bericht. Stadsnieuws. Oorlogsbegrooting 1907. maar als we Maastricht en Amersfoort vergelijken, dan kunnen we gerust zeggen, dat Amersfoort in het donkere zuiden ligt. In Maastricht, met een katholieken gemeenteraad, is een werkliedenregle ment met scheidsgerecht ingevoerd. Eveneens in den Haag waar ter Laan (soc. domen de "Wilde (a. r.) hrocder- lijk samenwerkten. Verder in Amsterdam, Zaandam en andere plaatsen. Overal gingen alle partijen samen van de meest vooruitstrevende tot de meest conservatieve toe. Bij de oprichting van onzen Bond hebben wij ons ook gewend tot personen van verschillende politieke richting, om trent de wenschelijkheid van een scheids gerecht. Zoo o. a. tot Trcub, Kerdijk, Tak en Troelstra. En geen hunner vreesde, dat zoo'n scheidsgerecht |onnio- gelijk zou zijn. "Wijlen Kerdijk verklaarde dan ook, dat de vrees, dat een scheids gerecht schadelijk zou werken, geheel ongegrond is. Zoo kan ook in den Gemeenteraad van Amersfoort onze eisch een gewillig oor vinden. Maar dan moet men beginnen met te breken met de slechte gewoonte van alles aan Burg. en Weth. over te laten. liet publiek moet op de hoogte komen en zijn van den toestand der gemeente werklieden en dat komt en is het niet, wanneer alles binnenskamers gebeurd. Dat is dan ook een van de eerste nood zakelijkheden, waarop wij moeten aan dringen. Nu zal ik aan de hand van het Zaan- damsche werkliedenreglement aantoonen, dat dit ook voor Amersfoort mogelijk is. In het Zaandamsche reglement komen eerst de algemeeue bepalingen, waarin aangegeven wordt wie in gemeentedienst kunnen treden. Dan bepaalt art. 5, dat ieder werkman eens por week het recht heeft aan zijn onmiddelijken superieur mcdedeeling te doen van hetgeen hij in zijn belang acht of in het belang van den dienst. Ook de vakvereeniging heeft daartoe het recht, zoodat de chef ver plicht is minstens eon dag per week te bestemmen om klachten of wrenschen te vernemen. Bij kalm en gematigd optreden kan men dit in Amersfoort ook verlangen. Dan is er een uitstekende bepaling in, n.l. dat losse werklieden zooveel mogelijk overgaan in vasten dien6t. Ja wanneer een los werkman minstens 52 weken in dienst is, dan kan hij zelfs rechten doen gelden om in vasten dienst te komen. Dat is een zeer billijke be paling. Wanneer een werkman toch reeds 52 weken in dienst is, dan zal zijn aanblijven toch wel noodig zijn. Yerder krijgen we een artikel, waarin de plichten van den werkman worden omschreven, zooals: stipte plichtsbetrach ting, steeds op tijd zijn, nooit onder den invloed van sterken drank. Dat willen wij ook, daar tegen bestaat bij ons geen bezwaar. In datzelfde artikel wordt echter ook bepaald, dat een werkman verplicht is minstons 4 weken de plaats in te nemen van een ander. Daartegen bestaat geen bezwaar wanneer de plaats open komt wegens ziekte of verlof. Maar wel heb ben we bezwaar, wanneer deze bepaling ook geldig is ingeval van staking. Wij wenschen, wanneer onze kameraden in strijd zijn, ze niet in den rug te vallen. Wij hebben ook onze werkmanseer en voor onderkruiper kunnen we niet spelen. Nu komen we aan art. 25, waarin de werktijd wordt geregeld. Deze is bepaald zoo, dat gedurende 6 dagen per week, onbeschaamd opdringen, doch langzamer hand merkte zij op hoe bescheiden hij zich gedroeg; hij was toch, ondanks af- les, een echte gentleman. Zij wist, dat zij elkaar de volgende week zouden ontmoeten op een buiten partij, die gegeven zou worden door eenige wederzijdsche vrienden-, en het was heel vreemd, dat op den morgen- van dien dag geen van haar talrijke toiletten haar voldeed. Het was uiet voor na den lunch, dat hij waagde haar te naderen, hierdoor