DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN. No. 102, DINSDAG 2 JUNI 1908. 5e JAARGANG. Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER". Vevsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Het artikel in de De Eembode. FEUILLETON. De Familie Von Kröchert. Hoofdredacteur R. G. RIJKENS. Abonnementspr ij s Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad Franco per post id. Per 3 maanden id. Franco per post id. Afzonderlijke nummers f 4.— - 5.60 - 1.— - 1.40 - 0.05 Bureau: BREEDESTRA&T 20. Telefoon Interc. 62. Prijs der Advertèntiên: Van 1 tot 5 regels Voor iedereu regel meer Buiten bet Kanton Amersfoort per regel (By abonnement belangrijke korting.) f 0.40 - 0.08 - 0.10 Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem. STEUN VOOR WERKLOOZEN. Zonder dat er publiciteit van beteekenis aan gegeven was, vergaderde 24 April 1.1. het werkloozen-comité onder voorzitterschap van den hoer G. J. Buys, in welke bijeen komst besloten werd om de nog 7 zieke werkloozen tot 1 Mei steun te gevon en na dien tijd geen uitkeeringen meer te doen. Daarna ging men over tot ontbinding van het comité en werden 7 personen gekozen, die een permament bestuur zouden vormen en het beheer hebben over de nog in kas z\jnde gelden, hetwelk oen bedrag is van ruim f1800. De uitkomst dezer vergadering, die nog wel geleid werd door den voorzitter van het Dagelijksch Bestuur van het Comité, beant woordde bij eenig nadenken vermoedelijk niet aan het beoogde doel,J) althans ze werd eenvoudig onwettig verklaard. Een nieuwe vergadering werd uitgeschreven en op de agenda vermeld „Voorstel van het Dagelijksch Bestuur om de besluiten, genomen in de vergadering, jl. Vrijdag gehouden onwettig te verklaren, primoomdat hot ontbreken van de punten van behandeling op het convocatiebiljot aan leiding kan zyn geweest, dat betrekkelijk weinigen ter vergadering aanwezig waren secnndo: omdat, geheel te goeder trouw, enkele vakvereenigmgen vertegenwoordigers naar die vergadering hadden gezonden, die nog niet als lid van het Comité door de vergadering waren toegelaten, waardoor de stemmingen als onwettig moeten worden beschouwd." En zoo'n vergadering werd gehouden en besluiten daarin genomen onder leiding van den voorzitter van het Comité, terwijl men nader eerst tot de bevinding kwam, dat ze onwettig was. Maar er stond nog een voorstel van het Dagelijksch Bestuur op de agenda der tweede vergadering en wol om het tegenwoordige Dagelijksch Bestuur,bestaande uit de heeren: O. J. Buys, J. W. Middelburg, R. G. Rjjkens, L. A. baron Van Iotersum, H. Noorman, D. Gerritsen en den sociaal-democraat G. van Wijl and, permanent te verklaren, welk be stuur het overgebleven geld zal beheeren en te zijnor tijd in het belang der werkloozen handelend zal optreden. Het Dagelijksch Bestuur op die wijze per mament te laten verklaren, zal by nader overwegen ook veol aannemelijker hebben geschenen, dan door 7 personen een perma- ment bestuur te laten fabriceeren. Van dien kant beschouwd kon de on wettig-ver klaring der eerste vergadering door het Dagelyksch Bestuur genoegzaam verklaard worden. Met het feit echter voor oogen, dat onge- veer f1800 in kas overbleef, staat men hier voor 't geval, dat of er is veel harder ge roepen over werkloosheid dan in werkelijk heid bestond, 6f bij de uitkeering van den geldelijken steun is ten koste van don behoeftigen werkman een reservekapitaal gevormd, om dan hot Dagelyksch Bestuur permanent te doen verklaren tot verdere