No. 42. Zaterdag 26 Mei 1906. 3e Jaargang. Wees U Zelf! Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER". Gedreven drijvers. FEUILLETON. Dolende Ridder. TerachQnt Woensdags en Zaterdags. DE EEMLANDER. Bureau HeDdrik van Viandenstraat 28. Abonnementsprijs Per jaarf 3.00 Franco per post- 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 Prijs der advert ent iöu Van 1 tot 5 regels0.40 vooi iederen regel meer0.08 (Bij abonnement aanmerkelijke kortingi) Zoo noemt Het Volk, het sociaal democratisch orgaan, de anarchisten, omdat deze in een onlangs gehouden vergadering hunner organisaties besloten hebben te ijveren voor geleidelijke ver korting van den arbeidsdag, dus niet, gelijk voorheen, direct voor den acht urendag. „Gedreven drijvers" heeten deze anarchisten, omdat het Volk dit besluit toeschrijft aan de resolutie, op het jongste congres der sociaal-democraten genomen, waarin eveneens besloten is, niet meer direct aan te sturen op den achturendag, maar allereerst op den tienurendag, om dan verder te zien. De resolutie spreekt van: „een wettelijk vast- gestelden tienurendag voor alle volwassen mannen, met termijnbepaling, binnen welken die dag resp. op 9 en S uur wordt gebrachtMaar het ligt in de lijn der thans bovendrijvende revisio- nistisch-verzoenende richting in de S. D. A. P., om ook genoegen te nemen met zulk een tienurendag zonder termijn bepaling. Trouwens, zelfs als die termijn gesteld werd op laat ons zeggen 100 jaar, dan nog ware voldaan aan den inhoud der resolutie. Zoodat feitelijk de 8-urendag, ja zelfs de 9-urendag, voor loop! g door de sociaal-democraten wordt losgelaten, zoolang niet de tienurendag is verkregen. En nu schetteren de heeren, dat zij het zijn, die de anarchisten hebben ge dreven in diezelfde richten. Eerlijkheidshalve hadden zij er bij behooreu te zeggen, dat zijzelf evenzeer „gedreven drijvers" zijn. Zeer terecht wordt opgemerkt in Dc Werkmansbode van 15 Mei j.l., het orgaan van de vrijzinnig-democratische arbeiders partij, het Algemeen Nederlandsch Werk liedenverbond, dat in de resolutie niets staat, waarvoor de Werkliedenverbonders vóór en sinds 1889 zich niet verklaard en niet geijverd hebben. Integendeel Het is met geluk als met uurwerken: dc minst ingewikkelde zyn die welke het minst ia de war raken. Uit het Engcl8ch van EDHA LYALL. 40.) Zelfs als hij niet zong, trok hij aller blikken tot zich, want hij was do eenige man op 't tooneel, die bepaald in zijn rol leefde, terwijl, in de scene, waar hij Mephistofeles met het kruisgevest van zijn zwaard terug dreef en zoo dc af tocht der soldaten dekte, trof hij elkeen door zijne hartstochtelijke verzekering, dat het kruis almachtig was tegen het kwade. „Dat is een echt stukje symboliek naar Carlo's wijze," merkte Enrico Bitter op. Maar deze keer morde hij niet over dien aanval op zijn geliefkoosde theorie van egoisme. Hij nam aan 't applaus deel en toen na afloop van het zij hebben zelfs altijd gezegd: maak nu op 1 Mei iuplaats van propaganda voor den 8-urendag eens flink beweging voor een 10-urigen, help dien tot stand brengen, dan is daarmee het overgroote deel van de Nedcrlandsche arbeiders dadelijk gebaat en dan zullen we verder zien. „Maar helaas" zoo eindigt het artikel in De Werkmansbode, waarin die juiste opmerking wordt gemaakt „dat deugt niet, totdat, na jaren sukkelens, dc partij die men geloofde, komt ver tellen: die Werkliedenverbonders hebben toch eigenlijk altijd gelijk gehad." Hoe komt het, dat de S. D. A. P. juist nu tot die ontdekking is gekomen, dat zij thans met deze resolutie voor den dag komt? Omdat zij wel moest. Zij kón niet anders, wilde zij niet allo vertrouwen bij de arbeiders verbeuren. Men kreeg het spel, met de arbeiders gespeeld, door hen op te winden voor practisch onbruikbare illusies zoo langzamerhand in dc gaten; de parlementaire actie