No. 42.
Zaterdag 26 Mei 1906.
3e Jaargang.
Wees U Zelf!
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Gedreven drijvers.
FEUILLETON.
Dolende Ridder.
TerachQnt
Woensdags en Zaterdags.
DE EEMLANDER.
Bureau
HeDdrik van Viandenstraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advert ent iöu
Van 1 tot 5 regels0.40
vooi iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke kortingi)
Zoo noemt Het Volk, het sociaal
democratisch orgaan, de anarchisten,
omdat deze in een onlangs gehouden
vergadering hunner organisaties besloten
hebben te ijveren voor geleidelijke ver
korting van den arbeidsdag, dus niet,
gelijk voorheen, direct voor den acht
urendag. „Gedreven drijvers" heeten
deze anarchisten, omdat het Volk dit
besluit toeschrijft aan de resolutie, op
het jongste congres der sociaal-democraten
genomen, waarin eveneens besloten is,
niet meer direct aan te sturen op den
achturendag, maar allereerst op den
tienurendag, om dan verder te zien. De
resolutie spreekt van: „een wettelijk vast-
gestelden tienurendag voor alle volwassen
mannen, met termijnbepaling, binnen
welken die dag resp. op 9 en S uur
wordt gebrachtMaar het ligt in de
lijn der thans bovendrijvende revisio-
nistisch-verzoenende richting in de S.
D. A. P., om ook genoegen te nemen
met zulk een tienurendag zonder termijn
bepaling. Trouwens, zelfs als die termijn
gesteld werd op laat ons zeggen 100
jaar, dan nog ware voldaan aan den
inhoud der resolutie. Zoodat feitelijk de
8-urendag, ja zelfs de 9-urendag, voor
loop! g door de sociaal-democraten wordt
losgelaten, zoolang niet de tienurendag
is verkregen.
En nu schetteren de heeren, dat zij
het zijn, die de anarchisten hebben ge
dreven in diezelfde richten.
Eerlijkheidshalve hadden zij er bij
behooreu te zeggen, dat zijzelf evenzeer
„gedreven drijvers" zijn.
Zeer terecht wordt opgemerkt in Dc
Werkmansbode van 15 Mei j.l., het orgaan
van de vrijzinnig-democratische arbeiders
partij, het Algemeen Nederlandsch Werk
liedenverbond, dat in de resolutie niets
staat, waarvoor de Werkliedenverbonders
vóór en sinds 1889 zich niet verklaard
en niet geijverd hebben. Integendeel
Het is met geluk als met uurwerken: dc
minst ingewikkelde zyn die welke het minst
ia de war raken.
Uit het Engcl8ch
van
EDHA LYALL.
40.)
Zelfs als hij niet zong, trok hij aller
blikken tot zich, want hij was do eenige
man op 't tooneel, die bepaald in zijn
rol leefde, terwijl, in de scene, waar hij
Mephistofeles met het kruisgevest van
zijn zwaard terug dreef en zoo dc af
tocht der soldaten dekte, trof hij elkeen
door zijne hartstochtelijke verzekering,
dat het kruis almachtig was tegen het
kwade.
„Dat is een echt stukje symboliek
naar Carlo's wijze," merkte Enrico Bitter
op. Maar deze keer morde hij niet
over dien aanval op zijn geliefkoosde
theorie van egoisme. Hij nam aan 't
applaus deel en toen na afloop van het
zij hebben zelfs altijd gezegd: maak nu
op 1 Mei iuplaats van propaganda voor
den 8-urendag eens flink beweging voor
een 10-urigen, help dien tot stand
brengen, dan is daarmee het overgroote
deel van de Nedcrlandsche arbeiders
dadelijk gebaat en dan zullen we verder
zien. „Maar helaas" zoo eindigt het
artikel in De Werkmansbode, waarin die
juiste opmerking wordt gemaakt „dat
deugt niet, totdat, na jaren sukkelens,
dc partij die men geloofde, komt ver
tellen: die Werkliedenverbonders hebben
toch eigenlijk altijd gelijk gehad."
Hoe komt het, dat de S. D. A. P.
juist nu tot die ontdekking is gekomen,
dat zij thans met deze resolutie voor
den dag komt?
