WEERBERICHT.
UIT BE PERS.
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
Lend-, Tuinbouw en Veeteelt.
Thermomet' rstand
BINNENLAND.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorin. 10.50 uur.j
De Bildt, 5 Mei 1908.
Hoogste barometerstand 763.4 m.M.
te Bodö;laagste739.6 m.M. te Valentia.
Verwachting tot den avond van 6
Mei 1908.
WindMatige meest Z.W. wind.
Gesteldheid van de lucht: Zwaarbe
wolkt tot betrokken, wellicht regen.
Temperatuur Dezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
land, mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck,
lid van de Tweede Kamer, J. H.
Schaper, lid van de Tweede Kamer,
J. W. C. Teilegen, directeur van het
gemeentelijk Bouw-en Woningtoezicht
te Amsterdam, secretaris, J. M. A.
Zoetmulder, inspecteur van de Volks
gezondheid.
Uit het jaarverslag van het Cen
traal Israël, krankzinnigengesticht te
Apeldoorn blykt, dal de Vereeniging
beschikt over een kapitaal van
f 119.704 plus de 1350.000 uit een
leening verkregen. Er is nog een
tekort van circa f 100.000, dat vóór
de exploitatie moet worden aange
zuiverd. Aan schenkingen werd f30.615
en aan contributie enz. f4000 ont
vangen.
tie er niet zoo sterk toe noodzaakt
als bv. bij ons in Den Haag, zou men
niet verkeerd handelen door hetzelfde
systeem toe te passen.
In vroeger jaren, ja, toen behoefde
meu hierop niet zoo nauw te zien,
want het publiek was toen bly als
het ergens in een winkel kon koopen
wat het begeerde.
Maar tbans zyn de rollen omgekeerd.
Winkels zyn er genoeg, haast meer
dan het publiek in stand kan houden,
zoodat men niet verlegen zit, als men
in het eene magazijn niet goed te
recht kan want dan gaat men een
voudig naar een van de vele concur-
reerende winkels 1
Wellicht zullen myne lezers mij in
gedachten toevoegen, dat ze, wat ik
hier vertel, zelf ook wel weten.
Ik geloof dat gaarne, maar koester
toch de hoop, dat er onder u ook wel
deze of gene is, die z'n maatschappe
lijke positie, den stand zijner zaken, heel
wat zou kunnen verbeteren door in
praktijk te brengen, wat ik hier be
scheiden in overweging geef.
Dn. KUYPER GERECHT.
De Nederlander heeft het op
gegeven, te klagen over de handelwijze
van de Standaard tegenover de
bestrijders om geheel onjuist hun
gevoelen mede te deelen of elke tegen
spraak stelselmatig te verzwijgen.
Het blad heeft leeren inzien, dat
die methode van strydvoeren onver
breekbaar samenhangt met de tactiek,
waarvan, in de oogen van dr. Kuypor,
de toekomst van Nederland afhangt.
„Er zijn menschen die in de kracht
der waarheid geloovendie daarom
strijden voor hun beginsel, geen tegen
spraak vreezen en verwachten dat
eenmaal ieder van de waarheid hunner
beweringen overtuigd zal worden.
„Anderen gelooven in de kracht
der éénheid. Als, zoo redeneeren zij,
de menschen onderling verdeeld zijn,
worden zij machteloos. Er moet niet
enkel gedacht, er moet gehandeld
worden, en om te kunnen handelen
is éénheid onmisbaar. Het wachten
op het doordringen der waarheid in
de overtuiging der menschen duurt
hun te lang.
„Onder deze laatste groep heeft
zich de leider der antirevolutionnairen
blijkbaar geschaard. Aan de eenheid
der partij, zonder welke geen succes
bereikbaar is, hangt allesdaarvoor
moet alles zwichten, wat of wie het
ook zij.
