No. 86.
Zaterdag 27 October 1906.
3e Jaargang.
Wees U Zelf!
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken.
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Gemeentezorg voor - - -
- - - het zwakke kind
FEUILLETON.
Dolende Ridder.
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
DE EEMLANDER.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advcrtentiën
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Onderstaand artikel van V. D. ver
dient o. i. ook wel de aandacht van
andere dan vrijz.-democr-gemeenteraads-
leden, waarom wij het in zijn geheel
laten volgen.
Hot ingenomenheid hebben wij kennis
genomen van de plannen tot oprichting
van cene vereeniging van Vrijzinnig-
Democratische gemeenteraadsleden.
De vereeniging kan, goed geleid, een
kracht worden, die hare werking doet
gevoelen in alle gemeenteraden, waar
de partij is vertegenwoordigd en tevens
kan zij eenheid van optreden bevorderen
over het geheele land, terwijl thans
nog dikwijls onze partijgenooten in de
gemeenteraden als enkelingen aan hun
lot zijn overgelaten en daar dan ook
vaak optreden en handelen, zooals het
hun op een gegeven oogenblik invalt.
Er is dus van de op te richten ver
eeniging te verwachten een meer op
den voorgrond stellen van menigen eisch
van ons gemeenteprogram, die thans nog
weinig tot zijn recht komt.
In één woord, er moet meer lijn komen
in het streven onzer gemeenteraadsleden.
En inderdaad, er zijn door de ge
meentebesturen vooralsnog heel wat
belangrijke maatregelen te nemen voor
wij aan de verwezenlijking van ons
program toe zijn. Vele van die maat
regelen gelden onderwerpen, waarvan
het belang reeds door meerderen wordt
ingezien. Maar er zijn er ook bij, waar
van men niet kan zeggen, dat de publieke
opinie reeds eenigermate vertrouwd is
met het denkbeeld, dat dit of dat nu
juist op den weg van de gemeente ligt
om door haar ter hand genomen of ge
steund te worden.
Een dier onderwerpen is de verpleging
van kinderen in gezondheidskoloniën
(in het Vrijzinnig-Democratisch gemeeu-
De tnensch heeftals het ijzer, noodig
gesmeed te worden
Uit hot Engelsch
van
EDNA LYALL.
teprogram aangeduid met den naam van
„vacantiekoloniën").
Hen weet wat onder die verpleging
wordt verstaan. Het geldt hier geen
eigenlijk gezegd zieke kinderen, maar
voornamelijke zwakke, bloedarme, klier
achtige of bleekzuchlige kinderen, wier
weerstandsvermogen men tracht te ver-
hoogen door ze voor den tijd van een
week of vier te brengen onder zoo
gunstig mogelijke hygiënische omstandig
heden.
Men gaat uit van het beginsel, dat
voorkomen beter is dan genezen; dat
verhooging van het weerstandsvermogen
bij kinderen een maatregel is, die de
strekking heeft om veel ziekte, veel
heele of halve invaliditeit op later leef
tijd te voorkomen, en dat derhalve de
verhooging van dat weerstandsvermogen
aan de volksgezondheid en daarmede
aan de volkswelvaart zeer ten goede
kan komen.
Nu is men het er over eens, dat men
door middel van een (zoo noodig her
haald) verblijf in een gezondheidskolouie
het zwakke kind in vele gevallen met
blijvend resultaat over ec-n gevaarlijke
periode ,in zijn leven heen kan helpen
en het op die wijze kan behoeden tegen
verschillende ziekten, voor welke het
anders juist door zijn verzwakt weer
standsvermogen, een gerecde prooi zou
zijn geworden.
Gezondheidskoloniën moet men dus
liefst als een voorbehoedmiddel be
schouwen.
Een voorbehoedmiddel, naar meer en
meer aangenomen, wordt, niet het minst
tegen latere tuberculose.
Een voorbehoedmiddel ook, dat heel
wat geld kost, maar dat zijn rente op
brengt in den vorm van verhoogde volks
kracht.
Tot voor korten tijd nu was in ons
land do behartiging van dat volksbe
lang geheel overgelaten aan de bemoei
ingen van particulieren en was er van
83).
