezond is, toch denkt ge misschien: de weezen kunnen best nog wat wachten; zij hebben er al zoolang in doorgebracht, dat het nu op een poosje korter of langer niet aankomt. Maar gij verliest daarbij uit het oog, dat het hengelen naar kwestie's en het langdurig beraad den schenker van de vorstelijke gift wel eens zou kunnen gaan vervelen. En als gij dan precies zult weten hoe de vork in de steel zit, is het nieuwe Veeshuis verkeken. „lijking met die in andere plaatsen van „gelijke beteekenis niet kan doorstaan en „trachten deze meeniug te staven door „nadere mededeelingen in de Memorie van „toelichting." Adressanten merken hierbij op, dat zij niet hebben aangehaald alle plaatsen met een ongeveer gelijk aantal inwoners als Amers foort, welke door B. en W. in hun rapport zijn genoemd, maar wat het salaris betreft, slechts hebben gewezen op Baarn, Weesp, Naarden, Dordrecht, Leiden, Enschede. Daarmede hadden zij de bedoeling aan te toonen, niet dat het maximum- of mini mumsalaris duar zooveel hooger of lager is dan hier, maar wel om duidelijk te maken, dat op een bepaalden leeftijd, waarop de maatschappij den onderwijzer den eiseh kan stellen een huisgezin te onderhouden, juist in die plaatsen het salaris verreweg beter is dan in deze gemeente. De reden hiervan ligt in don langen tijd, welke hier ter stede verloopt tusschen twee op eenvolgende verhoogingen. Als bewijs voor deze redeneering kan gelden, dat oudergeteekenden niet vragen om eene verhooging, uitgezonderd die na 25 dienstjaren met het oog op pensioen, maar alleen vragen de termijnen tusschen de ver hoogingen te bekorten, zoodat zij op 3U-of 32- jarigen leeftijd hun maximum-salaris hebben bereikt. Ter verduidelijking geven zij onderstaand staatje, waaruit blijkt, dat op bepaalde leeftij den de salarissen in die plaatsen hooger zijn dan in Amersfoort. Zij stellen zich daarbij voor een onder wijzer zonder hoofdacte. die op lS-jarigen leeftijd zijn onderwijzersacte behaalde. Aan den Raad onzer Gemeente is het ■volgende adres verzonden: Geven met verschuldigden eerbied te kennen, oudergeteekenden, sprekende namens adressanten van 14 September 1905 dat zij U dank zeggen voor de ver daging van bun adres dat zij U nogmaals beleefd verzoeken de salarisregeling te wijzigen in den door hen voorgestelden geest, redenen, waarom zij U een nadere Memorie van Toelichting aanbieden, 't Welk doende enz. G. PRINS. H. G. VERHAAR. C. MOERMAN Jr. Ter nadere toelichting van hun adres nemen ondergeteekenden beleefd de vrijheid U deze memorie aan te bieden. Zij veroorloven zich tevens enkele opmer kingen te maken naar aanleiding van het rapport van B. en W. Uitgaande van de zinsnede: „plaatsen van gelijke beteekenis". voorkomende in het adres van ondergeteekenden, zeggen B. en W. in hun rapport het volgende: „Adressanten deelen mede, dat naar hunne „bescheiden meening de salarisregeling te „dezer stede in vele opzichten de verge- bemerkte, dat het Italiaansch van den vreemdeling ver van vloeiend was. „Spreekt ge? Dat is dan een groot gemak. Het geduld van de vreemdelingen verbaast mij. Hoe ge onze barbaarsche taal leeren kunt, begrijp ik niet. Ik, voor mij, leerde van de uwe net genoeg om mijn muziekmeester tevreden te stellen". „Mag ik vragen, met wien ik spreek?" zeide Carlo. „Ik ben Sardoni dat tenminste is mijn beroepsnaam primo tenorc van „de gelukkige troep pelgrims" die deze wereld onder Morlino's hoede doorkrui sen. Toen zij