No. 42.
Zaterdag 25 Mei 1907.
4e Jaargang.
IDees U Zelf!
Bericht.
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Directeur Werihelm.
Een zilveren jubilee.
FEUILLETON.
DE EEMLANDER.
Yersckijut
Woensdag» eu Zaterdags.
Bureau
Kortegraclit 1.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentiën
Van 1 tot 5 regels0.40
voor iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting
Met ingang van 1 September
a.s. zal „De Eciulauder" DRIE-
MAAI. per week verschijnen.
Alsdan zal als verantwoorde
lijk hoofdredacteur optreden
de heer
B. O. BIJKENS,
thans hoofdredacteur van „De
Ooesche Courant".
Maandag, den 20en Mei was het 25
jaar geleden dat het Drievoudig Verbond
tot stand kwam. Wel is de juiste datum
van de ondertcekening van het verdrag,
evenmin als de inhoud daarvan bekend
geworden, maar men heeft uit verschil
lende uitlatingen van staatslieden die er
in betrokken waren, kunnen afleiden,
dat bovengenoemde datum de geboorte
dag van het Drievoudig Verbond is.
Ook het feit dat het verdrag gesloten
is, is niet aanstonds bekend geworden;
eerst een jaar later vernam men daarvan
uit een rede van den toenmaligen
Italiaanschen minister Mancini, die iu de
Kamer in zeer algemeeue te.rmen mede
deelde, dat Italië zich bij de 2 machten
van Centraal-Europa had aangesloten.
Later bevestigde Bismarck dat Duitsch-
land een overeenkomst met Italië had
aangegaan, zonder dat hij echter iets
over den aard of het doel daarvan zeide.
Eerst uit een serie medcdeelingen in
couranten en tijdschriften kon worden
vastgesteld mot welk doel het Drievoudig
Verbond (D. V.) in 't leven was geroepen:
het onderhouden van den Europ. vrede,
eu de bescherming van den staat van
bezit der contracteerende rijken.
Dit doel nu is het D. V. 25 jaar lang
trouw nagekomen. Het is ontstaan uit do
noodzakelijkheid voor Duitschland, zich
na den oorlog van 18701871 op het
Het woord godsdienstmoest anders
gebruikt worden, en niet meer voor het
ter kerke gaanmaar alleen voor
handelingen gebezigd worden.
Vrij naar t Duitsch
VAN
MORITZ VAN REICIIENBACH.
12
„Waarom zeg je dat?" vroeg Meta.
Mijn vriendin zal de verveling niet op
zoeken en het was toch bepaald haar
verlangen om hier eens heen te gaan."
Met een blik vol twijfel zag hij Ilka
aan en haar hinderde die ernstige rnan-
nenblik, daarom zeide zij snel:
„Bovendien vindt ik 't natuurlijk dat
Vulcanus zijn rookatmospheer lief heeft."
„Yulcanus?"
„Ja" verduidelijkte Meta „zoo noemde
Ilka je toen ik van je vertelde."
Hij boog even.
„Ik heb wel is waar nog geen gastrol
door hem ingenomen standpunt te hand
haven. Bismarck trachtte dit doel eerst
te bereiken door de oprichting van het
3 Keizers-verbond (Duitschland, Oosten-
rijk-Hongarije en Rusland). DeOostersche
krijg heeft echter, met het congres van
Berlijn wat daarop volgde, dit bondge
nootschap schade gedaan. Bismarck be
ijverde zich als voorzitter van dat congres,
den Russen de vruchten van hun over
winning te onthouden. Maar dit gelukte
hem niet hard en had tengevolge, dat
Rusland boos werd, zoodat een oorlog
tUBschen Duitschland en Rusland op 't
kautje af was. Toen sloot Duitschland
het defensief verbond met Oostenrijk-
Hongarije, dat daar graag op inging,
omdat het zijn gewichtige belangen in
't Oosten door de Russische Balkan-
politiek ernstig bedreigd achtte, en zijner
zijds ook met eventueel oorlogsgevaar
rekening moest houden. Dit defensief
verbond kalmeerde de gemoedereu weer
eenigszins, die na het Bcrlijnsch congres
min of meer opgewonden waren geworden.
Lord Salisbury noemde iu het Lagerhuis
de totstandkoming van dat verbond des
tijds een „blijde boodschap."