Carlo sprak noch bewoog zich; de
slag trof hem zoo plotseling, dat 't hem
was als had hij een beroerte gehad. Het
de advertentie nog in de hand staarde
hij op die woorden, die zijn geheele
bestaan vernietigden en toen, als kwam
hij plotseling weer tot zich zelf, werd
hij aangegrepen door een onbedwing
bare lust om meer van de zaak te we
ten en greep hij 't volgende papier op.
het was een met zilveren letters ge
drukt Engelsche huwelijks hymne, dat
hij met een duizelend hoofd van 't
begin tot het eind doorlas. 'Het vol
gende was een bericht uit de Roma;
een kort artikel het huwelijk van graaf
Carossa vermeldend en dat de bruid
de erkende belle van Napels was. Dat
er volgens Engelsche gewoonte na de
plechtigheid een lunch gebruikt was
op Casa Bella de woning van kapitein
Britton. Eindelijk las hij met koorts-
achtigen haast de brief van Mademoiselle
de Caisne, waarin de volgende zinsnede
voorkwam:
„Het huwelijk van graaf Carossa is
hier het praatje van den dag en daar
ik weet dat gij en uw broer zeer intiem
waart met de bewoners van Casa Bella,
zend ik u alle bijzonderheden. Het
huwelijk was bepaald een prachtig ge
zicht, de bruid droeg een costuum van
ivoorwit satijn met een zeer lange sleep
en 't is verwonderlijk hoe goed de
Engelsche meisjes zelfs in dit klimaat
hun teint weten te bewaren.
Miss Britton is 't liefste persoontje,
dat ik ooit heb gezien. Iedereen be
nijdt graaf Carossa. Ik hoop maar,
dat hij zoo'n lief vrouwtje waard is."
Carlo vouwde de papieren op en deed ze
in de enveloppe. Iedere zweem van
klenr was van zijn gelaat geweken en
Nita begon zich af te vragen of hij wel
ooit weer zou spreken of zich bewegen.
Zij was verschrikt doch niet bewogen,
zelfs was zij een beetje boos, daar zij
hem niet begreep.
Er was een langdurige, bange stilte,
die eindelijk door Nita werd verbroken.
„Nu," zeide zjj, met iets bitters in
steun van gemeentewege geen sprake.
Die particulieren hebben ongetwijfeld
vaak hun beste krachten ingespannen,
en als zij niet bereikten wat bereikt
moest worden, lag dat volstrekt niet
altijd aan onvoldoende krachtsontwikke
ling van het particulier initiatief.
Hot gaat echter den meesten veree-
nigingen voor gezondheidskoloniën, als
zoovelen filantropisehen vereenigingen
zij zijn of worden op den duur min
of meer noodlijdend en hebben moeite
om haar geldmiddelen op zulk een
hoogte te houden, dat zij kunnen blij
ven doen, wat zij tot nu toe deden en
wat op zich zelf al onvoldoende was om
in de behoefte aan verpleging op eenigs-
zins voldoende wijze te voorzien. Van
uitbreiding van het werk is bij de
meeste, wat langer bestaande, vereeni
gingen nauwelijks sprake.
Wij willen dus maar zeggen: er is
een punt, waarover een bepaalde ver
eeniging in een bepaalde plaats moeilijk
heen komt: zij heeft do belangstelling
van het groote publiek uitgeput en het
al mooi, als haar toestand stationnair
blijft.
Maar als zij dan, zooals met alle ver
eenigingen voor gezondheidskoloniën
hier te lande het geval is, eigenlijk
maar steeds een klein deel van het werk
dat te doen is, kan verrichten, dan ligt
het in de reden, dat zij zich dient te
wenden tot de overheid met verzoek
om een sociaal-hygiënischen maatregel
van zoo verre strekking, als waarvan
hier sprake is, te steunen, of anders
het werk zelf ter haud te nemen, ten
einde het in vollen omvang van gemeente
wege uit te voeren.
Gaat 'het nu aan hiertegen aan te
voeren, dat men voor gezondheidskolonies
de belasting-penningen der burgerij niet
kan beschikbaar stellen, omdat men hier
te doen heeft met een speciale lief
hebberij van eenige filantropen, die, juist
als anderen van hun soort, voor het bij
zondere belang van hun vereeniging met
haar stem, „nu kunt ge ten minste be
grijpen wat het is door de wet geschei
den te zijn van de gene die gij lief
hebt."
