DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 75.
DONDERDAG 30 APRIL 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van deJVaaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zoo- en Feestdagen.
De Vrouwenbeweging.
FEUILLETON.
De Familie Von Kröehert.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER
Hoofdredacteur R. Cr. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.
Franco per post- 5.60
Per 3 maanden- 1.
Franco per post- 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau
BREEDESTRAA.T 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
Als iemand vijftig jaar geleden de
wenschelijkheid zou hebben uitge
sproken, dat de vrouw, zelfstandig en
vrij, bare stoffelijke en geestelijke ver
mogens zou mogen aanwenden in den
strijd om het bestaan, dat door baar
ambten en beroepen zouden mogen
worden uitgeoefend, bij zou zyn uit
gekreten voor iemand, die de pilaren,
waarop de maatschappij rust, aan bet
wankelen wilde brengen en zoodoende
die maatschappij zelve op hare grond
vesten doen schudden.
Vergelijken wij dien toestand met
den tegenwoordigen, dan is er reden
om aan te nemen, dat na nogmaals
vijftig jaren de volkomen gelijkheid
tusschen man en vrouw zal zijn ver
kregen, want die sprong zal minder
groot zijn, dan door de vrouwenbe
weging in de vijftig jaren, die voorbij
zijn, is gemaakt.
Ook in 's lands vergaderzaal is, een
paar jaar geleden, de vrouwenquaestie
ter sprake geweest. Dat zal de wet
gever van de Gemeentewet ook niet
hebben kunnen denken, dat in 1903
door ministers en leden der Staten
Generaal van gedachten zou worden
gewisseld over de vraag of door eene
vrouw al of niet het ambt van bur
gemeester en secretaris eener gemeente
zou kunnen worden vervuld.
De wijze waarop toen deze debatten
hebben plaats gehad, het vuur waar
mede sommige sprekers voor de vrouw
in het krijt traden, de lauwheid en
schuchterheid, waarmede anderen het
oude régime verdedigden, de angst
vallige wijze, waarop men het principe
wilde vermijden, toonen aan, dat
over vijftig jaren die quaestie ver
moedelijk geen quaestie meer zijn zal.
Dat het der maatschappij ten goede
moet komen, wanneer ook de vrouw
wordt toegelaten in openbare ambten
Naar het Duitsch,
VAN
HENRIETTE VON MEERHEIMB.
20)
Verlangt mijnheer uw vader nauw
keurig rekenschap over mijne inkom
sten der laatste jaren, dan moet ik
hem daartoe naar mijn uitgever ver
wijzen. Ik weet het niet zoo precies
maar ik geloof wel dat mijn inkomen
grooter is als dat van onder de
schulden bedolven riddergoederen."
Wat heeft dat te beteekenen
vroeg Hans-Henning heftig.
Het is heusch geen beleediging,
mijnheer v. Krëehert. Ik ben eiken
dag bereid om uwe zuster zonder
huwelijksgift, ja zonder uitzet te trou
wen, want ik heb het niet noodig.
Maar het spreekt van zelf dat ik me
niet wil laten vertellen op welke
wyze ik mijn geld moet verdienen."
U zult moeten toegeven dat
uwe en onze ideeën van zeer uiteen
loopenden aard zijn."
Ja, zeker."
Maar Use is met onze ideeën
opgegroeid."
en betrekkingen, daarvan zyn wij vast
overtuigd.
En eveneens zyn wjj vast overtuigd
van de noodzakelijkheid van het
vrouwenkiesrecht.
Zeker, er zijn nog andere zaken,
even noodig, die ook haar beslag
moeten krygen. Er komen in het
Burgerlijk Wetboek nog artikelen voor,
die weinig te rijmen zijn met ons
roemen op verlichtheid.
Men begrijpe ons goedwij zijn geen
bewonderaars van die schreeuwende,
overprikkelde wezentjes, die een ge-
heelen avond in eene zaal het publiek
weten te amuseeren met schimpen op
de mannen en die liefst ons genus
zouden zien ondergaan tot straf voor
onze zonden.
Maar bij elke beweging, ook bij de
edelste, vindt men doordrijvers en
doordryfsters, die de goede zaak
schaden doch dat luwt wel.