beschikking over dit kapitaal voor het aan gewezen doel. Het zal wel tot de zeldzaamheden behoo- ren, dat by ondersteuning van werkloozen zoo'n vertooning werd opgevoerd. Maar het zonderlingst is wol, om 't zachtste woord te gebruiken, wat reeds bjj den aan vang dezer werkloozenhistorie is geschied. In stede van te handelen, zooals in andere plaatsen des lands geschiedde, waar comité's zich vormden en zonder veel vertoon het werk ter hand namen, moesten hier eerst dno Vergaderingen worden gehouden,5) waarin do socialisten een toon aansloegen, of zy alleen te bevelen hadden. Den liefde- loozen eisch durfden zy stellen, dat een braaf, oppassend werkman, die niet bij een vakvereeniging was aangesloten, geen onder steuning mocht genieten, terwijl hy, aange sloten zijnde by een sociaal-democratische of anarchistische vereeniging, de man zou zijn, die in dagen van werkloosheid steun verdient, 'j En niettegenstaande in de drie vegaderin- gen het optreden der sociaal-democraten verbluffend was, werd toch na de laatste vergadering een der leiders van de sociaal democratische party, G. van Wjjland in het Dagelyksch Bestuur van het comité opge nomen en mede aan hem opgedragen te onderzoeken, wie eigenlijk voor ondersteuning in aanmerking behoorden te komen. Hier mede kreeg het allen schyn of het in hoofd zaak hier te doen ware, do sociaal-demo- cratisclie partij ter wille te zyn. En dat geschiedde, na openlyk bewezen te hebben in voornoemde vergaderingen, dat hy ten aanzien van steun voor werkloozen, met zeer partydige ideeen is behept, waar door hij mede de eene vergadering na de andere in de war stuurde, en dat, niettegen staande zoovele werkloozen reeds naar ondersteuning zaten te snakken, deze toen weken moesten wachten op de dingen, die komen zouden. En toch word deze sociaal democraat tot lid van het Dagelyksch Be stuur benoemd, terwijl van organisaties van anti-liberale richting geen enkel lid in dat Bestuur werd opgenomen. Hoe de sociaal-democraat G. van Wjjland zich kweot van zjjn taak, word door inge zonden stukken in de „Amersfoortscbe Courant" zoo in het licht gesteld, dat het een zeer zonderlingen indruk moest maken, toen ook hem nader lof werd gebracht voor zjjn ijveren, in zake steun aan werkloozen 9). Maar nog meer verwondering moest het wokken, dat deze sociaal-democraat nu zjjn rol als lid van het permanent verklaard Dagelyksch Bestuur zal mogen voorzetten. Nu is het een openbaar geheim, dat de sociaal democratische party bjj de jongste herstemming voor den gemeenteraad in district I zich zeer verdienstelijk heeft go- maakt jegens de vrijzinnig-democratische party, en dat zy zulks in de toekomst wel weder zal doen. Vervolgens weet men ook, Naar het Duitsch, VAN HENRIETTE VON MEERHEIMB. 44) Het antwoord van den prins liet niet lang op zich wachten. „Lieve Sitta, meen je werkelijk dat je je kunt verschansen achter je koele plichtsopvatting? Probeer het maar, als je er zin in hebtOp het oogenblik ben ik machteloos. Geschreven woor den zijn lam daarmee kan ik je niet overtuigen. Haar kan men een vrouw wel ooit overtuigen 1 Neen men kan haar alleen overreden. Maar ik wil je niet eens overreden, ik wil alleen bij je komen ais ik vry ben, je in je oogen zien en daarin mijn antwoord lezen, zonder woorden en zonder andere hulpmiddelen als mijn groote liefde I Aangezien je het mij verzoekt, zal ik je niet meer schrijven. Welk ver zoek zoudt ge mjj ooit te vergeefs doen I Morgen vertrek ik van Giick- ~tadt. Bij die gedachte