Stadsnieuws.
Dikke Menschen.
AÏÏerlei.
Raadsverslag.
aard van z'n verstand, dc werkelijke en
absolute waarheid kau vaststellen, het
ieders recht is de waarheid op te sporen
geheel te goedertrouw, zonder ooit dit
zelfde onderzoek bij anderen te bemoei
lijken.
En daar liberalisme en kennis op het
zelfde beginsel steunen, is het resultaat
van den aanvang af, dat liet liberalisme
gemachtigd is om op zijn programma te
zetten alle richtingen in zeden en poli
tiek waar de wetenschap onophoudelijk
aan werkt. Bovendien duidt 't woord
betrekkelijkheid met zooveel te meer
klem aan, dat het liberalisme een leer is
die geleidelijk voorwaarts streeft met
dezelfde snelheid als de wetenschap, waar
zij uit voortvloeit.
Het liberalisme is ontstaan tussehen
1820 en 1830; had z'n oorsprong te dan
ken aan de individualistische theorieën,
in dat tijdvak van door de Fransche philo-
eophen verkondigd. Dit individualisme
was niet vrij te pleiten van bovennatuur
lijkheid door 't absolute waarmee het
was bevestigd en de zorg waarmee men
zich beijverde zijn integriteit tegen icderen
aanval te vrijwaren. Het individu was
alles, zoowel in de philosophie als in de
politiek. Het eigen ik was tegelijk liet
punt van samenloop en van verlichting
voor alle verschijnselen. Een reactie
tegen deze ideeëen liet zich niet lang
wachten. Auguste Comte, in z'n werk,
dat 't belangrijkste en machtigste van
z'n eeuw is, en daarom 't moeilijkst te
beoordeelen, stelde het beginsel van
relativiteit vast cn bediende er zich van
niet alleen om een bres te maken in 't
goddelijk gezagsprincipe, maar ook in
de theorie der persoonlijkheid en der
individualiteit, waarvan de spiritualistische
philosophen alles lieten afhangen.
Nu zou 't misschien niet ondienstig
zijn het ruime systeem van Auguste
Comte te verklaren, maar de taak is
moeilijk cn, in zoo'n stof kort zijn be-
teekent noodzakelijk onduidelijkheid. Laat
't genoeg zijn te zeggen, voor de toe
lichting der quaestic, die hier behandeld
wordt, dat Auguste Comte de weten
schappen heeft gerangschikt in 'n gegeven
volgorde en zoodanig dat alle mee werken
aan den vorming van de kennis dei-
gemeenschap of sociologie.
Voor Comte domineert de kennis der
gemeenschap alle andere wetenschappen,
evenals 't belang der gemeenschap alle
andere belangen. Met ander woorden,
indien de spiritualistische philosophen van
1830 het individu op den vooorgrond
stellen, offert Comte, lijnrecht tegen hen
in, het individu aan de genieenschap op.
Laat ons het woord gemeenschap ver
vangen door collectiviteit en we krijgen
dc socialistische leer.
Ik schijn me hier tegen te spreken.
Ik constateer inderdaad, dat Comte het
beginsel der relativiteit heeft vastgesteld,
vervolgens verklaar ik, dat het sociale
systeem van Comte en de socialistische
theorie nanw samenhangen, en dat nadat
ik vooraf heb toegegeven dat het begin
sel van relativiteit en z'n volgeling, het
wandeldeu zij naar villa Bruno en liepen
in den tuiu rond om eindelijk naar hot
huis te gaan om wat water voor Digi
te vragen.
„Ik dacht bepaald, dat het de graaf
was, Signor," zeide de boer, die als
huisbewaarder dienst deed. „Hij zeide,
dat hij vandaag terug zou komen om
de plaats nog eens te bezien*'.
„Welke graaf?" vroeg Carlo snel.
„Graaf Carossa, signor. llij is er nu
tweemaal geweest en men zegt, dat hij
het huis bepaald zal huren".
Carlo fronste de wenkbrauwen.
"Waarom wilde graaf Carossa in zoo'n
uithoek gaan wonen? Als hij een
zomerverblijf noodig had, waarom koos
hij er dan niet één te Portiei of Posilipo?