van lieden als Troelstra en Schaper, die zich bewoog op vrijzinnig-democratisch terrein voor zoover de heeren practisch waren, werd lamgeslagen door de critiek, daarop geoefend door sociaal-democraten, die zuiverder in de Marxistische leer waren en de arbeiders wendden zich meer en meer af van een partij, die niets nuttigs voor hen tot stand bracht. Sinds het ontstaan der vrijzinnig- zinnig-democratische partij als reactie op het onvruchtbaar theoretisch geharrewar van Marxistische en andere utopisten, en als uitvloeisel van het verhelderd wetenschappelijk inzicht in den ontwik kelingsgang der maatschappij, waren dan ook de sociaal-democraten in een moeilijke impasse geraakt. Wilden zij practisch werk doen, dan waren zij overbodig, daar op dit terrein hur. het gras reeds voor de voeten werd weggmaaid door onze richting. En traden zij principieel, reactionair op, dan ver- bedrijf de nieuwe bariton werd terugge roepen, gevoelde Enrico eene trilling van genoegen, die hij niet de moeite waard vond om te ontleden. Intusschen gevoelde Carlo zich een ander mensch, hij wist, dat. hij zijne ware roeping gevonden had. De muziek, het succes, het applaus hadden hem ten hoogste opgewonden, en de sympathie waarmee elkeen hem ontving verwon derde hem ten zeerste. Alleen Gomez stond morrend ter zijde en sprak geen woord, doch de anderen wensehten hem met warmte geluk. Morlino, met een heerlijk gevoel, dat hij een eerste klas zanger had op een zeer laag salaris, was welwillend en vaderlijk, terwijl de woor den van Domenica Borelli hem misschien nog het grootste genoegen deden. „Gij zijt de eerste werkelijke acteur met wiep ik ooit heb gezongen, Signor", zeide zij met haar ernstige altstem. „Gij hebt mij vanavond veel geleerd." Piale werd ten laatste gedwongen naar zijn plaats terug te keeren en daar Sardoni bijna voortdurend op het tooneel was, was Carlo gedurende zijn vrij langdurige wachttijd aan zich zeiven overgelaten. Hij was blij dat hij alleen was, hij had tijd noodig om het groote geluk te overdenken, dat hem in zijn verduisterd leven was overgebleven. Het gevoel dat hij genot had verschaft aan die honderden mcnschen, was in zijne nieuwheid bijua te machtig voo,- vreemden zij op den duur de arbeiders van zich, die toch eindelijk eens tastbare resultaten verlangden te aanschouwen van al dat moois, waarmede de sociaal democraten hen paaiden. Als prikkel en stuwkracht tot sociale hervormingen hadden zij hun beteekenis verloren, sinds gebleken was, dat met niet minder kracht en met grooter succes op sociaal hervormingswerk werd aan gedrongen door de vrijzinnig-democrati sche richting. En zoo bleef slechts één rol voor hen over, die zij dan ook con amore vervuld hebben en nog vervullen; de rol van denigreeren, afbreken, vitten, alles criti- seeren, niets goed vinden wat een ander doet, alles wantrouwen wat door en voor ons volk gedaan worden, stoken, spotten, schelden. Maar ook dat kon op den duur de arbeiders niet binden aan hun partij. Wel trok het de meest verbitterde, ge vaarlijke, minderwaardige elementen der samenleving naar hen toe: doch daarvan kregen zij zelf op den duur het meeste last: de dames en lie.ren sloegen onder elkaar aan het vechten en plukharen en pasten op elkander met succes de dezelfde methoden toe, waarmee zij tot nu toe hun politieke tegenstanders bestreden. Toen hierdoor de geheele partij dreigde te worden gedesorganiseerd en verscheurd, waren de sociaal democraten wel gedwon gen, of zij het wilden of niet, officieel te verklaren, dat zij voortaan in practisch hervormingswerk, dus net als dc vrij zinnig-democraten, hun kracht zouden zoeken. Dat was het eenig middel, om de arbeiders in hun partij te houden en dit (blijkens de rede, door deu heer Vliegen op het congres gehouden) nog slechts zwak vertegenwoordigd arbeiderselement in de toekomst te