No. 46.
Zaterdag 9 Juni 1906.
3e Jaargang.
Wees U Zelf!
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
De Jungle.
FEUILLETON.
Dolende Ridder.
DE EEMLANDER.
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28,
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der adverteutlëu
Van 1 tot 5 regels0.40
vooi iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
li.
Het is een verschrikkelijk, maar ook
een aangrijpend boek, dit werk van
Upton Sinclair, dat eerst zijn waarde als
kunstwerk verliest aan het slot, waar de
socialistische propagandist de plaats in
neemt van den kunstenaar.
Het verhaal opent met de meesterlijke
beschrijving van de bruiloft van Jurgis
en Oua, evenals de meeste bruiloftsgas
ten werkzaam in de fabrieken van Dur
ham, Brown en andere loden der beeflrust.
Allen zijn zij Lithauers, boeren van af
komst die den druk van het Russische
bestuur moede en verlokt door de voor
spiegelingen van agenten, die vast werk
tegen hoog loon in 't vooruitzicht stelden,
hunne vaderlandsche bosschen, weiden
en bouwlanden hebben vaarwel gezegd,
om in de Nieuwe Wereld een betere
toekomst te vinden.
Jurgis, een krachtig gebouwde reus
achtig sterke jongeman, is de held van
het bock. Als verloofde van de mooie,
jonge Ona, neemt hij de zorg op zich
voor zijn ouden vader, Ona's stiefmoeder
cn hare zes broertjes en zusjes, voor
Marya een mooie, krachtige boerendeern,
nicht van Ona, en dezer oom Jonas. Om
deze hoofdpersoon groepocren zich tal
van anderen, waaronder defijngeteckende
figuur van Tamaszius, den violist en
verloofde van Marya; doch het zijn
hunne lotgevallen, de geschiedenis van
hun hoop, moedig strijden en eindelijkeu
ondergang, welke de hoofdmomenten
leveren voor het verhaal, dat alleen
zondigt door het tendenzieuse slot.
Voor den krachtigen Jurgis viel het
niet moeilijk onverwijld een plaats tc
vinden als arbeider in een der grootste
pakker ijen, tegen l'/j dollar per dag.
Yoorheen bedroog het loon 3 doll., maai
de Duitsche werkkrachten werden gaan
deweg ontslagen en vervangen door
Ieren, die bereid waren voor 2 doll, te
werken, om op hunne beurt plaats te
maken voor emigranten uit oostelijk
De ergste van alle mesalliances is die van
liet hart.
Uit het Engelsch
van
EDNA LYALL.
43.)
„Capperi! ge kunt mij gelooven Sig-
norina, ik heb dagen lang hoofdpijn
gehad van 't geraas. Hoe hij 't ver
dragen koD, weet ik niet, maar later,
toen zij om hem riepen, kwam hij voor
't scherm en keek hij even nederig en
natuurlijk als een gewoon mensch thuis,
en hij boog alsof hij er behagen in
schepte, dat hij andere lieden een ge
noegen had gedaan en toen ik hem
ging bedanken, kwam ik hem bij de
deur tegen en hij zeide d it hij een
luchtje ging scheppen, want dat de
schouwburg zoo heet was als de krater
van de Vesuvius, en hij wandelde met
mij naar de Piliero, en t was mij alsof
Europa, Russen, Polen, Walachen enz.,
voor wie l'/j doll. p. dag, f3.75, een
loon was, waaraan in het oude vader
land zelfs niet in de verste verte kon
worden gedacht.
Jurgis was dan ook in de wolken.
Hij wilde er niets van weten, dat de
anderen, behalve Jonas en Marija, even
eens naar werk zouden omzien; hij zou
den kost voor allen verdienen, f3.75
perdag; daarvan konden allen rijkelijk
bestaan! Hij wist evenwel niet, dat
dank zij het protectiestelsel en de wer
king der verschillende trusten, de prijzen
der dagelijksche behoeften zóó hoog
waren, dat zelfs het ongekend liooge loon
onvoldoende was voor het gewone onder
houd.
Daarbij kwam, dat zij bij de keuze
eener woning in handen vielen van een
dier tallooze menschelijke roofdieren,
die leven van het plunderen en uitzui
gen der groene, onervaren landverhuizers.
