Nieuws-en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
,e l
29.
DONDERDAG 5 MAART 1908.
5e JAARGANG.
van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Hoofdredacteur R. G. RIJKENS.
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: BREEDESTRAAT 20.
Eenheid van tijd.
FEU1LLETON.
DE KLEINDOCHTER.
BUITENLAND.
'fl
'W
ik!
imÊ
DE
MLANDEB
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.
Franco per post- 5.60
Per 3 maanden- 1.
Franco per post- 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Telefoon Interc. 62.
PrljB der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederiandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
In de laatst gehouden zitting van onzen
J Gemeenteraad kwam ook weer aan de
orde een verzoek om adhaeiie ia zake het
verzoek van een K. v. K. te schenken om-
trent eenheid van lijd.
l'Hoewel het onderwerp niet nieuw is,
boezemt het toch nog genoeg belang in
a/om er eens weer over te «chrijven en
bovendien, door steeds op hetzelfde aan
beeld te hameren, krijgt men mogelijk
eindelijk dien last die er gelegen is in
e! verschillende tijden uit de wereld,
la» Op dit gebied toch heerscht bij ons
ne bopelooze verwarring. De spoor-
egen hebben den tijd van Greenwich,
de posterijen en telegrafie eveneens;
i(|tonnnige plaatsen hebben Amsterdam-
■Sichen tijd en andere plaatseiijken tijd.
Komt men over de Duitsche grenzen, dan
rekent men met den middel-Europeeschen
tijd, die een uur verder is dan de eerste.
In 1892 is er door den minister van
a Binnenlandsche Zaken ecne poging ge-
1 daan om gelijkheid te krijgenZ. E.
jl heeft toen namelijk de verschillende ge-
(1fimeentebeituren uitgenoodigd ook den
•J West-Europeeschen of Greenwich-tijd in
te voeren als officieelen plaatselijken tijd.
Maar de gemeentebesturen, die aan deze
uitnoodiging gevolg hebben gegeven, zijn
slechts weinige geweest en van deze zijn
de meeste al heel spoedig op het besluit
teruggekomen.
Dat er door dit verschil in tijd ver
warring kan ontstaan, is duidelijk. Ge
meenten, die betrekkelijk dicht bij el
kaar liggen en dus zoo goed als geen
tijdverschil moesten hebben, verschillen
toch volgens de dorpsklokken soms ver
scheiden minuten in tijd. Dat geeft last
voor de onderlinge communicatie en
kan zelfs schade berokkenen, waaneer
op dit verschil niet wordt gelet. Een
paar jaar geleden heeft een rechterlijk
college in ons land eens beslist, dat de
in een gemeente geldende plaatselijke
tjjd als de wettige moet worden be-
Door M. Böhme.
47).
Mevrouw Gotze verstond de kunst,
iet haar gasten aangenaam te maken,
lat moesten allen erkennen, ook zij, die
liet zooveel met de tchoone weduwe
ophadden.
J° alleen stond buiten de algemeene
^gezelligheid. Toen het rozige, lachende
jezicht der weduwe eenmaal naar Fre-
lerik Mannebach boog, om hem een
fertrouwelijke opmerking in te fluiste
ren schoot Jo plotseling een roode gloed
over het gelaat. In den salon naast de
eetkamer werd koffie gediend. Onge
dwongen vormde men groepjes. De
heeren staken een sigaar op. Burgard
"Sprak met een paar eigenaars van
ijnbergen over zaken, de notaris
:hertste met een paar jonge meisjes
de opperhoutvester onderhield zich met
mevrouw Gotze's huisarts over politiek
en de getrouwde vrouwen hadden het
over alles en nog wat.
Jo sleepte allerlei albums en pracht
werken bij elkaar om Erika de platen
e Jateu zien. De Miesbacher notabelen
eden alsof ze het meisje, dat als dochter
schouwd. Het betrof toen eene quaestie
van levering op een vooruit vastgesteld
uur en de beslissing bracht een der
procedeerende paitijen schade aan.
Doch ook is er soms opzettelijk mis
bruik gemaakt van de verschillende tijden,
die hier in het land worden gebruikt.
Zoo heeft men een plattelandsgemeente
gehad, waar men eenvoudig het dorps-
torenuurwerk zóó zette, dat het in
de winterdagen tot bij zes uur licht
bleef. Of dit in 't belang van het werk
volk was, zouden we niet durven be
weren.
