Vrijzinnig1 Orgaan voor Amersfoort en Omstreken.
No. 73.
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1907.
4e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml Vennootsehap „DE EEMLANDEB".
Vepsehijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
Nieuwe belasting
wetten.
FEUILLETON.
OOM WILLY.
BUITENLAND.
DE EEMLANDEB
Directeur R. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BREEDESTRAAT 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
(Bü abonnement belangrijke korting.)
In het Voorloopig Verslag van de
Tweede Kamer over het wetsontwerp
tot heffing eener inkomstenbelasting,
enz. enz., is voornamelijk de quaestie,
of er geld noodig is of niet, op den
voorgrond gebracht.
Iedereen weet, dat de minister het
niet zoo direct noodig heeft, maar het
gaarne zou bezitten, voor de sociale
wetten, die in voorbereiding zijn.
Het is interessant om in dat Voor
loopig Verslag te lezen, hoe deheeren
leden zelf over de totstandkoming van
die wetten denken. De eene helft ge
looft aan de mogelijkheid om in afzien-
baren tijd sociale wetten in orde te
hebben, blijkbaar heelemaal niet.
Men krijgt in hooge mate den in
druk, dat bij deze voorspelling de wensch
de vader der gedachte is.
De andere helft gelooft aarzelend.
Nu ja, zeggen de leden die tot deze
helft behooren, het is mogelijk, dat dit
kabinet die wetten niet meer zal invoeren,
maar dan zal toch een volgend kabinet
dat moeten doen en het is niet waar
schijnlijk, dat zulk een kabinet goed-
kooper zal kunnen werken. Trouwens
zeggen deze zelfde heeren de
verhooging der belastingopbrengst is
noodzakelijk, niet alleen voor die sociale
wetten, doch ook voor andere wetten,
met name voor de lager-onderwijs-
novelle.
Neen, zeggen de anti-gouvernemen-
teele belasting-specialiteiten, ook voor
de novelle hebt gij geen nieuwe belas
ting noodig. Aan het geld komen wij
vanzelf, evenals wij ten slotte ook wel
vanzelf zouden komen aan het geld
Uit het Duitsch van Jassy Torrund.
3)
En zoo gebeurde den volgende dag.
Hij trok zich na het avondeten in zijne
kamer terug en begroef zich in een
vervelende rekening. Onderwij) hief hij
eenmaal het hoofd op en luisterde. Of
Kathe dan al naar huis gegaan was,
zonder hem goedennacht te zeggen. Het
dienstmeisje Minna placht haar steeds
te vergezellen en Agnes zorgde ervoor,
dat het nooit later dan negen uur werd
omdat het kind er 's morgens vroeg
weer uit moest. En bij 't luisteren werd
hij zoo zenuwachtig, dat hij zich op een
groote fout betrapte en toen eerst recht
met volle opmerkzaamheid zich aan zijn
arbeid wijdde. Zoo hoorde hij niet het
aankloppen en onmiddelijk daarop het
voorzichtig openen der deur en ook
niet den lichten tred op het tapijt. Eerst
toen twee zachte armen zich om zijn
hoofd legden en een gloeiende wang
de zijne raakte, riep hij bijna ver
schrikt uit:
Jij nog hier, Kathe? Maar 't is
al lang over negen.
Ik heb den geheelen tijd op u ge
wacht, oom, gij zoudt mij de Akropolis-
planten laten zien, zei ze verwijtend.
En nu moet ik weg, Mina wacht reeds.
Dat heb ik heelemaal vergeten
kind.
voor die sociale wetten. En de heeren
gaan met millioenen aan het rekenen,
om even aan te toonen, dat het heele
maal mis is, wanneer de minister zegt, dat
hij of zijn opvolger in 1911 met een
f 24.530.000 aan uitgaven zou zitten,
die absoluut niet gedekt zouden zijn,
indien de wetgevende machine blijft
werken, zooals hij dat schijnt te ver
wachten.
Van 1901 tot 1906 hebben nieuwe wet
ten ons f 14.430.000 aan toeneming van
uitgaven gebracht zegt de minister. Als
ik dus voor het volgende tijdvak op
rond f 11.600.000 alleen voor nieuwe
wetten reken, ben ik gematigd in mijn
raming.
Doch de tegenpartij verwijt den
minister een gemaakt pessimisme, rekent
hem voor, dat het accres der gewone
middelen hem er nagenoeg brengen
kan en wijst op zijn veel te ongunstige
raming voor 1906, die al dadelijk een
deel van zijn voorspelling te niet doet.