aangemoedigd door den bijna vriendelij ken glimlach, waarmee zij hem bij het begin van den tocht verwelkomd had en waarvan hij nog den weerschijn zag op haar, naar hem toegekeerd, liefelijk ge zichtje. Eerst praatten zij wat over het, weer en dergelijke nietszeggende alge meenheden en toen zwegen beiden. Hij dacht er over of het raadzaam zou wezen, zijn fatale grap in herinne ring te brengen en nog eens haar ver giffenis af te smeckcri, en zij dacht, wat een mooie rechte neus hij had. Hij zag haar aan, zoo mooi en frisch in baar witte japon, en hij besloot zich op genade of ongenade over te geven. Ieiuaud met zulke oogen zou hem toch niet voor eeuwig veroordeeleu! „Miss Star.field, ik ben volkomen over tuigd, dan mijn bedrag tegenover u de strengste afkeuring verdient. Ik vraag u niet mij te vergeven, dat is toch te ver geefs; doch ik zou gaarne willen weten wie mij verraden heeft.' „Niemand", zeide zij, op haar lip ten hoogste 10 uur per dag en 58 uur per weck inag gewerkt worden, terwijl Zaterdags niet langer dan tot 4 uur. De schafttijd is hierbij niet inbegrepen terwijl buitengewone gevallen natuurlijk afwij- kiugen veroorloven. Zoo,n bepaling is ook toe te juichen, al zeggen we niet, dat we met 10 uur tevreden zijn! We zouden zelfs graag wat minder willen bijv S uur per dag, maar 10 uur achten wc ook al een groote verbetering. Voor stokers en machinisten, die in het drieploegenstelsel werken, is de werk tijd 16S uur per drie weken, dus 56 uur per week. Daarbij zouden we graag Zondagsrust willen hebben. Do bezwaren daarentegen zijn niet zoo groot en wel te overwinnen. Als men maar zorgt voor de noodige gas- berging, dan kan men met de nieuwste retorten wel zooveel produceercn, dat de fabriek wel 24 uur stil kan staan. Dat gebeurt trouwens nu ook wel op sommige plaatsen, waar als de gaswerkers hun jaarfeest vieren zij écn dag vrij af hebben. Nu het verlof. Daarmee is het in Amersfoort al zeer treurig gesteld. De een krijgt verlof, den ander wordt het geweigerd. Dat hangt geheel van de willekeur van den directeur af, recht op verlof bestaat niet. De directeur der gasfabriek wilde een regeling maken, waarin bepaald werd, dat hij zou zeggen: jij krijgt vandaag verlof, jij morgen enz. Maar zoo'n rege ling verlangen wij uiet, dat kan met recht weer een pestmaatregel genoemd worden. Men moet dat overlaten aan de werklieden zelf. Die moeten den voor hen geschiktsten tijd uitzoeken, waar bij natuurlijk de belangen van het be drijf niet uit het oog mogen worden verloren. In Zaandam nu hebben alle werklie den recht op één week verlof. Verlof wordt niet korter gegeven dan voor een halven dag en moet 4 dagen te voren schriftelijk worden aangevraagd. Het wordt gegeven door het hoofd van den tak van dienst, met behoud van het volle loon. Dat moet ook hier verkregen wor den, en zal wel te verkrijgen zijn, want zoo krenterig om bij verlof het loon in te houden, zal de Amersfoortsche Ge meenteraad toch niet zijn. OelacliJa men lacht er om maar het is toch voor gekomen, dat dat wel gebeurde. Verder wordt in het Zaandamsche reglement nog bepaald, dat een werkman die militieplichtig is voor dien tijd verlof kan bekomen. Is hij gehuwd of kostwinner van het gezin, dan word de vergoeding van het Rijk aangevuld tot het volle loon. Dat voorbeeld verdient navolging. Nu de loonen. Voor Zaandam zijn die gere geld als volgt: le klasse van f 10.80 tot f 11.40 2c klasse f 12.f 13.20 3e klasse f 13.80 f 15. 