Vrijzinnig' Orgaan voor Amersfoort en Omstreken.
IV O; 24.
DINSDAG 25 FEBRUARI 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EBMLANDER".
Directeur B. G. BIJEENS.
Vepsehijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
Bureau: BBEEDESTBAA.T 20.
FEUILLETON.
DE KLEINDOCHTER.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE
MLANDER
Abonnementsprlj s
Per jaarf 3.00
Franco per post3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Afzonderlijke nummers- 0.05
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertöntlën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bij abonnement belangrijke korting.)
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederiandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
Het is in den tijd der jaarrekeningen,
dus, waarom zouden we nog niet eens
terug komen op een punt, dat reeds
vroeger door ons is besproken, maar
thans weer actueel is.
-ï Wij hebben reeds meermalen doen
uitkomen, dat de arbeidersstand in den
laatsten tijd vrijwat meer is',geholpen door
den wetgever dan de middenstand. Wil
men een voorbeeld?
Het bijbelwoord, dat vermaant om
het loon der arbeiders niet bjj zich te
doen overnachten, is in toepassing ge-
1 bracht bij de regeling van het Arbeids
contract. Er is bepaald, dat de werkgever
arbeider diens in geld vastgesteld
loon op tijd moet uitbetalen. Laat hij
dit na, dan heeft de arbeider aanspraak
op eene verhooging van loon wegens de
vertraagde betaling, eene verhooging,
die kan stijgen tot ten hoogste de helft
van het verschuldigde loon.
Het belang dat de arbeiders bij zulk
een regeling hebben springt in het oog.
De arbeider heeft geen bedrijfskapitaal
'en meestal geen andere iikomsten dan
ihet loon, dat hij wekelijks verdient. Het
is voor hem haast het ergste wat hem
gebeuren kan, wanneer hij des Zater
dagsavonds niet het loon ontvangt,
waarop hij gerekend had.
Bij de behandeling van dit onder
werp in de Tweede Kamer oordeelde
o. a. de heer Lohraan, deze bepaling in
zoover te streng, dat er bij den patroon
onmacht in het spel kan zijn.
Wij laten op het oogenblik in het
midden of dit een reden mag zijn om
den arbeider zonder bescherming te
laten, maar zeer zeker is er veel waars
in, in hetgeen de heer Lohman toen
zeide, dat zoo de arbeider lijdt, door
dien de patroon hem niet op tijd be
taalt, de patroon zelf in den knel komt
en in de verdrukking, doordat zijn klanten
hem een eeuwigheid op geld laten
wachten.
Door M. BöHME.
42).
«Goed, Goed!» riep Jerome. «Mijn
dochter behoeft zich van u niet de deur
te laten wijzen, verstaan? Van nacht wilt
u haar nog uit barmhartigheid bij u
dulden, maar geen uur langer hoor 1 Wij
hebben uw barmhartigheid niet noodig;
mevrouw Meier. Jo, maak je onmiddel
lijk klaar. Je gaat met mij mee. Geen uur
langer. Ik zal wel zorgen, dat je ergens
komt, mijn kind, vlug, kleed je aan.»
Erwlg poogde te bemiddelen, te kal-
meeren.
«Wees toch niet dadelijk zoo opvlie
gend Jerome. Hemel, moeder is een
oude vrouw, en deze zaak gaat haar na
aan 't hart. Morgen vroeg, als de op
winding voorbij is, ziet ze de zaak met
geheel andere oogen aan.»
Maak je dadelijk gereed,» beval Bur-
gard, zonder op Erwig's goedgemeende
voorstellingen te letten.
Jo wierp nog een laatsten, vragenden
blik naar de grootmoeder. Het was een
zoo treurig einde van den Kerstavond.
De toornige, opgewonden gezichten,
bet vaalbleeke, bevende gelaat der grijze
Door dit laatste wordt voornamelijk
de middenstand geknoeid, die op zijn
beurt nu door de wet gedwongen wordt,
zijn bedienden, enz. op tijd te betalen.
Dit brengt ons er toe nog eens de
aandacht te vestigen op het schandelijke
dat er in gelegen is, dat vaak menschen
van fortuin hun leveranciers jaar in jaar
uit op betaling laten wachten. De kleine
winkelier, die op belang van zijne
rekeningen wacht en daardoor zijn men
schen en zijn wissels niet kan betalen,
komt vaak in nog erger omstandigheden
dan de werkman, die op zijn loon moei
wachten.
Dat er toch eindelijk eens een einde
mocht komen aan dat koopen op crediet.
