WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 16 Juli 1908.
Hoogste barometerstand 769.5 m.M.
te Corunalaagste 751.4 m.M. te
Bodö.
Verwachting tot den avond van 17
Juli 1908.
Wind Matige tot krachtige Z.W.-
l(jke wind.
Gesteldheid van de luchtZwaar
bewolkt tot betrokken, regenbuien.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
uur 759 m.M.
Vorige stand te 12 uur 759 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 65
Laagste hedennacht F. 51
Hedenmiddag 12 uur F. 60
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
Temperatuur van het water op
Donderdag 16 Juli des morgens 7 uur
62° F.
hebben voor zulk een menigte.
Voor mij is het lijden van de
ouders, de echtgenooten der verban-
nenen, der gevangenen, der gehange
nen Voor m(j, deze spionnen, deze
verkochten, deze dozijnen, deze hon
derdtallen menschen, die men dood
schiet!"
En als Tolstoï er zich rekenschap
van geeft, dat dit alles ook voor hem,
als deel van de Russische gemeen
schap, geschiedt, dan wil hy dit niet
langer verdragen.
Het is hem onmogelijk te blijven
voortleven met deze gedachten en
daarom heeft hij z(jn manifest ge
schreven en in alle landen verspreid,
opdat men hem er om io den kerker,
of nog liever, aan de galg brengt.
Want zoo alleen zal hy bevrijd
zijn van de martelende gedachte, dat
al die gruwelen ook om zijnentwille
gebeuren.
Het manifest eindigt met een innig
beroep op zyn „broeders", om af te
laten van al deze schanddaden en in
te keeren tot zichzelf.
DUITSCHLAND.
Uit ons nommer van gisteren weet
men reeds, dat de groote luchtreis van
Zeppelin gisteren door een ongeval
moest worden uitgesteld.
Ook eergisteren moest de reis, nau
welijks begonnen, weer worden afge
broken.
Geheel volgens het programma steeg
de ballon om 2 uur op16 personen
bevonden zich aan boord, onder wie
majoor Sperling en kapitein Von Jena,
die tot commandanten van lucht
schepen zijn aangewezen. Voor het
opstijgen werd een telegram gezonden
aan den Koning en de Koningin van
Wurtemberg, die spoedig met hun
jacht verschenen en den luchtreizigers
goede reis wenschten.
Het luchtschip steeg snel op en
dreef weldra boven het meer van
Constanz. Te kwart voor drie uur
zweefde het luchtschip boven de stad,
en voerde het verschillende manoeu
vres uit, op een hoogte van 200 M.
Toen keerde het schip in de richting
van Friedrichshafen. Te 3 u. 10 m.
kwam het ter hoogte van Meersburg
op het water, doch het steeg onmid
dellijk weder. Te vier uur keerde de
ballon in het ballonhuis terug.
Het bleek, dat onderweg de koel-
waterschroef van den voorsten motor
gebroken was. Het ongeval kon
spoedig hersteld worden.
Volgens de medeelingen in de Köln.
Ztg. liep de ballon prachtigde wen
dingen die het luchtschip maakte zijn
uitstekend geslaagd.
Te Mannheim heerschte Dinsdag, in
afwachting der komst van Zeppelin's
luchtschip, groote opgewondenheid.
De straten stonden vol menschen.
En daartusschen vlogen automobielen
met officieren van den generalen staf,
die steeds weder nieuwe telegrammen
ontvingen en verzonden.
Tegen vijf uur, toen bekend werd,
dat de reis was uitgesteld, en de
signaalvlaggen werden ingehaald, ver
spreidde de menigte zich.