„Tot verkrijging van zulk eeu een
heid op politiek gebied zyn noodig,
lo. een leider, dien men onvoorwaaide-
lyk volgt als zijn aanvoerder 2o. een
organisatie, die de leider geheel in
zijn hand heeft.
„Het leiderschap heeft hy in de
eerste plaats verkregen, door zich lot
tolk te maken van zekere godsdienstige
overtuigingen, die diep geworteld zijn
in een vry talrijk, en zeker niet het
minst goede en ernstige deel van ons
volk, 't welk zeer zeker in staat is
met groole zelfstandigheid over die
godsdienstige vraagstukken een eigen
oordeel te vormen.
„In de tweede plaats veroverde dr.
Kuyper het door hem begeerde ver
trouwen door zyn persoonlijke gaven.
Daarna uiteenzettende, hoe j^dr.
Kuyper door voortdurende leiding der
geesten in zyn blad door „reflexie"
tot vaststell.ng en verbreiding van
zekere beginselen en van zekere in
zichten op staatkundig gebied waai
de staatkundige quaestie niet onmid
dellijk met godsdienstige overtuiging
samenhangt geraakte, wijst het
blad op de schepping van den leider
zelf, de Vrye Universiteit, welke de
eenheid der partij iQ govaar bracht,
daar immers reflexie het zich voegen
naar door anderen vastgestelde begin
selen nu eenmaal uitsluit.
„Was reeds vroeger die eenheid
slechts te handhaven door zorgvuldig
en zooveel mogelijk elke openlijke
tegenspraak te weren, dood te zwijgen
wat zich verweerde, met verdachte
étiquettes te versieren, wie den leider
durfde bestrijden, hoeveel noodzake
lijker is dat nu geworden, maar ook
hoeveel moeilijker
„In dat stelsel past om het
zachtste woord te bezigen „on
nauwkeurige resumtie". Het is on
misbaar. Want met het instinct des
volks, niet met reflexie moet steeds
meer worden gerekend. En argumen
teeren onderstelt reflexie.
„Zoolang de leider zich in staat
achtte, aan zijn volgelingen te doen
gelooven, dat zij, die zelfstandig
wenschten te denken en te oordeelen,
in den „conservatieven hoek" thuis
hoorden, heeft hij zich weinig be
kommerd om de talrijke klachten over
doodzwijgen en „onjuiste resumtie".
Nu echter moeilijk dood te zwijgen
mannen dezelfde klacht aanheffen,
heeft hij getracht de door hem ge
volgde methode te verklaren door de
eischen der journalistiek. Hiermee zijn
gerustgesteld wie gerustgesteld ver
langen te worden. Het volkomen on
voldoende der verdediging is te duide
lijk, dan dat nadere bespreking daarvan
noodig zou zijn. De ware reden is, en
kan geen andere zijn, dan zelfbehoud.'.
Wie aan éénheid de hoogste waarde
in het geestelijke, bepaaldelijk in het
politieke leven, toekent, moet alles
daarvoor doen wijken, ook de waar
heidsliefde.
„Er zijn echter die gelooven, dat
op den duur de eenheid zelfs tegen
dien prijs niet te handhaven is.
AMERSFOORTSCHE INDUSTRIE-
EN HUISHOUDSCHOOL.
Aan de I. en H. S. werden van de
eerste naar de tweede klasse bevor
derd P. A. van den Ban, uit Soes-
terberg, A. C. Brandsen, W. J. En
kelaar, C. Hardeman, G. Hogeveen,
J. A. Kingma, C. Ravesloot, A.
Snijders en W. Staal, allen uit Amers
foort.
Getuigschriften werden uitgereikt
aan G. van den Burg, M. Floor, A.
van 't Hof, J. Hogeveen, M. van
I-Ioogevest, G. van Ouwerkerk, R.
Pas, W. van Surksum, J. Valkenburg,
M. E. Volkers en J. de Winter.
Voor de cursussen met 1 Mei aan
vangende hebben 35 nieuwe leerlingen
op de school plaatsing gevonden.
