No. 61.
Woensdag 31 Juli 1907.
4e Jaargang.
De Vrouw.
Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER".
FEUILLETON.
Aangenomen.
Gemengd
DE EEMLANDER.
Verschuilt
Woensdags en SKatcrdags. j
Bureau
Kortegrncht 1.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Prijs der adverteuttëu
Van 1 tot 5 regels0.40
vooi iederen regel meer0.08
(Bij abonnement aanmerkelijke korting.)
ÏL
Niet minder dan dc man heeft de
vrouw noodig een karakter te worden.
Als het langste leven de indrukken
der kindschhcid niet vermag uit tc wis
schen, omdat deze hun merkteekenen
griffeleu op den bodem van het men-
schenhart, en als het hoofdzakelijk de
moeder is, c.ie deze kindschhcid ver
zorgt en bestuurt, dan is zij het ook
die een plooi en richting aau het gc-
lieele leven van eiken mensch geeft.
Als speelnoten elkander opvoeden,
kan dc broeder den invloed der zuster
niet ontgaan. Als het huwelijk den man
een levensgezellin geeft, dan geeft het
hem tegelijk een steun of een belem
mering op zijn pad, een stoot tot rijzen,
of tot dalen. Als de levensdraden van
mannen en vrouwen zich overal en elk
oogenblik door elkander strengelen,
wordt de kwaliteit van het weefsel ook
door het gehalte van die der laatsten
bepaald. Dit zijn niet alleen algemeen
bekende, maar evenzeer erkende waar
heden en door deze tot uitgangspunt
cener beschouwing over de gcestcsvor
ming der vrouw te kiezen, plaatst men
zich op den eenigen grondslag, die in
den strijd der inccningen omtrent de
vrouwenkwestie schier geen enkelen
schok heeft te verduren. Dij al het
verschil in mccning in deze kwestie is
er toch één punt van overeenstemming
klinkt toch één melodie door al die
disharmonie heen. Leg Mill's „Subjection
of Women" tegenover „les Femmcs qui
tuent et les Femmes qui votent" van
Dumas Fils, en daar tusschcn het een eu
ander wat in dien tusschentijd in Neder
land over de vrouw is geschreven, en ge
hoort midden onder een kruisvuur van
meeningen dezen grondtoon weerklinken:
„Ten allen tijde hebben de vrouwen
een ontzaglijken invloed uitgeoefend."
„liet ware vrouwenleven is vormend.
Dc boeken sluiten voor iemand het leoen
niet open, zij blijven .sto)ii voor dengenen,
die nog niet heeft geleefd.
Carmen Sylva.
Ze waren getrouwd om de kinderen.
Niet om kinderen die er al waren,
maar om de kinderen die zij hoopten
dat komen zouden. Zij waren beiden dol
op kinderen. Voor elkaar hadden ze veel
genegenheid, voel vriendschap veel sym
pathie; niet de ware liefde, die dwingt
om te trouwen. Ze hadden best liet overige
van hun leven kunnen slijten als twee
goeie vrinden, liet aangenaam vindend
als ze ekaar zagen, maar liet óók zeer
waardecrend dat ze ieder lnm zelfstandig
heid behouden hadden zooals ze al
zooveel jaren, kalm en liollandsch, ge
sleten hadden naast elkaar. Ze hadden
samen op de schoolbanken gezeten, ze
maakten hun huiswerk samen, ze speel
den in dezelfden tuin (als ze speelden,
wat een hooge zeldzaamheid was; het
liefst zat hij haar wat voor te lezen.)
om zich heengrijpend, doordringend,
mateloos invloedrijk." 0:n te komen
waar wij wezen moeten, hebben wij
de vrouw te bevrijden." „De ver
eeniging van man en vrouw moet meer
en meer worden oen samensmelten van
twee vrije wezens door den band van
genegenheid en gemeenschappelijk stre
ven in een hoogere eenheid opgelost."
wij moeten zelfstandige ontwikkeling
volgens individueelen aanleg wenschen
voor ieder meisje eu voor iedere vrouw."
„De moeder is dc voornaamste op
voedster en opvoeding vereischt do meest
mogelijke vastheid van beginselen, de
meeste kennis van den mensch, van de
maatschappij, inzicht om in alles het
wezen van den schijn te schiften. Daarom
zal slecht zij een goede opvoedster zijn,
die volgens eigen beginselen leert han
delen," m. u. w. die een karakter
leert zijn. In liet woord opvoedend
ondenvijs voor de Vrouw ligt de gees-
tesvorming voor de helft des mensch-
doms, van de vrouw in alle oorden der
wereld, op alle trappen der maatschappij,
opgesloten. Er bestaat geen gevaarlijker
kwaad voor een wezen, dat tot hoogere
ontwikkeling bestemd is, dan leegheid
van hoofd en leegheid van hart. Waar
liet verstand niet weet te denken en
liet gemoed niet zuiver kan gevoelen,
daar werpt zich de geest, die uit zijn
aard nooit kan rusten op de ellendigste
nietigheden en ijdelheden. Daar ver
dwijnt alle ernst en alle gemoedsrust.