Niet alleen in de militaire wereld
wordt met groote spanning naar den
definitieven triomf van Zeppelin's
luchtschip uitgezien. Ook de Duitsche
nijverheid staat gereed om de ver
vaardiging van de „stijve" lucht
schepen van het Zeppelin-systeem op
zich te nemen. De automobiel-fabrie
ken, waarvan de meeste reeds lucht
schipmotoren maken, z(jn de aan
gewezen établissementen voor de
nieuwe industrie. Wel heeft de
Duitsche regeering zich den voorkoop
bedongen van alle luchtschepen van
het Zeppelin-systeem, maar de levering
van deze luchtschepen aan de parti
culieren en aan het buitenland zal
niet worden belet, evenmin als dit
bijvoorbeeld met het door de firma
Krupp vervaardigde geschut gebeurt.
Een uitvinding als die van Zeppelin
is niet geheim te houden, en kan niet
binnen een enkel land blijven beperkt.
Zij behoort aan de geheele wereld en
dit heeft de Duitsche regeering dan
ook ingezien.
PORTUGAL.
Een lid van het Portugeesche par
lement, tijdelijk te Rome vertoevende,
heeft naar we in de Petit. Bleu lezen,
aldaar aan een journalist zijn meening
gezegd over den huidigen toestand in
Portugal.
Deze toestand zou in politiek
opzicht niet zoo slecht zijn als in
economisch opzicht. Er heerscht thans
in heel Portugal een onrustwekkende
malaise. Wat de Regeering betreft,
deze verliest onder de intellectueele
kringen meer en meer terrein, en men
zou er zelfs over denken om.... Franco
weer terug te laten komen en het
bewind in handen te geven.
Franco moet echter aan hen, die
te dien einde stappen bij hem deden,
hebben geantwoord, dat hy zijn tijd
nog niet gekomen achtte. Een der
grootste gevaren, waaraan Portugal
was blootgesteld, bestond, volgens
het parlementslid, in de herhaalde
inmenging van Engeland in de bin
nenlandsche zaken van het land. Deze
inmenging wekt in alle lagen der
Portugeesche bevolking groote onte
vredenheid, en het zou altijd vol
gens het parlementslid best kunnen
zijn, dat deze ontevredenheid de
afschaffing van het Koningschap en
de geboorte van een Portugeesche
Republiek bespoedigde.
OOSTENRIJK.
Bij een verkiezing voor bet Oosten-
rijksche Huis van Afgevaardigden, de
eerste na de laatste algemeene, is in
Silezië, in plaats van een Duitscben
nationaal, de socialist Müller gekozen.
Zijn tegencanditaat was een Duitsche
agrariër. De socialisten hebben nu 88
zetels.
AMERIKA.
Do New-York Herald verneemt uit
Washington, dat men daar in diplo
matieke kringen gelooft, dat Japan het
mogelyke doet om van Brazilië de
drie Dreadnoughts over te nemen die
in Engeland in aanbouw zijn. Yan
wege het Braziliaansche gezantschap
in de Vereenigde Staten wordt in de
N. Y. H. echter tegengesproken, dat
Brazilië die schepen slechts in schijn
voor zichzelf laat bouwen.
MAROKKO.
Het schijnt vast te staan dat Moe
lei Hafid Zaterdag Fez zal verlaten.
Hij laat met koortsachtige haast twee
legers uitrusten, waarvan, naar het
schijnt, éen in elk geval naar Mara-
kesj gaat om de zuidelijke hoofdstad
tegen Abd-el-Azis te verdedigen. Waar
hijzelf naar toe gaat, 't zy naar Ma-
rakesj, 't zij naar Rabat, 't zij naar
Tanger, is nog niet bekend.
De berichtgever van de Morning
Post is te Fez aangekomenhij is de
eerste Europeaan, die daar na langen
tijd verschenen is. Hij seint dat het
bericht over de bezetting van Azem-
moer en den marsch van Abd-el-Azis
naar Marakesj, te Fez groote ontstel
tenis heeft verwekt. De ambtenaren
van Moelei Hafid aldus de corres
pondent kunnen dat niet rijmen
met de onzijdigheidsverklaring door
Frankryk afgelegd. Fez ziet er uit als
een groot kamp. Dagelijks worden
4000 man troepen, die vroeger tot
Abd-el-Azis' leger behoorden, geoefend.
