DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 168.
WOENSDaG 19 AUGUSTUS 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Venaootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
HALF BLAD.
BUITENLAiNP.
FEUILLETON.
TSA2IAR,
binnenland.
Hoofdredacteur B>. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad f 4.—
Franco per post id. - 5.60
Per 3 maanden id. - 1.
Franco per post id. - 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.06
Bureau: BREEDESTRAA.T 18.
Telefoon Interc. 62.
PrijB dar Advertantiën:
Van 1 tot 6 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(By abonnement belangrijke korting.)
JONG TURKIJE.
De Turksche Regeering gaat steeds
voort op den weg der hervormingen. Het
is alsof de Sultan eeu Jong-Turk is ge
worden. Hij aanbidt wat hij verbrand
heeft.
Men verneemt thans eerst hoe erg
het er eigenlijk wel uitzag in Turkije
en hoe noodzakelijk in dien toestand
verandering moest worden gebracht.
Vroeger durfden de Turken niet spre
ken en nog minder schrijven en zelfs
de correspondenten van West-Euro-
peesche bladen waagden het niet, alles
te zeggen. Brieven kunnen door specia
liteiten in die kunst zeer gemakkelijk
worden geopend en wie onaangename
dingen omtrent de Turksche regeering
in een buitenlandsch blad vertelde,
was, als hij bekend werd, niet veilig.
De Sultan leefde in de vrees voor
samenzweringen en aanslagen in zijne
omgeving vergrootte nog zijne zorgen.
Overal waren spionnen die alles over
brachten. Als een Turk zich dikwijls
vertoonde, niet in maar slechts buiten
de gebouwen der vreemde gezanten,
als hij dikwijls door de straat kwam
waarin de meeste dier gebouwen zijn
gelegen, was dat zeer verdacht. Als
hij met vreemdelingen verkeerde, als
h\j het waagde,een buitenlandsch blad
te lezen, als hij verdacht werd ge
houden van vrijzinnige denkbeelden,
was hij zoo goed als een verrader van
den staat en het hoofd jvan dien staat
en den een of anderen dag moest hij
boeten voor zijne bedenkelijke meenin
gen. De correspondent van de .Temps"
te Konstantinopel meldde dat een Turk
werd gearresteerd, omdat hij des
avonds een bijzonder sterk licht op
zijn flets had bevestigd. Een spion be
weerde dat het een signaallicht was,
dienende om teekenen te geven aan
andere gevaarlijke menschen. Hij
moest dus jvoor den Kadi komen en
werd veroordeeld. Het leven te Kon
stantinopel was eene kwelling en men
mocht die stad niet verlaten zonder
verlof, een verlof dat zelden verleend
werd.
door
MARYLLE MARKOVITCH.
(naar het fransch).
6)
Enkelen evenwel bleven achter. Niet
omdat zij den strijd vreesden, doch
vast besloten bun eigen bergen tot
het uiterste te verdedigen, voelden
zij zich niet verplicht zoo ver van
huis aan den oorlog te gaan deelnemen.
Ruw en ongedisciplineerd als zij waren,
konden zij de noodzakelijkheid van eeD
concentratie van strijdkrachten niet
inzien en vertrokken tegen het vallen
van den avond, bevreesd by hun thuis
komst het zonder verdediging achter
gelaten dorp reeds door de op den
loer liggende Russen verwoest te zul
len vinden.
Twaalf honderd bleven echter, en
maakten zich gereed om by het eerste
signaal op te breken. Na hun wapen
te hebben schoongemaakt, sliepen zij
eenige uren op het zachte mos in de
schaduw der pijnboomen, waarop zij
zich aan het afscheidsmaal vereenig-
den. Reeds des morgens had Thamar
Daarbij kwam dat patriottische Tur
ken zich ernstig bezorgd maakten over
de toekomst van hun vaderland. Het
despotieke bestuur was zwak tegenover
het buitenland. Het leger, om van
de vloot niet te spreken, werd ver
waarloosd. De officieren en soldaten
ontvingen slechts van tijd tot tijd
een deel van hunne soldij. Zij werden
slecht en ongeregeld betaald. De sol
daten waren gedwongen jaren lang te
dienen om hun leven te wagen in
gevechten tegen de Macedonische ben
den, aan de Perzische grens, of in
Yemen, waar de Turksche wapenen
niet voorspoedig waren. De officieren
hadden honderden grieven. De Turksche
officier van deze dagen is niet meer
wat zijn voorganger was. De laatste
kon nauwelijks lezen of schrijven.
