No. 47.
Woensdag 12 Juni 1907.
4e Jaargang.
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
Wees 11
Op naar de - - -
- - - - Stembus!
Directeur Werfthelm.
FEUILLETON.
J. B. de Beaufort.
J. L. Pierson.
A. M.Trompv. Holst.
Manifest der Christen-Democraten.
DE EEMLANDER.
Verschijnt
Woensdag* en Zaterdags.
Bureau
Kortegraelit 1.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der advertentlën
Van 1 tot 5 regels0.40
vooi iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
Donderdag 13 Juni a.s. zal de stem
uiing plaats hebben, ter Tervulling van
drie plaatsen in do Provinciale Staten
van Utrecht, wegens periodieke aftreding
van de heeren Mr. A. W. van Beeck
Calkocn, D. P. Hamers en Mr. A. J.
de Beaufort.
Van de aftredende leden hebben de
heeren Mr. A. W. van Beeck Calkoen
en Mr. A. J. de Beaufort te kennen
gegeven, niet meer in aanmerking te
willen komen.
Cundidaat zijn thans gesteld van vrij
zinnige zijde: de heeren J. B. do Beaufort
te Woudenberg, J. L. Pierson te Baarn,
en A. M. Tromp van Holst te Amersfoort;
van kerkelijke zijde: de heeren Mr. W.
J. van Beeck Calkoen te Bunnik, Mr.
C. J W. Loten van Doelen Grothe te
Soest en D. P. Hamers te Amersfoort.
Sedert ecnigc weken reeds wijden de
groote bladen kolommen druks aan de
a.s. Statenverkiezingen; verschillende
kamerleden reizen bet land rond, om op
plaatsen, waar dit noodig wordt geoor
deeld, lezingen te houden: overal is de
politiek aan het woord!
Werd vroeger bij deze verkiezingen
minder gelet op de politieke kleur, dan
wel op liet karakter van den persoon,
dien men zou afvaardigen en op diens
kennis van provinciale toestanden in
't bijzonder van waterschappen, polders,
enz. nadat door het vorige zich
noemend Christelijk-Bewind de antithese
is uitgebroed, heeft ook de antithetische
politiek haar intrede gehouden op dit
vcrkiezingsveld.
Het is waar, in art. 134 der Grondwet,
waarin de taak der Provinciale Staten
is omschreven, is weinig politiek te vin
den, maar art. 82 dier wet, waarin de
verkiezing van de leden der Eerste
Kamer aan do Provinciale Staten is
opgedragen, geeft het antwoord op de
*- rr?
Indien men eens in de wereld wilde
j beginnen sleehls het noodige te doen
moesten millioenen van honger sterven.
Vrij naar 'f Duitsrh
VAN
MORITZ VAN REICHENBACH.
17
Meta lachte zachtjes in zichzelf.
Je bent wcrklijk een aardig kinder
kopje met je tegenstribbelen toch
hoor ik er uit dat de vertrouwende
oogen je niet onsympatiek zijn en voor-
loopig verlang ik niet meer. We hebben
nog tijd."
Hij zuchte maar zij liet hem geen ge
legenheid oui het onderwerp weer aan
te roeren. Zij zeide dat zij Ilka's af
wezigheid moest gebruiken om nog een
vraag als buurman met hem te bespreken.
Het liep over een hem toebehoorend
vraag, waarom thans ook bij de
Statenverkiezingen de strijd met vuur
en heftigheid zal worden gevoerd:
Direct gaat de strijdomde
Provinciale Staten, indirect
om de Eerste Kamer en de Re-
ge e r i n g.
Opent de a.s. Statenverkiezing de
mogelijkheid niet, om in de Eerste Kamer
weer een vrijzinnige meerderheid te
krijgen, dan wordt het tegenwoordig
Ministerie tot onmacht gedoemd.
Dit is niet alléén gebleken uit de
verwerping van de Oorlogsbegrooting,
maar ook het in ongewoon ja bijkans
in onwaardig scherpe bewoordingen
geschreven Voorloopig Verslag van de
Eerste Kamer over het Arbeidscontract
geeft een duidelijke vingerwijzing omtrent
het lot, dat ook dit wetsontwerp te
wachten zou staan.
De Eerste Kamer moet om,
en om dit resultaat te bereiken, moeten
bij de a.s. Statenverkiezingen alle zeilen
worden bijgespannen, teneinde aan de
vrijzinnige Candidaten de meerderheid
te verschaffen!