Duizenden Mooren uit den omtrek
komen dagelijks aan om Moelei Hafid
ondersteuning en geschenken aan te
bieden. De Marokkanen beschouwen
den strijd voor Moelei Hafid als een
gevecht voor hun onafhankelijkheid.
Hafid kan, zoo noodig, 50.000 man in
het veld brengen. Geld is er voldoende
maar er is gebrek aan wapens en
munitie.
Moelei Hafid zegt, aldus gaat de
correspondent voort, dat wanneer
Frankrijk zijn broeder helpt, hij alle
stammen uit heel Marokko oproepen
zal tot den heiligen oorlog en liever
tot op den laatsten man zal vechten
dan de onafhankelijkheid van het land
prijs geven. Blijft Frankrijk echter
werkelijk neutraal, dan is Hafid er
vast van overtuigd, dat hy in een
paar weken een einde aan den bur
geroorlog gemaakt zal hebben. Hy is
bereid, de overeenkomst van Algeciras
te erkennen zoo lang totdat het land
is uitgerust van den burgeroorlog; dan
wil hy een nieuwe conferentie bijeen
roepen tot nadere regeling van som
mige quaesties. Abd-el-Azis' schulden
wil hy overnemen voor zoover ze ge
maakt zyn vóór Hafid's uitroeping
in Fez en ook de aanspraak van
Frankrijk op 60 pCt. der invoerrech
ten zal hij erkennen.
PROVINCIALE STATEN VAN
UTRECHT.
De zomervergadering van de Pro
vinciale Staten van Utrecht werd
gisteren voortgezet.
Tot buitengewoon lid van Gedepu
teerde Staten werd benoemd de heer
prof. mr. J. De Louter, met 34 van
de 36 stemmen.
Afwijzend werd beschikt op een
verzoek van den Algemeenen Neder-
landschen Wielrijdersbond, om wijzi
ging van het provinciale reglement
op de wegen.
De rekening werd vastgesteld op
f 260.292,40 aan ontvangsten en
f229,238,32 aan uitgaven: derhalve
met een batig slot van f31,054,08.
Goedgekeurd werd een voorstel om
voor f 1500 deel te nemen aan het
waarborgfonds voor de in 1909 te
Zeist te houden groote tuinbouwten
toonstelling.
Overeenkomstig het advies van Ge
deputeerde Staten werd besloten af
wijzend te beschikken op het verzoek
tot verhooging van het subsidie van
f 100 op f 200 ten behoeve van de
Vereeniging De Teekenschool te Breu-
kelen.
Verleend werd een subsidie van
f300 aan de Teekenschool te IJsel-
stein, terwijl f9000 beschikbaar werd
gesteld voor landbouwdoeleinden.
Bij de behandeling van het verzoek
van het Nederlandsch Gasthuis voor
Ooglijders om toekenning van f2000
subsidie ontspon zich een levendige
discussie.
Gedeputeerde Staten stelden voor
f2000 subsidie te verleenen.
De heer Mendels zeide zich niet te
zullen verzetten tegen de toekenning
van het subsidie. Spreker heeft in
het jaarverslag van het Gasthuis ge
lezen, dat er f 160 voor traktementen
en dienstloonen en f320 aan werk
loon minder is uitgegeven, terwijl er
voor voeding evenveel is uitgegeven,
hoewel er 180 verpleegdagen meer
waren. Spr. zou gaarne hieromtrent
opheldering krijgen. Is het namelijk
gebeurd door de krapheid der finan
ciën, dan gelooft spreker, dat het sub
sidie moet verhoogd worden. Hem is
bovendien bekend, dat de werkom
standigheden der verpleegsters en het
personeel zeer ongunstig zyn. De ver
pleegsters b. v. hebben 15 uur per
dag dienst, terwyl er heelemaal geen
nachtverpleegster is, zoodat ook des
nachts door de gewone dagverpleeg
sters moet geholpen worden.