Zooals we reeds zeiden, nieuw is de
quaestie niet. Er is reeds kort na 1892
veel over geschreven. Ieder had zijn
eigen beschouwingen over wat er al zoo
gebeuren zou, als de Greenwich-tijd
overal werd ingevoerd. Hygiënisten von- 1
den het prachtig, want de menichen
zouden dan ongeveer een half uur vroeger
opstaan. Economen berekenden, dat de
winkeliers hun sluitingsuur toch wel bij
het oude zouden laten en dus minder
gas of petroleum verbranden, omdat de
zon dan officieel een half uur later zou
ondergaan. Er ontstond ook twistde
eene partij wilde aansluiting aan den
Midden-Europeeschen tijd en de andere
streed voor Greenwich. Een derde partij
wenschte een Nederlandschen tijd.
Van partijkiezen heeft onze Gemeente
raad zich bij zijn adhaesie-betuiging
onthouden.
Ook wij zijn gaarne bereid hoewel
o.i. midden-Europeesche tijd de voorkeur
verdient den strijd op te geven mits
er maar eenheid kome, zijn ons alle
tijden goed.
Een bewijs dat het kan, is, dat in de
meeste staten van Europa de tijdsbepaling
wettelijk is geregeld.
Dat de handeldrijvende middenstand
in de eerste plaats belang heeft bij een
heid van tijd, springt dadelijk in het oog.
Juist zij, die door hun handel genood
zaakt zijn het oog op meerdere plaatsen
tegelijk gevestigd te houden, voelen het
van een bediende der firma niet voor
vol telde, niet zagenook mevrouw
Gotze scheen het van-zelf sprekend te
achten, dat Jo slechts voor de kleine
Mannebach bestond.
Terwijl Jo met Erlka bezig was, ving
zij eenige zinnen van een door drie
dames halfluid gehouden gesprek op.
«Een knappe dame en zoo lief.»
«Betooverend is ze. Ze heeft zoo iets
gemoedelijks, aardigs, heel niet gemaakt.
Het verwondert me alleen, dat ze nog
weduwe is. Ze is toch nog te jongom
alleen te blijven.»
«Wacht maar, we zullen 't nog wel
beleven.
«Misschien eer, dan men denkt.»
De dames gichelden en staken de
hoofden dichter bijeen.
Op dit oogenblik kwam Beata Rei-
chenberg bij Jo en Erika.
«Hoe gaat het uw oom Erwig
vroeg ze, nadat ze zich naast Jo had
neergezet. «Ik had hem gaarne in deze
dagen eens persoonlijk gesproken om
hem mijn deelname in den familie-rouw
te betuigen.»
«Oom Erwig heeft den laatsten tijd
veel te doen,» antwoordde Jo.
Het gesprek der dames verstomde.
Men luisterde nieuwsgierig. Het was
toch eigenaardig, dat mevrouw Reichen-
berg naar Erwig Meier vroeg.
«Zeg u hem, dat ik zeer verheugd
zou zijn, als ik hem spoedig eens bij
eerst en het meest de bezwaren van
den tegenwoordigen toestand.
Daarom verwondert het ons dan eok
niet, dat destijds het Congres van den
Middenstandsbond te Utrecht zich in
dezen geest heeft uitgesproken.
Het is te hopen dat de hernieuwde
beweging voor eenheid van tijd de Re
geering zal prikkelen eindelijk deze zaak
eens afdoend onder de oogen te zien.
DE ENGELSCHE DRANWET.
In Engeland spreekt men tegenwoordig
veel over het drankwet-ontwerp en dit
trekt meer dan eenig ander ontwerp de
aandacht, want er is hier niet in de
eerste plaats sprake van beginselen, maar
van belangen. De regeering wil het aan
tal tapperijen verminderen. Er zijn rijkelijk
veel in Engeland. Dat begrijpen alle
partijen en niet alleen de liberalen: het
waren de conservatieven, die begonnen
zijn met de beperking der drankgelegen
heden. Men had toen, voor 1881, in
Engeland en Wales eene vergunning op
242 zielen, thans bedraagt het aantal
eene op 394 zielen. Volgens het voorstel
van de regeering of liever van den
minister Asquith zal men over veertien
jaren eene tapperij hebben op 750
zielen. Dat is eene aanmerkelijke in
krimping.
Nu kan men de zaak van twee zijden
beschouwen. Vooreerst van de zijde der
onthouding of van de matigheid. Gele
genheid maakt zooals men weet den
dief en men beweert dat de gelegenheid
om te drinken den drinker maakt.
Bovendien, in Engeland, het land van
de clubs, is niets gemakkelijker dan de
wet te ontduiken door nog meer clubs
te stichten. Binnen de muren van deze
besloten vereenigingen houdt de contróle
der wet op. Dat beweren dan ook de
tegenstanders van het ontwerp, terwijl
de voorstanders van oordeel zijn, dat
men reeds veel gewonnen zal hebben
als men de vele tapperijen, die eene
verleiding zijn voor den man op straat
doet verminderen.