Eene vereeniging, waaruit die
schreeuwende elementen verwijderd
blijven, is o.a. de Nederlandsche Bond
voor Vrouwenkiesrecht, waarover onze
lezers in het nommer van Maandag
een en ander hebben kunnen lezen.
Een der dames van dezen Bond,
mevrouw Wijnaendts-Francken zal in
de volgende week iets omtrent doel
en werking uiteen zetten. Het is te
hopen dat men hier in Amersfoort
groote belangstelling zal toonen op
dit gebied en dat niet alleen dames,
maar ook heeren en liefst vele, van
die belangstelling zullen doen blijken.
Het „gezonde feminisme" heeft
reeds groote overwinningen weten te
behalen. Helpen wij allen om de over
winning volledig te maken. Men heeft
niet eens zoo'n buitengewone verbeel
dingskracht noodig, om zich voor te
kunnen stellen, dat het Parlement van
1950 de vraagstukken der openstelling
van vele ambten en van het vrouwen
kiesrecht zal beschouwen als quaesties,
Dat zal- haar niet beletten de
mijne over te nemen zoodra zy myne
vrouw is."
Dus u wilt er niet nog eens over
denken of u toch niet naar een staats
betrekking zoudt kunnen solliciteeren
Dat zou immers geen afbreuk be
hoeven te doen aan uw dichten?"
Gelooft u dat heusch Dus zou
ik er misschien eiken dag van vier
tot zes tijd voor hebben Neem me
niet kwaljjk dat ik u tegenspreek,
maar mijn werk legt heelemaal be
slag op me. Een verbrokkelen van
mijne krachten zou voor mijn kunst
de dood zijn."
Kunstdacht Hans-Henning.
„Alles gaat tegenwoordig door onder
het woord kunstMaar aangezien hij
die overpeinzing niet met fatsoen kon
uitspreken, wist hij een oogenblik niet
wat te antwoorden. ,Dan zal ik dus
tegen mjjn vader zeggen dat u onzen
wensch niet wilt vervullen," zei hij
eindelijk.
Hilmar boog even. „Ja zeker
in geval dat voorstel ernstig gemeend
was
Ik dacht dat u onze ideeën en
gewoonten te goed kende om daaraan
te twijfelen," antwoordde Hans-Hen
ning uit de hoogte.
Zeker." Hilmars mond vertrok
tot een sarcastischen lach, ofschoon
zijne houding beleefd en vriendelijk
welke niemand meer dan moed zal
hebben te bestrijden.
We geven toe, dat de sprong groot
is, doch. wanneer men een parallel
trekt tusschen 1851 en 1908, dan is
die andere sprong van nu tot 1950
niet eens zoo heel groot.
Maar wij mannen kunnen ook in
dezen veel medewerken en helpen
voorbereiden.
FRANKRIJK EN DE PORTE.
Er dreigt een botsing tusschen
Frankrijk en de Porte naar aanleiding
van de quaestie der mijnen van Hara-
klea, een botsing die wellicht aan
leiding zal geven tot een maritiem
machtsvertoon van Fransche zijde, op
dezelfde wijze als kort geleden Italië
met zooveel succes toepaste. Een paar
woorden over de geschiedenis der zaak
mogen hier hun plaats vinden.
Een twaalftal jaren geleden ver
kreeg een Fransche maatschappij van
den architect van het Turksche marine
departement concessie voor den aanleg
en de exploitatie der haven van
Zangoeldag, een stad gelegen aan de
Zwarte Zee. Daarbij werd haar tevens
hel recht gegeven, om uit den grond
in den omtrek de voor dien bouw
noodzakelijke materialen, zooals steen
kool, steenen e. d. te putten en nu
schijnt langzaam aan dat putten van
materialen een mijn-industrie gewor
den to zijn, heel wat belangrijker dan
de exploitatie van de haven. Daar
echter de Fransche maatschappij nooit
volkomen door de Porte als een rechts
geldig lichaam was erkend, werden de
Fransche heeren bang dat de Sultan
op een goeden dag beslag op hun
mijnen zou leggen en dienden daarom
bij de regeering een verzoek in tot
erkenning der maatschappij. Dat ver
zoek werd in den ministerraad be
handeld, en het scheen dat de mi
nisters het wel wilden inwilligen, toen
opeens de Sultan persoonlijk bevel
gaf om heel de onderneming, haven
en mijnen, alles te zamen, te koopen.