En dan ging het als een bliksemstraal
door zijne gedachten, de herinnering
aan den ijver, dien dc graaf aan den dag
had gelegd om de nkapitein Britton te
leeren kennen, zijn vlug aannemen van
de uitnoodigiug om te komen dinoeren
cn zijne klaarblijkelijk bewondering voor
Franceses. Zelfs toen ter tijd had hij
het betwijfeld of kapitein Brittons ge
duld bestand zou zijn geweest tegen de
aanbiedingen van rijke en aanzienlijke
partijen om de hand van zijne dochter.
Als graaf Carossa werkelijk dat huis
koos een huis, dat op zich zelf niets
had, waardoor het aantrok dan zou
hij daarin een stellig bewijs zien, dat
deze op Franccsca verliefd was. En
vrije onderzoek de fondamenten van het
liberalisme uitmaken.
Om duidelijk te maken wat deze feiten
oogensehijnlijk voor tegenstrijdigheid
vertoonen, moet men weten, dat Comte,
indien hij tegenstander van 't individu
is, dat is, omdat de cxperimenteelc ziel
kunde, de eenige die hij aannam, noch
psychologisch, noch sociaal het bestaau
van hot individu had kunnen verklaren.
Overigens was Comte, ofschoon zeer
gehecht aan sommige grondideeën van
zijn systeem, overtuigd, dat het geen
absolute waarheden waren, maar dat ze
slechts die voorbijgaande en betrekkelijke
waarheid meebrachten, waarmee alle
wetenschappelijke kennis is bedeeld. Het
zijn occonomisteu, overtuigd van dezelfde
algemeene beginselen als Comte, maar
niet onder zijn directen invloed, Karl
Marx en Lassalle, die dc socialistische
leer grondvestten cu dat op wetten die
zij opstelden als ontegenzeggelijke
dogma's. Op dit punt ontrouw aan de
methode van Auguste Comte, schonden
ze 't beginsel der betrekkelijkheid en
vielen terug in het metaphysische en
herschenschimmige. Toch met do noodige
reserves, die te lang zijn om uit te
leggen bestaat er een overeenkomst
tussehen de socialistische leer en de
sociologie van Auguste Comte, die men
ook wel biologisch en organisch genoemd
heeft, omdat zij gebaseerd is op de toe
nadering tussehen de gemeenschap en
een levend organisme, en waarvan men
do volledigste verklaring vinden kan in
de Principes de Sociologie van Herbert
Spencer.
Dr. J. schrijft in het Handclsbl. van
Antwerpen over dikke menschen:
Er bestaat in Afrika, in het Engclsche
grondgebied, gelegen tussehen den In-
dischen Oceaan en dc Groote Meeren,
een land dat incn onder de benaming
van Karagoué aanduidt.
Dat land blijft nog do bakermat, de
academie om het beter uit te drukken,
van de menschelijke zwaarte. De streek
werd nog door weinige reizigers bezocht,
maar zij die haar doorkruisten, Speke,
onder andere, de ontdekker, geven er
vreemde beschrijvingen van:
Tijdens een bezoek dat ik bij den
broeder des koniugs aflegde, vertelt
Speke, vond ik dezen prins in gezel
schap zijner bijzonderste vrouw. Dat
mensch bleef bij mijne verschijning
gerust op hare zitplaats verwijlen en
wel met reden, zij kon niet opstaan
omdat hare armen te zwaar wogen. Aan
de gewrichten dezer ledematen iiing een
verbazend gewicht malsch en zacht
vleesch hoewel men mij den leefregel,
dooi deze dame gevolgd, zeer ernstig
had aanbevolen, werd mijne verwachting
verre overtroffen. Eene prinses zooals
deze kan slechts op handen en voeten
loopen: dat is de opperste eer voor 't
schoone geslacht. Ik vorschte de be
stemming uit der groote kuipen vol
melk, die zich daar veel bevonden.
„Daarvan komt al die rondheid, ant
woordde dc prins, het is met de vrouwen
van kindsbeen af, met melk op te prop
pen, dat wij van haar onze vrouwen
maken, ons en ook onzen rang waardig.
