Nieuws- en. Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. No. 63. DINSDaG 14 APRIL 1908. 5e JAARGANG. Ditgave van de Naaml. Venaootsehap „Dfi EEMLANUER". Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Werkloosheid en Besehiedenis. FEUILLETON. e Familie Von Kröchert. BUITENLAND. BINNENLAND. EEMLANDEH Hoofdredacteur R. G. RIJKEN S. Abonnementsprijs Per jaarf 4. Franco per post 5.60 Per 3 maanden- 1.— Franco per post- 1.40 Afzonderlijke nummers- 0.05 Bureau: BREEDESTRAA.T 20. Telefoon Interc. 62. Prijs der Advertöntiën: Van 1 tot 5 regels Voor iederen regel meer Buiten het Kanton Amersfoort per regel (Bü abonnement belangrijke korting.) f 0.40 - 0.08 - 0.10 Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem. In deze tijden, nu we pa» weer een winter hebben doorgemaakt, waarin het spook der werkloosheid nog meer dan ooit ronddwaalde, hooren we vaak de rraag of in de oude tijden ook deze twaal werd gekend. Aanvankelijk was in de oudheid de werkloosheid niet bekend. Zoolang de roenschen het land be bouwden, om in hun eigen behoeften te voorzien, kon er alleen «prake zijn ran schuldige werkloosheid, arbeids- jnwil, die dan ook volgens oude wetten jestreng bestraft werd. Naarmate evenwel de samenleving ingewikkelder werd, en er werd voort- jebracht met de bedoeling om te ver- ioopen, bestond er gevaar, dat door rerstopping van afzetgebied menschen ot werkloosheid werden gedoemd. Die ontstond dan ook, toen de slavcn- irbeid opkwam en door zijn goedkoopheid ien arbeid van den vrijen burger ver- irong of hem noodzaakte voor een ïoDgerloon te wer<en. Zoo moest de Dverheid in Griekenland maatregelen egen de werkloosheid harer burgers neme» en eigenaardig is het, dat destijds iezelfde middelen werden toegepast als egenwoordig emigratie door koloni satie in overige landen en het op- ichten van groote gebouwen. In de vijfde eeuw ontstond daarnaast ten soort van „stadsche" werkloosheid. Invallende barbaren hadden de akkers erwoest en de woningen vernield, en oen zij uit het land waren verjaagd, rokken de kleine landbouwers uit hun ntramponeerd bezit naar de stad, in de erwachting dat de staat wel voor hen orgen zou. En daar de democratische egeeringsvorm de macht gaf aan de lemmingen der volksvergaderingen, was Ie eenige uitweg, dat de staat, voor oover hij den werkloozen geen passen en arbeid geven kon, steunde. Op ver- ïngen van het volk geschiedde dit Naar het Duitsch, VAN HENRIETTE VON MEERHEIMB. io) Moet ik Kröchert dan niet helpen?» :Doe dat maar zoo goed als ,e kunt.» Bc begrijp je weer niet,» klaagde 'j. Dat geloof ik graag kind ik «grijp mezelf dikwijls niet eens, hoe oudt gij het dan kunnen Maar breek r maar niet verder je hoofdje over ïat de dingen gaan zooals ze willen 'f liever zooals ze moeten Maar dat kon zij niet. Kröchert had r wel tienmaal per dag berouw over 'at hij zijne jonge meesteres in het «trouwen had genomen. Zij ging ich naar hartelust te buiten aan toe- pelingen en plagerijen, vooral daar kröchert haar steeds het genoegen 'eed van boos of verlegen te worden, uleen op de koele kalmte van Sitta tootte elke toespeling zonder eenig '«sultaat af. Prins Albrecht daarentegen liet in iet geheel niets merken. Kröchert door de toewijzing van grondbezit aan duizende Atheeniche burgers. Natuurlijk kon dit stelsel alleen das voortgezet worden, wanneer de staat voortdurend over groote landstreken te beschikken had. Toen deze ontbraken, moest naar andere middelen worden uitgezien en kwam men er toe, den werkloozen kleine sommen gelds te be talen de staat hield regelmatig uit- deelingen van graan en rijke personen richtten bij godsdienstige feesten groote maaltijden aan. In het oude Rome deden zich soort gelijke toestanden voor. Hier kon de kleine landbouwer niet op de been blijven, omdat hij door oorlogen in de verzorging van zijn akker werd gestoord en boven dien nog de mededinging