Terstond bemoeide zich de Fransche
gezant er meehij ondersteunde de
bleef.
Er volgde een ietwat drukkende
stilte, waaraan door het binnenkomen
van den ouden Bodenhausen een
einde werd gemaakt. De oude heer,
een korte gedrongen gestalte met een
grof rood gezicht zijn elegante zoon
leek in het minst niet op hem
begroette Hans-Henning ietwat stijf
en koel.
Hans-Henning die ais jongen vaak
op Halbendorf geweest was, vond dat
koel-stijve optreden heel naar.
De oude Bodenhausen kuchte even.
Hans-Henning begon over de over
strooming. Hy wist dus wat er zou
volgen.
Hilmar stond op. „Ik zie u nog
wel voor dat u weggaat, mijnheer v.
Kröchert,"
Hans-Henning aarzelde even of hij
den ander een hand zou geven. Maar
daar Hilmar de zjjne niet uitstak,
bleef de handdruk achterwege.
Toen de deur achter Hilmar was
dichtgedaan, wendde de oude Boden
hausen zich met een levendig gebaar
tot zijn gast. „Een kranige kerel is
die Hilmar geworden, niet? En hij
heeft zooveel succes met zijn geschrijf?
ongeloofelijk veelIk sjouw het
heele jaar als een gek en verdien
nauwelijks de helft van hetgeen hy
met zijn geschrijf verdient."
Maar het is en blijft toch een
bezwaarschriften der maatschappij b®
werend dat de Porte wel de haven
maar niet de mijnen kon koopen. De
Porte echter hield daartegenover vol
dat dit geen afgescheiden zaken zijn,
maar één onderneming die de Porte
in haar geheel kan en zal overnemen.
ENGELAND.
Dinsdag zijn in het Lagerhuis de
beraadslagingen over het drankwets
ontwerp in tweede lezing begonnen.
De Premier Asquith stelde de voor-
deelen van dit ontwerp in het licht,
waartoe hij behalve de verbetering
van den handel in alcoholhoudende
dranken door de beperking der ver
gunningen, ook rekende het feit, dat
de Staat wederom het toezicht zal
verkrijgen op den verkoop. Door dit
laatste, meende Asquith, zou de
dronkenschap kunnen worden bestre
den, daar deze grootendeels het gevolg
is van de gemakkelijke voorwaarden,
waarop de verkoop van dergelijke
dranken tot dusverre mogelijk was.
Door den afgevaardigde Cuve werd
een motie voorgesteld, waarbij het
Huis verklaart een zoozeer met de
eischen der billijkheid in strijd zjjnd
voorstel niet verder te bespreken,
daar het bovendien in den strijd tegen
de dronkenschap weinig baten zal.
Naar aanleiding van de veel
vuldige ongelukken bij deEngel-
sche vloot zegt de liberale Daily
News: Het publiek heeft het recht te
vragen wat men wint met zich aan
zulke gevaren bloot te stellen en of
dat niet op een andere manier kan
verkregen worden. Het mag verlangen,
dat het niet aan geestdriftige beroeps-
menschen mag veroorloofd zijn zich te
vermeien met proefnemingen, die in
geen verhouding staan tot het nut dat
men er van trekt. Wy meenen, dat
er gevaren zyn, die men alleen in een
heuschen oorlog mag loopen, en ze
te trotseeren in een spiegelgevecht aan
misdaad grenst.
Heel anders de Daily Graphic
(unionist)Men zou kunnen vragen,
waarom de Gladiator Zaterdag tijdens
een verblindenden sneeuwstorm in de
druk bevaren Solent werd uitgezonden,
en waartoe nachtelijke oefeningen met
bedekte lichten, gelijk die er tot het
onvast inkomenDat is ook reden
waarom mijn vader tegen het huwe
lijk van uw zoon met myn zuster is,
mynheer v. Bodenhausen. U zult hem
dat niet kwalijk kunnen nemen," zei
Hans-Henning levendig.
Een onvast inkomen Nou, ik
wou dat de opbrengst der landgoede
ren zoo zeker wasDaar kan uw
vader ook over mee praten."