Omdat zij wel moest. Zij kón niet
anders, wilde zij niet allo vertrouwen
bij de arbeiders verbeuren. Men kreeg
het spel, met de arbeiders gespeeld,
door hen op te winden voor practisch
onbruikbare illusies zoo langzamerhand
in dc gaten; de parlementaire actie van
lieden als Troelstra en Schaper, die zich
bewoog op vrijzinnig-democratisch terrein
voor zoover de heeren practisch waren,
werd lamgeslagen door de critiek, daarop
geoefend door sociaal-democraten, die
zuiverder in de Marxistische leer waren
en de arbeiders wendden zich meer en
meer af van een partij, die niets nuttigs
voor hen tot stand bracht.
Sinds het ontstaan der vrijzinnig-
zinnig-democratische partij als reactie op
het onvruchtbaar theoretisch geharrewar
van Marxistische en andere utopisten,
en als uitvloeisel van het verhelderd
wetenschappelijk inzicht in den ontwik
kelingsgang der maatschappij, waren dan
ook de sociaal-democraten in een moeilijke
impasse geraakt.
Wilden zij practisch werk doen, dan
waren zij overbodig, daar op dit terrein
hur. het gras reeds voor de voeten werd
weggmaaid door onze richting. En traden
zij principieel, reactionair op, dan ver-
bedrijf de nieuwe bariton werd terugge
roepen, gevoelde Enrico eene trilling
van genoegen, die hij niet de moeite
waard vond om te ontleden.
Intusschen gevoelde Carlo zich een
ander mensch, hij wist, dat. hij zijne
ware roeping gevonden had. De muziek,
het succes, het applaus hadden hem ten
hoogste opgewonden, en de sympathie
waarmee elkeen hem ontving verwon
derde hem ten zeerste. Alleen Gomez
stond morrend ter zijde en sprak geen
woord, doch de anderen wensehten hem
met warmte geluk. Morlino, met een
heerlijk gevoel, dat hij een eerste klas
zanger had op een zeer laag salaris, was
welwillend en vaderlijk, terwijl de woor
den van Domenica Borelli hem misschien
nog het grootste genoegen deden.
„Gij zijt de eerste werkelijke acteur
met wiep ik ooit heb gezongen, Signor",
zeide zij met haar ernstige altstem.
„Gij hebt mij vanavond veel geleerd."
Piale werd ten laatste gedwongen
naar zijn plaats terug te keeren en daar
Sardoni bijna voortdurend op het tooneel
was, was Carlo gedurende zijn vrij
langdurige wachttijd aan zich zeiven
overgelaten. Hij was blij dat hij alleen
was, hij had tijd noodig om het groote
geluk te overdenken, dat hem in zijn
verduisterd leven was overgebleven.
Het gevoel dat hij genot had verschaft
aan die honderden mcnschen, was in
zijne nieuwheid bijua te machtig voo,-
vreemden zij op den duur de arbeiders
van zich, die toch eindelijk eens tastbare
resultaten verlangden te aanschouwen
van al dat moois, waarmede de sociaal
democraten hen paaiden.
Als prikkel en stuwkracht tot sociale
hervormingen hadden zij hun beteekenis
verloren, sinds gebleken was, dat met
niet minder kracht en met grooter succes
op sociaal hervormingswerk werd aan
gedrongen door de vrijzinnig-democrati
sche richting.
En zoo bleef slechts één rol voor hen
over, die zij dan ook con amore vervuld
hebben en nog vervullen; de rol van
denigreeren, afbreken, vitten, alles criti-
seeren, niets goed vinden wat een ander
doet, alles wantrouwen wat door en voor
ons volk gedaan worden, stoken, spotten,
schelden.
Maar ook dat kon op den duur de
arbeiders niet binden aan hun partij.
Wel trok het de meest verbitterde, ge
vaarlijke, minderwaardige elementen der
samenleving naar hen toe: doch daarvan
kregen zij zelf op den duur het meeste
last: de dames en lie.ren sloegen onder
elkaar aan het vechten en plukharen en
pasten op elkander met succes de
dezelfde methoden toe, waarmee zij tot nu
toe hun politieke tegenstanders bestreden.
Toen hierdoor de geheele partij dreigde
te worden gedesorganiseerd en verscheurd,
waren de sociaal democraten wel gedwon
gen, of zij het wilden of niet, officieel
te verklaren, dat zij voortaan in practisch
hervormingswerk, dus net als dc vrij
zinnig-democraten, hun kracht zouden
zoeken. Dat was het eenig middel, om de
arbeiders in hun partij te houden en dit
(blijkens de rede, door deu heer Vliegen
op het congres gehouden) nog slechts
zwak vertegenwoordigd arbeiderselement
in de toekomst te versterken.