Hij was in den regel een dapper man,
want de Turken z(jn moedig, maar hij
had geen besef van den modernen
oorlog en de wijze, waarop die gevoerd
moet wordon. Thans is dat anders.
Maar tevens heeft men, door den
Turkscher. officier tot een hooger peil
van beschaving te verheffen, middel
lijk de revolutie in de hand gewerkt.
Het kostte den officieren moeite om
den man trouw te blijven onder wiens
regeering zoo buitensporige dingen
gebeurden. Zij waren het in hun
hart eens met de Jong Turken, met
de partij, die Eendracht en Vooruit
gang in haar vaandel had geschreven.
Die leus beheerscht thans Turkije.
Het comité van Eendracht en Voor
uitgang heeft de revolutie bewerkt.
Z(j had dat niet kunnen doen, indien
zjj niet op het leger, op de officieren
had kunnen rekenen en er moeten
van reactionaire zyde inderdaad po
gingen zijn gedaan om den Sultan te
bewegen een beroep op het leger te
doen. Maar hjj moet hebben be
grepen, dat die pogingen toch niet
zouden slagen. Hij heeft zich onder
worpen aan de hervormingsparty, die,
dat moet tot hare eer gezegd
worden van hare overwinning eeD
gematigd gebruik beeft gemaakt. In
naam heeft hij zich aan haar
hoofd gesteld. De sultan is de groot-
hervormer, schijnt dat ten minste.
Maar meenigeen die meent te schuiven,
wordt geschoven en dat is het geval
van Abdoel Hamid.
boden naar de omliggende dorpen ge
zonden om levensmiddelen in te zame
len. Thans waren vrouwen en kinde
ren bezig geheele geiten en schapen
boven ontzaglijke vuren te braden,
terwijl anderen in groots ketels ryst
en visch kookten.
Toen het maal gereed was, vereenig-
den de mannen zich in groepen op
het dorpsplein en op de open plaatsen
aan den zoom van het woud, waar de
vrouwen hen bedienden, vier aan vier
op een gelooide schapenhuid de ge
braden dieren aandragend. De aan
voerders sneden deze met hun pon
jaarden behendig aan stukken en
reikten ieder der manschappen hun
deel toe. De kinderen knaagden de
beenderen af, waarbij zy onder aller
lei luchtsprongen om de vuren dansten.
Toen de mannen verzadigd waren,
wenschte de bek, schoon blind, zyn
huis te verlaten, om zich in hun mid
den te bewegen.
Daar de duisternis reeds gevallen
was, waren de harstoortsen, welker
weifelend schijnsel den grijsaard nog
grooter deed schijnen, ontstoken. Ge
lijk een stroom zilver golfde de lange
baard over zyn borst; met de hand
steunde hij op den schouder van Tha
mar, boven wien hy met zijn geheele
hoofd uitstak. Zyn beide zonen en
Hellemet-Amin volgden hem. Met uit
bundig gejuich werden zy door de
BELGIË.
Onder het opschriftDe Schaer-
beeksche Panama, schrijft het Hbl.
van Antwerpen
„Het onderzoek der zaken van
Schaerbeek heeft gedurende de feest
dagen niet stil gelegen. De huiszoe
kingen duurden voort ep hebben
nieuwe verpletterende beschuldigingen
tegen de thans opgesloten drie ver
dachten aan het licht gebracht.
Men zal weldra een vierden, en
wellicht een vijfde beschuldigden zien.
De twee reeds aangehouden in
genieurs zijn gisteren den weg der
bekentenissen ingeslagen en, wat
schepene Van Putte aangaat, nu zyn
twee medeplichtigen beginnen te
spreken, zal by ook zijn voortdurende
ontkenningen niet lang kunnen vol
houden. (Hij beeft reeds een volle
dige bekentenis afgelegd Red. E.)
By de wynpotteryen van Schaer
beek zouden die komen betrekkelijk
den oud-schepen van Jette. En als
de helft waar is van wat men vertelt,
zal het parket zijn onderzoek in ver
schillende gemeenten voortzetten.
Gisteren werd het volgende verteld,
hetwelk bewijst hoe nu feiten uit
komen, die zoo schreeuwend zijn dat
men Diet begrijpt, dat de steenen het
niet uitgeroepen hebben.
In een gemeente waar groote, reus
achtig groote werken worden uitge
voerd sedert verscheidene jaren, is
dezelfde persoon er in gelukt zich. 3
maal te doen onteigenen, steeds het
cijfer zijner gebouwen verdubbelend
en telkenmale in verhouding een
hoogere schadeloosstelling trekkend.