mij uw kaartje zooeven brachten, dacht ik dat ik U wel mocht verzoeken U te spreken, ofschoon me' vrouw Merlino uit is, want om U de waarheid te zeggen, Signor, is het hoog tijd, dat hare vrienden en bloedverwan ten eens iets doen 0111 haar te redden. Gij moet de vrijheid die ik neem excu seeren, doch het is inderdaad van wei nig nut de zaken te verzachten in iets van dien aard." Carlo keek den spreker lang aan. Hij was blijkbaar een Engelsch heer iemand met gebreken, doch, hij gevoelde het als bij instinct, iemand dien men kon vertrouwen. „Mij 11 zuster is uit, zegt ge? begon hij met een treurige blik. Zij is vanmorgen uit rijden gegaan, zeide Sardoni snel, met baren gewonen co co w co co co to co a w to o co co co a» co -i h O tO tO tO O» Cu O Cl 01 ot O O co .0 co O O' O O O O' co co O O O O to to to os it- to OS CS OS »-q —J o aiwo 00 —J --3 O Cl O 000 CS CS u O O O Cd CS OS Cl O O e C£) CO co co co 01 CO -J -1 OS OS- CS O» ©4§ cc co co 00 CO CO O* Cl 00 -q Cl os os pr cn r CO 00 -3 OS OS os OS Cl Cn ©©©OG© O ÜI C' O O C r ©©©O©© ©©©©©©O©" 00 co O co co 00 00 co 0 s? s 00 00 O O co co 00 00 -3 OS OS cn "~3 "-3 O. O O' CO -q ~q "-3 -<J -q Ot cn •■q os os to os o: Cn Cn o ©Or O <5 O O O ©p OS OS- ©33 Stelt men zich 1111 een gehuwd onderwijzer met hoofdacte voor op 28-jarigeu leeftijd, dan worden in Baarn, Weesp, Bussum en Alkmaar de getallen in bovenstaande kolommen op en boven 28 jaar met 200 gulden verhoogd, in Nijmegen met 325 gulden en in Ainers- 1) OpmerkingenHilversum geeft om het jaar f25 verhooging. 2) Alkmaar om de 5 jaar f50. begeleider, Comcrio onzen eersten bariton. Maar ik ken Comerio goed en hij zal niet lang tevieden zijn om een een voudig cavalier te zijn. lederen dag komt mevrouw Morlino meer in zijn macht. Hij cn zij Maar hier hield hij haastig op, want Carlo was met zoo'n dreigende bewe ging op hem toegesprongen, dat ieder ander terug zou zijn ged.insd. „Wees stil!" donderde hij. „Hoe durft 'ge mijn zusters naam aan dien van dien ellendeling verbinden? Zijn donkere oogen gloeiden van toorn. Sardoni was stil, niet omdat hij aan de waarheid van zijne eigen woorden twijfelde maar wijl hij verplicht was op te houden cn te bewonderen. „Ik zie dat gij de broeder zijt, waar aan mevrouw Merlino behoefte heeft," zeide hij bedaard, „en juist om te belet ten dat die twee namen niet door ieder een aan elkaar verbonden worden, spreek ik er met u eenvoudig over." De blos was van Carlo's gelaat ge weken en hij was ongewoon bleek. Hij wendde zich zuchtend af toen Sardoni ophield. Vaag bang als hij voor zijn zusters aankomst geweest was. zoo had hij het zich toch zoo slecht niet voorgesteld. „Haar man?" vroeg hij eindelijk. „Merlino is een beest, maar toch veel beter dan Comerio. Het is een spelletje dat hij speelt en uw zusters is deinzet. foort, Naarden, Dordrecht en Hilversum met 175 gulden. De groote voordeelen, verbonden aan een aanvangssalaris van 600 gulden worden naar de meening van adressanten wel wat geringer, wanneer men deze ver schillende kolommen vergelijkt. Wel genieten de onderwijzers te dezer stede betrekkelijk jong reeds £00 gulden, maar daar staat tegenover, dat op een leeftijd, waarop de behoefteu aanmerkelijk grooter zijn geworden, het salaris niet in evenredig beid daarvan is gestegen. Ook mag naai de meening van adressanten niet uit het oog worden verloren, dat, wanneer een onderwijzer in deze gemeente op 30- of 32-jari- gen leeftijd elders