Van andere zijde wordt dit niet ont
kend, doch daar zegt men tevens: gij
bedillers maakt nu weer een dergelijke
fout door 1906 als normaal jaar aan te
nemen, terwijl het voor de schatkist
abnormaal gunstig was.
Het is duidelijk wie niet veel gevoelt
voor de sociale wetsontwerpen, noemt
den financieelen toestand gunstig, en
vindt geen aanleiding tot het stemmen
vóór belastingverhooging, terwijl het
bij de voorstanders dier ontwerpen juist
andersom is.
Een tweede quaestie is de volgende
Aangenomen, dat belastingverhooging
op den duur voor die sociale wetten
noodig zal zijn, wie geeft dan den waar
borg, dat het geld inderdaad daarvoor
zal worden gebruikt? Der regeering
maar vast het geld te geven en dan
Hij maakte zich zacht uit hare armen
los en schudde kameraadschappelijk
haar hand.
Nu, goedennacht dan, kleintje. Ik
heb werkelijk te veel te doen.
Geen antwoord. Toen zag hij haar
aan. Om het roode mondje lag een
trotsche trek en aan de lange wimpers
hing zelf een zware druppel.
Maar, Kathe, wat is dat nou?
't Is mij vandaag heelemaal niet
bij u bevallen, mompelde Kathe.
Nu wat?
Hij richtte zich op en keek haar bijna
bedremmeld aan.
Maar waarom dan niet, Kathe?
Tante Agnes heeft hare huishoud
boeken voor zich en zit te rekenen,
dat het hoofd mij suist. Zij zegt, dat
zij den vrijen avond moet gebruiken.
En u zit hier maar over die vervelende
stukken en niemand bekommert zich
om mij. Den geheelen langen avond
niet en ik kwam mij zoo verlaten voor.
Mijn hemel, Kathe, wees toch
verstandig.
Zij snikte thans werkelijk.
Hij hield haar bij de beide polsen
vast. Dat was zoo zijne gewoonte, als
hij ernstig met haar spreken moest.
Je bent wezenlijk ernstig verwend,
mijn kleine meid, zeide hij hoofdschud
dend. Altijd moet je numero een zijn,
OnverzadeUjk als een haai. Ik raad je
om toch vooral voorzichtig in de keus
van je toekomstige te zijn.
Ik trouw heelemaal niet, snikte
Kathe. Ik wil altijd bij u blijven. Hier
ben ik zoo gelukkig.
Dat zie ik je huilt je halfdood, ant-
hopen, dat het er naderhand nog wel
zal zijn als men aan de uitvoering van
die wetten zal zijn, lijkt velen wat al
te naïef.
Men spreekt dus van samenkoppeling
van de geldbron aan den socialen maat
regel, doch laat alras een in deze rich
ting leidend voorstel weer glippen. Stren
ger houdt men vast aan een voorstel
om de belastinghervorming wel aan te
nemen, doch de inwerkingtreding der
daarvoor geschikte belastingwetten af
hankelijk te maken van een Koninklijk
besluit of van een kamervotum.
Dat gelukt toch niet, roepen «vele»
leden weer. Wie waarborgt U, dat de
Regeering dan toch niet een Koninklijk
besluit provoceert, als zij het geld voor
iets anders noodig heeft dan voor de
sociale wetten.
Zooals men ziet, is de oplossing niet
gemakkelijk. Toch mag men verwach
ten, dat, als er van een modus vivendi
sprake zal zijn, het denkbeeld om den
datum van het in werking treden van
de wetten te laten afhangen van de
Kamers zelve den voorrang zal hebben.
Het geval zou zich dan dus kunnen
voordoen, dat wij een stel nieuwe be-
lastingontwerpen klaar hebben liggen,
en dat de oude middelen zóó rijkelijk
vloeien, dat niet alleen de oude instel
lingen daarvan kunnen genieten, maar
ook de onderwijsnovelle en de sociale
wetten.
Toch zullen velen aan die mogelijk
heid niet gelooven. Men ziet in de toe
komst nog zooveel nieuwe behoeften
opduiken, en vooral die, voortvloeiend uit
een nieuwe regeling der gemeente-
financiën, kunnen zóó groot worden,
dat de ontdekking van nieuwe belasting
bronnen blijkbaar door geen voorstander
van sociale wetgeving wordt betreurd.