Daar wordt dc mensch der maatschappij
eindelijk tot een ballast. Ons streven
inoct hierop uit zijn, dat wij bij do
opvoeding der jeugdige vrouw haar ge
schikte leerstof aanbieden on haai
oefenen om zelfstandig te denken. Maar
vooral niet alleen dit. Boven alles moet
het gemoedsleven zuiver ontwikkeld
worden, liet meisje moet ontwikkeld
worden tot vrouw in den edelstcn zin
des woords, tot een wezen, dat én door
verstandsontwikkeling en bovenal door
een veredeld gevoel en door reine liefde
later, toon hij op 't gymnasium was ging
hij haar om vier uur altijd halen niet
uit drang, uit behoefte, maar meer omdat
ze liet zoo gewoon waren. Daarna ging
hij suulcerai en zij naar de kostschool.
Ze verloren elkaar een beetje uit 't oog.
Schrijven hielden ze geen van beiden
veel van; alleen met de verjaardagen
schreven ze een tamelijk moeilijken
felicitatiebrief. Met de vacanties zagen ze
elkaar weer deden wat vreemd, zaten
ecu weinig in de war met hun houding.
Het studeeren vlotte niet hard. En toen
hij eindelijk niet veel hoofdbreken eu
getob z'u candidaats bad gehaald, stierf
zijn vader (zijn moeder was allang dood)
en besloot hij, zich van de wereldsche
bekommernissen verder niet veel meer aan
te trekken ze konden liet best buiten
hem af en aangenaam op liet oude
buitentje wat te gaan heereboeren. Hij
vond een zeer geschikte huishoudster;
hij richtte zich een studeerkamer in, waar
zijn boeken door't spiegelglas tegen ver
stoffen beveiligd werden doch waar 't slot
roestte van zijn lessenaar.
Toen ontmoette hij baar weer, die een
paar buitentjes verder woonde. Het leven
had weinig emoties. Wat trok hij zich
aan van 't geen er in de groote steden
gebeurde?! Oorlog 'teenige waar hij
een ingewortelde vrees voor had--zou
er hier wel niet komen; en de rest van
alle wereld-, lands- en stadsgebeurtenissen
liet hem volkomen koud. Hij was goabon-
in staat zij om de opvoedster en leids
vrouw der inenschheid' te worden.
De werking der moederlijke liefde
is bestendig en onbeperkt. Zij begint
met de opvoeding van liet kind en doet
zich later gevoelen in den invloed, dien
elke goede moeder op hare volwassen
kinderen behoudt. Wanneer zij liet
maatschappelijk leven zijn ingetreden
en hun deel ontvangen van de moeiten
en bezwaren daarvan, dan wenden zij
zich steeds tot hunne moeder om bij
haar troost en niet zelden goeden raad
te vinden. En wanneer hun niets dan
een zalige herinnering van haar is
overgebleven, dan nog zegenen zij hare
nagedachtenis. Goethe zegt:
Mijn vader dank ik ernst en kracht
Eu wijsheid voor het leven;
Mijn moeder '1 geen van diehtersvuur
Eu liefd' mij is gegeven.
Het is een onomstootelijke waarheid
dat iedere geest zijn eigenaardige me
thode van ontwikkeling hoeft, 's Hen-
scheu geest is niet een klomp leem,
die zich laat kneden tot den vorm, dien
de werkman verlangt; hij is veeleer
een kiem, die alles in zich draagt, wat
zij eenmaal kar. worden, maar waar
aan de voorwaarden moeten verschaft
worden om al datgene te ontwikkelen,
wat van nature iu haar ligt. Het eigen
aardige van deu geest der vrouw, dat,
waardoor zij boven deu man uitmunt,
derhalve hare sterke zijde, is het ge
moedsleven. Levendige verbeelding en
fijn gevoel zijn de gaven, waarmede
zij in hoogere mate bedeeld is dan dc
mannen. Deze gaven te leiden en te
ontwikkelen, hierop noet vooral bij het
onderwijs voor de vrouw het oog ge
vestigd blijven.