De melk in de dosis van ten minste
als dat zoo was? Wat zou dan 't gevolg
zijn? Een visioen verrees voor zijn geest
en hij zag duidelijk hoe aantrekkelijk
die graaf zijn moest voor een man als
kapitein Britton. Hij nam haastig het
glas water, waaruit Gigi had gedronken
en ledigde het haastig, toen nam hij
het kind mede naar den tuin terug en
nog met hot onaangename viziocn voor
oogen wierp hij zich onder de acacia,
toen de herinnering aan 't flinke gelaat
van oom George tot zijn hulp kwam.
„Ik ben een dwaas!" dacht hij. „Wat
ook dc fouten van den kapitein zijn
mogen, hij zal nooit ontrouw worden
aan de traditien van zijn land. Een
gedwongen huwelijk is bij ons volk wel
mogelijk, doch de Engelschen denken
heel anders op dat gebied. Mr. Britton
zou alles doen wat hij kon om dit te
beletten, zelfs als de titel den kapitein
te veel in 't hoofd was geslagen. En
voor 't overige zou Franceses het
ooit wenschen wel, dan w as er niets
meer te zeggen. In dat geval" hij
glimlachte om 't denkbeeld, zoo was hij
overtuigd van hare overauderlijkc liefde
„in dat geval zou ik zelf het wel
licht ook wenschen, want haar geluk
zou het mijne tevens zijn."
Met een zucht keerde hij zich van
die vrees voor de toekomst af, maar de
niet te loochenen droefheid van het heden
was niet zoo gemakkelijk ter zijde gezet.
Weer doorleefde hij die laatste ontmoe-
zeven liters per dag toegediend (men is
zelfs tot 12 liters per dag gegaan, naar
mate het gestel van den patient) en met
de zittende houding samengevoegd, moet
gemakkelijk zulkcn uitslag iti het leven
roepen Men stelt reeds wetenschappe
lijk eene verhooging van gewicht van
25 pet. vast, met een dosis van vier
liters per dag in de sanatoria en in
een betrekkelijk korten tijd....
Lodewijk XVHI was onbekwaam ge
worden tot gaan. Frederik I, van Wur-
temberg, kon slechts bij eene tafel schui
ven die breed gebekt was. Bij een
Engelschman, Sponer, die een messteek
in den buik van 12 c.M. diepte ontvangen
had. bestatigde men dat de huid en het
vet alleen doorboord waren. In 1853
stierf te Batavia een planter, die 321
kilos woog. Te Lincoln heeft men een
echt monster tentoongesteld, met een
gewicht van 274 Kilos en 4 m. 04
lichaamsomtrek. In de artsenijschool te
Parijs bewaart men het afbeeldsel van
Maria Cleye, in het Hotel Dieu, in dienst
van Dupuytren gestorven. Zij had een
lichaamsomtrek van 1 m. 66 en eene
gestalte van 1 in. 64 hoogte. Maar de
koning der koningen der vette menschen
was toch een Engelschman, Hopkins.
Hopkins woog 990 Engelsche ponden,
wat juist gelijkstaat met.... 448 kilos!
liet zal wel onnoodig zijn hier bij te
voegen dat al deze wondermenschen
slechts een kort bestaau genieten van
af het oogeublik waarop hun toenemen
in gewicht do volle ontwikkeling bereikt.
Zij stikken letterlijk.
Een kleine meid zat met haar Mama
plaatjes te kijken. Op een der prentjes
zag zij een geharnasten ridder. Ze be
keek den ijzeren man met groote aan
dacht en vroeg toen: „Ma, hoe doet die
man als hem een vloo pikt?"
Een andermaal nam ze de luchtver
schijnselen waar. „Ma", zei ze op eens,
„kijk, de zon komt uit de wolken als
een tand uit het tandvleesch!"
En toen deze jonge dame voor 't eerst
mosterd proefde, riep ze: „O, Ma, o,
Ma, Lucie's tong weet geen raad van
de prik".
Ja die kleine kleuters kunnen soms
wel eens leuk uit den hoek komen.
Maar ook ouderen van dagen kunnen,
trots de ernst der tijden nog wel eens
leuk zijn. Zoo herinner ik me, dat de
vermaarde David Tobias Bamberg, hof-
mechanicus, prestidigitateur, „oolijke
kookeler" enz., in het perceel Kalver-
straat 64 te Amsterdam een paar jaar
geleden voor eenige genoodigden een
voorstelling gaf van een geheel nieuwe
soort.