Deze bood hun een z.g. nieuwe, eigen
woning aan, op het bekende afbetalings
systeem; een deel der koopsom werd
betaald uit de meegebrachte gelden,
terwijl de rest in wekelijkschc termijnen
moest worden afgedaan, benevens rente
van het nog verschuldigde bedrag. Vol
gens dit stelsel zou de woning over vijf
jaar hun eigendom zijn, mits de afbe
taling immer op tijd geschiedde; zoo
niet, dan verviel de woning weder in
eigendom aan den verkooper, zonder
terugbetaling van één cent der gestorte
bedragen, en daar dit laatste onver
mijdelijk regel was, werd dezelfde
woning om de twee a drie jaar weder
als .nieuw" aan andere slachtoffers ver
kocht.
Het gevolg was, dat gaandeweg allen
werk zochten op de fabrieken, teneinde
in de kosten der gemeenschappelijke
huishouden te voorzien. Bij het grootc
aanbod van werkkrachten evenwel moes
ten deze plaatsen worden gekocht door
storting van een derde van het loon in
de handen van den boss (opzichter), en
hij nog een jongen was, en nauwelijks
kon ik gelooven, dat hij de Valentino
was, die even te voren zijn gcheele
gehoor had doen weenen om zijn
dood."
„Speelde hij dan zoo goed?"
„Hij maakte er werkelijkheid van,
Signoriua! Gran Dio! Ik zal nooit zijn
gezicht vergeten toen hij den duivel
met het kruis terug joeg, moedig voor
de soldaten uitstappend, slsof hij niets
vreesde, 't Was mooi om die oude
duivel tc zien terugdeinzen. Ik kan u
zeggen, Signorina, dat ik, toen ik dien
avond weg ging, weer vol vertrouwen
op 't oude geloof was.
Er ligt in het kruis meer macht dan
onze redenaars in de club te Napels ons
willen doen gelooven."
Francesca dacht hoe graag zij die
geschiedenis eens aan haar vader had
verteld, doch Carlo's naam was nooit
tusschen hen uitgesproken, sinds hare
verloving was afgebroken en zij wilde
de eerste niet zijn, die dat zwijgen
verbrak.
Getroosd en toch bedroefd door haar
gesprek met den ouden visscher ging
zij aan de baai aan wal en ging dooi
den wijngaard naar den olijfhof, waar
Sibyl bezig was met twee of drie
boerinnen olijven te plukken. Er was
iets troostends in die zilverachtige
schaduw van die knoestige oude boomen,
zij ging in 't gras tegen eene helling
gingen weder verloren, wanneer een
ander bereid was nog grooter korting
toe te staan.
Hot eerste slachtoffer van Durham's
jungle was de oude Anatas, de vader van
Jurgis, werkzaam gesteld in de pickle-
kelder, waar het vleesch werd gereedge
maakt om te worden geblikt. Uit groote
met een chemische oplossing gevulde
vaten, werd het op karren gelogd om
te worden gekookt, waarna de vaten op
den vloer werden geleegd en de inhoud
verder in de karren werd geschept.
Het was de taak van Antanas de pickle
benevens de restanten vleesch op den
vloer in een zinkput te vegen, welke
na cenige dagen werd geleegd en de
inhoud opnieuw gebruikt! De vloer was
dus steeds nat, het scherpe vocht vreette
door de schoenen heen en veroorzaakte
hevige ontsteking van de voeten; hij
wikkelde deze in lappen, doch de won
den werden erger; dit gevoegd bij de
koude in den vochtigcn, niet verwarinden
kelder ondermijnde het gestel van den
ouden man geheel, zoodat hij na weinig
tijds er uitzag als een geraamte. Op
zekeren dag zakte hij plotseling ineen;
men legde hom op een drooge
plaats eu des avonds droegen twee
mannen hem naar huis om daar te
sterven.
En de strijd voor 't bestaan werd ge
durende den winter steeds moeilijker.
De factorij waarop Marija werkte, stopte
en sloot het werkvolk uit, het loon van
Jurgis werd verlaagd, omdat er minder ge
werkt werd en terwijl Ona haar eerste kind
verwachtte, drong de armoede de woning
binnen. Ook een der kinderen werd thans
van school genomen cn aan't werk gezet
op de fabriek,maar gedurende eendcrvcel-
vuldigc sneeuwstormen geraakten twee
vingers bevroren en moesten worden af
gezet, zoodut de knaap voortaan alleen
lichter werk kan verrichten tegen lager
loon. Aangrijpend is de beschrijving
van de stage angst van den knaap voor
den winter, wanneer hij weder in den
zitten en sloeg Sibyl in haar lichtblauw
jurkje gade tusschen die boerinnen in
donkere kleereu met heldor gekleurde
doeken om 't hoofd. Onder een van
de boomen lag op een oude Shawl een
klein kind en de moeder, die er dichtbij
bezig was, zong om het stil te houden
een eigenaardig Napolitaansch deuntje.