Wij stemmen het toe: even als er
vele mannen zijn met vrouwelijk fijn
gevoel begaafd, zoo zijn er ook vrouwen
met een mannelijk kritisch verstand.
Laten ook die met hare gaven woeke
ren. Voor haar moet in den ruknsten
zin de gelegenheid worden geopend
neerd op de Rotterdammer, omdat liet
nu eenmaal zoo hoorde; maar meestal
kwam liet blad niet uit de plooien dan
om er uien op te drogen of aardappel
schillen in tc bewaren. Dat alles had het
immers maar op je zenuwen gemunt;
en daar moest hij niets van hebben!
Zijn zeuuwen waren goéd, bij had er
nooit last van; welnu, lieten zo goed
blijven! Dat was zijn óénig werkelijk
vooropgezet levensdoel: zijn zeuuwen te
menageeren.
Daarom had hij t land, toen hij hiar
weer ontmoette. Immers jeugdheriunerin
geil, vooral in vrouwegedaantcn, geven je
zenuwen kleine schokjes. Hij was dan
ook den eersten tijd wat koel, wat stug,
en dat niet alleen uit onhandigheid. Ziju
studentenjaren geen corpslid natuur
lijk, en om zijn achterlijkheid, zijn blok
ken en vooral zijn boerenmanieren wei
nig getapt, om zijn vu:6ten te veel ge
vreesd om voor den gek gehouden te
worden zijn studentenjaren hadden
zich bewaard ongerept van vrouwelijke
ontmoetingen. En ook hair was pen
sionaat niet de meest gunstige leerschool
geweest hoe mot jongelui om te springen.
Bovendien hadden zij beiden bun olifau-
tenziel. Zij stonden dus in 't eerst een
beetje onaangenaam tegenover elkaar.
Maar dat weDde wel weer. Spoedig
waren zij de goede vrinden, wier
gemoedsanalyse ik in den aanhef van dit
verbaal in enkele ruwe trekken heb ge-
zich in die richting te kunnen ontwik
kelen en zich met de noodign kennis
toe to rusten. Maar daarom aan de op
leiding der goheele vrouwelijke sekse
een mannelijke richting "te willen geven,
is even dwaas gehandeld als wanneer
men de opleiding der mannen wilde
hervormen, omdat er sommige zijn, die
zich met vrouwelijke bezigheden afge
ven. De voornaamste roeping der vrouw
is die van opvoedster tc zijn in den
verheven zin des woords opvoedster
te zijn van eigen kinderen en ook die
van anderen. Liefde toch is het heilige
gevoel, dat liet geheele zielelevcn uit
maakt der moeder en dat zich oplost
in de teedere zorgen voor haar kroost,
waaraan zij al hare krachten wijdt, en
waarvan elke rechtgeaarde moeder,
even als weleer die Romeinsche, de
moeder der Gracchcn, inet edelen trots
en waardigheid zeggen zal: „ziedaar
mijn schoonste kleinodiën, die de kost
baarste parelen in de schaduw stellen."
Hoecele gelegenheden bieden zich
niet aan voor ongehuwde vrouwen oin
in under huishoudingen zicli aan deze
taak te wijden. En hoe weinigen zijn
er thans nog die liet talent bezitten,
om (jaar naar beliooren te vervullen!
Op de volmaking en verwezenlijking
van dat algenieene doel moet hoofdza
kelijk de opleiding der vrouwelijke
sekse gericht zijn.
„Wat hebben wij noodig vroeg Na
poleon Bonaparte eens aan Mevrouw
de Campan, om het volk oen goode
opvoeding tc geven?" .Moeders," zeide
mevrouw Cainpan. Het antwoord trof
den keizer. „Ja," zeide hij, in dit eeno
woord hebben wij een volledig stelsel
van opvoeding."
Wanneer liet dan waar is, en wij
voor ons zijn luervan overtuigd, dal
de zedelijke toestand van een volk voor
een groot deel afhangt van de opvoe
ding, die liet in den schoot van liet
huisgezin ontvangt, dan moet de op
voeding der vrouw beschouwd worden
tracht tc schetsen. Dat duurde zoo tot hij
twee en veertig, zij negen en dertig was.
Natuurlijk priveert echter nooit een
mensch van al haar schoono geschenken.
Alleen in sommige romans ontmoet men
wezens, die consequent excepties zijn.
Consequentie is een u i t v i n d i n g, geen
ontdekking. Zoo ook deze menscheu.
Bij al hun otnnenschclijklicid, hun
mummieachtige rariteit, hadden ze één
eigenschap, die bewees dat zij toch nog
mènschen waren.
