Zaterdag 22 December 1906.
3e Jaargang.
No. 102.
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Wees U
r
Onze Gemeente-
werklieden.
FEUILLETON.
Waarom Mr. Thurlow piano
stemmer werd.
Verschijnt
Woensdags en Zaterdags.
Bureau
Hendrik van Viandenstraat 28.
Abonnementsprijs
Per jaar
Franco per post
Per 3 maanden
Franco per post
f 3.00
- 3.50
- 0.75
- 0.90
Prijs der advertentie»
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel .meer0.08
Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
H-l
Zij, die zieli met
ingang van 1 J A IK.
a.s. op ons blad abonueeren
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers
G K A X I S.
Woensdagavond werd er in „Het
Valkje" een openbare vergadering ge
houden, uitgaande van den Bond van
Gemeentewerklieden ter bespreking van
de voorgestelde loonverorde-
ning en de noodzakelijkheid
van een werkliede n-r e g 1 e m e n t
met scheidsgerecht.
De vergadering was hoofdzakelijk be
zocht door Gemeentewerklieden, enkele
belangstellenden en vier leden van den
Gemeenteraad, n.l. de heeren Rolandus
Hagedoorn, Van Kalken, Van Duinen
en Gerritsen, terwijl van den heer Van
Esveld bericht van verhindering was
ontvangen.
Te ruim acht uur opende de voor
zitter, de heer Jelles uit Utrecht de
vergadering met een woord van welkom
aan allen en een woord van dank vooral
aan de aanwezige gemeenteraadsleden
voor hunne tegenwoordigheid.
Het doel dezer vergadering, zoo zegt
de voorzitter, is een bespreking van de
voorgestelde loonverordening, terwijl
daaraan zal worden vastgeknoopt een
behandeling van de toepassing van een
Werkliedenreglement met scheidsgerecht.
Wat de loonen te dezer stede betreft,
de werklieden hebben een adres daar
omtrent aan den Raad gezonden. We
laten het hier volgen.
Aan
den Raad der Gemeente Amersfoort.
Geven met verschuldigden eerbied te
kennen, de ondergeteekenden, allen leden
van het bestuur van den Bond van
N ederlandsche Gemeente-W erklieden,
afdeeling Amersfoort.
Dat zij het navolgende aan Uwe Edel
Achtbare Heeren beleefd verzoeken:
De grijsaard laakt de gevoelens van
den jongelingomdat hij vergeet dat hij
zelf eens jong ivas. Een zoon, die juist
zoo wezen zou als zijn vader was op zijn
leeftijdzou het niet gelukken hem te
voldoen.
(Uit „The Harmsworth Magazine,")
door
MARY HOMNEY.
2).
Zwaar brommend gekreun, gevolgd
door schelle scherpe kreten; 'twas één
reusachtige wanklank één onuit
sprekelijke marteling! En steeds sneller
en luider volgden de klanken elkaar op,
totdat Mrs. Stanfield de bundel narcissen,
waar zij mee bezig was, neerlegde en haar
dochter aankeek.
„Zou het niet goed zijn als je eens
ging kijken wat hij uitvoert, lieveling?*
vroeg zij zachtjes; „piano's zijn dure
dingen
Doch Elma was reeds opgestaan en
haar bloemen op tafel werpend, liep zij
vlug naar de andere kamer, waar zjj
1. Om het loon van voorstokers te brengen op f 13.00 minimum f 15.00 maximum.
2. Stokers en machinisten
3. Fitters
4. Fittershelpers en smeden
5. Plaatswerkers
6. Zoutstokers
7. Het loon der Reiniging
Tevens verzoeken wij U, Edel Achtbaar
College, het daar heen te willen leiden,
dat wij in het genot worden gesteld van
6 dagen verlof por jaar.
Ook is het noodzakelijk dat er voor
over-, nacht- en Zondagsarbeid eene be
paling in het leven wordt geroepen, dat
voortaan voor overwerk 50, voor nacht
en Zondagsarbeid 100% wordt toegekend.
Ter nadere motiveering verwijzen on
dergeteekenden naar bijgaande Memorie
Yan Toelichting.
Hopende dat op de gevraagde ver
beteringen eene gunstige beschikking
zal volgen, verblijven wij met de meeste
Hoogachting,
Uw. Dw. Dienaren,
A. HULST,
lc Voorzitter.
E. WIJNEN,
le Secretaris.
J. HASSINK,
2e Secretaris.
M. LAK,
le Penningmeester.
W. GART,
2e Penningmeester.