voel ik my zoo vry Ik ga naar zee, maar niet daar heen, waar ze blauw is en glinstert in den zonneschijn, maar daar waar ze grauw, ernstig en somber onder een wolkenloozen hemel voortrolt. Ik heb zout water, frissche lucht en eenzaamheid noodig. In een dergelijke omgeving zal alles in my tot rust komen, zal elke gedachte in mij zjjn als een daad. Je Albrecht." Ondanks zyn onwankelbaar besluit, stelde die brief Sitta toch wel wat gerust. Hij zou haar ten minste voorloopig niet schrijven en dan kon zij zich in dien tijd van nieuwe wa pens voorzien om zich te verdedigen. Het was als een wapenstilstand, een windstilte voor den storm. Zij kon een oogenblik adem scheppen en wat uitrusten. Wel is waar is een dergelijke stilte bedriegelyk. Zy dacht aan Kröchert's woorden, die hij indertijd te Sint Moritz gebezigd had. En zij verlangde er op eens naar, Kröchert terug te zien zy verlangde naar zijn groote eerlijkheid, naar zyn uitgestoken vriendenhand. Er gloeiden nog een paar kolen in de kleine, ijzeren kachel. Sitta ging op haar hurken zitten en blies er in. Weldra zag zij een klein, blauw vlammetje. Zy nam den brief op en legde hem in het vuur. dat men van vrijzinnig-democratische zijde, en vooral van die der sociaal-democratische, by verkiezingen veol belovond is. Zal nu aldus zu gevraagd het gevormde onder steuningsfonds voor werkloozen, ook niet als reclame-middel dienst moeten doen voor de sociaal-democratische partij, maar even zeer van die z'yde en die van vrijzinnig- democratische als reclame-middel worden aangewend om kiezers naar de stombus te lokken, door dezen b.v. voor te houden: „Als je gaat stemmen, dan kom je bij werkloos heid voor ondersteuning het eerst in aan merking?" ,0) Deze vraag echter moge ieder voor zich beantwoorden, maar een feit is liet, dat het in het fonds aanwezige bedrag door inge zetenen van alle gezindten is gestort, terwijl liet permanent verklaarde Dagelijksch Be stuur al zeer partijdig is saamgesteld Zoo lang dus niet minstens een paar worklieden, aangesloten zijnde bij anti-liberale organisa ties, in dat Bestuur worden opgenomen, zoolang zal hot en niet ten onrechte beschouwd worden ais een partjjding van een zeer bedenkelijk soort. In ons nommer van Zaterdag j.l. hebben we reeds melding gemaakt van dit perfide artikel. We hebben gewacht, of het Comité er soms op wilde antwoorden. Maar het acht dit ver beneden zich. Dat kunnen wy ons voorstellen doch de pers zou beneden haar roeping als voorlichtster van het publiek blijven, als zij niet een woord van protest liet hooren. Wy hebben het stuk van de Eem bode hierboven in het geheel laten afdrukken de nootteekens zijn van ons en het schijnt ons het gemakkelijkst, als wy onze antwoorden onder die nommers plaatsen. Aan elk der leden van het Comité was een convocatiebiljet gezonden welke publiciteit had er dan meer aan gegeven moeten worden 2) Dit is eene insinuatie, waarvoor- de Eembode geen schijn of schaduw van bewijs kan bijbrengen. Een feit is het, dat door een der leden van het Comité protest is aangeteekend tegen de besluiten op deze vergadering genomen. Het Dagelyksch Bestuur heeft dit protest overwogen en met meerderheid van stemmen besloten die vraag aan het Comité in zyn ge heel voor te leggen. Het zal de Eem bode bevreemden, dat o.a. juist hy we mogen hier wel even uit de school klappen dien zy het meest met Met een pijnlijk gevoel zag zy, hoe de vlammen zich van het papier meester maakten. Het blad papier kronkelde zich en werd