Slechts dit wordt betreurd, dat de
minister in zijn «uitstippeling» van de
toekomsttheorie van onze staatskas wat
al te consciëntieus is geweest en zoo te
veel vat op zichzelf heeft gegeven.
woordde hij half geroerd, half geërgerd.
Daar lagen reeds weer twee armen
om zijn hals en de warme, door tranen
natte wangen aan de zijne. En jonge
lippen kusten hem.
Kathe Kathe, waar blijf je toch
riep Tante Agnes in de kamer ernaast,
't Is dadelijk half tien.
Welterusten, oom Willy.
Welterusten, Kathe.
De bergraad werkte tot Iaat na
middernacht. Maar slapen kon hij toch
niet. Hij lag te denken.
't Was duidelijk, Kathe zou metter
tijd tot een echt aanmatigend, egoïstisch
persoontje opgroeien. Agnes' te groote
liefde en zachtheid hadden haar verwend.
Hij voelde, dat hij die verminderen
moest, en toch kon hij het niet. Ook
hij had willen geven, altijd maar willen
geven, alle liefde en alle geluk der
aarde met volle handen over het jonge
meisje willen uitstorten, het jonge
meisje dat hij lief gekregen had, veel,
veel meer dan zijn eigen kind.
En hij dacht er over na, hoe het
gekomen was, en hij begreep, dat hij
dit vreemde kind een deel van zijn
eigen ziel gegeven had, dat hij nu niet
meer terugvorderen kon.
Tegen den morgen viel hij eindelijk
in slaap.
Kathe werd achttien jaar.
De schoolvrije voormiddag kwam.
Des namiddags wilden de Overbecks
met haar pleegdochtertje aan een uit
stapje der kunstvereeniging deelnemen.
Kom maar vroeg genoeg, zoodra
je gegeten hebt, zeide mevrouw Agnes
toen Kathe 's avpnds tevoren afscheid
Iersche Zaken.
Het groene eiland is niet gelukkig.
De bevolking, arm en door vele ziekten,
met name tuberculose, geteisterd, wijkt
uit. Ze is verleden jaar met ruim zes
duizend personen vermindert, niettegen-
stande er ruim 2900 personen meer ge
boren werden dan er stierven. Er zijn
dus in één jaar 35000 Ieren uit hun
vaderland naar Amerika of Australië
vertrokken. En deze landverhuizers
waren voor het grootste deel jonge
mannen van twintig tot dertig jaar, de
beste werkkrachten. Sedert 1896 is de
bevolking met 150000 personen ver
minderd. Nu bedraagt zij slechts vier
millioen zielen, dus als dat zoo voort
gaat, zal eens Ierland geheel ontvolkt
zijn. Misschien zijn er in Engeland, die
dat zonder leedwezen zouden zien, want
de Ieren zijn een lastig volk naar de
meening van vele Engelsche. Maar zij
hebben toch menigmaal uitstekende
diensten bewezen, vooral in het leger.
De beste Engelsche generaals op het
oogenblik zijn geboren Ieren. Het
Iersche volk heeft over 't geheel vele
goede eigenschappen, maar het acht zich
mishandeld door de «Saksen» en be
geert een grootere mate van zelfstandig
heid, dan men hun te Londen wil toe
staan.
Misschien als deze Regeering, gelijk
eens Gladstone,- Home Rule aan Ierland
schenken wilde, zouden hare volgers
haar onmiddellijk in den steek laten,
gelijk een deel van de zich noemende
liberalen Gladstone verliet omdat hij,
naar men hem verweet, de eenheid van
het Rijk in gevaar bracht.
Zooals men weet, heeft John Redmond,
de leider der Iersche nationalisten in
het Lagerhuis, deze liberale Regeering
nam. Verkleeden kan je je hier, ik heb
je witte japon zelf gestreken, daar Mina
geen tijd had. En oom Willy neen,
dat verraad ik niet, dat moet een' ver
jaardagsverrassing blijvenGoedennacht,
kindlief, kom, geef me een kus, lie
veling.
Met hartstochtelijke teederheid hing
het jonge meisje om den hals der
moederlijke vrouw.
Moedertje Agnes, fluisterde zij,
wat heb ik u lief.
Zij kuste haar en streelde de bleeke
wangen en nam ze liefkoozend tusschen
haar beide warme handen.
U is zoo koud, tante, scheelt u
wat? U hebt u bepaald vandaag met
strijken te veel ingespannen.
Neen, kind, of 't spijt mij
dat je weg gaat.
Laat mij dan bij je blijven,
moedertje.
Neen, neen, je moet naar huis.