4o klasse f 15.60 f 16.80 5e klasse f 17.40 f 18. Bovendien ontvangen alle werklieden in dienst der gemeente behoorlijke klee ding. Dat is ook veel waard. En bij de in werking treding van het reglement, kwameu alle werklieden in de 2de klasse. Wat de 5de klasse aangaat, dat zijn alleen bazen. Stel daar nu Amersfoort eens tegen over. Daar zijn gemeentereinigers die f 8, f 7.50, f 7, ja misschien nog wel minder verdienen. Is dat niet diep treurig? Is het da» wonder, dat arbeiders bijtend om haar lachen te voorkomen. Thurlow keek haar ten uiterste ver baasd aan. „Dat begrijp ik niet" begon hij, doch zij viel hem in de rede. „Werd u dien dag niet erg verkou den?" Zijn verbazing nam toe. „Neen. Waarom?" „Nu, denk eens na." Zij boog zich lachend tot hem over. „Schrijft u overal uw naam on adres op?" „U bedoelt?!"— „Dat u uw hoed vergat", en niet lan ger zich goed kunnende houden, barstte zij in een vroolijken lach uit, dat Thur low als hemel8che muziek in de ooren klonk. „Mag ik nu op uw vergiffenis hopen?" vroeg hij, toen zij weer ernstig keek. „U hebt mijn piano bedorven", klonk het verwijtend. „En ik mijn zenuwen „Daar was geen reden voor„. „Pardon, een heel goede en die be staat nog". En toen, daar zij niet ant woordde „Wilt u mij vergeven?" Zij bloosde. „Ik weet 'tniet. In elk geval zij aarzelde. „Nu?" „Moest u uw hoed komen halen". - EINDE. - die zoo schandelijk betaald worden zich vergrijpen aan anders goed? De gemeente doet hier, wat de gewone baas doet, ze buit de arbeiders uit. Dat is meer dan schandelijk en aan die uit- buitcrij moet een einde komen. (Luid applaus). Hetzelfde is te zoggen van de arbeiders aan de gasfabriek. Deze zijn gesplitst in twee categorieën, ambtenaren en werk lieden. Bij de eerste groep bestaat ver hooging naar anciënniteit en wel na 1 of 2 jaar f 2 per week opslag. En bij de arbeiders? Een zoutstoker krijgt om de twee jaar een kwartje per week meer. Dat is een schandaal en dat in een gemeente waar men nog kort geleden den gemeente-secretaris f 600 per jaar opslag gaf. Dat is meten met twee maten. Een muntgasfitter krijgt om de twee jaar 2 kwartjes opslag. Een machinist, die in Zaandam van f 15.80 tot f 16.80 verdient, en hier met f9.50 f 11.50 tevreden moet zijn, geeft men om de twee jaar 2 kwartjes opslag. Wanneer we dan ook een vergelij king maken tuschen Zaandam en Amers foort, twee plaatsen van ongeveer gelijke grootte, dan moeten we wel denken, hoe bedroevend het hier toch feitelijk is gesteld. Maar tevens denken we dan, hoe zoet zijn toch de Amersfoortsche Gemeentewerklieden, dat zij niet eerder voor verbetering hunner positie hebben gezorgd. Hoe goed de organisatie werkt, kun je nu al best merken. Nu loopen raadsleden en gascommis- sie reeds de fabriek plat. Dat is al het eerste resultaat van de vakvereeniging. En wanneer de gemeentewerklieden nu maar zorgen, dat ze de eensgezindheid niet verliezen en dat ze op een behoor lijke wijze met elkaar arbeiden, dan zullen ze hier ook wel wat gedaan krijgen. Hoe is het in Amersfoort met de be taling der overuren gesteld. Naar men mij heeft medegedeeld, krijgen de arbeiders er niets voor, of precies zooveel als ze anders verdienen. Zelfs voor Zondagsdienst wordt niets betaald. En boe is dat nu in Zaandam? Overuren 25°/„ extra, nachtarbeid 50°/0 en Zondagsarbeid 100° v Dat is een zeer billijke regeling, al zouden we voor nachtarbeid ook graag 100°/o extra willen hebben. Wanneer we dat bereiken, krijgen we voor onzen extra-arbeid niet alleen meer betaald, maar dan werken we ook tevens voor een behoorlijker loon. Wat toch is het geval? In Utrecht werd in den Gemeenteraad op de lage loonen der reinigers gewezen. Maar wethouder Mees wist te vertellen, dat die menschen veel meer verdienen, dan was opgegeven. En wat bleek toen bij onderzoek? Dat er arbeiders waren die 950 tot 1080 overuren per jaar hadden. Die