De nieuwe bouw was pas voltooid
en bewoond of men zag, dat hij niet
in de lijnnchting was en de toer
was gespeeld.
Men begrijpt, dat zonder medewer
king van het gezag, dat de toelating
tot bouwon geeft, zulk feit zich niet
zou kunnen voordoen. IndieD M. Hayoit
de Thermicourt zijn opzoekingen in
de omgeving der hoofdstad voortzet
zal hij dus nog wel andere ontdek
kingen doen en 't is daarom, dat ik
u schreef dat deze zaak ontzaglijke
uitbreiding nemen zou.
Dat moet overigens niemand ver
bazen als men ziet, boe de menschen
manschappen ontvangen. Dronken van
geestdrift en enthousiasme hieven de
mannen zich van hun zitplaatsen
op en klapten allen tegelijk in de
handen, het geen te midden der plech
tige kalmte van den avond als een
ratelende donderslag door den verren
echo van het gebergte werd terugge
kaatst.
Vader, zeide Thamar, die sedert
twee dagen nog onuitgesproken plan
nen met zich omdroeg, vader, ik ge
voel, dat het land ook my oproept.
Laat mij met deze mannen medegaan.
Zij had bet bekoorlijk gelaat naar
hem opgeheven.
Verwonderd wendde de grijsaard
zijn oogen zonder licht naar haar toe.
Gij, mijn kind, my verlaten?
Ja, vader, doch gij behoudt uw
nichtje Aissa. Zy is al een zuster voor
mij, als een dochter voor u. Zy telt
thans reeds tien jaar en kan u vol
doende ter zijde staan. Laat mij dus
met deze mannen vertrekken voor de
verdediging jvan Kaukasië en van de
vryheid.
De weg is lang en moeilijk van
hier tot Weden, mijn kind. Bovendien
zyn de ooren van vrouwen meer ge
schikt om de woorden der liefde op te
vangen dan het gehuil van een veld
slag. Blijf daarom bij uw ouden vader
en wacht met hem de terugkomst van
onze dapperen af.
mordicus willen leven op een voet,
die geenszins overeenkomt met de
middelen waarover zy beschikken."
PORTUGAL.
In een telegram uit Lissabon aan
het „Berl. Tagebl." wordt medegedeeld,
dat de toestand in Portugal weder
zeer onrustbarend wordt. De be
sprekingen in de Cortes over de zeer
ingewikkelde financieele transacties
van den overleden koning, geven tel
kens weder aanleiding tot het uiten
van zeer scherpe opmerkingen aan
het adres van het koningshuis en het
krasse optreden van het kabinet draagt
het zijne er toe bij om de regeering
impopulair te maken. Men acht het
niet onmogelijk, dat er binnenkort
weder een nieuwe oproerige beweging
zal uitbreken, die dan zeer gevaarlijk
kan worden voor de dynastie, daar
het aantal ontevredenen in leger en
bij de vloot met den dag toeneemt.
De geheime invoer van wapenen,
ongetwijfeld bestemd voor de revo-
lutionnairen, gaat geregeld door en
de regeering schijnt niet de lust of de
macht te hebben een einde daaraan
te maken.
AMERIKA.
Te Springfield komen weliswaar nu
en dan nog kleine botsingen voor
tusscben blanken en negers, maar
volgens de laatste berichten schynen
de autoriteiten meester van den toe
stand te zijn. Daarentegen doen zich
iD andere Amerikaansche plaatsen
weder uitbarstingen van rassenhaat
voor. Zoo deed bijv. in den nacht van
Maandag op Dinsdag een groote meDigte
een aar^val op de gevangenis van Lun-
tington (New-Island), met het doel een
neger te lynchen, die zich had ver
grepen aan een blank meisje.
De menigte was er reeds bijna in
geslaagd de poort open te breken, toen
een sterke politiemacht kwam opdagen
en haar uiteendreef. Ten einde echter
te voorkomen, dat er een nieuwe aan
val zou worden gedaan, heeft men in
den nacht den neger heimelijk naar
een gevangenis in een nabijgelegen
stad overgebracht.
MAROKKO.
In Marokko heerscht weder groote
Vader, ik smeek u er om, geef
my uw toestemming. Ook Fathima
hoeft immers de haren verlaten, om
haar broeders Schamyl te volgen laat
mij handelen evenals Fathima gehan
deld heeft. Myn moeder en het vader
land bevelen het mij, ik hoor hun
stemmen in den nacht.