H. HENSBERGEN,
Ambulant Bestuurder.
Dit adres gaat vergezeld van de
volgende memorie van toelichting.
12.00
11.00
-10.50
- 10.00
-10.50
- 10.00
- 14.00
-13.00
-12.50
- 12.00
-12.50
-12.00
Arnhem Machinisten f 15.a f 16.50
Delft - 13.50
Dordrecht -14.20
Haarlem -14.
Zaandam -15.
„Het zij ons, ondergeteekenden, ver
gund het navolgende als toelichting op
ons adres, onder de aandacht van Uw
Edel Achtbaar College te mogen brengen.
Wij meenen, dat het niet alleen oen
aanmoediging is voor de werklieden, als
zij do overtuiging hebben eenigszins
vooruit te gaan in bun loon, maar dat
die overtuiging hen met lust en ijver
hun arbeid zal doen verrichten, zoodat
een dergelijke loonregeling ten bate van
den arbeid en de Gemeente komt.
En aangezien het nu geldende loon
in de Gemeente Amersfoort voor Ge
meente-Werklieden ten eenenmale on
toereikend is om ook maar aan de ge
ringste eischen van voeding, kleeding
en woning te voldoen, komt het ons
gewenscht voor, dat de loonregeling,
zooals wij die verzoeken, in ons adres
één Jannari 1907 in werking treedt met
de bepaling er bij, dat elk opvolgend
jaar voor alle werklieden één gulden
verbooging wordt toegekend, zoodat in
Jauuari 1909 alle werklieden op bun
maximum staan.
Wij kunnen bij ons verzoek ook wijzen
op verschillende plaatsen in ons land,
om aan te toonen, dat datgene wij ver
zoeken, in geen geval overdreven is.
Zoo bijvoorbeeld bet loon van N. R.
Machinisten en Stokers.
Stokers f 12.k f 15.
-13.— - 15.—
-12.— k - 15.—
- 14.75 a -15.50
-13.50 k - 14.50
Fitters
Arnhem Fitters
Enschede
Haarlem
Schiedam
f 12.a 113.50
-10.— k -15.—
-13.80 a - 16.67
-14.—
Nu eenigo loonen voor de Reiniging.
f 9.75
Arnhem
Haarlem
Zwolle
Zaandam
- 11.55
-11.—
- 10.80
f 12.— a f 13.50
-15.
- 1' a - 14.52
-13.—
a f 11.25
a -13.—
door zulk een gejammer ontvangen werd
dat zij onwillekeurig haar ooren sloot.
„Is er soms iets niet iu orde?'
vroeg zij.
Mr. Smith zag om; zijn zwart haar
hing verward om zijn verhit gelaat; zijn
lippen waren stijf op elkaar geklemd en
in zijn oogen glinsterde bet vuur van
den strijd.
„Dat komt van die vervloekte ik
bedoel die vervelende accoorden," begon
hij heftig, doch hield plotseling op, toen
hij de koude verbazing op haar gelaat
zag. Zonder iets te zeggen ging zij naai
de piano toe en sloeg een noot aan,
'tgeen zelfs bent, onmuzikaal als hij was,
zijn adem deed inhouden. Nog een en
nog een sloeg zij aan, toen keerde zij
zich om en keek hem aan met bleek
gelaat en vlammende oogen.
„Wat heb je uitgevoerd?"
Zij sprak zacht, met onderdrukte
woede en Cecil Thurlow, Alias John
Smith, oud dertig jaar, was voor 't eerst
van zijn leven bang voor den toorn van
een jong meisje van twintig.
Hij antwoordde niet, doch begon haastig
zijn taseh in te pakken.
„U hebt mijn piano bedorven; ik ge
loof niet, dat u eonig verstand van
pianostemmen hebt," zeide zij, hem boos
aanziende.
Zij maakte een klein, gouden beursje,
dat aan een dunne ketting om haar
hals hing, open en zocht er iets in,
terwijl Thurlow, nog steeds sprakeloos,
haar de zwarte tasch voorhield als
stomme getuige van zijn beroep.
„Hier," zeide zij en gaf hem. een
halve kroon; en ga nu maar liever
dadelijk heen."
En zonder haar te durven aanzien,
ging hij.
Eenige weken later ontmoette hij haat-
op een bal; terwijl hij boog voor de, in
glanzend satijn gekleedo gedaante, zag
hij niet de eigenaardige uitdrukking, die
over haar gelaat vloog.