versterken. Zoo heeft dus de vrijzinnig-democra tie, die dreigde hen te overvleugelen, hen gedreven in onze richting. Maar of het hun daarmede nu ernst zal zijn? Wij vreezen met groote hem en toch bekroop hem ondanks die opwinding een gevoel vau angst, dat hem telkens de woorden deed mompo len. „Niet alleen met onze lippen, maar in onze levens." Want hoewel een kunstenaar zijne triomfen heeft, komt toch altijd liet neerdrukkende gevoel bij hem op, dat zijn persoonlijk leven ver afwijkt van het ware leven. Ook kwamen er andere gedachten bij hem op, die hem ernstig stemden, het werk van dezen avond zou, hoopte hij een goede, beslissende slag zijn in den strijd, dien hij voor Anita's welzijn had ondernomen, doch zijne scheiding van Franceses werd er te scherper door en zuchtend dacht hij er over of zij wel iets van zijn succes zou hooren. Al zijn zenuwachtigheid was verdwe nen toen hij weer tusschen de coulissen kwam, en zijn hart zwol, toen hij de militaire marsch hoorde, die al zijn krijgsmansgevoel opwekte, en een vreem de tegenstelling vormde met zijn toestand tijdens het kermiskoor. Weer droeg zijn spel aller lof weg. De eenvoud van zijne gelukkige on wetendheid, zijn vroolijk welkom aan Siebel en zijn ademlooze vraag naar Margherita de volslagen nfwezenheid van wantrouwen en zijne geestdrift, wekten iedereen op. En toen eindelijk Siebel er op zinspeelde, dat niet alles in orde wa6, en hij eindelijk hoorde wat er vreeze. Een man als Schaper meent het eerlijk; hem gaat het direct belang der arbeiders bover. sociaal-democra tische theoriën; hij is een practicus, die maling heeft, niet slechts aan juristerij, maar evenzeer aan voor het leven on bruikbare Duitschc schijn-gcleordheid, die op onbewezen hypothesen en zoo genaamd wijsgeerigc stellingen, voor spellingen omtrent de ontwikkeling der maatschappij wil bouwen. Een man als Troelstra heeft slechts één ambitie: de onbetwiste heerschappij uit te voeren in de partij, die door hem gegrondvest is en tot aanvaukclijken bloei gebracht, toen de arbeiders nog vertrouwden in de nieuwe richting, waarvan hij oen dor meest welsprekende apostelen was. En de partij zelf slingert heen en weer tusschen Marxisme en revisionisme op hopelooze wijze. Bestond zij uit louter Schaper's, wij zo.udcn vertrouwen kun nen stellen in dc uitvoering der ten Congresse genomen resoluties; ook op Mr. Troelstra is voor het oogenblik staat te maken, daar hij do resolutie heeft doorgedreven tegen de Marxisten, en zijn eer als leider er mede gemoeid is, dat hij nu tracht er iets van te maken. Maar te lang hebben de sociaal democraten tegenover de arbeiders het revolutionair klavier bespeeld, dan dat deze, voorzoover zij sociaal-democraten zijn geworden, op den duur genoegen zouden kunnen nemen met dezen plot selinge» ommezwaai der S. D. A. P. waardoor zij in het vaarwater de „bour geois", der kapitalistische" partijen verzeild is geraakt. Het bleek reeds op de Meibetoogingen, waar volgens dc de resolutie propaganda moest worden gemaakt voor den tienurondag, dat dit slechts terloops, bijna aarzelend door de so pi aal-democratische sprekers geschied de. Hoofdzaak bleef de achturendag en den klassenstrijd. Dat op den 1 Meidag, een dag, als zoo menige feest dag aan blauwe idealen gewijd, de tijdens zijne afwezigheid gebeurd was, maakte hij door zijn spel de lieden aan 't huilen. Merlino's zeer goede voordracht van de „Serenata" werd met minder aan dacht gevolgd, dan verwacht werd, maai de toehoorders wachten ongeduldig het weder optreden van don debutant en de hartstochtelijke verontwaardiging hij zijne ontmoeting met Faust en Mephis tofeles scheen iedereen te ontroe ren. Andere baritons hadden Gounod's muziek goed gezongen, doch deze man zong niet alleen zeer schoon, maar hij veranderde zich in Valentino en gaf aan 't publiek door zijn uitstekend drama