maakten dus per dag eigenlijk twee dagen. Dat moet worden tegengegaan, dan kunnen wc beter ons loon opdrijven en kunnen autoriteiten niet meer geuren met op zoo'n wijze verkregen hoog loon. In Amersfoort nu wordt voorgesteld in art. 3 der verordening om een ge meentewerkman verhooging van loon te geven, wanneer de wijze waarop hij zijn arbeid opvat en deze verricht wordt, de volle tevredenheid van B. en W. wegdraagt. Burg. en Weth. zullen dus geheel alleen beoordeelen of een werk man verhooging verdient, zonder zelfs den betrokken arbeider er in le kennen. In Zaamdam heeft de Raad algemeene regelen vastgesteld. De hoofden van dienst zijn verder verplicht omtrent ijver en plichtsbetrachting der arbeiders aan- teekeningen te maken. Luidt nu zoo'n aanteekeningover den werkman ongunstig, dan krijgt hij daarvan bericht en heeft hij gelegenheid zich te verdedigen. Zoo behoort het. Dan kan maar niet een directeur zeggen, wanneer er iets voor valt: als je het niet bevalt, kun je het hek wel uitgaan. Ja zoo zijn er, maar wat ons aangaat, zoo'n directeur kau ook wel bet hek uitgaan, voor hem zal ook nog wel ecu ander te krijgen zijn. Nu krijgen we nog een ander punt, n.l. de straffen. Wij staan ook op het standpunt, dat de arbeiders nog niet zonder straffen kunnen. Dat is beroerd, maar de ervaring heeft nu eenmaal ge leerd, dat er helaas nog arbeiders zijn, die niet zonder straf kunnen dienen. Maar die straffen mag men niet over laten aan willekeur daarvoor moet een goede regeling worden gemaakt. De straffen moeten duidelijk zijn omschre ven, bijv. voor te iaat komen, voor dronkenschap enz. Dat laatste mag in het geheel niet voorkomen. Jullie moeten zoo verstandig zijn, daarvoor te zorgen, of liever in 't ge heel geen jenever gebruiken. Ik ben gelukkig geheelonthouder en ik wou dat jullie het allemaal waren. Gooi dat bocht toch overboord, liet zal je in alle opzichten ten goede ko men. {Applaus.) In Zaandam bestaan geen boeten. Dat is toe te juichen, want straft men met een boete, dan straft men het gezin, de arme vrouw, die toch al zoo vaak moeite heeft om rond te komen. Maar laat men straffen met inkorting van verlof. Dat voelt de werkman zelf, en dan kan hij bijv. niet zijn verlofdagen doorbrengen aan het Scheveningsche strand, in Zwitserland of Italië. (Gelach). In Zaan dam straft men ernstige vergrijpen ook met inhouden van verlofdagen, ja zelfs met ontslag. Ziekengeld. Wat dat betreft, bestaat in Amersfoort ook al weer een zeer willekeurige regeling. De een krijgt een toeslag op de uitkeering van de ongevallenwet, de ander niet. In Zaandam bestaat de volgende regeling: Het loon wordt uitgekeerd over eiken loondag en bedraagt voor losse werk lieden van 1 tot 12 weken loon naar gelang van diensttijd, terwijl vaste werk lieden minstens 9 maanden het volle loon houden, terwijl B. en W. dan nog bet recht hebben, de uitkeering te doen voortduren. In Amersfoort bestaat heelemaal geen regeling. Maar dat is ook geen wonder, de arbeiders hebben ook zoo lang ge suft. Zorgt toch, dat dat verandert, slaat de handen aan den ploeg dan zal er wel verbetering komen. Een prachtige bepaling in het Zaan damsche Werkliedenreglement is nog, dat geen wijzigingen daarin kunnen worden aangebracht, dan nadat de orga nisatie der gem. werklieden daarover is gehoord. Ik zeg niet, dat dan altijd het standpunt der arbeiders wordt aanvaard, maar het goede zit juist hierin, dat de organisatie als zoodanig wordt erkend. Het scheidsgerecht. Het komt vaak voor, dat werklieden worden ge straft en dat wel onverdiend. Zoo'n arbeider kan dan niet iu beroep komen bij den directeur, die misschien zelf de straf beeft opgelegd, ook