meer zou kunnen verdienen, de kans daar benoemd te worden, gering ih met het oog op zijn leeftijd. Geen wonder dus dat adressanten met vrijmoedigheid blijven vragen om eene goede salarisregeling op den leeftijd bovengenoemd. Wat dit punt betreft, meenen onderge teekenden er ten slotte nog eens op te mooten wijzen, dac zij niet vragen verhooging van maximum, maar bekorting van de termijnen tusscheu de opvolgende verhoogingen. B. en W. zeggen in hun rapport ook het volgende „De mededeeling betreffende eene ver- „hooging in Enschede na 2J- en 24-jarigen „diensttijd met 50 gulden, is niet volledig, „aangezien deze verhooging uitsluitend door „onderwijzers met hoofdacte genoten wordt, „enzv." Adressauteu nemen de vrijheid U te zeg gen, dat deze regeling hun onbekend was, toen zij hun adres inzonden. Do bronnen, waaruit zij hunne mededeeling konden putten, vermeldden dorgeLijke bijzonderheden niet en 11a verder ingewonnen informaties is hun nog niet gebleken dat zij een onvolledige mededeeling deden. Wanneer B. en W. zeggen „telt men aan- vangs- of maximumsalaris bij de tegemoet koming voor huishuur samen, dan be hoort onze gemeeute tot de gunstigste," daar stemmen ondergeteekondeii dit volmondig toe, wat betreft de gemeenten door B. en W. genoemd. De cijfers zijn onloochenbaar. Maar zij veroorloven zich op te merken, dat de hoofdzaak in den het rapport verge zellenden staat ligt in de vierde en vijfde kolom, welke handelen over den tijd en het aantal malen der verhoogingen en niet in kolom acht, die handelt over het maximum bedrag. Ook zeggen B. en W. in hun rapport: „Het behoeft geen nader betoog, dat het „voor de onderwijzers gunstiger is, een hoog aanvangssalaris en betrekkelijk lage tege moetkoming voor huishuur te genieten, dan „omgekeerd, omdat door het hooge aanvangs salaris allen gebaat worden, door de tege moetkoming in huishuur slechts een ge deelte der onderwijzers." Dat in de salaris regeling te dezer stede deze meening werkelijk niet gehuldigd wordt, blijkt wel uit het feit, dat dc regeling voor de hoofdacte een aanmerkelijk hoog bedrag toekent in vergelijking met andere plaatsen. Ook van deze verhooging genieten niet alle onderwijzers, evenmin als de tegemoet koming voor huishuur door allen genoten wordt. Ondergeteekendeu kunnen zich dan ook niet voorstellen dat in de regeling ligt op- esloten het beginsel Een hoog aanvangssalaris en lage tege moetkoming van huishuur, want het eerste genieten allen, liet tweede niet. Immers, op dien grondslag doorredeneeren- de, zou men ook moeten zeggen Een hoog aanvangssalaris en lage tege moetkoming voor hoofdacte, want het eer ste genieten allen, liet tweede niet. En dat juist ligt n iet in de bedoeling van de salarisregeling te dezer stede. Ondergeteekenden vragen U koogere tege moetkoming in de huishuur, lo. omdat do huishuur in deze plaats voor een geschikte, woning tamelijk hoog is. 2o. omdat 50 gulden hot wettelijk minimun is en in de salarisregeling ten opzichte van de huishuur voor hoofden van scholen in deze plaats erkend wordt, dat het wettelijk minimum te laag is. Waar dus teu opzichte dezer vergoeding van huishuur niet het beginsel van toeken ning van het minimum wordt gehuldigd, vragen ondergeteekenden U beleefd, waarom voor hen wel dit beginsel wordt onder schreven Ten slotte nemen adressanten de vrijheid U nogmaals te wijzen op de verhoogde LLet ter elfder ure ingekomen antwoord uit Enschedé heeft