WEERBERICHT.
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
Rechtzaken.
Thermometerstand
Kerk- en Schoolnieuws.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 9 Mei 1908.
Hoogste barometerstand 764.6 m.M.
te Perpignanlaagste 746.4 m.M. te
Stornoway.
Verwachting tot den avond van 10
Mei 1908.
WindMeest matige Z.W.ljjke tot
W.ljjke wind.
Gesteldheid van de lucht: Zwaar
bewolkt, waarschijnlijk regenbuien. J
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
uur 758 m.M.
Vorige stand te 12 uur 759 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 50
Laagste hedennacht P. 48
Hedenmiddag 12 uur F. 62
en De Geer bezorgden deze bepaling.
De vergunning kan voor één persoon
en zijn gezelschap worden gegeven.
De Regeering zal bij algemeenen
maatregel van bestuur kunnen be
palen, gedurenden welken tijd, hoe en
onder welke omstandigheden een soort
visscberij niet mag worden uitge
oefend welke vischtuigen altijd, welke
bijwijlen verboden zijn en een massa
dingen meer, al te gaêr tot bevorde
ring van den vischstand. Het artikel
is met het volgende over de aanwijzing
van bepaalde wateren als paaiplaatsen,
na korte discussie aangenomen.
De verbodsbepalingen op het ver-
koopen, vervoeren toedienen van visch
lokte nogal discussie uit. De heer
Reyne had een amendement ingediend
om het verbod, ondermaatsche visch
in gaarkeukens en restaurants (later
is dit in „eethuizen" gewijzigd) voor
te dienen, te schrappen.
Moet een restaurateur dan een botje
meten, voor hij het bakt, vroeg de
heer Reyne. En waarom geldt het
verbod niet voor gewone keukens?
Het mocht niet batende restaura
teurs zullen de politie in de keuken
moeten laten om de visch te meten.
De beer Reyne trok zijn amendement
in, nadat de heer Tydeman ook deze
dwangbepaling in bescherming had
genomen.
Het strafrechtelijk debat over de
vraag of het sportgeheugel in ver
boden water als misdrijf of overtreding
(tot dit laatste strekte een amende-
ment-Regout) moet worden geken
merkt is uitgesteld. Een vermakelijk
speecbje van den heer Lieftinck stelde
nog eens de onmogelijke en doellooze
bedilzucht des wetgevers in het licht.
Voor veldwachters zal het constateeren
van overtreding onmogelijk zijn.
Als er twee in een schuitje zitten,
van wie de een een hengelakte heeft
om met twee hengels te visschen, de
andere geen akte bezit, wijl hij slechts
één hengel gebruikt, en er is visch
„bemachtigd", gelijk de schoone term
luidt, dan.moet de Veldwachter maar
uitmaken: door wie.
Vooral nu de bengel niet meer in
de band behoeft te worden gehouden
er dus niet meer is te constateeren,
wiens hengel beet heeft, wordt do
zaak ingewikkeld. Had de heer Regout
daaraan gedacht? Ja, antwoordde deze.
Des te erger, besloot de Zutfensche
afgevaardigde onder luide hilariteit der
Kamer.
In de quaestie overtreding of mis
drijf verklaarde de Minister geen partij
te willen kiezen.
Uit den stembrief voor de ver
kiezing van bestuursleden der S. D.
A. P. blijkt, dat mr. Troelstra als lid
van het partijbestuur bedankt.
Rijksveeartsenijschool.
Naar aanleiding van het bericht van
„De T(jd," dat van de Rijksveeartse
nijschool de 4-jarige cursus veranderd
wordt in een 6-jarigen en de school
bij de Utrecbtscbe universiteit zou
worden ondergebracht, als 6e faculteit
naast die der rechten, letteren, god
geleerdheid, wijsbegeerte en genees
kunde, kan de Utrechtsche bericht
gever der „N. Crt." uit goede bron
mededeelden, dat ter plaatse, waar
men zulks weten kan, hiervan niets
bekend is. Men beschouwt het bericht
als een proefballon. Van de reor
ganisatie, welke al van 1898 dateert,
weet men tot op heden ook nog niets
zekers.
Internationalisme. Naar
de „N. R. Crt." verneemt worden
er in ons land pogingen aan
gewend om een commissie in het
leven te roepen welke den naam zal
dragenNederlandsch Comité voor
Internationalisme.
Het doel, dat met dit plan wordt
beoogd, is in hoofdzaakhet bevor
deren van het deelnemen aan inter
nationale congressen, association en
andere internationale organisatiën
en het bevorderen van het houden
van internationale bureaux en andere
instituten in Nederland.