van het goed- koope Siciliaansche graan moest vol houden. Hij vormde, voor zoover hij niet in de ambachten werk vond, met zijn lotgenooten in Rome een werkloozen- massa, die weldra moreel te gronde gingen, voor iedereen beschikbaar waren, die hun wat aan kon bieden, en den Romeinschen Gesars brood en spelen pancm et circenses afdwongen. Toen naderhand de toevoer van slaven ophield en de bevolking door allerlei redenen afnam, ontstond in het oude Rome het tegenovergestelde euvel, name lijk gebrek aan handen, die arbeiden konden. Toen in de middeleeuwen in de rijker., die bij de groote volksverhuizing gesticht waren, de steden werden gebouwd, was er een tijdlang voor iedereen arbeid te vinden. Maar toen, eenige eeuwen later, die steden een zekere uitbreiding hadden gekregen, de gilden het aantal bedrijven beperkten en tevens den omvang van elk bedrijf, kwamen de arbeiders, die in deze vakvereenigingen geen plaats konden vinden, in zeer moeilijke positie, vervielen onverdiend in werkloosheid en gingen vaak in vagebondage en bedelarij te gronde. De gezel, die in het gilde was opgeleid, kreeg echter, wanneer hij tot wist dan ook niet wat hij er van dacht. Hij wist het zonder eenigen twijfel, want daarvoor kende hij de prinses maar al te goed. Zij zou haar man zeker nog dienzelfden avond het zoete geheim meegedeeld hebben dat stond onwrikbaar vast. Een paar dagen daarna kreeg von Kröchert een brief van zijn vader, die hem dringend verzocht naar Roten walde te komen. Een overstrooming, die ditmaal groote verwoestingen had aan gericht, een dwaze liefde der jongste dochter en zijn eigen wankelende ge zondheid dat waren de redenen die de komst van den erfgenaam, broeder en zoon noodzakelijk maakten. Zonder er lang over na te denken, ging Kröchert naar den prins toe. Als er niet spoedig een eind kwam aan het verblijf te St. Moritz, dan konden zij misschien, voor de terugreis een kamerheer uit Glückstadt laten komen. Hij vond het wel naar om Sitta te verlaten, zonder een beslissend woord gesproken te hebben, maar aan den anderen kant was het misschien beter ais hij het eens overlegde met zijn vader en Sitta dan met besliste plannen voor de toekomst terug zag. De prins en prinses waren met Sitta in het salon. Alle drie hadden reeds hun tennispak aan maar de rackets lagen achteloos op de tafel. Zij lazen alle drie de brieven die voor hen met werkloosheid verviel, overal steun. Daar toe droegen eerst de gezellen aan een soort van voorzorgskas bij, naderhand gaven de patroons een bijdrage of be taalden gezameiijk de geheele benoodigde som. Dat was al een verzekering legen werkloosheid dus, hoewel zij iederen grondslag miste. Wie zich echter niet aan de harde leerschool en de strenge reglementen der gilden had kunnen onderwerpen, werd ook als hij naar andere streken om werk trok, eenvoudig als bedelaar beschouwd en door de overheid met ijzeren hand bestraft, omdat zij in het verband der toenmalige beschouwingen niets dulden kon, wat geen regelmatig bestaan had. (Slot volgt.) HET PROGRAMMA VAN MUERZSTEG. Sinds 1897 waren Rusland en Oosten- rijk-Hongarije het eens over de Balkan- politiek bij het zoogenaamde programma van Muerzsteg was de gedragslijn daar omtrent tusscheo beide mogendheden geregeld. Toen kwam dit jaar de quaestie van de spoorwegen, die ver deeldheid zaaide tusschen hun beiden. Daarop volgden de onderhandelingen over de hervormingen en meer en meer bleek dat Rusland en de monarchie niet meer eensgezind waren over de Oos- tersche quaestie. Rusland en Engeland daarentegen kwamen telkens meer naar elkander toe. Vroeger scheen het alsof de Balkan- quaestie tusschen deze beide landen een onoverbrugbare kloof vormde, rn«ar nu bij de onderhandelingen van dit jaar bicken zij het eens te zijn. De kroon op het werk werd gezet door de aan neming van het Russische voorstel althans van de voornaamste bepalingen daarvan