Thans is daar ook een aanvang
gemaakt met de opleiding tot cos-
t u umnaaister. Het doel van den
cursus voor het costuumnaaien is de
leerlingen in den daarvoor vereischten
tijd, d. i. drie jaren, bekwaam te
maken voor bet examen in dit vak,
ingesteld door de Vereeniging van
Hoofden van Industriescholen. Het
onderwijs in knippen en naaien is
opgedragen aan mejuffrouw A. v a n
O o s t v e e n, uit Amsterdam, die
reeds sinds 1 September 1907 voor
enkele lesuren aan de school ver
bonden was.
In hoofdzaak is genoemde oplei
dingscursus opengesteld voor de leer
lingen van het voorbereidend onderwijs
der I. en H. S., evenwel zal ook
toelating verleend worden aan meisjes,
niet leerlingen der school, die minstens
14 jaar aud zyn en door proeven van
bekwaamheid blyk geven, dat zy
voldoende op de hoogte van het hand
en machinenaaien zyn om het onderwys
in de klasse te kunnen volgen.
Men ziet, het Bestuur der school
streeft er naar het hier gegeven on
derwijs geleidelijk volledig te maken,
waardoor de inrichting meer en meer
in de algemeene behoefte voorziet.
De Directrice is tot het geven van
nadere inlichtingen ten allen tijden
bereid.
Toen gisteren de manschappen
van het 18e Landweerdistrict zich in
de kazerne der infanterie kwamen mel
den, bevond zich onder hen zekere
Koops van de Soesterweg alhier. Deze
had meegenomen zijn vrouw en vijf
kinderen, zeggende, dat de overheid
nu maar voor dezen moest zorgen,
daar hij in de onmogelijkheid was,
deze week voor hen de kost te ver
dienen.
Aan deze demonstratie is een einde
gemaakt, doordat de politie vrouw en
kinderen uit de kazerne heeft ver
wijderd.
In hoeverre de landweerman Koops
recht heeft op geldelijke vergoeding
kunnen wij niet beoordeelen, maar
wel weten wjj dat hy deze te voren
niet heeft aangevraagd.
De heer P. de Groot, hoofd der
christelijke school alhier, is benoemd
tot hoofd eener school voor M. U. L. O.
te Groningen.
Gisterenavond gaf de Amersfoort-
sche Muziekvereeniging haar eerste
concert in het plantsoen. Nog nimmer
zagen we zooveel pupliek by een
uitvoering der muziekvereeniging en
het doet ons een groot genoegen te
kunnen constateeren, dat, in weerwil
van die vele honderden, de orde niets
te wenschen overliet. We hopen nu
dat dit concert een aanwijzing zal
hebben gegeven om de tent daar te
laten staan, de concerten zullon dan
ook meer waardeering ondervinden,
die ze werkelijk wel verdienen.
In een der zalen van „Ons Huis"
is gisteren avond eene algemeene ver
gadering gehouden van het comité uit
de Amersfoortsche burgery tot steun
by tydelijke werkloosheid.
Met algemeene stemmen er waren
24 leden tegenwoordig werd aan
genomen het volgende voorstel
„Het tegenwoordig Dageljjksch Be
stuur, bestaande uit de heeren G. J.
Buys, R. G. Rjjkens, J. W. Middel
burg, L. A. baron van Ittersum, H.
Noorman, D. Gerritsen en G. van
Wijland, permanent te verklaren, welk
bestuur het overgebleven geld zal
beheeren en te zijner tyd in het be
lang der werkloozen handelend zal
optreden."
Onder dankzegging voor zyn accu
raat beheer, werd de heer J. W.
Middelburg als penningmeester gedé-
chargeerd.