„Hierdoor veranderde plotseling die
steenen wanhoop; het bloed begon te
koken en een blik vol angst, die haar
verschrikte, kwam in zijne oogen. Hare
woorden hadden zoo wreed, zoo onrnee
doogend, de vreeselijke waarheid hem
voor oogen gesteld. Hij stond snel op
en ging met wankelende schreden naai
de deur, zich alleen bewust dat liet
hem helpen zou van zijne zuster weg
te zijn.
Haar niet eerder had Nita de woor
den gesproken of zij had er berouw
over en had alles willen geven om ze
te herroepen. Zij snelde hem na en
vatte zijn hand.
„Ga niet heen, Carlo!" riep zij. „'t
Spijt mij zoo, dat ik het gezegd heb,
Carlino. Blijf hier."
Hare tegenwoordigheid was eigentlijk
meer dan hij verdragen kon, doch uit
gewoonte bleef hij.
„Ach! Waarom moeten wij zooveel
smart overdragen!" riep zij uit, veel
meer aan haar verdriet dan aan het
zijne denkend.
,God helpe ons beiden," steunde bij.
Dan haar hand loslatend wierp hij zicli
met 't gelaat in de kussens van de
sofa niet in staat langer zijn hevige
smart te beheerschen.
bijzondere warmte en overtuiging op
komen, alsof het heil der wereld afhing
van het bereiken van het doel, dat zij
zich nu toevalligerwijs gesteld hebben?
Wie zoo zou willen redeneeren, miskent
ten eenen male het nut, dat door middel
van gezondheids-kolonies voor kinderen
te stichten valt.
Natuurlijk dient men zich op dat nut
niet blind te staren, en gerecdelijk worde
dan ook erkend', dat op het uitgestrekte
gebied der maatregolen in het belang
der volksgezondheid heel wat meer nog
komt kijken dan alleen het verplegen
van kinderen in gezondheidskolonies.
Maar verbetering van slechte hygiëni
sche toestanden in het algemeen hangt
zoo nauw samen met den economischen
toestand, waarin een groot doel der be
volking verkeert, dat men die verbetering
niet dan zeer geleidelijk en dat wel
voornamelijk door stijging van de volks
welvaart, door stijging ook van den
levensstandaard der minder bevoorrechte
klassen, mag verwachten tot stand te
zien komen.
Waar dus de zaken zoo staan, dat
een leven onder behoorlijke hygiënische
omstandigheden voor een groot deel van
het volk vooreerst onbereikbaar is en
hierin eerst op den langen duur eenige
verbetering is te verwachten m. a. w.
waar men tot de bedroevende conclusie
moet komen, dat nog zeer lang de
kinderen uit de volksklasse zullen blijven
opgroeien vaak onder uiterst slechte
hygiënische verhoudingen, daar ligt het
voor de hand, dat men moet trachten
de uit die slechte verhoudingen voor de
gezondheid voortspruitende nadoelen te
neutraliseeren.
Eu dan is hier de aangewezen weg,
dat men tracht het door de onhygiëni
sche omstandigheden verslapte weer
standsvermogen van het individu door
daarvoor geschikte maatregelen te ver
lioogen.
Nu zijn die medici het er over eens
dat men dit steeds met de meeste kam
Nita keek naar hem zooals Kate
Britton naar hem had gekoken in de
hut, haar vrouwelijk gevoel was tot het
uiterste getroffen en hoewel zij even te
voren had uitgeroepen. „Waarom moeten
wij dat alles verdragen?" zag zij nu met
een heftig zelfverwijt, dat Carlo's ellende
het dadelijk gevolg was van hare zwak
heid. Zij viel op hare knieën naast hem
neder.
„Carlino!" snikte zij. „Vergeef mij
vergeef mij 't Is alles mijne schuld?
Hij keek niet op, maar stak haar de
hand toe en zij hield hem vast in een
handdruk, die haar als vuur geleek. Zij
dacht, dat hij kalmer werd en waagde
het weer te spreken, er naar verlangend
om zijn medelijden voor haar lot op te
wekken.