In plaats daarvan doken andere oor
zaken tot onrust op. Wel is waar duurde
de Fransch-Duitsche spanning, een gevolg
van den oorlog van 1870 onverminderd
voort, maar Frankrijk had geen bond-
genooten en durfde het voor een tweede
maal niet wagen het geluk zijner wapens
tegen het sterk-bewapende Duitschland
te beproeven. Daarbij werden de be
trekkingen tusschen Frankrijk en Italië
slechter. In Frankrijk was er een sterke
clericale partij die openlijk den oorlog
aan Italië predikte mot de bedoeling
Rome weer aan den Paus te geven; en
de vrees bestond dat zij de natie op een
gegeven oogenblik door hot vooruitzicht
op do revanche voor dit doel zou kunnen
meeslepen. Ongetwijfeld zouden de anti
clericale republikeinen zich langzamer
hand van het parlement, van de regee
ring en ook van het presidentschap meester
op de Olympus gegevon, maar het komt
overeen met het hoogere deol van den
meusch, het mijne ligt meer in de'moderne
beschaving dan in het oude Grieken
land."
Ilka zag hem aan zooals men een op
reis ontdekte merkwaardigheid beziet.
Die „werkman" was klaarblijklijk ook
van andere zaken op de hoogte.
„Hoe gaat 't Ebba?" vroeg Meta op-
eeus.
Werkholms gezicht betrok.
„'t Gaat haar best er was geen
plaats voor haar in h t rijtuig", zeide
hij met een gedekte, bijna zenuwachtige
stem.
„Kijk eens, hoe gevoelig die Yulcanus
is," dacht Ilka, maar zij zeide niets.
Het rijtuig reed den tuin in en hield
voor het directiegebouw stil.
Ebba stond in de waranda, zij had
een witte wollen japon aan en droeg de
broche met brillanten die Metta haar
gegeven had.
O, Proserpina" klonk het onwille
keurig uit Ilka's lippen. En terwijl
Werkholm haar de hand reikte om uit
te stijgen vroeg hij.
Uwe mythologie is niet precies,
barones Proserpina heeft met Yulcanus
niets te maken; dat meisjes echter met
mij zeer veel."
Meta had intusschen tijd gehad Ebba
te omhelsen. Ilka moest haar ook be
groeten en zij deed dit met de haar
maken, maar daar naar hun eigen ver
klaring het clcricalisme geen „export
artikel" was, kon men niet weten, tot
welke hoogte zij met de clericale op
hitsing tegen Italië meegingen. Het
gevaar wies, toen Frankrijk een Middel-
landsche-Zce-politiek begon die zich
aanstonds tegen Italië richtte, zooals de
bezetting van Tunis duidelijk te verstaan
gaf Iu zijn nood wendde Italië zich tot
Berlijn, waar men hot beduidde dat
voor Italië deu weg naar Berlijn over
Weenen voerde.
Bismarck nam Italië's verlangen aan
vankelijk zeer koeltjes op; hij was zijn
houding in den Fr.-Duitschen oorlog nog
niet vergeten eu geloofde boveudien dat
het in 't belang vau Duitschland was als
Frankrijk's wassende drang naar handelen
naar koloniale ondernemingen werd
afgeleid; hy toch had zelf de Franschen
als 't ware uitgenoodigd, Tunis te be
machtigen! Allereerst eischte Bismarck
dat Italië zich met Oostenrijk-Hon-
garije moest verstaan, met welk rijk
het op tamelijk gespannen voet stond.
Zijn toeleg gelukte; Koning Humbert
ging in 't laatst van 1881 naar Weenen,
op gevaar af zelfs, dat zijn bezoek door
keizer Frans Jozef niet beantwoord
zou worden. Al spoedig was er overeen
stemming tusschen Weenen en Rome
v erkregen, terwijl er iu Berlijn langzamer
hand een' betere stemming voor Rome
werd waargenomen. De vorm van de
aansluiting is evenmin bekend geworden
als de inhoud van het verdrag. Er zijn
intusschen redenen aan te nemen dat
tusschen Duitschland en Italië een ver
drag bestaat dat zekere bepalngen op
een eventueelcn aanval van Frankrijk be
vat, zooals in het verdrag van Duitschland
met Oostenrijk-Hongarijemet betrekking
tot Rusland voorkomen. Of teveus een
bijzonder verdrag tusschen Italië en
O. Hongarije is gesloten is evenmin be
kend; het wordt nochthans voor mogelijk
gehouden.