Zeker de overstrooming heeft
ditmaal op Roten walde een groote
schade aangericht."
Hum jamaar dat is
het niet alleen. De oude Bodenhausen
tikte aan zijn sigaar. „Hoor eens beste
Henning dat mag ik zeker nog
wel zeggen uw vader is boos op
me omdat ik hem myn steun ge
weigerd heb bij het opnemen van
een nieuwe hypotheek."
Ja, myn vader heeft er over
gesproken - er zijn hem verscheiden
hypotheeken opgezegd."
Er zuilen nog wel meer opzeg
gingen komen na dit ongeluk. Het
speet me heusch maar het gaat wer
kelijk niet."
Hans-Henning werd bleek.
Dus zoo werd er over den toestand
op Rotenwalde gedacht. „Nu, we zul
len wel ergens anders steun vinden,"
zei hy luchtig. „Mijn vader heeft
trouwens op zeer voordeelige wijze
hout verkocht."
verlies van de Tiger en de Gala hebben
geleid, noodig zijn. Daarop is slechts
één autwoord, nl. dat oefeningen en
bewegingen ter zee, onder alle weer
en wind, noodig zijn om voor ons de
heerschappij ter zee te behouden, en
de ongelukken die er gebéuren de
prijs van die heerschappij zijn.
De Attentive, die de Gala in tweeën
heeft geramd en toen de Ribble be
schadigd, heeft in Augustus nog de
Quail, ook een torpedojager, in een
aanvaring zwaar beschadigd.
PERZIË.
Te Teheran zijn Dinsdag in de Nat.
Vergadering telegrammen uit Azer-
beidsjan voorgelezen, waaruit blijkt,
dat de Koerden in de omstreken van
Oermia niet minder dan 36 dorpen
hebben geplunderd. Zij doodden 2000
der inwoners en sneden alle telegraaf
draden door, ten gevolge waarvan
de communicatie met Tabriz is ver
broken.
ITALIË.
De Etna is aan het werken, naar
uit Catania wordt bericht. De tempe
ratuur is aanmerkelijk gedaald, de
Etna is met sneeuw bedekt en werpt
zwarten rook en steenen uit met ge
raas als bij een ontploffing. Groote
angst heerscht onder de bevolking in
de omstreken, het veld is door regens
en asch vernieldeen hevige ont
ploffing werd gevolgd door uitwerping
van massa's gloeiende stof.
L. en V. deelt den beschrijvings
brief mede van de algemeene ver
gadering van den Vryzinnig-Democra-
tischen Bond (27 en 28 Mei te Arnhem).
Behandeld zal o.m. worden een voor
stel van het hoofdbestuur: Het aantal
leden van het hoofdbestuur worde
gebracht van twaalf op veertien. De
bedoeling van dit voorstel is nog meer
gelegenheid te hebben in het hoofd
bestuur vertegenwoordigers van ver
schillende streken van het land op te
nemen.
Voorts is aan de orde: Verkiezing
van hoofdbestuursleden wegensa
voorziening in de tusschentijdsche va-
Zoo is het al zoo ver bromde
de oude heer, „dan loopt het heusch
op zijn eind. Als ge iets om myn
raad geeft, beste Hans-Henning dan
zeg ik ronduitverkoop den heelen
boel, hoe eer hoe beter. Het is nu,
na die overstroomingen wel is waar
geen gunstig oogenblik maar aan den
anderen kant bespaart ge u daardoor
allerlei reparaties, enz. Ik weet dat
er hier in de buurt door een ven
nootschap een groote suikerfabriek
neergezet zou worden. Het slot Roten
walde is daar uitstekend geschikt
voorvoor een particuliere woning
is het altyd veel te groot geweest."
Hans-Henning stond op. Hy beet
op zyne lippen om een heftig antwoord
binnen te houden. Hy stikte bijna
van verontwaardiging over dien raad.
Gaat u nu al heen vroeg de
oude heer verbaasd. „Drink een glas
wjjn met ons. Er wordt dadelijk ont
beten."
Dank u ik wou graag thuis
zijn voordat die hui los komt," ant
woordde Hans-Henning stijf.
Wordt vervolgd.)