niet bij B. on W. uiaar bij een geheel onpartijdig scheids gerecht. Dat er straffen onverdiend worden opgelegd, de bewijzen zijn er voor. Zoo werd Van Zelm in 1903 te Arnhem eervol ontslagen omdat hij lid was ge weest van het comité van verweer. Ilij was een bekwaam werkman, had niet gestaakt, maar het vertrouwen was weg, zeiden B. en W. Groen, die in Groningen de klacht onderzocht van Hertz, die beweerde dooi den directeur Paijcns bij den strot te zijn gegrepen, kroeg daarom zijn ontslag. In Wormerveer was het de directeur der gasfabriek, Labrijn, die bevelen gaf, waardoor gevaar ontstond. Do werkman beklaagde zich, en ofschoon onomwonden voor den rechter is verklaard, dat de directeur dronken was, de werkman werd ontslagen. Twee Plantsoenarbciders te Haarlem worden op klacht van den opzichter Baartsen ontslagen, niettegenstaande B. onbekwaam was, hetgeen bij de be handeling dergemeentebegrooting bleek, toen hem, op voorstel van mr. Thiel, de verhooging door den Raad werd geweigerd. Zoo zijn er meer voorbeelden, die duidelijk de noodzakelijkheid van eene scheidsgerecht aantoonen. Iloe moet zoo'n scheidsgerecht er nu uitzien? "Vooral op de samenstelling komt het aan, daar deze zoo onpartijdig moge lijk moet zijn. De gemeenteraad wijst 2 leden aan, de werklieden kiezen er ook 2, terwijl die vier een onpartijdig voor zitter kiezen. Niet verkiesbaar mogen zijn: de Burge meester, Raadsleden, ambtenaren en werklieden. Dit is noodig voor de onpar tijdigheid, daar het anders voor zou kunnen komen dat een lid van het scheidsgerecht zelf in zekere zaak partij wns. Gaan we nu na, wat van al hetgeen ik genoemd heb in Amersfoort wordt gevonden, dan mogen we gerust zeggen, dat de gemeente Amersfoort niet vol doet aan do verschillende verplichtingen. Wij hebben dat in hot openbaar be sproken en meenen den steun van de burgerij te mogen erlangen. Amersfoort komt zeer, zeer achteraan en daarom doen wij een beroep op den Gemeente raad, om toch mede te werken tot ver betering. Maar wij doen ook een beroep op de werklieden. Zij moeten de hand aan den ploeg slaan en zich flink organiseeren. Zij moeten toonen niet tevreden te zijn met de velschillende toestanden, anders kunnen zij niets verlangen. De schouders dienen er onder gezet. Niet in een hoekje wegkruipen en u door vrees laten bevaugen. Wanneer het zoover mocht komen, dat een uwer wordt ont slagen om de organisatie, welnu dan hebben wij nog wel middelen om voor zoo'n uitgetraplen arbeider te zorgen. blink en fier in den strijd, dat moet het zijn, mannen met rechte ruggen hebben we noodig. Ik heb gezegd. Luid applaus). Alsnu wordt er gelegenheid gegeven tot debat. De heer Van Lent heeft namen hooren noemen van Treub, Keidijk, Troelstra en Tak, maar kan de spreker soms ook eenige mannen van andere richting noemen, die zich voor het scheidsgerecht verklaard hebben? Dan zou ik graag een nadere uiteen zetting hooren over de noodzakelijkheid van de verkorting van den arbeidsdag. De heer Van II i n t e wijst er op dat hij gesproken heeft van Maastricht, Van de Wilde (a.r.) in Den Haag en dat in andere gemeenten alle partijen hebben saamgewerkt. Wat de tweede wonsch betreft, dat kan maar niet met een paar woorden gezegd worden. Daar voor bestommen de arbeiders gewoonlijk den 1 Meidag. Maar als de heer Van Lent er op staat dan heeft spr. er graag een avond voor over. Daar de heer Van Lent niet meer het woord verlangt, meent de Voorzitter de vergadering te kunnen sluiten. Hij wijst nog op het adres der gemeente werklieden waarin om wijziging der draconische loonregeling wordt gevraagd. Hij hoopt, dat de vier aanwezige raads leden iu den Raad zullen toonen