Wat de samenstelling betreft is de
bedoeling, dat het comité uit ver
schillende groepen zal bestaan, zooals
de Staatkundige groep, de Weten
schappelijke groep, Handel-en Nijver-
heidsgroep, Kunstgroep enz.
„De Staatkundige groep," aldus
hebben de ontwerpers van het plan
hun bedoeling geformuleerd „waarin
staatslieden en parlementsleden zitting
hebben, zal zich hoofdzakelijk ten doel
stellen de medewerking van regeering
en parlement in te roepen voor het
helpen steunen van de pogingen van
het comité. Zij kan ook aandringen
op het instellen van een vast budget
voor internationalisme, naar analogie
van wat iD enkele andere landen be
staat, nameljjk het vredesbudget.
„De verschillende andere groepen,
bestaande uit de voormannen op elk
gebied en vooral ook uit de interna
tionalisten onder hen, verzamelen ge
gevens, om te komen tot een concreet
plan wat er op elk gebied door Neder
land kan worden gedaan."
DE REACTIE EN DE DEFENSIE
RAAD.
Dat de instelling van den Defensie
raad een groote blunder is geweest,
is, zegt het Vaderland, voldoende ge
bleken uit de ontvangst, die er aan
ten deel viel. Zoo goed als alle bla
den van links hebben hunne teleur
stelling en afkeuring er over te kennen
gegeven en voorzoover de pers der
rechterzijde een poging waagde om
de eerste regeeringsdaad op defensie
gebied van het Ministerie-Heemskerk
goed te praten, bleek het maar al te
duidelijk, dat dit niet van harte ging.
Gok in het leger zelf is men er
weinig mee ingenomen.
Erger wordt de zaak evenwel, nu
de reactie de instelling van den Raad
van Defensie gaat aangrijpen als een
middel om aan de bevoegdheden van
het parlement te knabbelen.
In de Maasbode vonden wij nl. de
volgende vraag gesteld
Zal men aan de Kamer kunnen
blijven toekennen het onbepaalde
recht van amendement? Zou het bv.
nu geen vreemd verschijnsel zijn
wanneer de Kamer na de instelling
van den Raad van Defensie, die er
toch ook is om het toon aangeven
van de Kamer in defensiezaken te
doen ophouden, van het recht van
amendement zoo ruim gebruik maakte
dat de beginselen, waarop de wet
steunt, die in het „Staatsblad" ver
schijnt, misschien geheel andere zou
den zijn, dan die aan de ontwerpen,
waarover de Raad zijn advies gaf,
ten grondslag lagen Wie waarborgt,
dat de Kamer dat niet doen zal
Vele oorzaken kunnen bewerken, dat
de noodige volgzaamheid ver te
zoeken is.
Wie na de van alle kanten geleverde
critiek nog niet overtuigd was van de
nutteloosheid en schadelijkheid van
het nieuwe lichaam, wordt door de
Maasbode wèl in de gelegenheid ge
steld, zich van dit laatste te over
tuigen.
KRONKELPADEN.
„Door onjuiste resumtie van wat
ge schreeft, laat men u zeggen, wat
ge niet hebt gezegd. Dicht men u
toe, wat niet in u is opgekomen. En
vertelt men van u rond, wat indruischt
tegen heel uw houding.
„Eerst laat ge dit loopen, denkend,
„al is de leugen nóg zoo snel, de
waarheid achterhaalt ze wel."
„Maar in 't eind neemt ge toch
even de moeite, om pertinent te ver
klaren, dat ge, wat men u toedicht,
gezegd hebt noch bedoeld.
„En wat doet nu de man van on
juiste resumtie?
„Erkent hij nu zijn ongelijk?
„Wel neen, hij giebelt van 't lachen,
en roept over de markt„'ie haalt
bakzeil."
„Aardig gevonden, maar zwart maakt
ge er toch niet wit mee."
Aldus ving een onzer politieke
bladen in zijn jongste nummer een
beschouwing aan over het Kabinet-
Heemskerk.
Welk blad Wel, ieder die de
hedendaagsche politiek volgt, zou zoo
meenen een der vele bladen, die
voor den hoeveelsten keer trachten
het lijforgaan van dr. Kuyper z(jn
eigenaardige strijdwijze onder het oog
te brengen. Dan zijt Ge echter abuis.