Natuurlijk zullen de klcir.moedigen
en luuwen in dit district weer met de noo
dige „maren" komen aandragen, zooals:
De verkiezingen in Utrecht leggen
zoo weinig gewicht in de schaal, want
er worden door de Staten van Utrecht
maar 2 leden naarj de Eerste Kamer
afgevaardigd, of:
Er is weinig of geen kans, om, ook
in de toekomst, hier een vrijzinnige
meerderheid te verkrijgen; in 1904
heeft men zelfs onzen toch zoo geachten
en bezadigden liberalen candidaat Bolk
weten te wippen.
Ja, als het met de geestdrift, den
moed, de hoop op de toekomst van
alle vrijzinnige kiezers zoo treurig
gesteld was, dan kouden wij allen wel
rustig thuis blijven.
Maar wie heeft u, politieke profeten,
den profetenmantel omgehangen?
In 1904 zijn van de 5203 kiezers in
stuk grond dat aan liet park van Roditz
grensde en dat ze wilde hebben om het
park te vergrooten.
Daar Sontheim het niet durfde ver-
koopen stelde zij hem een voordceligen
pacht voor waar hij op inging, nadat zij
hem verzekerd had dat hij er haar wer
kclijk een plezier mede deed.
Terwijl hij zoo naast haar liep en zij
hem niet meer over zijn gevoelens wilde
laten spreken, was het haar toch aan
genaam dat hij die gevoelens koesterde.
Zij voelde zich weer jongen mooi bij
hem zijnde omdat zij wist dat hij haar
jonger en mooier vond dan zij werkelijk
was. Zij wilde de macht die zij over
hem bezat niet verliezen, maar ook wilde
zij er niets voor opofferen en daarom
was de toestand, zoo als hij was, haar
zeer welkom.
Zij waren in het slot teruggekeerd en
Sontheim bestelde een rijtuig. Kort nadat
hij Meta verlaten had, kwam ook Ilka
terug. Zij zag er opgewonden uit.
Je Ebba is een zeer lief meisje"
zeide zij tot Meta „en ik heb er haar
aan herinnerd dat het gauw je verjaar
dag is; ze was er mij erg dankbaar voor
want dan komt zij weer hier."
Meta verheugde zich zeer met dit
nieuwtje en Ilka volgde:
En met je broer, die haar natuurlijk
brengt, heb af ik gesproken dat hij haar
hier ecnige dagen laat en wij haar weer
terug brengen."
het kiesdistrict Amersfoort slechts 3272
opgekomen.
Kent gij de kleur van de thuisblijvers?
Als w ij eens gingen raden, zouden
wij zeggen: Zo waren van die vage
kleur, zweemend naar kleurloosheid, die
ook u teekent.
Kunt gij een, ook maar eenigszins
juiste, diagnose maken van de politieke
richting der kiezers, die er sedert 1904
zijn bijgekomen?
(Het aantal kiezers bedraagt thans 0399).
Weet gij bij voorbaat reeds te bere
kenen, welk percentage der kiezers dit
jaar ter stombus zal opgaan?
Neen, bekent het maar eerlijk: ge
hebt in deze met zooveel „onbekenden"
te werken, dat ge de oplossing niet
kunt vinden!
En daarom wenschen wij van uw
„maren" en van uw zwaartillendheid,
welke nauw verwant is aan laksheid en
lauwheid, niets te weten en we roepen
alle vrijzinnige kiezers toe:
Houdt goeden moed en werkt!
IJver voor de zaak en een goede
propaganda is het halve werk, misschien
nog wel meer.
En dc rest is de keuze der candidaten.
Wij meenen, dat Amersfoort daarmede
ditmaal zeer gelukkig is geweest.
Zijn dc loten van dezen Staak de
Beaufort bekend als kundig, vriendelijk
en humaan, de heer J B. deBeaufort
bezit daarbij ook dc vereischte kennis
van waterschapszaken enz., welke een
lid der Provinciale Staten zoo goed te
pas komt.
De heer J. L. Pierson, hier min
der bekend dan op zijn woonplaats en
aan dc Amstcrdainschc Beurs, kan on
tegonzeggclijk op financieel gebied een
groote kracht zjjn, waar advies wordt
gevraagd, omtrent dc huishouding der
provincie, terwijl voor ons Ainersfoorters
het wel niet noodig zal zijn veel woor
den te gebruiken, om den candidaat
A. M. Tromp van Holst aan Ie
bevelen.