De aansluiting van Italië aan de beide
eigene gratie. Daarop keerde zij zich
weer tot Werkholm.
Mag men als men iets dat U toe
behoort aardig vindt, U dat zeggen"
vroeg zij.
Ebba zag er opgewonden uit en Meta
bezag haar met een kennersblik.
„Wat staat je die witte japon goed
zeide zij arm in arm met haar in huis
gaande.
Het is de eerste dag dat ik niet meer
in de rouw ben" fluisterde Ebba.
„Dat doet me plezier. Dat zegt dat
mijn komst je aangenaam is."
Inplaats van te antwoorden drukte
Ebba Meta's hand tegen haar lippen en
en Meta omhelsde haar hartelijk.
Werkholm had Ilka zijn arm geboden
oin haar binnen te brengen. Op de boven
ste trede van Tie trap die naar de deur
leidde bleef hij staau.
„Kijk, ziet U, daar hebben wij ook
nog een stukje natuur dat de industrie
niet tot een smidse zal maken," zeide
hij op een bosch wijzend dat den 1iori-
zont aan eene zijde afsloot. Dat bosch
behoort ook van mij en mettertijd bouw
ik daar een aardig kasteeltje want uit
mij zelf ben ik geen vijand van ozon;
maar op den langenduur zou ik die
aangename lucht nergens kunnen inade
men, als ik niet den zetel van mijn
arbeid in het oog kon houden!"
Zij gingen den gang door en door
eenige met mooie meubelen en tayijten
centrale rijken werd niet in 't geheele
land toegejuicht; de Franschgezindc
Italianen waren er zeer tegen. Daarby
kwam dat Frankrijk het afvallig worden
van Italië door economische schadcpostjes
strafte, en dat ook menige verwachting
die gekoesterd werd, zoo b.v. met betrek
king tot de wenschen van Italië in Afrika,
niet vervuld werden. Maar de regeering
en de meerderheid in de Kamer waren
er voor, en zagen er het goede van in
voor Italië, een overtuiging die langzamer
hand veld won, zoodat er al gauw in
geheel Italië niemand meer tegen was.
Maar langzamerhand veranderde de poli
tieke toestand. Allereerst begroetteFrank-
rijk in Rusland een bondgenoot, wat hem
een behagelijk gevoel van bescherming
gaf bij de cventueele vage plannen van
het D. Y. en een tijdlang stonden beide
verbonden tamelijk scherp tegenover
elkaar, zonder den toestand echter, gelet
op den aard en bestemming der verbon
den, gevaarlijk te maken.
Intusschen legde de clericale partij
in Frankrijk het meer en meer af, en
daarmee verminderde voor Italië het
gevaar van een aanval der Franschen
op Rome. Tengevolge daarvan kreeg
de vriendschap voor de Franschen weer
do overhand die nog sterker werd toen
de Franschen den economischen kryg
waardoor zij èn zich zelf èn de Itali
anen schade hadden berokkend, ein
digden, en zich mot de Italianen gingen
verstaan. Aan den anderen kant verstond
O. Hongarije zich met Rusland ten
aanzion der Oost. kwestie, zoodat ook
daar het gevaar voor oen offensief op
treden werd bezworen of althans sterk
verminderd. Zoo waren dus mot ter
tijd twee hoofdredenen voor het sluiten
van het D. V. min of meer ontzenuwd
en werd het daardoor een gewichtig
bestanddeel van zijn raison d'êtro ont
nomen. Dat teekeude zich dadelijk in
de gewyzigde houding der Italianen,
door Bulow in 't begin schertsenderwijs
een „lichtzinnighcidje" genoemd, dat do
ingerichte, maar ietwat stijf eruitziende
kamers.
Daarop opende Ebba de deur van een
goed verlichte en vroolijk er uitziende
eetkamer. Dat men door het groote ven
ster over een uitgestrekt land zag waarop
overal industricelc gebouwen, waaruit wol
ken rook opstegen, soms vlammen, be
hoorde juist tot het eigenaardige milieu,
waar in men was.