Het is nl. De Standaard zelf,
die dit dorst neer te schrijven. Dat
daar een goede dosis toe hoort, zal
ieder toegeven die weet dat allerwege,
juist zoo bitter wordt geklaagd over
de „resumtie", die De Standaard
gewoon is toe te passen, De Stan
daard en geen ander.
Is men over de eerste verwonde
ring heen, dan wordt men uitgenoo-
digd, het volgende te gelooven
„Voor als na blijft het onze over
tuiging, dat wie niet met personen,
maar met beginselen rekent, niet
anders kan zeggen, dan wat wij steeds
schreven en onveranderd volhouden
„Nu hebben we een ongewoon of
abnormaal Kabinet, en als in 1909 de
meerderheid Rechts gaat, moet het
gereconstrueerd in een principieel
Kabinet, wat 't nu niet is."
De Standaard wil er thans
niet meer van zeggen, maar wil „des-
vereischt" later zijn oordeel nog wel
eens motiveeren.
Juist met het oog hierop brengen
wij nog eens in herinnering
lo. dat na het optreden van het
MinisterieHeemskerk, De Stan
daard telkens het t ij cl e 1 ij k e, tot
1909 inspringende karakter van
het Kabinet betoogde. Met graagte
nam toen dr. Kuyper's orgaan allerlei
beschouwingen als „lezenswaardig" en
zonder eenige critiek over, waarin
Heemskerk en de zijnen „een slag
boom voor een Kabinet-Kuyper" wer
den geheeten Heemskerk's „abnor
maal" en „in onvoorzichtigheid ge
boren" Kabinet moest ons alleen door
de branding heen helpen enz.
2o. dat dr. Kuyper, toen hij bemerkte,
dat het overgroote deel der coalitie er-
niet aan dacht ter wille van hèra
Heemskerk het volgende jaar den rug
toe te keeren, plotseling zwenkte en
ook zijnerzijds verklaarde, dat het in
1909 rechts zal gaan vóór het Kabi
net-Heemskerk.
En nu weer moet het „gereconstru
eerd" worden in een principieel Kabi
net, indien rechts wint.
Het zal de moeite loonen, de kronke
lingen van De Standaard te
dezen aanzien ook in het vervolg met
belangstelling te blijven volgen.
(Vaderland).
De vergadering van „Handel en
Nijverheid", die eerst bepaald was op
Donderdag 14- dezer, zal nu gehouden
worden op Dinsdag 12 Mei, omdat er
op eerstgenoemden datum reeds eene
andere vergadering was uitgeschreven.
Tot bestuurslid der Afdeeling
„Amersfoort" van de vereeniging tot
opvoeding van half- verweesde, ver
waarloosde of verlaten kinderen in
het huisgezin, is gekozen de heer
Mr. P. L. Baudet, advocaat en procu
reur alhier.
Mejuffr. J. Fröger alhier is be
noemd tot onderwijzeres aan de open
bare lagere school te Amerongen.
Hoe langzaam de staatsmachine
werkt, ondervindt de te dezer stede
bestaande schietvereeniging „Voor
Koningin en Vaderland". Opgericht in
October 1907, werden aanstonds de
Statuten ter Koninklijke goedkeuring
opgezonden. In Februari kwam de
gevraagde goedkeuring en den dag
daarop werd het verzoek tot toestem
ming van oprichting ingezonden. Is
deze toestemming verkregen, dan eerst
kan men een aanvraag indienen tot
het bekomen van geweren en patronen.
Tot nog toe echter is op het in
Februari verzonden adres geen ant
woord ontvangen. Neemt men nu aan
dat dit spoedig komt en dat dan het
derde vereischte verzoekschrift even
lang op antwoord laat wachten dan
heeft dus de vereeniging zoo ongeveer
een jaar bestaan voor ze aan het haar
gestelde doel kan beginnen. En aan
gezien het dan tegen den winter gaat
moet dus tot het volgend jaar ge
wacht worden. Wat wel bevorderlijk
is voor den bloei der Vereeniging en
voor het werken voor volksweer
baarheid.
By de door Burg. en Weth.
van Bunschoten gehouden aanbeste
ding werd ingeschreven door volgende
Amersfnorters
I. Het leggen van een straatweg
ter lengte van ongeveer 200 M.
Keizer en Wildeman voor f 1036.
2. Het ophoogen van een terrein
groot ongeveer 40 Are ter hoogte van
1.70 M., ten dienste van een begraaf
plaats
Keizer Wildeman voor f 25000.