Door den heer H. Huisken werd
een woord van protest uitgebracht over
de wyze waarop een berichtgever in
het Amersf. Dagblad eene vooistelling
had gegeven van de vergadering op
Vrijdag 24 April. Het daarin mee
gedeelde was Diet alleen totaal onjuist,
maar ook blijkbaar met opzet in de
pen gegeven om een verkeerde voor
stelling bij de burgery te doen post
vatten.
De vergadering stemde met dit
protest in.
Verder bracht de heer Huisken ook
namens de Vakvereenigingen, een
woord van dank aan de Amersfoortsche
burgerij voor de klinkende wijze,
waarop zy in den afgeloopen winter
steun aan de werkloozen had verleend
waardoor een goed werk was verricht
en aan het bestuur voor zijn werk
zaamheden. (Applaus).
Professor Kenninck huldigde den
voorzitter, den heer G. J. Buys, die,
niettegenstaande zijn ziekte, toch nog
kracht had kunnen vinden om in het
belang van de werkloozen met toe
wijding werkzaam te zijn.
De heer Buys bracht dank aan de
verschillende sub-commissies, aan de
heeren die deel hebben uitgemaakt
van de verzamelingscommissie, aan
de dames, die met zoo groot succes
hun medewerking bij het verzamelen
hebben verleend en voor de loting
hebben gezorgd en vooral aan de
heeren Noorman, Middelburg, van
Wjjland en v. Wessum, die een zwaar
deel van den arbeid der schiftings
commissie hebben verricht.
Er heerschte in deze laatste ver
gadering dezelfde opgewekte en eens
gezinde geest, die den geheelen winter
door in het comité merkbaar was en
het werken aangenaam heeft gemaakt.
NIJKERK. Woensdag 6, Donderdag
7 en Vrijdag 8 Mei wordt alhier een
huisvlijttentoonstelling gehouden.
BAA'. N. Teu behoeve der tentoon
stelling van de Hollandsche Sierduiven-
club op 6, 7 en 8 Juni e.k., alhier te
houden, is door H. M. de Koningin
een groote bronzen medaille geschonken
en door den heer Commissaris der
Koningin dezer provincie een zilveren
medaille. Beide medailles zijn door
het bestuur uitgeloofd respect, voor de
beste collectie Hollandsche Konijnen
en de beste collectie Dragonsduiven.
ZEIST. Door de gemeenteraads
leden Adriaansche, Schuurbeque Boeye
en Kamphuis is een amendement in
gediend op het voorstel van B. en
W. tot wijziging der pensioenverorde
ning, welk amendement de strekking
heeft ook aan de weduwen en weezin
van gemeente-Ambtenaren recht op
pensioen toe te kennen.
In het Gemeenteblad is op
genomen een voorstel van B. en W.,
met ontwerp-verordening, tot oprich
ting van een gemeentelijk werkloozen-
fonds."
Het fonds zal eigendom zijn der
gemeente en beheerd worden door B.
en W., daarin bijgestaan door een
vaste commissie uit den gemeente
raad.
Het fonds tracht zijn doel te be
reiken door het geven van een bijdrage
aan toegelaten vereenigingen van werk
lieden, welke uitkeeringen verstrekken
aan werkloozen. Voor toelating is
noodig aanmelding bij B. en W. onder
overlegging van statuten en regle
ment. Aan de werkliedenvereeni-
gingen is niet de verplichting opgelegd,
gelijk in den Haag geschied is, om
ook niet-leden der vereeniging als
deelnemer van de uitkeeringskas toe
te laten.
Donderdag worden deze voorstellen
in den raad behandeld.
LONGWORMZIEKTE.
In verband met het verblijf op de
weide is het vee aan de mogelijkheid
blootgesteld, verschillende ziekten op
te loopen tengevolge van het opnemen
van dierlyke parasieten. Een der meest
bekende is wel de longwormziekte,
veroorzaakt door een kleinen, geel-
witten palissaden worm (sprongylus
micrurus) die in de luchtwegen der
dieren binnendringt, zich hier ver
menigvuldigt en door prikkeling en
verstopping der luchtpijptakken de
bekende ziekteverschijnselen veroor
zaakt. Deze bestaan in hoesten, diar-
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 755 m.M.