door Sir Edward Grey. Zoo slaan thans Engeland en Rusland feitelijk eenigermate tegenover Oostenrijk. Nu kwam een paar dagen geleden het bericht dat ook Duitschland mee gaat met het voorstel van Rusland en wanneer dii waar mocht blijken, dan zal de aanneming daarvan wel zeker zijn. Daaimee is dan inderdaad de de post gekomen waren. Het gezicht van den prins stond zeer somber. Hij tikte steeds sneller een marsch met zijn voet op den grond. Opeens sprong hij met een vloek op en stak den verkreukelden brief, plus een courantenuitknipsel in zijn zak. Pardon, dames», zei hij, «maar er zijn oogenblikken, waarop men zoo'n hartig woordje absoluut noodig heeft, bij wijze van verademingsmiddel.» Wat is er dan vroeg de prin ses nieuwsgierig, «Zeker weer het een of andere gebabbel in Glückstadt.» Goed geraden I» antwoordde hij bitter, «ik wilde dat hier geen post was. «Maar dat zou waarschijnlijk niets helpen, want dan zou er uit Glückstadt wel de een of andere ren bode komen, met orders en verwijten». Wat hebben we dan misdaan vroeg Kröchert. O, gij zult ook uw deel wel krijgen, beste Kröchert», zei de prins spottend. «Maar niet direct, zooals ik, maar door mijnheer den opper-opper- opperhofmaarschalk. Hoe hebt ge kannen toestaan, dat ik zoo zondige tegen de etikette, het gezond verstand en alle mogelijke, conventies door mij alleen naar Majola te laten gaan Kröchert floot even heel zacht. Als een bewijs hoe ontsteld alle trouwe onderdanen over die daad zijn, stuurt de hertog mij het Glückstadter overeenkomst van Muerzsteg zonder beteekenis geworden. Oostenrijk zal zich wel neerleggen bij het Russische voor stel, maar met het samengaan in de Balkan-politiek is het toch uit. OOSTENRIJK. Schrijvende over den gisteren door ons vermeiden moord op graaf Polocki, den gouverneur van Galicië. vestigt de Kölnische Zeitung de aandacht op het grenzelooze schrikbewind, dat de Polen in die provincie uitoefenen. De regeering heeft hen, dank zij de rol die hun partij in het Oostenrijksche parlement speelt, daarbjj altijd geholpen. Bij de verkiezingen kwamen de schandelijkste misbruiken voor, en de overweldigde Roethenen konden nooit op verbetering van den toestand hopen. Zij zijn ook weerloos tegen de plagerijen van de lagere overheid, die geheel uit Polen bestaat en de Roethenen als politieke tegenstanders hel leven zuur maakt. Onder de Roelheensche studenten gistte het dientengevolge en aan de hoogeschool te Lemherg is het her haaldelijk tot botsingen gekomen. Een jaar geleden heeft het geding tegen eenige Roetheensche studenten groot opzien gebaard, omdat de beklaagden, ais protest tegen de onwettige wijze waarop zij in het huis van bewaring behandeld werden, alle voedsel weigerden. Te verontschuldigen, vervolgt de Köln. Ztg., is de moord niet, maar men kan begrijpen, dat een jeugdig overprikkeld brein tot het besluit kwam, om door een politieken moord de aandacht op den treurigen toestand van zijne stam- genooten te vestigen. ENGELAND. Het Britsche ministerie is weer vol tallig en kan men nog eenige vergade ringen houden voordat de Paasch- vacantie begint. Door het oponthoud in den wetgevenden arbeid, dat het ontslag van Camphell Bannerman heeft teweeggebracht, schijnt het nu waar schijnlijk geworden te zijn, dat men een herfstzitting zal moeten houden dit jaar. Tenzij het nieuwe Kabinet sommige der voorgestelde wetsontwerpen laat vallen. Dat schijnt niet onmogelijk te zijn, althans er wordt reeds verteld dat de onderwijs-wet dit jaar niet meer in behandeling gebracht zal worden. Een van de belangrijkste gevolgen blaadje dat schrijft Zijne Hoogheid de kroonprins en Zijne gemalin prinses Elisabeth ver toeven met hun gevolg nog te St. Moritz. Zooals wij vernemen doen de krachtige staalbaden hare Hoogheid heel veel goed en verheugt zij zich evenals zijne Hoogheid de prins, in een uitstekende gezondheid. De hooge gasten