Het koor, met zijn luchthartige her
halingen van „Bella Bimba" bracht de
tranen in Francesca's oogen, doch de
baby, die geen zin had langer op den
grond te liggen, begon te huilen, en
Francesca met de hulpvaardigheid, die
haar grootste karaktertrek was, ver
zocht om het te mogen sussen. Toen,
terwijl zij zoo heen en weer liep, met
het kleine witgemutste kindje in hare
armen, liet in slaap sussend en één van
Carlo's geliefkoosde liedjes neuriende,
toen gevoelde zij beter dan ooit te voren
hoe het een heilig recht is van elke
kinderlooze vrouw, de kinderen van
auderen te verzorgen, en de wereld, die
haar even te voren zoo leeg was voor
gekomen, werd iets verlevendigd en
scheen haar minder donker eu eentonig
toe.
De boeren waren gereed niet hun
werk en gingen weg. Francesca gaf
het slapende kind aan de moeder en
waudelde met Sibyl aan de hand huis
waarts.
„Wel, wie zou er zijn?" riep Sibyl
uit. „Er staat iemand met vader te
vroegen ochtend door don sneeuwstorm
naar do fabriek moet.
Jurgis heeft gewerkt in de slagerij;
hij heeft zich afgebeuld cn alle genoe
gens ontzegd om in de behoeften van
't gezin te voorzien. Daar overkomt hem
een ongeval; bij het uitwijken voor een
dol geworden stier glijdt hij op don met
bloed bedekten vloer uit cn verstuikt
zijn enkel; hij blijft aan 't werk tot
eindelijk dc pijn hem dwingt thuis te
blijven. Na drie weken beproeft hij
opnieuw aan 't werk te gaan, doch de
ontsteking verergert. Als hij eindelijk
voldoende genezen, zich weder op de
fabriek aanmeldt, verneemt hij dat zijn
plaats bezet en er geen werk meer voor
hem is. Dagen en weken loopt hij rond,
steeds werk zoekend, zich overal aan
meldend, doch tevergeefsziekte, armoede,
zorgen hadden hem gemaakt tot een scha
duw van den krachtigen man van voorheen
hij was niet meer het door de Durhams
en Browns gewilde arbeidmatcriaal.
Dc armoede wordt steeds grooter;
weder moeten twee kinderen, van elf en
tien jaar, de school verlaten om als
krantenventers den kost te helpen ver
dienen; tenslotte gaat ook de oude
moeder, die tot heden het huishouden
had verzorgd, naar de fabriek.
Een bedrijf is er op de pakkcrijen
waarvoor zelfs de laagstgcvallene terug
schrikt: de meststof-fabriek, waar het
beendermeel en de afval worden ver
werkt tot phosphaat. De arbeid wordt
verricht in kelders, waarin nimmer het
zonlicht doordringt en waar een stank
heerscht welke iu dc kleederon door
dringt. Wie een dergelijke kelder betreedt,
heeft het gevoel \an een Dantc, als hij
de poort der hel voor zich geopend ziet:
„Mie hier binnentreedt heeft alle hoop
opgegeven." Jurgis vond eindelijk een
plaats in de meststoffabriek.
Van nu af aan zakt hij steeds dieper
in hot moeras der ellende; hij begint te
drinken, eerst om den vrceselijkcn smaak
van de meststof kwijt te raken, daarna
praten. Kijk eens!"
Francesca schoot hot hart in do keel,
want door 't geboomte heen zag zij
iemand met een panama hoed op juist
als Carlo. In een oogenblik gingen haat-
honderd gissingen door 't hoofd doch
zij werden te snel weggevaagd want
toen kapitein Britton cn de bezoeker
haar tegemoet kwamen, zag zij, dat de
Panama behoorde aan den graaf Carossa.
Gedurende een oogenblik haatte zij den
man, met welk recht had hij Carlo's
huis gehuurd, zich juist zoo gekleed als
hij, en wandelde hij op 't pad, dat in
hare gedachten zoo nauw aan hare ver
loving verbonden was?