zwart, terwijl de letters gloeiden als vurige kolen. Een oogenblik verhief de vlam zich nog toen bleef er niets meer over als een hoopje asch en kleine vurige vonken. Sitta keek er naar, totdat de laatste vonk was uitgedoofd. „Beste mijnheer von Kröchert 1 Uw zoo even aangekomen brief aan den prins heb ik hem opgezon den. Hij zal wel een poosje rond zwerven, want de prins trekt ook heen en weer; in den eersten tijd gaat hy naar Noorwegen om zee meeuwen en zeehonden te schieten, om de zee en de menschen te best-u- deeren. Aangezien ik echter onmid dellijk zeeziek werd, kon er geen kwestie van zijn, dat ik meeging. U zult wel verwonderd zijn, dat van Rotbenburg, die trouwens een zeer ongeschikte plaatsvervanger voor u is, niet met hem is meegegaan, maar de prins wilde alleen gaan. Tegen Juni hoop ik den trekvogel weer hier te zien en hem dan met twee kleine handjes in Glückstadt vast te houden. Ons Engadiner-kwartet is nu geheel uit elkaar gegaan. U verliet ons het haar verdachtmakingen achtervolgt, tegen dit besluit was. 3) Dit te doen, daartoe had het Dagelyksch Bestuur eenvoudig de macht niet. Het kon alleen het voor stel daartoe doen, maar het besluit werd door het Comité in zijn geheel genomen, zonder dat ook maar één van al de aanwezigen zich hier tegen verklaarde. Deze uitdrukking verklaren we niet te begrijpen. Het permanente bestuur is niet „gefabriceerd" door zeven personen het Comité in zyn geheel heeft besloten het Dagelijksch Bestuur permanent te verklaren. 5) In de eerste der drie vergaderin- gaderingen is het Dagelijksch Bestuur gekozenin de tweede heeft dat Be stuur zyn plannen aan de goedkeuring van het geheele Comité onderworpen en in de derde is men tot verdeeling van den arbeid overgegaan. Kan het minder? Deze drie vergaderingen heb ben plaats gehad 7, 8 en 9 Januari. Kan het spoediger? In geen enkele dier vergaderingen hebben de aanwezige sociaal-democra ten een toon aangeslagen, die niet paste. Veel minder nog hebben zij den eisch gesteld, dat zy, die niet by vakvereenigingen waren aangesloten, geen ondersteuning mochten genieten. Dit is in strijd met de waarheid. De Eembode wil het hier, in haar haat tegen de persoon van den heer Wyland, laten voorkomen, alsof deze voornamelijk de man was, aan wien was opgedragen, uit te maken, wie voor ondersteuning in aanmer king behoorden te komen. En dat terwijl zij zeer goed weet, dat dit werk, waarvoor alle drie lof toe komt, mede was opgedragen aan den Roomsch-Katholieken heer Van Wessum en den heer Noorman, die tot de kerkelyken behoort. Had de heer v. "Wyland soms in 't geheel niet in deze commissie van onderzoek mogen zitten? De geschiedenis heeft bewezen, dat de heer Van Wyland minder bekrompen is dan de Eembode, want in de vergaderingen is door hem menig pleidooi geleverd ten gunste van een R.K. werklooze, als er sprake eerst en freule von Hohenthal volgde uw voorbeeld. Het spijt ons allen zeer, dat zy is heengegaan. Ik kon haar echter niet overhalen om hier te blijven, want het onrustige leven eener hofdame pakte haar al te zeer aan. Zooals u wel weten zult, is zy niet sterk. Zy woont sedert stil en treurig te Gelsheim in het gesticht bij haar moeder. Ik geloof, dat ik de eigenlijke reden van haar bedrukte gemoedsstemming ken, misschien maak ik my schuldig aan eene onbeschei denheid, als ik het zeg, maar ik kan twee menschen, waarvan ik zooveel houd als van u en Sitta, niet van elkaar laten gaan, zonder dat ik tracht u te helpen Toen ik in Februari