adressanten volkomen in 't gelijk gesteld, zoodat het rapport van B. on W. no. 91 wat deze zinsnede betreft op verkeerde gegevens berust en onjuist is. Maar gij spraakt alsof gij Comerio kendet". „Ik ken hem alleen van hooren zeg gen", zeide Carlo. „Hij zong hier vijf jaren geleden en ik geloof, dat zijne vrouw en kinderen nog hier wonen." „Alles wat van hem gezegd wordt is zuiver waar." „Maar hoe komfc het dan, dat Merlino zoo blind is voor zijn eigen belang en hem bij zijn gezelschap houdt? „Dat kan ik niet zeggen, tenzij het is dat dwingelanden altijd aan hunne eigen meerderheid gclooven. En dan is Comerio zoo'n slimme duivel, die al tijd Merlino weet te vriend te houden. Er is nooit de minste reden geweest om hem te kunnen wegzenden en bovendien is Merlino ook niet zoo rijk dat hij een contract zou verbreken. Italiaausche opera's zijn niet zulke voordeclige zaken als wel gedacht wordt." „Ik moet beproeven om mijne zuster te spreken of haar schrijven", zeide Carlo zuchtend. „Als ge haar wilt bezoeken, laat ik U dan in overweging geven, dit niet bier te doen, waar ge tien tegen één kans loopt haar echtgenoot te ontmoeten, en als ge chrijft, doe dat dan nu en belast mij met den brief, want Merlino bewaakt hare correspondentie met argus- oogen en vindt er volstrekt geen bezwaar in hare brieven te openen". „Carlo uitte een ongeduldige uitroep storting, die de onderwijzers moeten missen voor de pensioenbijdragen. Een storting voor minimumsalaris van 42 gulden on voor eon maximumsalaris van 63 gulden is waarlijk niet gering te noemen, zeker is het onderwijzerscorps daubaar, dat voortaan geen weduwen en weezen moer geheel onvoorzorgd zullen achterblijven, maar adressanten vragen U of het misplaatst is, wanneer zij verzoeken, dat hun salaris door eene verhoogiug gelijken tred blijft houden met de aanmerkelijk verhoogde storting. Integendeel gelooven zij dat zij U met vrijmoedigheid mogen vragen of de ge meente te dien einde de salarlsregeling wil verbeteren, waar toch in andere plaatsen deze storting voor kening der gemeente komt. Naar het inzicht van adressanten is het niet juist, wanneer men zegt: „Eerst vroegen de onderwijzers pensioen „voor weduwen en weezen en nu zeditheb- „ben, vragen zij of de Gemeente het wil „betalen." I11 ?t oog van adressanten wordt deze kwestie alleen dan zuiver gesteld, wanneer men redeneert „De onderwijzers hebben na langen strijd „eindelijk het pensioen voor weduwen, en „weezen verkregen. Met het oog op de sa- clarissen zullen ze echter door de verhoogde „storting in directe moeilijkheden geraken. „Het is niet billijk, nu de eene last is weg genomen, hen van andere zijde weer een „nieuwen en niet gering te schatten last, „op te leggen". Waar, door deze verhoogde bijdrage, er onderwijzers in de gemeente zijn met meer dau 10 dienstjaren, die maandelijks ontvan gen een bedrag vm/58,126 f4lf6 voor huishuur en daarvan moeten levi u meteen huisgezin, vragen ondergeteekenden of deze toestand wel rooskleurig is to noemen. Naar de meening van adressanten kan zulk een onderwijzer niet leven, zooals hij ten opzichte van de maatschappij verplicht is. De onderwijzers zijn genoodzaakt ver schillende bijbetrekkingen to zoeken, waar van voorzeker het onderwijs geen voordeel ondervindt en waardoor de onderwijzersstand niet wordt gebaat. Ondergeteekenden meenen dan ook nog maals tot U te mogen komen met het ver zoek de salarisregeling te wijzigen in den