Vorige stand te 12 uur 761 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 72
Laagste nedennacht F. 46
Hedenmiddag 12 uur F. 5S
Het Morgenblad („Kristiania") spreekt
het bericht in dien scherpen vorm
af. Dat von Ditten voor Londen
bestemd was, zegt het blad, heeft
geruimen tijd geleden io de Duitscbe
bladen gestaan, maar is geen bericht,
van de Noorsche regeering uitgegaan.
Deze heeft zich voor den post te
Londen slechts gewend tot één per
soon, nl. Hagerup, den gezant te
Kopenhagen.
Toen de keizer echter van het ge
rucht iu de pers kennis kreeg, zond
hjj een telegram aan den Duitschen
gezant to Kristiania, waarin hy den
wensch uitdrukte, dat von Ditten
mocht blijven waar hij was. Er was
geeu grond voor de Noorsche regeering
zoo besluit het Morgenblad zijn
blijkbaar van 1e Noorsche regeering
afkomstige mededeeling om dien
wensch van den keizer niet tegemoet
te komen.
De IJ m u i d e r quaestie.
Te IJmuiden zyn gisteren nog een
aantal sloepen, beugers en 8 trawlers
met mooie reizen visch binnengevallen.
Men trachtte nog te verkoopeu, doch
de handel staat unaniem pal. Levende
kabeljauw werd door deu schipper
opgehouden a f 1.35.
Men verwacht, dat de toestand
dagelijks nog kritieker zal worden.
Er zijn handelaars, die verklaren te
zullen volhouden wat het ook kost.
De zwaarste verliezen lijdt echter de
reederij, die niet, zooals de handel,
slechts haar winst derft, doch wier
kosten grootendeels doorgaan. Sommige
industrieelen, bij het visschersbedryf
betrokken, blijven hun personeel uit
betalen, ook al wordt er niet gewerkt.
De losse werklieden zyn grootendeels
reeds zonder verdiensten. Van ver
schillende zijden vernam het Hbld.,
dat de schade deze week op f 25.000
h f30.000 geraamd wordt. Komt er
deze week geen verandering, dan
wordt het voor de visschery een
debacle. Het geldt hier echter een to
zwaren strijd om lang te kunnen
duren.
De betrokken reedris hebben be
sloten 20 booten stil te leggen, d. i.
een vierde van de geheele vloot. Twee
groote Hollandsche stoomtrawlers zyn
gisteren de haven van Ostende binnen
gevallen. Het zyn I.Jmuider trawlers,
die hun visch hier komen ontschepen.
De Woningwet. De com
missie, door het bestuur van het Con
gres voor Openbare Gezondheidsrege
ling benoemd om te dienen van
praeadvies terzake welke wijzigingen
in de Woningwet behooren aange
bracht te worden om deze meer aan
haar doel te doen beantwoorden, is
samengesteld als volgt: mr. H. L.
Drucker, lid van de Tweede Kamer,
voorzitter, dr. G. W. Bruinsma, lid
van de Gezondheidscommissie van
Ginneken, J. H. Faber, inspecteur van
de Volksgezondheid, H. Pollema, lid
van Gedeputeerde Staten van Fries
LI et moderne winkelbe-
d r ij f. In den Haagschen brief van
De Standaard lezen wij dingen, die
niet specifiek Haagsch zijn en waard
zyn, ook in andere plaatsen te worden
overdacht. Hy schrijft o. ra.:
„Iu de mededeeliugen in de bladen
omtrent de finantieele resultaten van
het warenhuis te dezer plaatse over
het afgeloopen jaar, trekt het mijne
aandacht, dat deze inrichting met een
omzet van ruim negen ton gemaakt
heeft een bruto winst van f 270.000.