iets te voelen voor de Gemeentewerklieden. Wat er gevraagd wordt is alleszins billijk. Daarna sluit hij, met een krachtige opwekking tot de niet-georganiseerden de vergadering. Ons eerstvolgend nummer verschijnt Donderdag 27 Dee. Hedeunaclit om 10 min. over ééu uur lieeft de Tweede Hamer de Begrooting vaii Oorlog AAXGKMOMEN met 6© tegeii 38 stemmen. Hen nisge ving. Burgemeester en Wethouders van Amersfoort maken bekend, dat bet- bureau van den Burg el ij ken Stand g edurende de beide Kerst dagen voor hot publiek geopend zal zijn des voormiddags van tot 9 uur, uitslui tend tot het doen van aangiften van geboorte of overladen. De hiervoor noodige aanvrage moet ge schieden aan liet gemeentehuis, mondeling of schriftelijk, uiterlijk tusschen 8 en öA/4 ure des voormiddags van den dag, waarop men aangifte wil doen. Amersfoort, den 20 December 1906. Burgemeester en Wethouders voornoemd De Burgemeester WUYTIERS. De Secretaris. J. G. STENFERT KROESSE. Agenda van de Openbare Vergadering van den Raad der Gemeente Amersfoort op Don derdag 27 December 1906, des namiddags te half twee uur. 1. Voorstel van Burgemeester en Wet houders tot het geven van eervol ontslag aan den onderwijzer G. J. A. Drechsler (School Koningstraat). 2. Benoeming van eene onderwijzeres aan de school Koningstraat (vacature Mej Oerle mans). 3. Benoeming van een onderwijzeres aan de school Hellestraat veveutueele vacature Mej Buitenhuijs). 4. Voorstel vau Burgemeester eu Wet houders tot verlenging-van het verlof, ver leend aan den onderwijzer H. van Gelder en tot machtigiug in de vervanging te voorzien. 5. Voorstel van Burgemeester on Wet houders tot vaststelling van jaarwedde van onderwijzend personeel bij het Lager On derwijs. 6. Voorstel van Burgemeester en Wet houders tot benoeming vau een vast leeraar in dc Natuurkunde aan de Hoogere Burger school. 7. Rapport en Voorstel van Burgemeester en Wethouders betreffendehet verlecnen van steun aan of overname van de Amers foortsche Tram wegmaai.schappij. 8. Rapport en Voorstel van Burgemeester en Wethouders betreffende een adres van leden, van liet Bestuur van deu Boud van Nederlandsche Gemeente-Werklieden, afdee- ling Amersfoort. 9. a. Rapport en Voorstel van Burge meester en Wethouders betreffende een adres van hei Amersfoortsch Vrijwilligerskorps tot het verkrijgen vau goederen, eertijds in ge bruik bij do schutterij; b. Beliaudeliug van hel Voorstel van Burge meester en Wethouders iot verkoop van oud brandweer materiaal en van goederen, die bij de schutterij iu gebruik geweest ziju. 10. Voorstel van den heer Gerritsen be treffende den metselcursus aan de Ambacht school en rapport van Burgemeester en Wethouders dienaangaande. 11. Rapport en Voorstel van Burgemeester en Wethouders betreffende een adres van de afdeeling Amersfoort van den Nederland- schen Protestantenbond tot het in gebruik geven van localen van een Openbare Lagere School. 12. Voorstel van Burgemeester en Wet houders tot aankoop van gronden tot het aangaan eener overeenkomst vau ruiling van gronden mot den Staat der Nederlanden en iu verband daarmede tot wijziging der begrooting dienst 1906. 13. Voorstel van Burgemeester en Wet houders tot het geven van nameu aan eenige nieuwe laneu op den Berg. 14. Vaststelling van het 2e Aanvulliugs- kohier der plaatselijke directe belasting naar het inkomen. 15. Behandeling van reclames tegen aan slagen in de Straatbelasting. 16. Benoeming van eene regentes van het Burger Weeshuis. (Vacature Mevrouw Vos-Cartier van Dissel). 17. Voorstel van Burgemeester en Wet houders tot het geven van eervol ontslag

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1906 | | pagina 2