Den kooper verleidt het om meer uit
gaven te doen dan hij zich zou veroor-
looven, wanneer hij contant moest be
talen. Als er geen geld bij de visch
behoeft te zijn, kan men het er van
nemen. De dag van betaliag is nog ver
af; komt die tijd daH komt die zorg.
Maar eindelijk vertoont zich de zorg dan
toch en dan blijkt zii van veel grooter
omvang te zijn dan men gedacht had.
Is het koopen op crediet een kanker
voor hem die zich het crediet ziet ge
schonken, het is het in meerdere mate
voor hem, die het verleent. Want
„teerende" klanten maken het journaa'
van den koopman wel vet, maar stijven
zijn kas niet. Zoo noodzaakt het crediet,
dat de baas of koopman geeft, hem op
zijne beurt crediet te vragen, een crediet,
dat lang zoo gemakkelijk niet wordt toe
gestaan als hij er in bewilligt tegenover
zijn klanten, zoodat soms faillissement
met zijn nasleep van ellende hem aan
grijnst als een spook.
De wet is niet almachtig en zij zal
tegen dit kwaad misschien weinig ver
mogen. Bovendien is het niet wensche-
lijk haar te maken tot arts van alle
maatschappelijke kwalen.
Maar het feit dat de arbeider thans
door de wet wordt beschermd, doet nog
eens weer de aandacht vesligen op de
vrouw die zich had neergezet en zwaar-
ademend in den stoel achterover leunde,
en midden In de verwarring kalm de
donkergroene den met de schittering
van goud en zilver tusschen de takken
als een sprookachtige illussie temidden
der nuchtere schreeuwende werkelijk
heid. Een vréémd, onverklaarbaar ge
voel hield haar terug, haar voet wilde
niet over den drempel, zij kon niet weg.
Maar deze laatste vragende blik toonde
haar ook duidelijk, dat zij op geen
meenlngsverandering en begrijpen van
de zijde der oude vrouw mocht hopen.
Haar vader drong haar naar buiten en
wierp de deur achter zich dicht.
Terwijl Jo bulten haar hoed opzette
en haar manteltje aantrok, kwam Erwig
naar buiten.
«Dat had je niet behoeven te zeggen,
Jerome,» zei hij, «moet het dan met ge
weld door deze oude-vrouwen-nuk tot
een breuk komen
Zij heeft ons de deur gewezen, Erwig.
Je hebt het toch gehoord. En wat die
nuk aangaat, nou. Dat Is geen nuk
meer, bij haar is alles ijzeren wil. Wat
haar in den weg staat, wordt omver
geloopen. Jelui hebt je moeder nooit
durven toonen dat je ook denkende
menschen bent. Alleen Agnes en
daarom verwondert het mij dubbel dat
die, inplaats van moeder tot rede te
brengen, ook tegen Jo optreedt. Hadt
jij de oude vrouw niet eens onderhanden
wonde plek, die de aanrsking tusschen
winkeliers en hun cientèle geeft te zien.
Hier is vermoedelijk enkel genezing te
wachten van vereeniging.
En helaas, is nog niet ieder, die tot
den middenstand behoort van de hooge
noodzakelijkheid van zich aan een te
sluiten overtuigd.
DE ALANDS-EILANDEN.
Het schijnt dat de '.Russische di
plomatie van zich wil doen spreken te
genwoordig. Als een land op weinig
eervolle wijze een ongelukkigen oorlog
heeft gevoerd, als in en na dien oorlog
gebleken is dat zijne diplomaten, mili
tairen en ambtenaren het vertrouwen
van den vorst en het volk op ver
schillende manieren teleurgesteld hebben,
als het nauwelijks is ontkomeR aan
eene bloedige revolutie, als de bladen
vol zijn van de onrechtvaardige, on
wettige en gedeeltelijk schandelijke
dingen, die daar voorkomen, heeft, zou
men zeggen, zulk een land voor langen
tijd het recht verkregen om zich zoo
rustig mogelijk te houden, om zich te
doen vergeten. Maar Rusland deBkt
niet daaraan. Het hof, de oorlogs
partij, bemoeit zich met allerlei dingen,
met de verhouding tot de andere
mogendheden en slaat een toon aan,
die de bladen van gevaren voor een
mogelijk conflict doet spreken. De
Russische bladen, door de oorlogspartij
geïnspireerd, hebben eindelijk goedge
vonden hunnen toon tegenover Oostenrijk
te matigen en zijn thans wezenlijk wel
zoo goed te erkennen, dat als Oostenrijk
een spoorweg aanlegt naar Mitrowitza,
het geenszins handelt in strijd roet de
traclaten.