Ilka" riep Meta verrast „heb je
dat van liern gevraagd?"
Nu, ja, ik wist dat 't je plezier
zou doen!'
En ik weet nu dat je hem het
hoofd hcelcinaal op hol hebt gebracht"
dacht Meta. Zij zorgde cr echter wel voor
dit niet te zeggen. Als cr een brand
uitbrak zou zij er niet op willen wijzen.
Zij omhelsde Ilka en bedauktc haar
dat was alles.
De herfst spoedde ten einde, de eerste
sneeuwvlokken dwarrelden over de velden,
nog altijd was Ilka op Roditz. Verschil
lende bezoeken werden uitgewisseld tus-
schen de bewoonsters van het slot en de
Arininiushut en op het eind van Novem
ber zou cr ceu bal zijn op Roditz om
Ebba, zooals Meta het uitdrukte op haar
„eerste bal" te laten komeD.
Met dit doel voor oogen had zij kennis
aangeknoopt met verschillende families
met dochters, anderen vroegere kennissen
werden te logeeren gevraagd, de officieren
van het dichtst bij gelegen garnizoen
en eenigc vrienden van Sontheim zouden
de cavaliers zijn.
Werkholm en Ebba kwamen reeds den
dag vóór het bal. Eerst had hij tegen
gestribbeld, maar had spoedig zich zelf
en Ebba het genoegen gegund ter-
wille van Ilka. Hij wist dat zij niet lang
meer op Roditz zou blijven en de ge
dachte haar uit zijn leven te zien ver-
Een degelijk man, die altijd vooraan
staat, wanneer iets goeds is tot stand ie
brengen; die steeds metteidaad toont
dc vrijziunige beginselen een warm hart
toe te dragen!
Is het haast mogelijk, zouden wij
willen vragen, dat zoo iemand, alléén
door de verfoeilijke scheiding, die de
antithese heeft te weeg gebracht, dc stem
moet derven van personen, die hem toch
overigenB wel moeten achten en ge
schikt oordeelen.
Morgen tusschen 8 en 5 uur zal de
stemming plaats hebben.
Al is de tijd ruim gesteld, maakt
daarvan als het niet noodig is
geen gebruik, maar stemt zoo mogelijk,
vóór 12 uur.
Met warmte bevelen wij onze candi
daten aan:
Dat niemand thuis blijvc!
Op naar dc Stembus!
De Christen-Democratische Partij heeft
een manifest uitgevaardigd, waarin aan
de democraten van Christelijken huize
het advies wordt gegeven, bij dc Staten
verkiezingen links te stemmen.
Het manifest betoogt, dat bet voor de
democraten in zeker opzicht vrijwel on-
verschilling kan zijn, wie in de Eerste
Kamer de meerderheid heeft, de Recht-
sche coalitie of de Linksche concentratie.
Immers beide zijn combinatiën van par
tijen, waarin de ongezonde samenkoppe
ling vau de meer democratische elemen
ten aan het meest starre conservatisme
bestaat en bestendigd wordt. Wel is van
links misschien iets meer te verwachten
ten aanzien van het kiesrecht; (dat
men bij Rechts zeer waarschijnlijk zal
willen vastklinken in een stelsel van
meervoudig stemrecht en capaciteit*
kiesrecht); van dc militaire quaestic,
dwijnen was hem zoo verschrikkelijk dat
hij zich gedrongen gevoelde een beslis
sing die hij gaarne nog wat verschoven
had uit te lokken. Niettegenstaande zijn
nu en dan terugkeereude buien van
jaloerscheid op Southeim voelde hij toch
dat „zijn overbrugging" opschoot, maai
bij wist ook dat de kloof, gewoonte en
vooroordeel, tusschen hein en Ilka ge
legen, zoo diep was dat slechts een
groote en ernstige liefde die kon over
bruggen. Ilij wist dat hij daarvoor ge
noegzaam liefhad. Als een geurende
liefde opwekkende bloem stond zij oji
zijn eenzijdigen weg, al de fantasie van
het hart opwekkend, nadat deze niet had
uit kunnen werken in zijn jongelings-
liefdc, toen hij in het werk leefde. Maar
hoe dacht Ilka cr over? Menigmaal
dacht hy zijn hand naar de wonderbloem
te kunnen uitstrekken, doch een zekere
vrees had hem weerhouden. Nu voelde
hij dat hij een eind moest maken aan
dat twijfelen, 't Bal zou wel gelegenheid
geven, dacht hij. Ilka stond, naar zijn
meening verre boven de „Dolce farnien
ten" zooals hy de menschen van dc
wereld noemde, zij zouden elkaar verstaan
door één blik door één woord net
alsof zij er niet toe behoorde. En in het
gevoel van die stillen, bindende gemeen
schap dacht hij dat te midden van liet
gevoel der onverschillige menschen, het
juiste oogenblik zou komen voor de vraag
die iu zijn hart brandde.