Zoo heeft dus de vrijzinnig-democra
tie, die dreigde hen te overvleugelen,
hen gedreven in onze richting.
Maar of het hun daarmede nu ernst
zal zijn? Wij vreezen met groote
hem en toch bekroop hem ondanks die
opwinding een gevoel vau angst, dat
hem telkens de woorden deed mompo
len. „Niet alleen met onze lippen, maar
in onze levens."
Want hoewel een kunstenaar zijne
triomfen heeft, komt toch altijd liet
neerdrukkende gevoel bij hem op, dat
zijn persoonlijk leven ver afwijkt van
het ware leven.
Ook kwamen er andere gedachten bij
hem op, die hem ernstig stemden, het
werk van dezen avond zou, hoopte hij
een goede, beslissende slag zijn in
den strijd, dien hij voor Anita's welzijn
had ondernomen, doch zijne scheiding
van Franceses werd er te scherper door
en zuchtend dacht hij er over of zij wel
iets van zijn succes zou hooren.
Al zijn zenuwachtigheid was verdwe
nen toen hij weer tusschen de coulissen
kwam, en zijn hart zwol, toen hij de
militaire marsch hoorde, die al zijn
krijgsmansgevoel opwekte, en een vreem
de tegenstelling vormde met zijn toestand
tijdens het kermiskoor.
Weer droeg zijn spel aller lof weg.
De eenvoud van zijne gelukkige on
wetendheid, zijn vroolijk welkom aan
Siebel en zijn ademlooze vraag naar
Margherita de volslagen nfwezenheid van
wantrouwen en zijne geestdrift, wekten
iedereen op. En toen eindelijk Siebel
er op zinspeelde, dat niet alles in orde
wa6, en hij eindelijk hoorde wat er
vreeze. Een man als Schaper meent
het eerlijk; hem gaat het direct belang
der arbeiders bover. sociaal-democra
tische theoriën; hij is een practicus, die
maling heeft, niet slechts aan juristerij,
maar evenzeer aan voor het leven on
bruikbare Duitschc schijn-gcleordheid,
die op onbewezen hypothesen en zoo
genaamd wijsgeerigc stellingen, voor
spellingen omtrent de ontwikkeling der
maatschappij wil bouwen. Een man als
Troelstra heeft slechts één ambitie: de
onbetwiste heerschappij uit te voeren in
de partij, die door hem gegrondvest is
en tot aanvaukclijken bloei gebracht, toen
de arbeiders nog vertrouwden in de
nieuwe richting, waarvan hij oen dor
meest welsprekende apostelen was. En
de partij zelf slingert heen en weer
tusschen Marxisme en revisionisme op
hopelooze wijze. Bestond zij uit louter
Schaper's, wij zo.udcn vertrouwen kun
nen stellen in dc uitvoering der ten
Congresse genomen resoluties; ook op
Mr. Troelstra is voor het oogenblik
staat te maken, daar hij do resolutie
heeft doorgedreven tegen de Marxisten,
en zijn eer als leider er mede gemoeid
is, dat hij nu tracht er iets van te
maken.
Maar te lang hebben de sociaal
democraten tegenover de arbeiders het
revolutionair klavier bespeeld, dan dat
deze, voorzoover zij sociaal-democraten
zijn geworden, op den duur genoegen
zouden kunnen nemen met dezen plot
selinge» ommezwaai der S. D. A. P.
waardoor zij in het vaarwater de „bour
geois", der kapitalistische" partijen
verzeild is geraakt. Het bleek reeds op
de Meibetoogingen, waar volgens dc
de resolutie propaganda moest worden
gemaakt voor den tienurondag, dat dit
slechts terloops, bijna aarzelend door de
so pi aal-democratische sprekers geschied
de. Hoofdzaak bleef de achturendag
en den klassenstrijd. Dat op den 1
Meidag, een dag, als zoo menige feest
dag aan blauwe idealen gewijd, de
tijdens zijne afwezigheid gebeurd was,
maakte hij door zijn spel de lieden
aan 't huilen.
Merlino's zeer goede voordracht van
de „Serenata" werd met minder aan
dacht gevolgd, dan verwacht werd, maai
de toehoorders wachten ongeduldig het
weder optreden van don debutant en de
hartstochtelijke verontwaardiging hij
zijne ontmoeting met Faust en Mephis
tofeles scheen iedereen te ontroe
ren. Andere baritons hadden Gounod's
muziek goed gezongen, doch deze man
zong niet alleen zeer schoon, maar hij
veranderde zich in Valentino en gaf aan
't publiek door zijn uitstekend drama
tisch talent, zulk een denkbeeld van
dat karakter als zij vroeger niet hadden
en schiep uit een betrekkelijk kleine
rol het voornaamste deel van do opera.