Ik zei het al: ze waren dól op kinde
ren. Eu naarmate de jaren voorbijgingen,
werd wat zij bun zwak noemden, maar
wat hun adelstompel was sterker. Zij
kon soms nachten wakker liegen met op
den bodem van haar krampachtig geslo
ten oogan, liet beeld van zoo'n klein
wurm van 'n kindje, dat trappelde met
de mollige beentjes eu de vette armpjes
verlangend naar haar uitstrekte. Hij kon
soms droomen van een blond dochtertje,
dat op zijn knie zat tc bedelen om een
vertelseltje. En beiden, wanneer zij sa
men waren, braken hun gesprek soms
plotseling af en zaten dan te staren, een
oogenblik, in gedachten, met verre, wijde
oogen dóór elkaar heenziende. Als ze
dan elkaar weer aankeken glimlachten zij
vergoelijkend.
De gedachte was niet uitgesproken,
toen hij haar vroeg of ze zijn vrouw wou
worden op denzelfden toon als hij
haar gevraagd zou hebben of ze dacht
als een nationaal belang. Niet alleen
het zedelijk karakter maar ook liet
verstand van den man, zullen hot best
en zekerst ontwikkeld worden, wanneer
de vrouwen uitmunten door verstande
lijke en zedelijke ontwikkeling, en hoe
hooger beiden in deze opzichten staan,
des te meer harmonie en orde zal er
in de samenleving hcersclicn, dos te
zekerder zal haar vooruitgang zijn.
Daar zijn or tegenwoordig velen die
beweren, dat de vrouw een zoodanige
opvoeding moet ontvangen, dat zij zoo
veel mogelijk gelijk met don man staat
en alleen door hare sekse van hein tc
onderscheiden is; dat zij gelijke rech
ten als de man moet hebben en met
hem moet wedijveren iu don strijd om
zich eer, macht ou rijkdom te verwer
ven. Wij willcu hier nu over dit punt
niet uitwijden, maar alleen opmerken,
dat de rechten die de vrouwen in en
kcle opzichten missen meer dan ver
goed worden door die, welke zij in den
hui6Clijken kring uitoefenen, door haar
invloed op dc opleiding van hen, die,
hetzij als mannen of als vrouwen, hun
taak in de maatschappij te vervullen
hebben. De invloed, dien zij op de ka
raktervorming van liet geheele men-
schelijke geslacht uitoefen, is zeker een
veel grootere macht dan zij ooit zouden
uitoefenen op staatkundig gebied. Ham-
tot do waardige volbrenging barer ver
plichtingen als huisvrouw en huismoe
der bekwaam te maken, is daarom de
dringende cisch, door den tijdgeest aan
bare opvoeders gesteld.
Keil kindermoordenaar.
Geheel Berlijn is in diepe ontroering
over een reeks misdaden, Vrijdag in het
Noord-Oosten der stad, dc Prenzlauer
wijk, gepleegd, waarbij twee kleine meis
jes zwaar gewond cn één vermoord werd.
De eerste aanslag had plaats in dc
Heincrsdorfcistraat, waar voor het huis
no. 21 tal van kinderen speelden, waar-
veel pruimen te zullen hebben dit jaar.
Hij sprak niet van kinderen, hij sprak
ook niet van liefde het eene was niet
fatsoenlijk bij dergelijke kicscho gelegen
heden, het andere was niet goed voor
zijn zenuwen. Toch begreep zij hem. en
zij antwoordde ju. En bedenkend dat ze
hem nu een zoen hoorde to geven, stoot
ten haar getuite lippen even onhandiglijk
en snel als waren ze bang zich ie bran-
den, tegen 't puntje van zijn neus. Hij
schrok en stoof achteruit: zóó was't niet
de bedoeling geweest!
Zij trouwden... en er kwam geen kind.
loen t nieuwe van deu toestand af was,
begonnen ze al gauw de teleurstelling
hevig te voelen. Eerst zeiden ze het niet;
een jaar lator zeiden ze het; nog een
jaar later verweten ze het elkaar.
Toen vond zij op een avond in dc krant
een advertentie, met veel ingehouden tra
nen tU68chea de correcte zwarte letter
tjes, van een ongehuwde moeder, dicge-
heel afstand wenschte te doen van haar
kind. Die advertentie gooide zijn zenu
wen door elkaar als een cycloon een vre
dig stadje. Maar nu gaf hij er niets om;
nu lette hij er niet eens op. En na veel
heen en weer geslingcr besloten ze
de ongehuwde moeder eens te gaan op
zoeken.
Het was een heele reis, ze moesten vier
uur in den trein zitten en dan nog 'n
half uur rijden. Maar ze namen een
kaartje eerste klas cn ze lieten zich ia