Maar misschien heeft de drukte, die
men maakte toen bleek, dat Oostenrijk
den Sandjakspoorweg wilde aanleggen,
slechts moeten dienen om een plan van
de Russische regeering te verbergen,
dat in strijd is met eene vroegere over
eenkomst. Het zou niet de eerste maal
zijn, dat Rusland de aandacht trachtte
af te leiden van wat het voornemens
is te doen door over een ander onder
werp dagelijks zijne pers te doen
kunnen nemen
«Oom Erwlg heeft gedaan wat hij
kon,» viel Jo snel fn. «Grootmoeder
heeft nu eenmaal de vaste overtuiging,
dat Tony de drager van mijn toekom
stig levensgeluk is. En als zij zoo iets
wil, zet ze haar wil door. Ach, dezen
Kerstavond vergeet ik nooit.»
«Waar wil je Jo heen brengen?'t Is
bij elf,» zei Erwig.
«'kWeet nog niet. We zullen wel
eens zien. Adieu, Erwig.»
«Oom Erwig, ach, oom, oom, 1»
snikte Jo.
Erwig streelde het opgewonden meisje
de betraande wangen.
«Adieu, Jo. Tot weerziens. Ja, het is
een droevig feest. Maar ik hoop, dat bij
grootmoeder tenslotte hart en verstand
het winnen van de stijfhoofdigheid. Ik
hoor morgen wel, waar je gebleven
bent
«Ja, Ik zal 'tje mededeelen, Erwlg.
Kom nu maar,» drong Burgard aan.
Even later viel de deur achter vader
en dochter dicht.
«Dat was Inderdaad een feestvoorstel-
ling, of te wel een tooneelspel in twintig
minuten,» schertste Burgard. «Daar kom
ik, zonder iets kwaads te vermoeden,
welgemoed naar boven en denk nog een
uurtje prettig met jelui door te brengen,
en trap in zulk een wespennest. Maar
ik ben op tijd verschenen, wat Jo! Als
een redder in hoogsten nood. Dat oude
spreken, alsof niets anders ter wereld
de aandacht waard ware.
Het heet thans dat de Russische
regeering plannen heeft met de Alands-
eilanden. Zij hebben een goede vijftig
jaren geleden zekere rol gespeeld. Het
zijn een groot aantal rotsige eilanden ia
de Bothnische Golf, waarvan een tachtig
min of meer zijn bewoond. Hunne ligging
is van strategische waarde en Rusland
had daar vroeger eene vesting, het sterke
Bomarsund. In den Krimoorlog werd die
vesting door Franschen en Engelschen
platgeschoten en na den oorlog bepaalde
men in het verdrag van Parijs, of liever
in een bijvoegsel tot dat tractaat, dat
Rusland nimmer weer op de Alands-
eilanden eene sterkte of een station voor
zijne zeemacht zou mogen hebben.
Nu schijnt Rusland het oogenblik ge
schikt te achten om die bepaling te
vernieligen. De Russische regeering heeft
zich volgens de bladen, tot de onder
teekenaars van het Parijsche vredes
verdrag gewend, ten einde de vrije
beschikking te verkrijgen over de Alands-
eilanden. Het schijnt in de bedoeling te
liggen er een nieuw Bomarsund te doen
verrijzen.
FRANKRIJK.
U 11 m 0, de Fransche verrader, is
veroordeeld. Na twee uren beraadslagens
heeft de krijgsraad uitgemaakt dat hij
gepoogd heeft documenten die van ge
wicht warea voor de landsverdediging,
aan een vreemd land uit te leveren
hij werd daarop veroordeeld tot levens
lange verbanning naar een strafkolonie
en degradatie.
In de Fransche Kamer is weer eens
geïnterpelleerd aaar aanleiding van
Marokko. Ditmaal ook door Jaurèsover
de leening van Abdul Azis.
Minister Pichon bevestigde die leening
en voegde er aan toe, dat men de door
Moelai Hafid gedane mededeeling, die
overal den heiligen oorlog tegen de
Franschen predikt, niet ernstig op kan
nemen.
Clemeaceau zag alleen de kweslie, die
aan de orde was, onder de oogen. De
generaals Drude en d'Amade moesten
van de verdedigende houding tot een
aanvallende overgaan, dat is het geheim
der gegeven bevelen. De eene partij
vraagt de troepen terug te trekken,
zotte vrouwmensch 't was om te
lachen, als men er zich niet zoo aan
ergerde.»