De heer De Wijkerslooth toonde
aan, dat het gelijk blijven van het
voedsel, ondanks de 180 verpleegdagen
meer, het gevolg is van het vertrek
van den amanuensis met diens gezin.
De jonge amanuensis, een jonge man,
heeft niet onmiddellijk het volle
salaris gekregen, vandaar de miDdere
werkloonen. De verpleegsters werken
14 uur per dag, doch daarbij hebben
dezen steeds gewoonlijk heele mid
dagen in den tuin met de patiënten
zoo goed als niets te doen.
Is nachthulp noodig, dan wordt een
extern zuster gehuurd.
De looneu der zusters zyn zeer vol
doendeen voor ongediplomeerde zusters
hooger dan elders.
De heer Mendels achte verhooging
van het subsidie met f 500 gemotiveerd,
om deze uit te keeren aan het perso
neel en dient een voorstel in dien
geest in, dat evenwel niet ondersteund
wordt.
Mr. Van Bolhuis achtte het zeer goed,
dat de heer Mendels deze toestanden
heeft besproken. Spr. zag gaarne eenige
nadere inlichtingen in de volgende
vergadering tegemoet.
De heer Huydecoper van Maarsse-
veen deelde namens de Gedeputeerde
Staten en als regent van het Gasthuis
mede, dat een nader onderzoek zal
worden ingesteld.
Het subsidie werd hierna goedge
keurd.
Afwijzend werd beschikt op het ver
zoek om subsidie voor den aanleg van
een paardentramweg Montfoort
Linschoten—Woerden.
Aan de Teekenschool to Maarssen
werd f 100 subsidie verleend.
Bij de begrooting voor 1909 was
gevoegd een voorstel om de opcenten
op de hoofdsom der belasting op de
gebouwde en ongebouwde eigendom
men en op die der personeele belasting
te doen heffen tot een bedrag van 9-|
De begrooting werd goedgekeurd in
ontvangst en uitgaaf op f 507.614,
Het voorstel tot verhooging der op
centen werd aangenomen met 29 tegen
2 stemmen.
Ten slotte werd met 20 tegen 11
stemmen een voorstel van mr. Mendels
aangenomen om Gedeputeerde Staten
te verzoeken in de a.s. winterzitting
praeadvies uit te brengen om de
provinciale wegen en werken in eigen
beheer te nemen.
Afschaffing bakkers-
nachtarbeid. Het Nationaal Co
mité voor Afschaffing van den Nacht
arbeid in het Bakkersbedrijf, hield
eergisteren een vergadering in „Krasna-
polsky" te Amsterdam. Vertegenwoor
digd waren al de bij het comité
aangesloten organisaties. De heer J.
E. v. d. Graaf voorzitter, deed in zijn
openingswoord vooral uitkomen, dat
het de financieels regeling van het
comité gold, waarvoor de vergadering
bijeen kwam. De heer PI. B. F. van
Bossum, secretaris, gaf in korte trek
ken verslag der door het moderamen
verrichte werkzaamheden. Na behan
deling der tal,van ingekomen stukkeu,
kwam in bespreking de financiën. De
quaestie der schuldenlast welke het
comité drukte werd opgelost, door deze
om te slaan op de aangesloten orga
nisaties en deze 15 cent per lid te
laten bijdragen. Verder werd besloten
krachtig te wei ken om door donaties
de geregelde uitgaven te bestrijden.