Op het tooneeltje was een groote lijst
opgesteld, waarin de vertooncr een spie
gel plaate. Deze was, door elkaar
kruisende lijnen, verdeeld in vierkante
vakjes waarin onder elkaar letters en
cijfers stonden. De letter a met het cijfer
1, enz. Het laatste vakje, in den rechter
benedenhoek, was opengelaten en diende
tot ru6t- en pleisterplaats van de hoofd
persoon bij deze voorstelling: de won
derlijke Tarer.tella-vlieg Sokrates, gebo
ren en getogen in Zuid-Afrika.
„Wil ons zeggen hoe gij heet", vraagt
de heer Bamberg zeer beleefd.
En onmiddellijk sluipt de vlieg over
het spiegelvlak naar het hokje uiet de
letter S. en blijft daar zitten, precies op
de beginletter van haar naam.
Als er iemand in het publiek Frederik
heet dan gaat de vlieg, hem ten pleiziere,
eerst op de f cn dan op de letter k
zitten. Maar bovendien is deze geleerde
ting met Franccsca weer riep hij alles
voor zijne gedachten terug, wat zij hem
in den tempel van Yenus had gezegd
cn dan zag hij in zijne verbeelding weer
die eenzame, in 't zwart gekleede figuur
op het dek van de Pelgrim. Als hij
alles maar alleen had kunnen dragen
en lijden. Doch dat was voor hem het
moeielijkst; in de keuze die hij beslist
had gedaan was niet alleen lijden voor
zich zeiven ingesloten doch ook voor
een ander.
Het was moeielijk, er viel niets tegen
te zeggen, het was moeielijk om die
lieve, bekende tuin met zijn heerlijke
uitkijkjes op lscliia en de blauwe zee
er tussehen te moeten verlaten, het was
moeielijk de plaats te verlaten, waar hij
zijn kindsheid en jongenstijd had door
gebracht, maar nog moeielijker was het
om er aan te denken, dat Francesca,
met een gebroken hart te midden van
al dat liefs zou achterblijven, dat juist
de schoonheid van de plaats haar te
meer aan haar verloren geluk zou her
inneren. Maar toen kwam een van dc
gulden beginselen van mazzini in zijne
gedachten, die reeds zoo dikwijls kiem
en kracht aan zijn leven hadden ge
geven. „Handel altijd zoo zelfs ten
koste van aardsche moeielijkheden
dat een zusterziel verbonden aan uw
eigene, hier nog elders, door u of voor
voor u behoeft te blozen." En hij had
getracht zoo te handelelcn, hij ha([
horzel zeer sterk in het rekenen, en
vergist zich nooit met de tafels van ver
menigvuldiging. En sterker nog, het
goochelgenie van Bamberg is in deze
vlieg gevaren. Als ge, zoo geniepig
mogelijk, een kaart trekt, dan kruipt
dat drommelsche insect eerst op dc letter
h en dan naar de v, omdat ge een
hartenvrouw in de hand hebt.
Niet alleen dat de vlieg gedachten
kan lezen, maar zij heeft ook de gave
der profetie. Zij zweeft onder den
wonderbaren invloed des toovenaars naai
de cijfers 4 en 5, en als iemand uit het
publiek gijzelf of uw jongste broer b.v.
een gooi met 'n paar dobbelsteenen
doet dan vallen er juist zooveel oogen!
Hoe is 't mogelijk, hoe is 't mogelijk!
Waar haalt het beest 't vandaan!
Maar die Bamberg ook, wat een
leukerd nietwaar? Hoe verzint zoo'n
„oolijke kookeler" het? Daar zijn ze
tegenwoordig anders nog al sterk in, in het
verzinnen bedoel ik. Zoo heeft de
directie van een „kuurinrichting" ver
zonnen, dat onderstaande zinnetjes
Hollandsch zijn. Ze zijn tenminste ont
leend aan de Ilollandsche vertaling
van het prospectus.
„In het geheel heeft men hier een
fraai beeld van oenen Noordschen bin
nenlandschap."
„De Keuken apaiiemcnts zijn ge
legen in eeneu separaateu vleugel om
reuk te vermijden in het hoofdgebouw."
„De meeste logieskamers (32) zijn
tegen den Zuid gelegen. Zij zijn zeer
geruime en mettchuiscomfort uitgestuurd
„Dc krachtige centraalopvarmings-
apparaten bevorderen een rijkelijke ven
tilation door seperaatc vensters."