«Ik ben erg onprettig gestemd. Waar
brengt u me dan nu heen, vader. Naar
u
«Dat gaat niet best. Mijn hospita
heeft behalve de kamer, waarin zij met
de kinderen slaapt, maar één kamer
over, en daarin is vanavond het Kerst
feest. Ik zal In 't voorbijgaan bij me
vrouw Gotze aanschellen. Als ze nog
op ls, zal ze je met plezier vannacht bij
zich nemen. Daarvan ben ik overtuigd.»
«Ach neen, niet naar mevrouw Gotze.»
«Waarom niet?»
«Ik houd heel niet van haar. En'tis
me zoo pijnlijk, dat zij van den twist
hoort.»
«Ach wat. Zooiets wordt toen bekend.
Bij een dame als mevrouw Gotze ben
je het best bezorgd. Bedenk, dat het
middernacht is.
«Ja, Kerstnacht,» dacht Jo bitter
maar ze maakte verder geen tegen
werpingen.
Nu stonden ze voor het oude, deftige
huis Gotze. In het boudoir der weduwe
was nog licht. Achter gele kantgor
dijnen schemerde rood-verborgen lam
plicht en wierp een rozigen schijn op
den besneeuwden grond. Burgard liet
den ouderwetsche klopper tegen de
huisdeur vallen. Het klonk somber, lang
nadreunend doos de nacht-stilte.
anderen vragen om de troepenmacht te
versterken. Wij zijn zeide Clemenceau
verder in de havens om de veilig
heid der Europeanen te waarborgen en
andere tusschenkomst te vermijden,
welke ernstige conflicten in Europa zou
kunnen doen ontstaan. Wij willen geen
politiek, wij willen den vrede in Casa
blanca. Wanneer gij een andere politiek
hebt, zegt het dan. Wij willen «iet door
achterdocht omringd zijnindien gij niet
wilt voortgaan ons vertrouwen te schen
ken, zegt het.
De Kamer nam daarop met bijna
algemeene stemmen het eertle gedeelte
eener motie aan, waarbij hulde werd ge
bracht aan de dapperheid der troepen.
Het tweede gedeelte, waarbij vertrouwen
in de regeering werd gesteld om in
Marokko de verdediging der belangen en
rechten van Frankrijk te verzekeren,
werd met 370 legen 105 stemmen aan
genomen.
Intussches ziet het er in Marokko voor
de Europeanen maar weder bedenke
lijk uit.
De Spaansche consul te Larasj heeft
zijn regeering om een oorlogsschip ge
seind, omdat de Kabylen opstaan en de
Europeanen zich bedreigd achten. De
kruiser Estramadure gaat er aanstonds
heen. Te Marakesj, zoo verneemt de
Daily Mail uit Tandzjer, worden drie
hoofden van Franschen tentoongesteld.
Men zegt, dat het leger van Moelai
Hafid, bij Mazagan samengetrokken,
60,000 man telt.
ITALIË.
De oud-minister Nasi is veroordeeld
tot 11 maanden en 20 dagen gevange
nisstraf en 4 jaar ontzegging van het
recht openbare ambten te bekleeden.
Lombardo is bij gebrek aan bewijzen
vrijgesproken.
Het gemeentebestuur van Amster
dam heeft er op gerekend, dat misschien
zeer spoedig het bouwen weer zal kunnen
aanvangen en daarom alvast een aantal
openbare werken, waarvoor gelden zijn
toegestaan, aanbesteed. Een bijzonderheid
is daarbij, dat den aannemers de plicht
is opgelegd bij die werken slechts Am
sterdammers, die op z'n minst een jaar
«Ik wou, dat ze niet voorkwamen»,
dacht Jo.
Zij voelde weer denzelfden angst als
dien middag.
«Misschien was het toch beter ge
weest, als ik van nacht nog daar gebleven
was,» mompelde zij.
«Wat zeg je, Jo?»
«Ik ben zoo bang, vader 1»
«Bang? voor wat? voor wie?»
«Ik bedoel, dat ik toch beter van
nacht bij de famillie had kunnen
blijven.»
«Onzin.»
«Wie is daar vroeg binnen de
brommige stem der oude meid.
«Mijnheer en juffrouw Burgard. Ik
laat mevrouw verzoeken, mij in drin
gende aangelegenheid een paar minuten
voor een kort gesprek toe te staan.»
De dienstbode opende de deur en liet
belden binnen, verwijderde zich dan
en kwam na een paar oogenblikken
terug om Burgard naar haar meesteres
te leiden.
Jo wachtte intusschen in een groote
door een haard-kachel aangenaam ver
warmde wachtkamer. Een helderbran-
dende gaskroon hing boven de met
boeken en tijdschriften bedekte tafel.
(Wordt vervolgd)