doen dikwijls uitstapjes in het gebergte en hebben ook kort geleden een rit ondernomen naar het heerlijk gelegen Maloja. Hoe begrijpelijk het ook is dat een jong en gelukkig ge trouwd paar ook wel eens alleen wil zijn, was toch bij dezen tocht de aan wezigheid van een tweeden heer drin gend noodzakelijk geweest, want de paarden werden op een zeer gevaarlijk punt van den weg schuw en sloegen op hol, zoodat alleen door de tegen woordigheid van geest van den prins die de teugels vastgreep, ons geliefd vorstenhuis en al zijn trouwe onder danen een ongeluk bespaard is ge bleven, dat onafzienbare gevolgen met zich had kunnen sleepen. Het hooge paar kwam ongedeerd in het kurhaus te Maloja aan, waar alle gasten in de gelegenheid waren, de teedere be zorgdheid van den prins voor zijne gemalin gade te slaan. Hoe verschrik kelijk dat voorval ook is, kunnen we toch niet nalaten ons innig te verheugen over de liefde van ons vorstelijk echtpaar van de veranderingen in het ministerie is dat er nu eenige nieuwe verkiezingen gehouden moeten worden. Vooral in Churchill's district, Manchester, bereidt men zich voor op een uitermate ver woeden verkiezingsstrijd. De unionisten zijn daar reeds lang aan het werk, al van het oogenblik af dat het waar schijnlijk werd dat Churchill in het kabinet zou komen. Het is voor het zelfvertrouwen van de nieuwe ministers te hopen, dat de verkiezingen ten voordeele van de libe ralen uitvallen. VENEZUELA. Tusschen Engeland en Venezuela is een ernstige strijd uitgebroken, die aan leiding kan geven tot een gewapend conflict. Castro heeft de zout- en lucifer monopolies, die aan een Engelsche maatschappij verpacht waren, plotseling ingetrokken en een eigen beheer inge voerd Als reden geeft hij aan dat de maat schappij slechte producten leverde, en voor de exploitatie van het zoutmono polie een gewapende macht onderhield, wat in strijd met de Venezolaansche wet is. Bedoeld werden eenige bewa kers van etablissementen. Castro wei gerde zelf te onderhandelen en verbood zijn ministers zulks te doen. De maat schappij zocht een advocaat en kreeg dien alleen op belofte van een vast jaargeld. Maar nu is de advocaat ver dwenen en geen andere waagt zich er aan. De rechtsgeleerde is uit angst voor Castro gevlucht en houdt zich schuil. Men verwacht, dat de lang en met ongeduld verwachte gevoelige les nu ten langen laatste komen zal. CHINA. De boycot van Japan door China heeft zich o.a. hierin geuit, dat Zaterdag de Ja- pansche boot .Anierika-Maroe bestemd voor Hongkong, van San Francisco vertrokken is zonder eenig Chineesch stuk goed. Daarenboven waren er slechts 25 passagiers op het schip, terwijl op een Engelsche boot, die de vorige week vertrok, 730 Chineesche reizigers waren ingescheept. De St.-Ct. bevat een Kon. Besl. van io April, waarbij wordt benoemd tot secretaris der Staatscommissie, inge- en wij meenen dan ook uit naam van alle trouwe onderdanen dit berichtje met de uiting dier vreugde te moeten eindigen. Nou, wat zegt ge daarvan Prins Albrecht liet het blad zinken. Wat een onzin I» zei Kröchert. De prinses lachte totdat de tranen haar langs de wangen rolden. «En het mooiste is, dat ik het niet eens was, die zoo de bezorgdheid opwekte maar Sitta I Wat zoudt ge ervan denken, als wij eens het volgende be richtje stuurden«Tot onzen spijt moeten wij verklaren, dat de teedere zorgen van den prins niet zijne hooge gemalin golden, maar hare schoone hofdame wat zouden ze 'n gezichten opzetten, nee maarl» Onzin!» De prins fronste zijn voorhoofd. «Daardoor zouden we den zaak natuurlijk niet verbeteren.» Dat geloof ik ook,» zei Kröchert. «Het moet zoo blijven. Ik neem na tuurlijk tegenover den hertog alle schuld op me.» Maar op welke wijze hebt ge eigenlijk die teedere bezorgdheid aan den dag gelegd, Albrecht plaagde de prinses hem. Wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1908 | | pagina 1