„Heb ik goed gehoord, uw naam
is Thurlow?" vroeg zij, zich een weinig
tot hem overbnigend; zij hadden een
gezellig hoekje opgezocht onder een
groote palm.
„Ja", antwoordde hij, verrukt over haar
vriendelijkheid; „Cecil Thurlow*. Zijn
wensch, waarna hij zoo vurig verlangd
had, was nu vervuld; do wetenschap,
dat hij haar, om wie hij zooveel had
uitgestaan, nu op gelijken voet kon ont
moeten, deed hem stralen van geluk.
„O, en bent u hier van avond terwille
van uw beroep?" al sprekende vouwde
zij haar grooten veeren waaier uit.
Hij keek verbaasd.
„Dat nu juist niet; ik ben doorgaans
om vijf uur klaar met mijn werkzaam
heden."
„Werkt u van 's morgens tien tot
's middags vijf. Wat vreeselijk lang
achter elkaar!"
Met bovenstaande loonen uit andere
plaatsen meenen wij te kunnen volstaan
en meenen wij voldoende te hebben
aangetoond, dat ons verzoek alleszins
billijk kan worden genoemd.
Ook wat betreft ons verzoek omtrent
verlof en procentsgewijzo bijbetaling
Yoor over-, nacht- en Zondagsarbeid, is
iets wat bijna in alle plaatsen des lands
reeds jaren is ingevoerd. Daar heeft
men reeds lang begrepen, dat arbeiders,
welke dagelijks hun arbeidskracht moeten
geven, ook recht hebben op eenige ont
spanning. Zoo ook met de procentsge
wijzo bijbetaling. Als een arbeider
na zijn dagtaak nog arbeid moot ver
richten, is het billijk, dat hom daarvoor
eenigo vergoeding wordt toegekend. Dit
wordt niet alleen door bijna alle ge
meentebesturen toegekend, maar zelfs
door zeer vele particuliere patroons.
Hopende, dat op de gevraagde ver
beteringen eene gunstige beschikking
zal mogen volgen, verblijven wij met
de meeste hoogachting,
Uw Dw. Dienaren, enz."
Wat het Werkliedenreglement met
scheidsgerecht betreft zegt de voorzitter,
dit is verre verkieselijk boven den toe
stand zooals die thans is n.l. geheel
regelloos. Dit geeft aanleiding tot hielcn-
likkcrij en flikflooi erij.
Hierna is het woord aan den lieer N.
van Hint e, van Rotterdam, die ongeveer
het volgende zegt:
Het is met bijzonder veel genoegen,
dat we hedenavond in Amersfoort op
treden, omdat wij na herhaalde pogingen
om hier een organisatie van gemeente
werklieden te stichten, daarin niet kon
den slagen. En als ons dat mislukt, dan
zorgen gewoonlijk do autoriteiten en
superieuren er wel voor, dat er spoedig
beroering komt. Zij maken n.l. door hun
slechte loonregelingen, dat er ontevre
denheid ontstaat, en door die ontevre
denheid te benutten, door haar in de
juiste bedding te leiden, weten wij onze
organisatie tot stand te brengen. Wan
neer de geest der ontevredenheid er
eenmaal is, dan gaat liet niet zoo moeilijk
den arbeiders aan liet verstand te bren
gen, dat slechts door organisatie verbete
ring is te bereiken. En wanneer we dan
zien, dat de gemeente Amersfoort nog
verre blijft beneden de eischen, die wij
meenen te mogen stellen, dan is hot
zeker niet te verwonderen, dat ook bier
Haar blauwe oogen keken hem mede
lijdend aan, uooit nog liad zij er zoo
lief uitgezien.
„Eigenlijk begin ik pas om half
twaalf,* zeide hij aarzelend. Hij moest
haar de waarheid zeggen op 't gevaar
af, haar medelijden te verliezen.
„Dat is dan zeker maar op enkele
dagen? Misschien is 't niet den langen
duur, doch 't aanhoudende leven, dat u
't meest zal afmatten?"
„Neen, dat kan ik nu juist uiet
zeggen; mijn kamers zijn alle aan de
achterkant van liet huis."
„O!"
Een tijdlang zwegen beiden; Thur-
low's band zocht een geldstukje, dat
aan zijn horlogeketting hing, terwijl hij
dacht aan den eersten keer toen hij
haar ontmoette.
„Ik hoor, dat u heel muzikaal bent",
zeide Mis Stanfield eindelijk.
„Ik vrees, dat uw zegsman u dan ver
keerd lieeft ingelicht; ik kan geen noot
onderscheiden."