Ik heb die cijfers telkens en telkens
weer aangekeken, omdat ze me onjuist
lijken. En nu ik ze neer geschreven
heb, vertrouw ik me zelf nog haast
niet, maar een vergelijking met de
krantenknipsels, die voor me liggen,
overtuigt me toch, dat ik me niet
vergis.
Waarom die cijfers me zoo wonder
lijk voorkomen, vraagt ge mij wellicht.
Wel, ze lijken me zoo ongelooflijk,
omdat er uit blijkt, dat een waren
huis, met een reuzen omzet, een
wiustpercent maakt, dat geheel over
eenkomt met de cijfers, die ik hier
ter stede voor vele branches als nor
maal heb hooren noemen door men
schen die het weten kunnen.
Een winst van 30 pet, van den om
zet is toch allerminst abnormaal laag.
Ik wijs hier op, niet omdat ik er
iels tegen heb, dat ook een warenhuis
een behoorlijke winst maakt, maar
omdat het publiek zich door sommige
magazijnen wel eens diets laat maken,
dat een zaak bestaan kan met eeu
paar percent winst.
Dat is mijns inziens totaal onmoge
lijk, zelfs bij een reusachtigen omzet.
En ik betreur het, dat men in ons
land nog steeds maar op allerlei on-
eeilijke wijze, vooral in den hier door
mij bedoelden zin, reclame maken mag,
zonder dat men met den rechter in
aanraking komt.
In andere landen, met name in
Duitschland, staat het den handel-
drijvenden stand niet vrij, in de
kranten en op reclame biljetten te
laten drukken wat men wil. De be
weringen moeten met de waarheid
kloppen, en zoo niet, dan wordt men
schuldig verklaard aan oneerlijke con
currentie en heeft men de minder
aangename gevolgen van zijn oneer-
lykheid te dragen.
Schuld ligt zeer zeker ook bij het
publiek, dat zich zoo gaarne laat be
driegen, en dat toch in de meeste ge
vallen zelve heel goed kan uitrekenen,
dat de buitengewoon lage pry's in
overeenstemming is met de buiten
gewoon slechte qualiteit.
Ik zeg hier nu veiligheidshalve by,
om te voorkomen, dat ik niet weer
op de vingers getikt wordt, al is het
dan ook op nog zoo vriendelijke wijze,
dat ik ook hier niet wenscht te
generaliseeren, al is niet weg te rede
neeren, dat we ook ten dezen opzichte
in ons land, ook in onze goede stad
's Gravenhage, nog veel aan zwendel
doen.
In verband met mijne opmerking
over het warenhuis wilde ik de lezers
mijner brieven, voor zoover zij een
winkelnering drijven, er wel toe aan
sporen, het systeem van de waren
huizen te aanvaarden voor hunne
zaken.
Ik bedoel niet, dat zy de reus
achtigheid van den omvang zullen
trachten te imiteeren, want dat zou
op allerlei narigheid voor hen uitloo-
pen.
Maar wel geloof ik, dat zij zeer hun
eigen zaken zouden vooruitbrengen,
indien meer vrijheid aan het publiek
verleend werd.
Men late de menschen in- en uit-
loopen, overal rondsnuffelen; men late
ze eventueel wegloopen zonder iets te
koopen. Het publiek in z'n overgroote
meerderheid, wil vooral vry zijn by
het doen van z'n inkoopen. Tot het
koopen van iets, dat eigenlijk niet
erg bevalt, gaat niemand gaarne over.
Het komt mjj dan ook voor, dat
de gewone winkelstand by het aan
vaarden van het vrijheidsprincipe
als ik het zoo noemen mag reeds
heel wat sterker zou staan in den
stryd tegen de reuzenmagazijnen, die
by dat beginsel leven.
Doch ook daar, waar de coucurien-