Maar dan heeft de zaak eene finan-
cieel-politieke zijde. De regeering heeft niet
alleen te doen meteen zeker aantal groote
brouwers en branders, die zij desnoods
tot rede zou kunnen brengen. De groote
brouwerijen met name zijn in den laat
sten tijd meer en meer aan maatschap
pijen overgegaan, die in alle kringen
hunne aandeelhouders hebben. Die
duizenden aandeelhouders worden getrof
fen en zijn natuurlijk niet voor de wet ge
stemd. Reeds nu, terwijl het nog zeer
onzeker is of het ontwerp van den heer
Asquith zal worden aangenomen, zijn
de aandeelen van verschillende brouwe-
rijmaatscbappijen gedaald. Men heeft
reeds de eerste schade.
Dan lijdt ook de schatkist schade, want
de accijns op de brouwerijen en bran
derijen om het in Nederlandsche termen
te zeggen, brengt jaarlijks een aanzien
lijk bedrag op, niet minder dan zeven
endertig millioen pond sterling.
Maar den felsten tegenstand zal de
regeering ontmoeten bij tallooze tappers.
Er worden in Engeland, grooteideels in
de tapperijen, niet minder dan vieren
dertig millioen vaten bier en vijftig
millioen vaten brandewijn leeggedronken.
Niet minder dan twee millioen verdienen
den kost in de brouwerijen of het tap-
persbedrijf. En dan is de brouwer die
vele werklieden onderhoudt, de tapper
met een talrijke clientele, een persoon
van zeker gewicht ook en vooral op
politiek terrein, want de kiezers loopen
voor een niet gering gedeelte aan den
leiband ran den man die hun patroon
is of in wiens huis zij samenkomen, om
eene gastvrijheid te vinden, die zij wel
is waar duur betalen, maar hun toch
zeer aantrekkelijk voorkomt.
De regeering geeft dus wel eea bewijs
van moed door dit ontwerp in te dienen.
I SPANJE.
Het voorgenomen bezoek van Koning
Alfonso en den eersten-minister Maura
aan het vaak zoo woelige Barcelona,
wekt in die stad en elders veel ver
wondering en ongerustheid tevens. Ver
scheidene bladen vinden het plan be
denkelijk en zij laken Maura, dat hij
niet onder een of arder voorwendsel de
uitvoering onmogelijk maakt. De regee
ring, zeggen zij, is verantwoordelijk voor
hetgeen er misschien zal gebeuren, en
„het eenige wat men doen kan, is te
vertrouwen op den ridderlijken aard van
het Catalonische volk."
De jonge koningsgezinden te Barce-
mij mocht begroeten,» ging Beata voort.
«Hij had mij vast beloofd, vaker te
komen, maaar heeft zijn woord niet
gehouden.»
«Hij heeft het altijd zoo druk. Als
hij niet in de zaak bezig is, werkt hij
op zijn kamer. Voor zoover ik weet,
schrijft hij tegenwoordig aan een groot
werk, een beschrijving van den Rijn
van Keulen tot Mannheim.»
«Ach Natuurbeschrijvingen
«Ik geloof natuurbeschrijvingen in
kunstvorm. Een groot Stuttgarter uitge
ver heeft het plan geopperd, en be
roemde kunstenaars leveren de teeke-
ningen.«
Beata volgde gespannen de woorden
van het meisje. Haar fantasie dwaalde
vaak naar Erwlg's stille, bloem-geurige
kamer, die zij uit Erika's gebabbel kende.
Een zacht verlangen doorvoer haar ziel.
Als nu een goede fee haar de vervul
ling van een wensch had toegestaan,
zou ze gewenscht hebben, heengedra
gen te worden uit deze hei-lichte, klater-
schoone kamers vol alledaagsche men-
schen, naar de rustige kalme kamer van
den eenzamen man met de teedere oogen
en de goedige stem, die haar aan 't
hart gelegen had, en tot wien een on
verklaarbare, geheimzinnige macht haar
met onweerstaanbare kracht in den
laatsten tijd weer aantrok.
Met groote, droomerige oogen zag
ze voor zich heen, Aan de plano zetten
lona zijn voornemens een extra-lijfwacht
voor den jongen Koniag te vormen.
PORTUGAL.
Uit de moeilijkheden, die zich in Por
tugal naar aanleiding van de quaestie
der ontbinding van de Cortes, en de
daardoor ontstane noodzakelijkheid van
nieuwe verkiezingen, voordoen, blijkt
weer duidelijk hoezeer de verschillende
ondergeschikte partijbelangen geldend
gemaakt worden ten koste van het
staatsbelang.