geest, zooals zij dit in hun eerste adres verzochten. In „Ons Verweer", tijdelijk orgaan van Katholieke openbare ouderwijzers in het Zuiden, lezen wij het volgende: De gemeenteraad van SeJiacsbcrg heeft 15 Jan. 1906 in geheime zitting ontslagen le. E. H. de Groot, onderwijzer met vcrpl. hoofdacte* en 2e B. J. Borghans, onderwijzeres: en wel met ingang resp. van 16 Juli en 1 Maart. Hoewel in den ontslagbrief geen rede nen worden genoemd, is het duidelijk, dat vermindering van het aantal leerlin gen de aanleiding is geweest tot deze gebeurtenis. Te Schaesberg is nl. den len Septem. een bijz. school geopend door Pransche Zuster. Onder hooge pressie van pas toor en burgemeester is die school toen „volgepompt". De ouders te Schaesberg hadden vol strekt geen grieven tegen de openb. school en tegen 't personeel. Integen deel, zij waren tevreden over 't onder wijs en dc onderwijzers. Zij verlangden geen bijzondere school en hadden er ook niet om gevraagd. Velen waren zelfs van oordeel, dat het beter ware geweest; indien de Zusters weggebleven waren. Ze durfden zich echter niet verzette te gen den nadrukkelijken „wensch" van genoemde autoriteiten. Daarom stuurde ze hun kinderen naar de „Begienen". Zoo hebben dus de Schaesbergers de Fransche ballingen gastvrijheid verleend en haar tevens het onderwijs hunner meisjes toevertrouwd. Zoo verdrijven ze tegelijkertijd hun onderwijzeres uit hunne school. Ter wille van vreemdelingen wordt dn landgenoote opgeofferd. van afkeer. Ieder woord vandenEngelsch- man gaf hem een nieuwe blik in het ondragelijke leven, dat de arme Nita leidde. Hij nam echter pen cn inkt aan en zitten gaande, begon hij met verhoog den kleur te schrijven. Sardoni keek van tijd tot tijd eeus naar hemhij had een courant opgenomen en deed alsof hij er in las, maar in waarheid was zijn geest vervuld met dien Itahaanschcn bezoeker. Carlo's gelaat was even gemakkelijk te lezen als een boek en Sardoni kon 't niet helpen maar hij werd treurig om hem. Hij had zooeven een van de pijnlijkste dingen aanschouwd een tot nu toe onbezoedeld levcu was voor de eerste maal in nauwe aanraking met het kwade geweest. Dan was er, in het volmaakte vertrouwen, dat Donati in lieui stelde, iets, dat hem ontroerde. Wat een ellendige toestand was het! Onmachtig om zijn eigen zuster te helpen zonder vertrouwen te stellen in dc hulp van een vreemdeling en on bekende. Carlo had intusschcn zijn brief geëindigd, vouwde hem op en gaf hem onverzegeld aan Sardoni. De Engelschnian stak hem in zijn zak met de opmerking: „U stelt wel een zeer groot vertrouwen in een vreem deling, Signor Donati". Carlo keek onthutst en plotseling overviel hem de gedachte hoe onvoor waardelijk hij de woorden van den vreemdeling had geloofd. Het was niet Mag men dit voorjaar zacht noemen, geheel zonder vorst blijven we toch niet, en men moet er zich dus ton zeerste over verwonderen hoe dun sommigen gekleed gaan. Ik laat hier natuurlijk de armen buiten beschouwing, die, ongelukkig genoeg, dikwijls niet anders kunnen, en ik heb slechts het oog op hen, die wel degelijk zich meer of dik ker kleeren kunnen aanschaffen. Vooral moet men die warmbloedige, of dik huidige, of hoe moet men ze noemen? wezens, zoeken onder het vrouwelijk geslacht, dat in kermiswagens verblijf houdt. Naar men ons uit zeor betrouw baren bron meedeelt, moot bijv. onlangs in een der grootste magazijnen te dezer stede zoo'n „globetrottende" dame zijn gekomen