Rapport werd uitgebracht by monde
van den heer Te Boekhorst, die met
den heer Diemer op audiëntie geweest
is bij Minister Talma. De minister
beijvert zich om door wettelijke rege
ling den nachtarbeid der bakkers
zoowel voor patroons als gezellen te
doen ophouden. Hij droeg reeds aan
de commissarissen der Koningin in
de provincies, aan de burgemeesters
en inspecteurs van den Arbeid op,
om bijzondere aangelegenheden in bet
bakkersbedrijf te onderzoeken. De
Minister hoopt zeer spoedig een wets
ontwerp dienaangaande in te dienen,
doch Z.Exc. zal vooraf eerst het oor
deel van dit comité inwinnen. Besloten
werd de actie tot Afschaffing van
den Nachtarbeid opgewekt te blijven
voortzetten.
Werkstaking. De opper
lieden en metselaars, werkzaam aan
het nieuw te bouwen post- en tele
graafkantoor te Eindhoven hebben
het werk neergelegd.
De metselaars verdienden f0.20 en
de opperlieden f 0,14 uurloon. Zy
verlangen thans 22 en 18 ct. per uur.
Er is reeds door de ondernemers
met een commissie uit de werklieden
geconfereerd. Echter kan omtrent de
loonquaestie der metselaars in 't ge
heel geen overeenstemming verkregen
worden. Den opperlieden werd f 0.15
per uur geboden, doch dezen wenschen
hierop niei in te gaan, hoewel zij wel
tot eenige concessie geneigd zijn, zegt
het Hbld.
Het werk ligt dus nog steeds stil.
Bij deze staking zijn plm. 60 man
betrokken.
Voor het bouwwerk wordt gepost.
DE CHRIST.-HIST. UNIE.
De Chr.-Hist. Nederlander bespreekt
de verschillende opmerkingen door de
bladen gemaakt naar aanleiding van
de fusierede van den heer De Savornin
Lohraan.
Wij nemen er enkele punten uit
over
„Gaat het in de eerste plaats om
het fundament onzer staatsinstellingen,
dan volgt daaruit van zelf de saam-
hoorigheid der rechtsche partyen, als
allen medewerkende tot hetzelfde doel.
Voorts volgt daaruit, dat de natie
niet gesplitst mag worden in geloo-
vigen en ongeloovigen, in Christenen
en paganisten, maar in hen die wèl,
en in hen die niet den Christeljjken
godsdienst als grondslag van onze
staatsinstellingen willen behouden.
„Behooren alle partyen rechts als
samenwerkende tot hetzelfde doel,
bijeen, dan behoort men voorsamen-
werking ook met R.-K. niet terug te
deinzen. Het is waar, dat de R.-K.
een van de Protestantsche beginselen
sterk afwykend staatsrecht verdedigen,
en in andere landen soms toepassen,
en dat dan ook indertijd het Belgische
en Hollandsche episcopaat verboden
hebben den eed te doen tot handhaving
eener Grondwet, die op verschillende
punten met den geest en de grond-
regelen van den Katholieken godsdienst
strijdt. Maar het is even waar dat
bedoelde punten in onze Grondwet
zijn vastgelegd en dat de R.-K. de
eenmaal ingevoerde Grondwet even
nauwgezet handhaven als de Protes
tanten. Dat de vrijheid van godsdienst
en rechtsgelijkheid van alle kerken
uit de Protestansche, de Evangelische,
niet uit de rationalistische beginselen
zijn voortgekomen, is door vele des
kundigen als een historisch vaststaand
feit erkend. Waarom een Protestant
daarop niet zou mogen wjjzen, is niet
in te zien. Hebben de Protestanten
er bezwaar tegen als de R.-K. aan-
toonen welke voorrechten zij bezitten
of meenon te bezitten boven de Protes
tanten? Of moet een Protestant zich
zijn naam schamen
„Het niet samenverbonden zijn met
de „antirev. partij" vindt zijn oorzaak
niet in verschil van beginsel, maar
in de leiding der genoemde party.