Ademloos sloegen zij het tweegevecht
gade, dat nu werkelijk en vol leven
geleek. De uitdager had de sympathie
gewonnen van het gehoor, en toen hij
doodelijk gewond weer opkrabbelde om
zijn vijand te vervolgen alleen om voor
de tweede keer weer te vallen, waren
er weinig oogen droog in 't gebouw,
want in deze daad had hij met zeld
zame eenvoud hen een blik doen slaan
in de laatste gedachten -van een ster
vend soldaat.
Zoowel bet gezang als het spel van
die sterfscène waren buitengewoon
schoon, het mengsel van woede en
achturendag hoofdschotel vormde wij
zijn de Iaatsten om dit te veroordeelen.
Maar dat de sociaal-democraten, ondanks
de resolutie van CongrcB, dailrop den
nadruk bloven leggon, bewijst ons, dat
de natuur sterker bij hen is dan dc
leer. Zij zullen voor geleidelijke, prac-
tische hervormingen nooit zooveel kun
nen voelen als voor revolutionair actie,
zoolang revolutionair gezwets in hun
partij schering en inslag is. Zij zullen
niet te vinden zijn tot samenwerking,
op neutralen grondslag, met dc vrijzin
nig-democraten voor practisch hervor
mingswerk, gelijk do geschiedenis van
het Kiesrechtcomité reeds hoeft geleerd
En zoo hun actie, hun agitatie weinig
vruchtdragende resultaten hebben: noch
voor de zoo noodzakelijke hervormin
gen, die in hun eigen oog slechts
burgerlijk lap- en peutcrwerk moeten
zijn, nóch voor hun eigen partij, daar
deze op den dunr niet kan verwachten
stand te houden naast de vrijzinnig-
democratische door haar krachten te
conccntreêren op een terrein dat reeds
is ingenomen door onze richting, zoo
dat op dat terrein der S. D. A. P. haai
reden van bestaan als zelfstandige partij
reeds lang verloren heeft. Hoogstens
verkrijgt de S. D. A. P. op die wijze
uitstel van executie. Maar zij zal deer
lijk teleurgesteld worden als zij verwacht,
door deze tactiek meer arbeiders onder
haar vaandel te verzamelen. Dit ware
het geval geweest als zij terstond, voor
het ontstaan der vrijzinnig-democratie
in de richting had gearbeid. Thans
komt zij te laat. En wij kunnen dan
ook, zonder ons voor profeet te willen
uitgeven, gerustelijk voorspellen, dat het
gering succes, op haar nieuwe tactiek
te verwachten voor den groei dcrS. I). A. P.
dc partij binnenkort nog sterker zal drijven
en de Marxistische richting. En wil do
lieer Troelstra dan nog dc Dr. Kuyper
van zijn partij blijven, dan zal hij de
revisionistische, burgerlijk-parlementaire
tactiek heel gauw als oude plunje lieb-
smart, verwijt cu liefde, dat hij in zijne
laatste woorden met Margherita poogde
te leggen, trof iedereen, terwijl hij op
't laatst een nog grooter effect maakte.
Met hijgende borst en meer bedroefd
dan vertoornd zong hij:
„In morrai tra cenci vil." En plotse
ling van 't tegenwoordige afwijkend,
drukte hij het kruis van zijn zwaardge
vest aan zijne lippen, dat hem door een
der soldaten werd toegereikt en zich
daarmee tot Margherita wendend met
een nooit te vergeten blik, zong hij,
met een groote tecdcrheid, het korte
„Ik sterf voor u!" kuste haar gebogen
hoofd en met een soort van triomfcc-
■ende berusting stamelde hij het laatste
,Als een soldaat sterf ik!" en viel
levculoos achterover.
Zich meer Valentino's geest dan zich-
zelven gevoelend, moest hij zich telkens
en telkens vertoonen om de toejuichingen
van het publick te ontvangen, daarna
wierp hij zijn mantel over het Valentino
costuum, zette zijn hoed op en snelde
van t tooneel weg door een onweer
staanbare lust naar frissche lucht en
duisternis voortgedreven. Bij de deur
ontmoette hij Piale en Florestauo.
„Wel vriend!" riep hij, zich tot den
visscher wendend, „ge mist nu 'i beste
deel van de opera."
(Wordt vervolgd).