met het verzoek om eenige cosluumrokkcn te zien. Aan haar ver langen word voldaan, en weldra had zij haar keus bopaald bij oen mooien grijzen rok. Fluks werd nu de band van den rok, dien zij aanhad losgemaakt en met veel staatsie zakte deze naar bene den, waardoor de winkeldochters in de gelegenheid werden gesteld op te mer ken, dat dc dame slechts één rok droeg over dc gewone „beenbekleeding". De nieuwe rok werd nu over het hoofd gestroopt, en de oude bleef aan haar voeten op een hoopje liggen. Nu verzocht zij eenige blouses te zien. Spoedig had zij ook nu haar keus ge maakt. Met sierlijk armbcweeg trok zij haar blouse uit cn vertoonde zich nu, wat haar bovenlijf betreft, bijna in Eva's costuum; slechts één enkel wit katoenen kleediugstuk bedekte haar borsten rug. De nieuwe blouse werd aangetrokken de oude bij den afgedragen eu afgeleg- deu rok gegooid, de rekening betaald, cn met koninklijk gebaar wees de ge metamorfoseerde dame het afgedragen goed aan de winkeldochter toe, terwijl zij met opgeheven hoofd den winkel ver liet. Weinigen zullen er wellicht zijn, die zoo metterdaad, voorstandster zijn van „nutuurwollen" ondergoederen! Men staat anders tegenwoordig voor niets. Zoo wordt b.v. uit Parijs bericht, dat een oplichter een heele straat heeft laten opbreken om zijn doel te bereikeD. Woensdagavond meldde zich n.l. ie mand bij een restauratie-houder aan in de rue des Vcrtus te Parijs eu ver telde, dat hij in zijn qualiteit van in specteur der gemeentelijke openbare werken hernieuwing van het straatpla veisel in opdracht had. Vijftig van zijn arbeiders zouden mor gen aan het werk gaan; hij verzocht daarom den restauratie-houder een mid dagmaal voor hen gereed te maken. Deze wreef zich in de handen en Donderdagmorgen zag hij inderdaad de vijftig straatwerkers aankomen, gewapend met houweelen, schoppen en hefboomen. Tegen tien uur was reeds 100 meter van de straat opgebroken. Toen kwam de inspecteur aanloopen, in de grootste verlegenheid. De rnachin e tot gelijkmaking van den groud, noodig voor den voortgang van liet werk, was juist aan het kantóor gearriveerd en moest contant betaald worden. Nu had hij zijn portefeuille thuis laten liggen en het was te ver om deze te laten halen. De restaurant-houder, dadelijk bereid den goeden kant ter wille te zijn, bood hem de vierhonderd francs aan, en de inspecteur ging heen, verrukt. Maar om twaalf uur, toen dc soep dampte uit vijftig borden in de grootste zaal van hot restaurant, zette de straat bij hem opgekomen dat Sardoni wellicht redenen kon hebben om hem te mis leiden. Hij keek hem doordringend aan, en zeide toen op een toon van ver lichting: „Maar ge zijt toch een Engelsch man." Sardoni lachtte. „Dat is een compliment aan mijn volk, dat ik niet licht zal vergeten. Maar kijk eens aan" en een uitdrukkig van groote bitterheid kwam over zijn gelaat „er zijn er ge noeg onder mijn eigen landslieden, die hun neus voor mijn eer zullen optrek ken." Carlo keek hem weer doordringend aan en terwijl hij koek, kwamen de blauwe oogen hem minder koud voor eu ze leken te protesteeren tegen het harde oordeel zoo juist uitgesproken. „Oh! wat dat betreft, zeide Carlo met de uitdrukkingsvolle beweging van een Napolitaan „dat heeft voor mij geen waarde; ik vertrouw u, signor." Sardoni glimlachte en greep zijn hand. „Ik zal uw vertrouwen niet beschamen" zeide hjj. Wordt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1906 | | pagina 2