„Niet?" vroeg zij verwonderd; „maar
dat moet toch erg lastig zijn in uw
beroep."
Zij lachte even niet iets spottends in
haar oogen.
Hij begreep niet wat zq bedoelde,
doch toen hij haar blik ontmoette, was
hem alles duidelijk.
Zijn bedrog was ontdekt en bij was
aan haar genade overgeleverd.
de gemeentewerklieden eindelijk zijn bij
elkaar gekomen om zich te vereonigen.
De eischen, die wij hebben, meenen
wij vrij hoog te mogen stellen. Hoe
toch is de toestand der Gemeentebedrij
ven? Rekening moet men vooral houden
met liet monopolistisch karakter ervan.
Vrees voor concurrentie bestaat uiet,
zoodat in die bedrijven ook niet behoeft
gezorgd te worden om zoo goedkoop
mogelijk werk te leveren. Met het oog
daarop kunnen ouzo eischen hoog zijn.
Maar daartegenover staat, dat ook onze
plichten groot moeten zijn.
De gemeentewerklieden dienen zorg
te dragen, dat or in de gemeentebedrij
ven geen stagnatie kan komen. Zij gooien
maar niet zoo gauw den kop in den
nek, maar gaan kalm te werk. Den
geleidelijken weg bewandelen, dat is
uitstekend voor de gemeentewerklieden,
zij moeten in de eerste plaats zorgen,
dat in de bedrijven alles zoo goed
mogelijk gaat.
Dan heeft de Gemeeute ook do ver
plichting zorg te dragen voor goede
arbeidsvoorwaarden en voor een behoor
lijke rechtspositie. De gemeentebedrijven
geven winst en liet is alleszins billijk
en rechtvaardig, dat een deel dier winst
ten goede komt van den werkman.
Hoe voldoet de gemeente Amersfoort
nu aan de door ons gestelde eischen.
Wanneer we nagaan het voorstel dat
B. en W. aan den Raad zullen doen,
dan kunnen we tot geen andore con
clusie komen, dan dat die arbeidsvoor
waarden diep bedroevend zijn. Voor
vaklieden wordt zelfs een loon berekend
van 14 en 16 cent per uur. Dat is een
schandaal. Goed is intusschon, dat loons-
verhooging zal worden toegekend naar
anciënniteit. Dat is uitstekend, de arbei
der weet dan, dat hij na een bepaald
aantal jaren dienst recht heeft op ver
hooging, zoodat daardoor hielenlekkerij
zal worden tegengegaan.
En wat de rechtspositie betreft plaat
sen wij ons graag op het standpunt dat
het Kamerlid Mees aanduidde met den
naam van „neutrale zóne." Wij doen
dat juist daarom zoo graag, omdat alle
partijen zich voorstanders van de rechts
positie van den gemeentewerkman heb
ben betoond on dus zonder oudersohoid
van politiek inzicht voor onze rechts
positie kan gewerkt worden.
Daar heb je Maastricht. Men spreekt
wel eens graag van liet „donkere zuiden"
Misschien had de man, die hij als
leeraar gebruikt had, hem verraden; doch
noen, dat kon niet, -als hij dacht aan het
aardige sommetje, dat hij hem betaald
had om zijn mond te houden. Daarbij
bad hij ook geen enkele reden om zijn
geheim bekend te maken.
Haar blauwe oogen sloegen hem on
barmhartig gade; bij moest iets zeggen.
„Mis Stanfield" hij bloosde diep
„ik merk dat u alles weet. Ik kan niets
anders dan u excuus vragen voor mijn
onwaardig gedrag. Ik was in denzelfdon
winkel, tegelijkertijd met u, toen u over
uw piano sprak de rest is u bekend."
„Kunt u mij een reden opgeven
voor uw vreemd gedrag?"
Zij sprak koud, elk spoor van oen
glimlach was verdwenen.
„Er is er wel een, doch ik vrees dat
die mij nog meer zal veroordeelen in
uw oogen." Zij stond op en haastig
voegde hij er nog bij: „Ik durft haast
niet te vragen, of u mij vergeven
wilt."
„Daar hebt u gelijk in. Onbeschaamd
heid vergeef ik nooit." En met een hoog-
hartigen groet verliet zij hem.
Docli miss Stanfield kende hem al
heel slecht; haar scherp antwoord was
slechts olie in 't vuur en zoo kwam het,
dat overal waar zij kwam, ook Mr.
Thurlow was.
Eerst was Elma geneigd zich belee-
digd tc voelen, over wat zij noemde ziju