Voor de massa:
G. Wassink voor f20800.
Hedenmiddag viel op den Arnhem-
schen weg een jongetje met zijn ge
zicht in een emmer kalk. Daar hij
ook in z(jn oogen kalk bad gekregen,
was het noodig hulp in te roepen,
welke door den apotheker v. d. Boven-
katnp werd verleend.
De logeerkamers van het bureau
van politie waren gisterenavond allen
bezet; er waren 7 nachtverblijvers
en een sinjeur, die op transport
moest worden gesteld.
Donderdagavond trachtte een
persoon te dezer stede een rijwiel te
verkoopen. De politie, hiervan in
kennis gesteld, informeerde, hoe hy
aan het karretje was gekomen, waarop
de persoon in kwestie opgaf het te
Almelo gekocht te hebben. Op tele
grafisch bericht daarheen kwam even
wel antwoord, dat de man daar niet
bekend was. Toen deelde hy mede,
het rjjwiel van een vriend teGroenlo
geleend te hebben.
Bij een daar door den Inspec
teur van politie ingesteld onder
zoek kwam evenwel aan het licht,
dat het karretje gestolen was, terwijl
de man nog meer diefstallen op z(jn
geweten bleek te hebben. Hij is dan
ook hedenmorgen op transport gesteld
naar Groenlo.
Mej. M. E. Nakken, leerlinge
van de Rijks-Normaallessen alhier,
slaagde ook nog voor de akte vrjje-
en ordeoefeningen der gymnastiek.
GASFABRIEK.
Bij den Raad dezer gemeente is
ingekomen een voorstel van Burge
meester en Wethouders tot vergroo
ting van de Gasfabriek.
B. en W. deelen mede, dat de gas
productie in 1905, 1906 en 1907
respectievelijk 1.902,990 M3, 2.132.400
M3 en 2.307.410 M8 heeft bedragen,
zerwijl de productie over de maanden
Januari tot April van dit jaar 889.070
M3 bedroeg, tegen een productie van
829.070 M3 over de zelfde maanden
van 1907. De productie over 190S
wordt door den Directeur geraamd op
2.450.000 Ms. Aangezien de tegen
woordige capaciteit van de Gasfabriek
uiterlijk 2.400.000 productie per jaar
is, zou de fabriek in den aanstaanden
winter over zijne ,capaciteit belast
moeten worden. De veiligheid en de
goede gang van het bedrijf eischen
dan ook, dat nog dit jaar de noodige
voorzieningen voor bet vergrooten
van het productie-vermogen getroffen
worden.
De Directeur der fabriek acht het
wenschelijk het productie-vermogen te
vergrooten tot 4.000.000 M3. Het gas
verbruik bedraagt per inwoner en per
jaar te Arnhem 170 M3, te Utrecht
160 M3, te Hoorn 138 Ms, teZutphen
130 M3, te Hilversum 135 M3 en te
Alkmaar 130 Ms. In Amersfoort be
droeg dit in de jaren 19011907 per
inwoner respectievelijk 51 M3, 62 M3,
74 M\ 81 M3, 82 M3, 89 M3, 96 M3.
Het gasverbruik per inwoner neemt
dus zeer gestadig toe. De bevolking
is bovendien in die jaren gestegen van
19.611 tot 24.097.
Een capaciteit van 4.000.000 Ms nu
zal voldoende zijn voor eene bevolking
van 30.000 inwoners, indien het ge
bruik per inwoner 135 M3 bedraagt.
Eene vergrooting van de capaciteit
tot dat bedrag is derhalve met het
oogop de toekomst alleszins verant
woord.
De vraag of het aanbeveling ver
dient, de fabriek uitsluitend voor de
productie voor koolgas te vergrooten,
dan wel eene inrichting voor water-
gas te bouwen, beantwoordt de Direc
teur der fabriek in eerstgemelden zin.
De vraag of het wellicht mogelijk
is, voor de Gemeente eene electrische
centrale te bouwen, heeft, meenen B.
en W. geen invloed op de vraag die
ons thans bezig houdt. De ondervin
ding in buiten- en binnenland toch
leert, dat de beschikbaarstelling van
electrisch licht de uitbreiding van eene
gasfabriek niet kan voorkomen, aan
gezien de vraag naar gaslicht ook daar
toeneemt, waar electrisch licht ver
krijgbaar gesteld is.