tisch talent, zulk een denkbeeld van dat karakter als zij vroeger niet hadden en schiep uit een betrekkelijk kleine rol het voornaamste deel van do opera. Ademloos sloegen zij het tweegevecht gade, dat nu werkelijk en vol leven geleek. De uitdager had de sympathie gewonnen van het gehoor, en toen hij doodelijk gewond weer opkrabbelde om zijn vijand te vervolgen alleen om voor de tweede keer weer te vallen, waren er weinig oogen droog in 't gebouw, want in deze daad had hij met zeld zame eenvoud hen een blik doen slaan in de laatste gedachten -van een ster vend soldaat. Zoowel bet gezang als het spel van die sterfscène waren buitengewoon schoon, het mengsel van woede en achturendag hoofdschotel vormde wij zijn de Iaatsten om dit te veroordeelen. Maar dat de sociaal-democraten, ondanks de resolutie van CongrcB, dailrop den nadruk bloven leggon, bewijst ons, dat de natuur sterker bij hen is dan dc leer. Zij zullen voor geleidelijke, prac- tische hervormingen nooit zooveel kun nen voelen als voor revolutionair actie, zoolang revolutionair gezwets in hun partij schering en inslag is. Zij zullen niet te vinden zijn tot samenwerking, op neutralen grondslag, met dc vrijzin nig-democraten voor practisch hervor mingswerk, gelijk do geschiedenis van het Kiesrechtcomité reeds hoeft geleerd En zoo hun actie, hun agitatie weinig vruchtdragende resultaten hebben: noch voor de zoo noodzakelijke hervormin gen, die in hun eigen oog slechts burgerlijk lap- en peutcrwerk moeten zijn, nóch voor hun eigen partij, daar deze op den dunr niet kan verwachten stand te houden naast de vrijzinnig- democratische door haar krachten te conccntreêren op een terrein dat reeds is ingenomen door onze richting, zoo dat op dat terrein der S. D. A. P. haai reden van bestaan als zelfstandige partij reeds lang verloren heeft. Hoogstens verkrijgt de S. D. A. P. op die wijze uitstel van executie. Maar zij zal deer lijk teleurgesteld worden als zij verwacht, door deze tactiek meer arbeiders onder haar vaandel te verzamelen. Dit ware het geval geweest als zij terstond, voor het ontstaan der vrijzinnig-democratie in de richting had gearbeid. Thans komt zij te laat. En wij kunnen dan ook, zonder ons voor profeet te willen uitgeven, gerustelijk voorspellen, dat het gering succes, op haar nieuwe tactiek te verwachten voor den groei dcrS. I). A. P. dc partij binnenkort nog sterker zal drijven en de Marxistische richting. En wil do lieer Troelstra dan nog dc Dr. Kuyper van zijn partij blijven, dan zal hij de revisionistische, burgerlijk-parlementaire tactiek heel gauw als oude plunje lieb- smart, verwijt cu liefde, dat hij in zijne laatste woorden met Margherita poogde te leggen, trof iedereen, terwijl hij op 't laatst een nog grooter effect maakte. Met hijgende borst en meer bedroefd dan vertoornd zong hij: „In morrai tra cenci vil." En plotse ling van 't tegenwoordige afwijkend, drukte hij het kruis van zijn zwaardge vest aan zijne lippen, dat hem door een der soldaten werd toegereikt en zich daarmee tot Margherita wendend met een nooit te vergeten blik, zong hij, met een groote tecdcrheid, het korte „Ik sterf voor u!" kuste haar gebogen hoofd en met een soort van triomfcc- ■ende berusting stamelde hij het laatste ,Als een soldaat sterf ik!" en viel levculoos achterover. Zich meer Valentino's geest dan zich- zelven gevoelend, moest hij zich telkens en telkens vertoonen om de toejuichingen van het publick te ontvangen, daarna wierp hij zijn mantel over het Valentino costuum, zette zijn hoed op en snelde van t tooneel weg door een onweer staanbare lust naar frissche lucht en duisternis voortgedreven. Bij de deur ontmoette hij Piale en Florestauo. „Wel vriend!" riep hij, zich tot den visscher wendend, „ge mist nu 'i beste deel van de opera." (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1906 | | pagina 1