Natuurlijk zijn er eenige staatsrechter
lijke vragen op te lossen, maar daarover
zet men zich gemakkelijk genoeg heen.
Dn zaak is echter deze. De vorige
Kamer was samengesteld uit 44 progres
sisten, 23 regeneradores en 12 andere
afgevaardigden, waarvan 4 republikeinen.
De progressisten, die zeer bevreesd zjjn,
dat zij in de nieuwe Kamer niet meer
over zulk een groote meerderheid zullen
te beschikken hebben, willen de vroegere,
ontbonden Kamers behouden, terwijl de
regeneradores, die hopen op vermeerde
ring van het aantal hunner zetels, voor
de uitschrijving van nieuwe verkiezingen
ijveren. Ook de republikeinen en de
nationalisten zijn voor nieuwe verkie
zingen. De beide laatste groepen maken
bij de kiezers krachtig propaganda voor
hun beginselen.
De correspondent van de Kölnische
Zeitung te Lissabon schrijft, dat
het treurig staat met de Portugeesche
geldmiddelen. Franco's stelsel, sparen,
is niet meer in zwang, nieuwe belas
tingen durft men niet invoeren, een
kolonie verkoopen gaat ook zoo gauw
niet, en daarom moet de regeering baar
toevlucht nemen tot den bekenden ban
kier Burnay, die een leeniug moet waar
borgen. De rentevoet is hoog door den
abnormalen toestand des lands.
BELGIË.
De Belgische Regeering is het thans
eens geworden met den souverein van
den Kongostaat.
Volgens het nieuwe ontwerp verdwijnt
de Kroonstichting en ontvangt België al
hare bezittingen, gronden, onroerende
goederen, enz., er in begrepen den naak
ten eigendom der domeinen van Passable,
Beaulieu en Villefranche, waarvan de
Koning tot aan zijn dood het vrucht
gebruik behoudt.
zich twee jonge dames. Erika begeleid
de het spel met voetgetrap. Maar na
een poosje begon het haar te vervelen,
en babbelde ze opeens luid tegen Jo.
Tevergeefs poogden deze en Beata de
kleine onrust tot stilte te brengen Erika
was niet gewoon, eens anders zin te
volgen, of voor een ander haar luimen
in te binden. Bovendien was ze ver
moeid. Het kleine witte gezichtje kreeg
een slaperige, verdrietige uitdrukking,
haar gebabbel werd langzamerhand
ongeduldig en er klonk een toon van
zenuwachtige prikkelbaarheid in, die
niet alleen mevrouw Reichenberg, maar
ook Jo als de voorbode van een kwade
luim kende.
«Kom, Erika, wij gaan naar ginds
wij kunnen daar beter praten,» zei Jo,
en nam het bereidwillig opspringende
kind bij de hand om het in een volgend
vertrek te brengen.
Achter dikke portières was nog een
klein afgescheiden vertrek, waarin juist
een tafel en twee stoelen plaats vonden.
Jo legde de kleine op de sofa, schoof
haar een kussen onder het hoofd en
breidde een deken over haar.
Dan begon zij haar een paar sprookjes
te vertellen, in het vinden waarvan oom
Erwig onuitputtelijk was. Nauwelijks
een kwartier later was Erika, zooals Jo
tot haar grootste geruststelling be
merkte, ingeslapen.
Zij had haar stoel dicht bij de sofa
geschoven en bleef rustig zitten.
Zij had hoofdpijn en het donker deed
haar goed. Het gebabbel met het kind
en het bijna werktuigelijk vertellen van
de sprookjes deden haar bijna pijn, daar
haar gedachten intusschen geheel andere
wegen gingen. En toch kon zij zich er
niet aan onttrekkenmen verwachtte
van haar, dat zij, als uit dankbaarheid
voor mevrouw Gotzes gastvrijheid, de
kleine plaag van het overige gezelschap
verwijderd zou houden.
Zij gevoelde zich wonderlijk. Iets ver
wards en donkers was in haar, een
doolhof van tegenstrijdige gevoelens,
waaruit zij nu geen uitweg vinden kon.
Hiernaast speelde en zong, lachte en
praatte men door. In de kamer, waaraan
het kleine vertrekje behoorde, waren
geen menschen. Een ouderwetsche wand
klok mikte met kalme slingerbeweging
haar tikken op gelijkmatige afstanden
ln den tijd
Jo schrikte. Het ruischen van een
zijden japon werd hoorbaar, daarnaast
veerkrachtige schreden. Door de kier ln
de portières zag zij Frederik Manne
bach en mevrouw Henriette Gotze ln de
kamer komen.
Mevrouw Gotze begon in een der op
den acht-hoekigen tafel liggende foto
grafie-albums te bladeren.
Wordt vervolgdJ.