Daar de Chr.-hist. partijen zich aan
die leiding hebben onttrokken, wordt
het samenwerken met die party ge
makkelijker, mits dan ook de pretentie
alsof de leider dier party tevens leider
ware of behoorde te zyn van de rechter
zijde, wordt prjjs gegevenzij is
trouwens met de officieels feiten in
tegenspraak. Eigenlijk moest het
overbodig zyn dit te zeggen zoolang
echter het volk in den waan gebracht
wordt, dat de Chr.-hist. partijen afge
weken zyn van de antirev. beginselen,
moet onzerzijds handhaving van de
waarheid daartegenover staan. Zij die
meenen, dat herinnering aan vroegere
feiten lichtelijk tot oneenigheid aan
leiding kan geven noodzakelijk is
dat niet zouden wellicht goed doen
zich tot diegenen te adresseeren, die
voortdurend den valschen waan trach
ten io stand te houden. Om des lieven
vredes wille mag de waarheid niet
worden verdonkeremaand.
„Er is bij de fusie geen woord ge
sproken, tegen het bekende woord
„de vrije school voor heel de natie."
Wel het tegendeel is geschied. Maar
tevens is uitgesproken, dat de Chr.
Hist. Unie niet wil medewerken om
de openbare school te verlagen tot de
school voor de ongeloovigen, waar
Bijbel en gebed krachtens de wet
worden buitengesloten."
Aangezien de regeering en de
Staten der provincie Utrecht de voor
keur geven aan de bevordering der
tot standkoming van stoomtramwe
gen in het zuidwesten der provincie
Utrecht, van minder lokaal karakter
dan de ontworpen paardenspoorweg
Montfoort-Linschoten-W oerden, voor
welken in de zoraerzitting der Staten
van Utrecht eene bijdrage in de aan-
legkosten uit de provinciale fondsen
werd geweigerd, heeft de ingenieur
A. J. Èrieger te Amersfoort concessie
aangevraagd voor eene stoomtramver
binding Utrecht station Harmeien met
zystak van de Meern naar Montfoort
en eventueele uitbreiding naar IJsel-
stein. Zjjne aanvraag voor een paar
denspoorweg van Utrecht naar Har-
melen is hierdoor nog niet vervallen,
daar het in zijne bedoeling ligt het
nieuwe project Utrecht Harmeien
met zijtak naar Montfoort enz. dub
bel, d. i. als stoomtram en als paar
dentram te bewerken.
Het kantongerecht te Harderwijk
veroordeelde M. S. te Amersfoort tot
f 3 boete of 3 dagen hechtenis, we
gens het onbeheerd laten staan vac
een trekdier op den openbaren weg.
De Stct. no. 164 bevat een Kon.
Besluit van 9 dezer, waarbij, omdat
zy geacht worden onmisbaar te zyn
hetzij voor het gezin waartoe zij be
hooren of waarin zij zyn opgenomen,
hetzy voor de personen in wier levens
onderhoud zjj voorzien, o.a. aan de
volgende militieplichtigen van het 5e
Reg. Inf. ontheffing van den werke-
lyken dienst by de militie is verleend
tot 17 Mei 1908: A. A. M. A. Döpp,
lichting 190S en G. J. Gilbers, lich
ting 1904.
Programma van het concert,
Zondag a.s. in Amicitia te geven door
de stafmuziek van het 5e Regiment
Infanterie.
1. Marche des pctita soldata Ganne.
2. Ouverture „Egmond", v. Beethoven.
3. An der schonen blauen
Donau, walzer, Strauss.
4. Grande tantaisie s. d. m.
de l'opéra Roméo et Ju
liette. Gounod.
6. Ouverture „Banditen-
stroiche, Suppé.
6. Ballet Égyption, Luigini.
7. a. Meditation sur le Ie
Prélude de Bach, Gounod,
b. Toréadoret An-
dalouse, Rubenstein.
8. Die Meistersinger von
Berlin, Groszes Pot
pourri, Linche.
Aanvang 7f uur.
Tot bestuurslid van de afdeeling
Amersfoort en Omstreken van den