die van links een heel klein zetje in
goede richting ontving bij Staal's aan
vraag tot inkrimping van het blijvend
gedeelte, en van dc financicelc
politiek, ten a inzien waarvan Rechts
in hoofdzaak alleen de noodigo fondsen
wil halen uit de nauwe beurzen van
het kleine volk; hiertegenover echter
staat, dat, behoudt de Rechtsche coalitie
hare Eerste Kamer meerderheid, dit er
heel wat toe zou kunnen bijdragen om
nóg sterker dan tot nu toe dc wetge
vende onvruchtbaarheid der tegenwoor
dige partij-groopeering helder in het licht
te doen tredon.
„Hoewel het dus vervolgt het mani
fest naar die overwegingen voor ons
op hetzelfde neerkomt, of de meerder
heid in dc Eerste Kamer rechts blijft
of links wordt, toch dringen wij er thans
bij de kiezers ten sterkste op aan, dat
zij in die provinciën, waar de Statenver
kiezingen overwegend p o 1 i t i e k e be-
teekeni8 hebben, voor links kiezen en
zoo krachtig mogelijk dc verkiezing der
linksche candidaten bevorderen.
„Dit doen wij na de volgende opnieuw
opgedane ervaringen.
„Op grond van het f.it, dat het voor
ons hetzelfde was, wie van de beide
groepen in dc Eerste Kamer de meer
derheid heeft, hebben wij naar beide
zijden de vraag gesteld, wie bereid zou
zijn aan de Christen-Democraten in de
Provinciale Staten invloed te geven en
te verzekeren. En doordat wijdoorgeestes-
richting ons het naast verwant gevoelen
aan rechts, hebben wij speciaal met dc
coalitie een aceoord zoeken te treffen.
„Dit is echter afgestuit op den onwil
der Roomsch Katholieken der Christelijk-
Historischen, de meest rcnctionnairc
groepen in dc coalitie.
„Uit dezen loop van zaken is ons op
nieuw ten duidelijkste gebleken, welk
oen allernoodlottigsten invloed het con
servatisme met name op de coalitie uit
oefent. Immers, zien wij bij Links het
verblijdend verschijnsel, dat het conser
vatisme zich, zij 't ook onder veel tegen
spartelen, op sleeptouw laat nemen dooi
den meer radicalen geest, bij Rechts
slaagt het concervatisme cr in op steeds
brutaler wijze de meer democratische
elementen de handen te binden, zoodat
deze onmachtig zijn om, ook maar eenigs
zins, te sturen in democratische rich
ting.
„Die noodlottige invloed van hot con-
Graaf Sontheim ontving aan het station
de gasten.
„Barones Kcrnadyi wilde medegaan"
zeide hij, maar zij is nog niet klaar met
de cotillon aardigheden - wc hebben
ons er den hcelcn middag al mee bezig
gehouden verrassingen te maken en te
dichten U krijgt ook een vers direk-
tcur ik zeg 't U maai- vooruit!"
„Zoo?" zeide Werkholm droogjes. Het
idee dat Ilka in gezelschap van Sont
heim een plagend vers op hem gemaakt
had, hinderde hem.
„Met den laatstcn trein komen nog
eenige gasten," vervolgde Sontheim „heel
Roditz is in baltoilet. De schildcrijcA
zaal staat vol Oranjeboomen en het
pahnenhuis ziet er schitterend uit, maar
sinds van morgen vroeg hebben wij ook
met een tien man aan de versiering ge
werkt."
Werkholm schudde inet het hoofd.
Men zou haast denken dat zoo n
bal een levenszaak was" zeide hij.
Dat is het toch ook" zeide Ebba
tenminste voor mij."
t Is aardig dat van een jonge
dame te hooien," zcido Sontheim „U
stelt U dus veel voor van dat bal, me-
jufftouw Ebba?"
Ja, maar eigenljjk ben ik er wat
bang voor maar een gebeurtenis is
't toch!"
U bent cr bang voor? riep Sont
heim „maar waarom toch? Toen we een