„Zijt ge nu overtuigd Carlo, dat gij
te veel van mij hebt verwacht?" smeek
te zij. „Oh, ziet ge nu hoe al die
grootsche ideën van je in de praktijk
onmogelijk zijn."
Haar laatste woord met nadruk uit
gesproken scheen hem weer kracht te
geven. In een oogenblik stond bij op
zijn voeten, terwijl zij, nog knielend
hem vol verwondering aanstaarde. Het
kwam haar voor, dat zij de verpersoon
lijkte mannelijkheid in 't aangezicht
zag.
„Niets is onmogelijk," zeide hij.
In hare ooren bleven die woorden
weerklinken zooals nooit te voren.
op een succes kan doen in den kinder
leeftijd (voor volwassenen komt rneu
daarmede meestal juist één phase te
laat), zoodat men in dit opzicht met ge
zondheidskolonies heel wat kan bereiken.
Ook al is echter aan allo hygiënische
cischen in het ouderlijk gezin zoo veel
mogelijk voldaan, dan nog kan ver
pleging in een gezondheidskolouie na
een of andere ziekte van den kinderleef
tijd van bijzonder belang zijn voor de
latere gezondheid: hoeveel te meer
niet, nu het daar verpleegde kind
meestal voorkomt uit oen omgeving,
waar aan do meest elemcntairo eischcn
der hygiene niet kan worden voldaan.
Zoo even zeidon wij, dat tot voor
korten tijd verpleging van kinderen in
gezondheidskoloniën hier ie lande geheel
was overgelaten aan de bemoeiingen van
particulieren. Verleden jaar echter heb
ben de gemeenten Naarden en Bussuin
kleine subsidies gegeven voor do uit
zending van eenige kinderen naar ceno
gezondheidskolouio en dit jaar is dooi
de gemeente Arnhem de som van f 500
voor dat doel toegestaan. Dczo voor
beelden van gemeentelijken steun aan
gezondheidskolonies zijn, naar wij hopen,
nog maar een bescheiden begin. Er is
toch wezenlijk geen reden, waarom de
gemeenten zich wel zullen bemoeien
met kindervoeding en kleeding en niet
met verpleging in gezondheidskolonies.
Al deze bemoeiingen zijn gebaseerd
op de erkenning van een tekort aan
welstand bij oen deel der bevolking: de
schadelijke werking van dat tekort op
de kinderen wil men zoo mogelijk voor
komen. Voor het subsidieeren van de
uitzending van kinderen naar gezond-
heidskolouics gelden bovendien minstens
even sterke motieven als voor de sub-
sidieering van vereenigingen tot bestrij
ding der tuberculose.
Het particulier initiatief nu schiet ook
hier bij alle krachtsinspanning duidelijk
tekort; de zaak raakt het algemeen
Zij zonk neer en verborg haar gelaat
bevende voor de eerste goddelijke open
baring die haar binnenste had getroffen.
Zij vond het aangenaam toen zij hem
de kamer hoorde verlaten, doch opnieuw
werd zij getroffen door de herinnering
aan hot gebeurde. De liefde, die zoo
ver buiten hare bevatting had gelagen,
had eindelijk haar hart getroffen en
zij snikte van verdriet en medelijden.
„Waarom oh, waarom," dacht zij
met bitter zelfverwijt, „heb ik niet van
't begin af aan weerstand geboden aan
't kwade? Hot moet ook voor mij
mogelijk zijn geweest.
Intusschen had Carlo zich in zijn
kamer opgesloten en heen en weer
loopend zag hij zijn verdriet in 't gelaat
als een man. Duizenden, dat wist hij
stonden voor 't zelfde als hij, doch hier
waren omstandigheden die 't geval
dubbel hard maakten, geheel geen
voorbereididg, een paar algemeenheden
over 't huwelijk en te weten dat hij
uit eigen beweging Francosca had ver
laten om de wereld in te gaan. Ge
durende acht lange jaren had hij haar
bemind en hoewel er smart, moeielijk-
heden en scheiding voor hen geweest
was, toch was hij van haar liefde steeds
zeker geweest en het had hem vrij ge
staan zijn geheele toewijding aan haar
te schenken.
Maar nu was in een oogenblik alles
uit en de gedachten aan zijne liefde,