„De begrooting van kosten voor
„deze uitbreiding is als volgt:
a. Stokerij met kolenloods f 22.000
b. Een blok van 3—8 retort
ovens- 24.000
c. Twee nieuwe stoomketels - 4000
d. Drie zuiverkisten vergroo
ten- 5000
e. Exhauster, waterkoeler en
teerafscheider- 10.500
f. Hulpstukken en afsluiters
voor de tweede fabrieks-
leiding- 2000
g. Metselen van fundeeringen
benevens timmerwerk aan
vloeren- 700
h. Leggen van hulploidingen - 300
i. Fabrieksmeter en regula
teur - 6500
k. Verzwaren buizennet naar
de stad-10.000
Totaal f85.000
„De werken onder d tot en met k
„genoemd, moeten in 1908 uitgevoerd
„worden terwijl de onder a-c. ge
doemde in het jaar 1909 kunnen
„worden uitgevoerd.
De commissie tot bijstand in het
beheer van de gasfabriek, vereenigt
zich geheel met het bovenstaande.
De termijn, in welke de leening van
f85.000, afgelost moet worden, zouden
B. en W. gaarne op 20 jaar gesteld
zien. Indien de afschrijving op alle
onderdeelen, waarvoor thans geleend
wordt, naar technische gegevens wordt
berekend, zou de duur van de aflos
sing langer gesteld kunnen worden.
B. en W. achten het evenwel in 't
financieel belang der Gemeente, vooral
met het oog op de toekomst, de af
lossing in 20 jaar te doen geschieden.
SOEST. Door den politieagent B.
Jeths is in de Birkt nabij de spoorlijn
het lijkje gevonden van een pasgeboren
kind, gewikkeld in een courant. De
lijkschouwing bracht aan 't licht dat
het kind geen natuurlijken dood ge
storven is. De justitie uit Utrecht
heeft aanstonds een uitgebreid onder
zoek ingesteld,
Het bekende hotel Trier aan
den straatweg te Soestdijk zal geheel
verbouwd worden.
BAARN. De Volkszangschool der afd.
Baarn van de Maatschappij tot be
vordering der Toonkunst, welke 140
leerlingen telt, heeft onder leiding van
den heer D. van Staveren van
Utrecht, alhier in hotel Velaars
eene uitvoering gegeven. Uitgevoerd
werden o.m. eenige fragementen uit
„Vacantie", Kindercantate van J.
Worp. Aan den heer van Staveren
werd een fraaie lauwerkrans aan
geboden.
De Commissaris der Koningin
in deze provincie heeft het voornemen
a.s. Woensdagmiddag een officeel be
zoek te brengen aan deze gemeente.
SCHERPENZEEL. Door het bestuur
der Schietvereeniging „Scherpenzeel"
zal vermoedelijk in de maand Augustus
een schietwedstrijd worden gehouden.
Als dan zal worden geschoten
le. Model 95,150 M. afstand, staande
uit de vr(je hand, van iedere vereeni
ging vijf leden.
2e. Personeele wedstrijd, model 95,
afstand 150 Meter, houding naar keuze.
3e. Bukswedstrijd, afstand 12 Meter.
Verschillende vereenigingen zijn tot
deelneming aan dezen wedstrijd uit-
genoodigd.
RENSW0UDE. Onder vele blijken van
belangstelling herdacht de heer G. R.
van Essen secretais dezer gemeente, den
dag waarop hy vóór 50 jaar tot ge
meenteontvanger werd benoemd. De
Raad verleende den jubilaris op zyn
verzoek eervol ontslag en benoemde
in dezelfde zitting met algemeene
stemmen zyn zoon, den heer R. C. van
Essen.
PREDIKBEURTEN
van Zondag 10 Mei 1908.
EVANG. LUTH. KERK.
Voorm. 10 uur, Ds. de Meijere.
REMONSTRANTSCHE KERK.
Voorm. 10^ uur, Ds. Hooykaas.
DOOPSGEZINDE KRING.
Geen dienst.
NIEUWE SPELLING.
De Vereeniging tot Vereenvoudi
ging van onze schrijftaal bericht dat
op een openbare school te Winschoten
met goedvinden van B. en W. en
van den districtsschoolopziener, de
nieuwe spelling is ingevoerd, en dat
ook de besturen van de bijzondere
scholen te Meeden en Westerlee tot
de invoering er van hebben besloten.
Tal van boekjes in vereenvoudigde
spelling zjjn in bewerking, en meer
dere zullen volgen, als op verschil
lende plaatsen de nieuwe spelling in
't leerplan wordt opgenomen.
FAILLISSEMENTEN.
Failliet verklaard: T. van
Westbroek, timmerman en aannemer
te Zeist.