„In dc tusschenwanden zijn inge
legd geluiddempend Asbestvilt, wat ook
het geval is onder de vloering."
„Ligkuren buitendeurs in de groote,
openstaande ligzaal cn dc groote glas
veranda zijn aangelegene zijden dei-
behandeling."
„Het leven in frische lucht doet
een warme kleeding noodig."
„Het Sanatorium is, volgens zijn
programma en ligging, slechts voor niet
zware ziektcvorme opgericht.'
„Aangemerkt kan worden, dat
patiënten, die een weinigje Duitsck of
Engelsch verstaan kan heel best door
komen."
Wie zou nu gelooven, dat dat
Ilollandsch is, als het er niet bijstond?
Vergadering van den Baad dor ge
meente Amersfoort van Dinsdag den 29en
Mei 1906 des nam. l'/a uur.
De Voorzitter Jhr. J. W. A. Barch-
man Wuijtiers opent ten kwart voor 2
dc vergadering, die werd bijgewoond
door 16 leden, terwijl de heer Van Beek
afwezig was met kennisgeving. Dc
voorzitter vorzoekt den Secretaris Mr.
Dr. J. G. Stenfert Kroese de notulen te
lezen van de vergadering van 1 Mei
j.l. die werden gearresteerd, zooals zij
waren ontworpen.
De heer Gerritsen heeft geen
bezwaar tegen deze notulen, doch wel
tegen het officieele verslag der Utrecht-
sche courant. Spreker stelde voor ver
zending naar dc afdeelingen, omdat hij
zelf niet op de hoogte was en verder
om de publieke opinie te hooien. Een
der leden noemde dit praatjes. Welke
bedoeling dat lid mij hiermede toedacht,
weet ik niet. Alles ovei deze quaestie
is in dat verslag geschrapt. Spreker
■zich gewijd aan een goede zaak met
een redelijke kans opgeslagen. En zelfs
nu waren zijne verzoekingen uog niet
voorbij, want terwijl hij daar in de
schaduw lag, cn naar Gigi keek, die
jacht op een vlinder maakte, begon die
duivel licui weer aautcvallen, nu ver
momd onder een vertoon van gezond
verstand en wereldwijsheid.
„Zijt ge na alles toch niet verschrik
kelijk onrechtvaardig?" Zoo begon de
inleider. „Doet ge de onschuldige
niet lijden voor de schuldigen? Zeker
lijk moe_t er iets aan haperen on
rechtvaardigheid kan nooit goed zijn!
Een waarschuwend woord aan Morlino
was toch ook wel voldoende geweest
om Comerio te doen ontslaan. Waarom
moet Francesca nu lijden om Nita een
onaangenaam tooneel te besparen, met
haar mau, wat zij bovendien ook had
verdiend?"
„Maar dan," zoo dacht hij. „Ik had
Morlino alleen kunuen waarschuwen als
ik mijn woord aan Nita brak.
Zij zou mij nooit meer hebben ver
trouwd, cn zij zou nooit hebben be-
gegrepen hoe verlangend ik was om
haar te helpen, Comerio haar eenige
beschermer geschenen, zij zou wanhopig
geworden zijn en tot hem zijn gegaan.
Zou Francesca dan niet voor hen heb
ben moeten blozen? Er zou voor 0116
geen geluk zijn geweest als het tot
dien prijs was verkregen daaren-
bejammert het, dat het verslag verknoeid
wordt en kan niet aannemen, dat de
snelschrijver het vergeten heeft, terwijl
het wel in de plaatselijke bladen ver
meld stond. Spreker wenscht het offici
eele verslag zoo duidelijk mogelijk, daar
men nu de discussie moeilijk kan volgen.
De Voorzitter vraagt of de heer
Gerritsen verandering verlangt.
De heer Gerritsen wenscht het
hierbij te laten.
Ingekomen zijn:
le. Van Ged. Staten de goedkeuring
van raadsbesluit tot nadere vaststelling
der jaarwedde van den onderwijzer C.