Langs de wauden hingen porceleinen
en gegoten borden, om de tafel stoud
een platte schaal met bloemen eu ooft,
zoodat de wilde wynranken over het
tafelkleed lagen.
„Wat is het hier aardig, volstrekt niet
als in do onderwereld," zei Ilka.
Werkholm keek rond zich.
„Ja het is netjes geworden, dat heeft
die kleine verzonnen," zeide hij.
Meta legde haar hand in die van Ebba.
Zij herinnerde zich dat by haar eerste
bezoek de wanden van de eetzaal tame
lijk leeg waren.
Om Ebba'8 lippen speelde een ge
lukkig lachje.
Ik wou dat 't U bij ons zou be
vallen. Maar, zeide zij zachtjes „en toen
ik in den bazaar een teekening van een
eetkamer zag vond ik dat 't er bij ons
zoo kaal uitzag.
En daarom heb je 't voor mij op
getuigd
Ebba knikte.
- Papa heeft me naar Breslau moeten
echtgenoot wel aan zijn vrouw wilde
toestaan, maar dat allengs, zooals de
houding van Italië op de conferentie
van Algeciras bewijst, in oen vormclyke
„verhouding" veranderde.
De staatslieden van Berlijn, Rome en
Weenen beweerden wel is waar onop
houdelijk, dat het gebouw van het
Driovoudig Verbond in alle hechtheid
voortbestaat, maar nu en dan worden
er wel eens woorden gepreveld die
heelemaal anders klinken. Zoo zei Bfilow
toch eens in den Rijksdag, dat het D.
V. geen bepaalde noodzakelijkheid meer
is, en de Oostenrijkscho minister van
finanticn, v. Burian, zeide in de delegatie
met betrekking tot de verhouding van
Oostenrijk-IIongarijen tot Italië: Al
komt mij iemand verdacht voor, zoo is
het toch doelmatiger, met hem onder
een tent te blyven. Zeker getuigen
deze woorden niet van een oprechte
bondsbroederlijke liefde, waarbij men
bovendien iu aaumerking moet nemen,
dat van Italië's zijdo het bondsbroeder-
lijk gevoel niet warmer is dan in Weenen
of Budapest.
Maar mag de jubilaris van lieden
niet meer dezelfde staatkundige botee-
kenis hebben als voor 25 jaren geleden,
een feit is het, dat het nog steeds voor
den vrede opkomt en deze waarborgt.
Juist Italië dat tot beide hoofdgroepen
behoort waarin tegenwoordig de rijken
verdeeld zijn, is het beste in de gele
genheid „bijleggend" en „schipperend"
op te treden en de kwesties die er zijn
uit den weg te ruimen. In dezen zin
moeten dan ook de woorden van minister
Tittoni worden verklaard, verleden week
door hem uitgesproken, dat Italië het
D. V. met kracht zal trouwblijven. In
Den Haag zal het blijken of het D.
V. een langer leven zal zijn weggelegd.
zenden om dat alles te halen!"
Ilka zag hoe Werkholms gezicht be
trok en 't was nu niet terwille van Meta
dat zij zioh in het gesprek mengde maar
alleen -omdat zij voelde welken strijd
daarbinnen Werkholm streed bij elk
toeken waaruit Ebba's ontwaakte nei
ging tot Meta bleek en omdat deze
ernstige man, wiens hart klaarblijkelijk
aan zijn pleegdochter hing, haar mede
lijden opwekte.
Uw dochter heeft klaarblijkelijk
veel aanleg voor het schoono en schil
derachtige." zeide zy. en dat is een
groote gave iu het leven."
Waarom P vroeg hij stroef, biina
afwerend. J
Verbaasd zag Ilka hem aan.
Ik dacht zoo, alles wat het leven
versiert, maakt den meusch gelukkig.
Gelooft U werkelijk dat kleine
uiterlijkheden het loven versieren?" Daar
bij speelde een ironisch lachje om ziin
mond. J
Mijn hemel" zei Ilka „het leven
bestaat toch meer uit kleiue steentjes,
dan uit rotsblokkeu, en als men, als men
eenmaal op puntige ruwe steenen heeft
gegaan, weet met de mooie gladde
steentjes te waardeeren ook al zijn
zij heel klein, zoo als de kleine ge
noegens!"
Wordt vervolgd).