Welnu, ga dan, myn kind Ik,
nuttelooze grijsaard, zal hier alleeD
in het verlaten aoul achterblijvenga
en dat Allah met u zij I
Toen de fijne, zilveren sikkel der
maan aan het uitspansel begon te
schitteren, begaven de Tscherkessen
zich op marsch. Zwijgend defileerden
zij voorbij het aoul, hetwelk onder de
hoede van den ouden bek en van eenige
moedige verdedigers werd achterge
laten, en reeds lang was de colonne
in de duisternis verdwenen, toen de
grijsaard, haar van de berghelling af
nastarend, nog steeds zijn armen in
een laatste zegening naar haar uit
strekte.
II.
OP DEN GOUNIB-DAGH.
Dagen en dagen verliepeD. Door Aly
geleid by het doortrekken van dat on
ontwarbaar doolhof van wouden, het
welk de hellingen van den Kaukasus
bekleedt, vorderde de troep snel. In de
dorpen, die men toevallig op zijn weg
onrust en onzekerheid, vooral door de
verwachting van een grooten slag, die
op handen schijnt.
In de buurt van Tanger wordon
van weerskanten troepen samenge
trokken, terwijl in de omgeving hoo
langer hoe grooter on veiligheid heerscht.
Nederland en Venezuela.
De dag van vertrek van het pant-
serdekschip Friesland van Nieuwndiop
naar de Caraibische zee is bepaald op
1 September a. s.
Leeggepompt. Nu, ten ge
volge van de oprichting eener byzoiy- j
dere school voor Christelijk onderwijs:-
geen leerlingen meer op de openHgfè
lagere school onderwijs ontvangéfi,
heeft de Raad der gemeente Doornspijk
besloten de openbare lagere schoft,in
de buurt Oostendorp op te heffen.
Snel recht! L. en V. schrijft:
„Op 2t Juli 1904 brandde te Hoot n
een houtloods af. Over de schadever
goeding ontstond een proces tusschen
den houthandelaar en zijn assuradeur.
De Rechtbank te Amsterdam wees
vonnis op 13 October 1905. De
Assurantie-Maatschappij giDg in hoo
ger beroep. Het Gerechtshof te Am
sterdam besliste by arrest den 28n
Februari 1908, dus bijna twee en een
half jaar na de uitspraak der Recht
bank. Bij dit arrest werd een getui
genverhoor bevolen, gelukkig reeds
na zes weken op 13 April 1908
te houden.
„ProcedeereDde verzekeraars hebben'
in den regel geen haast. Doch verze
kerden, die schadevergoeding vragen,
wél. En getuigenbewijs wordt vier
jaren na dato vaak niet weinig be
zwaarlijk."
Bij Kon. Besl. is het Koninklijk
besluit van 19 Juni, waarbij jhr. mr.
W. H. de Beaufort met ingang van
1 Augustus werd benoemd tot adjunct
commies bij het departement van
koloniën, op zyn verzoek ingetrokken.
W erk 1 o o zen verzekeri ng.
Ook Arnhem zal eerlang, naar het zich
laat aanzien, eene verzekering van
gemeentewege tegen werkloosheid heb-
ontmoette, had men paarden en muil
ezels weten te bekomen. Deze dieren,
alle in het gebergte geboren en groot
gebracht, waren volkomen betrouw
baar en gewoon aan de oneffenheden
van den bodem en de verraderlijk los
latende steenen, die onder den voet
wegrolden, om een gapende ruimte
achter te laten, waar zich eerst een
steunpunt bevond. Thans allen van
rijdieren voorzien, reisden zy, zich op
het onfeilbaar instinct van hun chef
verlatende, onder het bleeke schijnsel
deer maan den geheelen nacht door,
de bekende paden en de dorpen zorg
vuldig vermijdende.
In deze laatste zou men weliswaar-
levensmiddelen en een onderdak, doch-
tevens verraad en verderf hebben ge
vonden, want de Russen waren over
al. Half waanzinnig van aDgst, had
den de bewoners der vlakte zich aan
de vreemde heerschappij onderwor-
den, waarop men verschillende mili-
tiare posten in hun dorpen had opge
richt, terwijl mobiele colonnes de
bergbewoners, stoutmoedig genoeg om
zich tot aan de zoom van het woud-
te wagen, hardnekkig bestookten.
Wordt vervolgd.)