afscheid nam van Sitta, waren we allebei zeer aangedaan en toen ontsnapte haar het geheim harer liefde voor u I Haar verdriet over uw onbegrijpelijk stilzwijgen is zeer groot Indertijd hebt u me te Pontresina gezegd, dat u Sitta zeer lief hadt en aanzoek wildet doen om hare hand. Beste mijnheer v. Kröchert, uwe geldelijke omstandigheden zijn zeer achteruit gegaan dat is zeer goed mogelyk, maar dat neemt niet weg, dat u een vrouw een tehuis kunt aanbieden. De ware liefde overwint valschen trots aan de eene zijde, terwijl zij aan den anderen kant was van al of niet verder onder steunen. 9) Dit is onjuist. Reeds voor de gelden waren ingezameld, is er in de vergadering van S Januari een crediet verleend om terstond met de uitkee ringen te kunnen beginnen. Den 10en Januari werden die reeds verstrekt. 11De Eembode had beter gedaan met deze zaak te laten rusten. Want als zij tegenwoordig had kunnen zijn in de vergadering, waarin hij, die dat ingezonden stuk met zijn naam moest dekken, ter verantwoording werd geroepen, had zij kunnen hooren, dat er van al die beschuldigingen niet éen kon worden waar gemaakt. Do Eembode kan hieromtrent haar licht opsteken bij haren geloofsgenoot den heer van Wessum, die van volkomen dezelfde opinie was als alle aanwe-. zigen en den inzender persoonlijk het min passende van zijn gedrag onder het oog heeft gebracht. ,0) Als men zulke middelen by anderen durft veronderstellen, moet men er zelf mee hebben omgegaan. Myne heeren, gij hebt ons onwillens een blik gegund in het arsenaal van uw verkiezings-strijdmidden. Maar overigens, zouden er onder al die ondersteunden, wel tien kiezers zijn? 1Hier zij aan de Eembode mee gedeeld, dat in de vergadering van 4 Mei op een verzoek van den Roomsch Katholieken Volksbond, om in het permanente Bestuur ook op te nemen een Roomsch Katholiek werkman, in toestemmenden zin is beschikt. Thans nog een slotwoord. De groote grieven van de Eembode blijken te zijn, ten eerste, dat er niet genoeg van haar geloofsgenooten in het Comité en Dagelyksch Bestuur zijn opgenomen. Maar is dit de schuld van het Comité Van de eerste vergadering is eene uitnoodiging uit gegaan tot twee geestelijken, doch deze heeren hebben het, zooals het verslag ook meldt, niet eens noodig geacht een antwoord te zenden. Van de voorgangers der ove rige gezindten werden terstond allo uitgenoodigden bereid bevonden. Boven- gaarne offers brengt. Maar het is aan u, om de eerste schrede te doen. Als u Sitta vraagt, zult u geen blauwtje krijgen, ook niet nu, onder deze meer bescheiden omstandigheden. Ik laat het geheel aan u over, om freule von Hohenthal den inhoud van dezen brief mee te deelen, ja of neen. Maar aarzel niet langer, ga gauw naar Gelsheim en verover uwe schoone bruid. Mijne beste weuschen vergezellen u en ik sta in voor het resultaat. Hier in Glückstadt is alles onver anderd. Zijne Hoogheid is zeer ont stemd over de reis van den prins. De hertogin speelt nog eiken avond haar partijtje whist met den opper stalmeester en zijne vrouw. En dan praten zy er later uit den treure over. Mijn geduld begeeft me ook vaak. Ik zou soms graag willen opspringen en hard wegloopen maar ik moet zoet in myn kooi blijven liggen. Maar nu heb ik genoeg gepraat. Uw engagementskaart zou mij het aangenaamste antwoord zijn op dezen brief, die diplomatiek moest zijn en heel openhartig geworden is, niet Geheel de uwe. Elisabeth, prinses von Glückstadt." Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1908 | | pagina 1