Moerman Jr. Aangenomen voor kennis
geving. 2e. Idem tot af- en over
schrijving op de begrooting voor 1906
in verband met het subsidie aan de
Oranjevereeniging. Aangenomen voor
kennisgeving. 3c. Idem tot wijziging
der begrooting in verband met de ver
huring van het voormalig tolhuis aan
don Arnhemschenweg. Aangenomen voor
kennisgeving. 4e. Idem tot vaststel
ling der jaarwedde van de onderwijzeres
M. C. E. Beek. Aangonomen voor
kennisgeving. 5e. De verslagen van
de vergaderingen der afdeelingen en het
antwoord van B. en W. Te behandelen
bij het desbetreffend punt. 6e. De
rekening en verantwoording der d.d.
Schutterij over '05. Te behandelen
bij de Gem.-rekening over 1905.
7e. De begrooting der inkomsten en
uitgaven der Gezondheidscommissie over
'07. Te behandelen bij de Gem.-be-
grooting voor '07. 8e. Eene dank
betuiging van den leeraar B. D. Best
voor de verhooging zijner jaarwedde.
Aangenomen voor kennisgeving. 9e.
Iedem van den leeraar W. N. Coenen
voor het hem verleend verlof eu onder
mededeeling der aanvaarding van zijne
betrekking. Aangenomen voor kennis
geving. 10. Een schrijven van de
afdeeling Utrecht der Ned. Bond van
Gem.-ambtenaren om instemming te be
tuigen met het request der gemeente
Steenwijk aan de Tweede Kamer om
pensioen voor gem.-ambtcnareu. Naar
B. en W. om advies. 11 e. Een schrijven
van het bestuur voor M. U. L. O. om
instelling van een fonds voor het
examen. Ter inzage ter Secretarie voor
de leden. 12e. Een schrijven van Ged.
Staten, waarbij zij bezwaar maken tegen
het raadsbesluit tot verhuring van de
woning van den Heer "Van der Nagel
goed te keuren, omdat er geen minimum
prijs is vermeld. De Voorzitter zegt,
dat B. en W. daarom voorstellen het
minimum te bepalen op f 200. Na
spoedeischend te zijn verklaard z. d. en
z. li. st. besloten. 13e. Een adres
van den heer G, Wessels om toekenning
van eereprijzen voor de pluimvee
tentoonstelling, die gedurende het congres
alhier zal worden gehouden De V o o r-
zittcr zegt, dat B. en W. voorstellen
een crediet van f 15 te vcrlecnen. Na
spoedeischend te zijn verklaard z. d. en
z. h. st. besloten. 14e. Mededeeling
van verlenging van het verlof van de
onderwijzeres M. J. Boukamp tot 1
Juli a.s. De Voorzitter deelt mede,
dat deze onderwijzeres nog niet hersteld
is en hare fuutie dus nog niet kan aan
vaarden. Na spoedjischend verklaard
te zijn z. d. en z. h. st. besloten met
behoud van tractement. B. en W. vroegen
en kregen machtiging om in de tijdelijke
vacature te voorzien. 15e. Idem van
het verlof vau den onderwijzer L. A.
Slot tot 1 Juli a.s. Na spoedeischend
verklaard te zijn z. d. en z. h. st. ver
leend.
Waarna de agenda aan de beurt van
behandeling komt.
boven zou het beslist ongehoorzaamheid
zijn geweest aan 't geen mij bevolen
was te doen."
Het was een harde strijd geweest
doch hij had zijn vijand verslagen en
was in 't veilig bezit gebleven van dat
mens consi recti, dat hem kapitein
Brittons beleedigingen en vertoogen en
oom Guido's toorn had doen verdragen.
Bovendien er kwam nu een poos van
troost over hem, die alle verdriet mede
brengt en hij wist dat Francesca die ook
zou hebben.
„San Carlo! San Carlo!" riep Gigi op
hem toesnellend. „Eindelijk heb ik hem,
kijk eens!"
Zijn rooskleurig gelaat straalde vau
geluk en in zijn dik bruin handje hield
hij den vlinder.
„Een herinnering aan een gelukkige
dag, en do eerste vlinder voor onze
veizamel'-ng", zeide Carlo aan Gigi
wijzend, hoe hij den vlinder in een doosje
moest doen.
Het kind omhelsde hem.
Ik houd zooveel van u!" riep hij uit.
„Voor gij kwaamt, was er geen sprake
van verzamelingen of iets van dien
aard."
Wordt vervolgd).