Nog een laatste, innige kus toen
nam Mina het jonge meisje onder haar
toewijdende hoede. Zij was het ook,
die Kathe ontving, toen deze den
volgenden middag verhit en haastig
binnen kwam stormen.
Je moet je dadelijk verkleeden,
juffrouw Kathe, de witte japon ligt al
gereed. Meneer doet 'n klein middag
slaapje in zijn kamer en als hij wakker
wordt, dan zal 't cadeau voor den dag
komen. Wat zul je oogen opzetten,
juffrouw. Mevrouw heeft den geheelen
morgen geloopen als een razende
zij zag er vrij slecht uit. Zij heeft zich
overspannen. En nu is zij een poosje
gaan liggen. Neen, neen, je mag er
de vriendschap opgezegd en in eene
geruchtmakende rede op Home Rule
aangedrongen. De oude leuze wordt
weer aangeheven en het schijnt, dat de
oude toestanden terugkeeren. Als voor
vijfentwintig jaren vernemen we dage
lijks van agrarische misdrijven in Ierland,
Het groot-grondbezit is een der kwalen
waar aan Ierland lijdt. Ten gevolge
van den sterken invoer van buitenlandsch
graan is de graanbouw achteruit ge
gaan en door veeteelt vervangen. Voor
de veeteelt echter heeft men meer land
noodig en zoo beschikken weinige per
sonen over zeer uitgestrekte vlakten.
De arme boeren vinden, dat dit niet
te pas komt en zijn, evenals de Russische
boeren, van meening dat hun eigenlijk
de grond behoort, waarvan zijweder
rechtelijk zijn ontzet.
Zij willen de groote grondeigenaars
door bedreigingen en mishandelingen,
door hun vee te stelen of den rooden
haan op hun dak te laten kraaien,
dwingen hun bedrijf op te geven en
hun den grond over te laten.
Evenals voor vijfentwintig jaren
oefenen de maanlichters hun bedrijf uit.
En evenals toen, is ook thans de
Britsche Regeering met zorg vervuld
over den loop der zaken op het groene
eiland.
De Brand te Antwerpen.
Het «Handelsblad van Antwerpen»
bevat vele bijzonderheden omtrent den
brand daar ter stede, waarvan we in
het vorig nummer reeds het »»-> ander
hebben meegedeeld. Zij noemt het de
grootste brand die ooit te Antwerpen
woedde.
«Men had» zegt het blad, «reeds
herhaaldelijk getracht stapels in brand
te steken, maar de eerste brandstichters
hebben minder kennis van zaken
gehad en ofwel konden de pompiers
bijtijds hun vernielings werk verijdelen,
ofwel zetten zij het vuur aan door regen
nat geworden planken}
Zij, die gisteren gewerkt hebben,
moeten beter op de hoogte zijn geweest,
want zij hebben harsachtig hout uit-
niet in, zei ze toen Kathe aanstalten
maakte tante Agnes in de woonkamer
op te zoeken. Kom, ik zal je bij 't
aankleeden helpen, dan gaat 't beter.
En terwijl zij Kathe de witte japon
aantrok en deze handig in alles de
behulpzame hand bood, babbelde zij
er lustig op los en deed de sprookjes-
achtigste zinspelingen op al de heerlijk
heden, die boven in de woonkamer
opgestapeld lagen, tot Kathe bijna
koortsachtig van verlangen met haar
stralende blauwe oogen en bloeiende
kleuren, het blonde haar krullend en
golvend en de slanke gracleuse gestalte
door de witte japon omvat, zelfs voor
den plegmatieke een heerlijke aanblik
aan de kamerdeur stond, de hand
op den knop gelegd.
Ga er nu maar in, juffrouw Kathe,
om half twee zou ik mevrouw wekken
fluisterde Minna, terwijl zij haar keu
kenklok raadpleegde,
Zacht deed Kathe de deur open.
De woonkamer van mevrouw Agnes
zag er behagelijk uit. Roode damast
gordijnen voor de ramen, waardoor
op dit uur de heldere Sebtemberzon
scheen en alles met een warm rood
licht overgoot. In den hoek stond
een aquarium met allerlei grappige,
kleine diertjes, die pret in hun leven
hadden, en erom heen de weelderigste
blad- en slingerplanten. Daarnaast de
groote kooi met de aardigejlieve vogel
tjes. Portretten en pronk, overal waar
men keek, maar nergens hinderende
overvloed. Men had het gevoel, alsof dat
alles juist zoo en niet anders zijn moest.
f Wordt vervolgd).