AJ wat zij doen kou, was hem koel
beleefd te groeten.
„Ik hoor, dat graaf Carossa van avond
naar Napels naar 't bal gaat, zeide
kapitein Britton, „ik heb hem aange
boden met ous mee te rijden. Hoe
laat dacht ge er heen te gaan. Fran?"
Francesca had er eerst over gedacht
vroeg te gaan eu vroeg terug te keeren,
doch snel bedenkend dat graaf Carossa
waarschijnlijk laat zou blijven, stelde zij
voor een uur later te gaan, dan zij eerst
vau plan was en slaagde zij er iu, om
zonder onbeleefd te zijn, volkomen on
verschillig te schijnen voor die uitnoodi-
giug. De graaf was geraakt door hare
wijze van doen, zij was de eerste mooie
vreemdelinge, die hij ooit had ontmoet,
die niet met hem wilde cocpietteeren en
uit zucht om zijn ellende tc vergeten;
hij vergrijpt zich aau een boss, die Ona
had gedwongen zich aan hem te gevon,
onder bedreiging haar anders te ont
slaan, en komt in de gevangenis. De
dood van vrouw en kind en het verlies
van zyn huis voltooien zijn ondergang;
hij wordt een t r a in p (landlooper) en
zou reddeloos verzonken zijn in het maat
schappelijk riool, had niet in het socialisme
hem tot een nieuw leven gewekt.
Wij moeten volstaan met dit zeer
beknopte overzicht, om een denkbeeld
te geven van den inhoud van dit werk,
waarvan de beteekenis en dc beweging
welke het uitlokt, herinneren aan die
van Mrs. Becchcr Stowe's „Hut van
Oom Tom." Zooals deze bekende
schrijfster het lot schilderde van de
zwarte slaven in Amerika en daarmee
den Seccssieoorlog en de afschaffing der
slavernij hielp voorbereiden, schildert
Upton Sinclair in zijn „De Jungle,"
hot lot der blanke Amerikaansche slaven
van het groot kapitalisme, wier leven
in do van bloed drijvende slachthuizen,
in dc vuile, donkere kelders, temidden
van den stuuk van aan verrotting onder
hevig vleesch, nog oneindig vreeselijkor
is dan dat hunner zwarte broeders op
do katoenvelden van het Zuideu.
Ook zijn boek gaat niet spoorloos
voorbij. Het gevaar waarmee de volks
gezondheid wordt bedreigd door geweten-
looze millionaire, die dc natie vergiftigen,
heeft de openbare meening wakker ge
schud. Maar ook wat hij schreef over
het lot hunner blanke slaven en slavinnen
zal leiden tot daden, welker verstrek
kende beteekenis thans nog niemand
vermag te peilen. Maar als vaststaand
mag men aannemen dat de uitwerking
er van zal worden bespeurd, bij dc a.s.
presidentsverkiezing op de arbeiders-
candidaat uitgebracht.
De strijd van den arbeid tegen de
„Jungle" van het Groot-Kapitalisme
zal de komende faze zijn in de bescha
vingsgeschiedenis der Unie.
Hij was vast besloten haar te ver
overen.
Zij was verplicht hem een dans tc
beloven, er bij tc blijven en beleefd te
zijn, toen haar vader hem voor dien
avond te dineeren vroeg eu later zelfs
een paar witte azalea's, die hij van villa
Bruno had medegebracht, van hem aan
te nemen, terwijl hij niet begreep, dat
't gezicht daarvan reeds de beeltenis
te voorschijn riep van deu afwezigen
beminde, van wiens bestaan de graaf
zelfs geen denkbeeld had.
Hij praatte aardig, cn de kapitein
was verrukt over hem, daar hij voort
durend tot dezen 't woord richtte, en
Francesca aau haar zelve overliet, alleen
genietende van 't gezicht van deze
sierlijke in 't wit gekleedc gestalte, met
de bloemen tegen hare sneeuwwitte hals.
Iets was cr dat een zwak rood op
hare wangen had te voorschijn geroe
pen, misschien omdat de graaf haar
cenige onverschillige vragen had gedaan
over de vroegere bewoners van villa
Bruno, of wel wijl zij verplicht wag ge-
wecst zijne bloemen aan te nemen.
Wordt vervolgd).
