DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 177.
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naeml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
DEMOORATIE.
FEUILLETON.
marylle markovitch.
BUITENLAND.
Hoofdredacteur R. G. RIJKEN S.
Abounementsprlj s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad f 4.—
Franco per post id. 5.60
Per 3 maanden id. - 1.
Franco per post id. - 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BREEDESTRAAT 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertóntiën
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(By abonnement belangrijke korting.)
Uit hoofde van den nationalen
feestdag zal ons blad Maandag
avond niet verschijnen.
In de a.-r. bladen wordt bet her
haaldelijk voorgesteld, alsof de anti
revolutionaire partij eigenlijk zou ziju
de democratische partij bij uitne
mendheid. Beschouwt men de zaak
echter eens op de keper, dan komt
men tot heel andere resultaten. Wel
bevat het Calvinisme een belangrijk
democratisch element en dat is door
Dr. Kuyper op meesterlijke wijze ge
bruikt om bij de stembus een groote
massa achter den leider te krijgen,
en hij die de geschiedenis der laatste
jaren eenigszins heeft gevolgd, weet
ook, hoe warm in vroeger jaren Dr.
Kuyper eens ijverde voor een demo
cratische ontwikkeling van ons Staats
bestuur, al geschiedde dit dan ook op
den grondslag der goddelijke souverei-
niteit en de ontleening van de macht
der overheid aan deze laatste.
In de werkelijkheid is echter in de
laatste, jaren van Dr. Kuyper's liefde
voor de democratie niet alleen zeer
weinig gebleken, maar zijn er zelfs
bewijzen bij te brengen, dat hij van
die eerste liefde niet veel meer moet
hebben.
Vroeger had hij beweerd, dat de
erkenning van God in het staatsbe
stuur moest leiden tot de democratie
en bovenaan stond dan ook op zijn
programma het huismanskiesrecht,
waarvan beweerd werd, dat het het
algemeen kiesrecht zeer nabij kwam.
Maar bij de behandeling der begroo
ting voor 1905 heeft men kunnen
merken, hoe het eigenlijk met die
liefde voor een zeer uitgebreid kies
recht bfj Dr. Kuyper was gesteld.
Hem was na 1894, toen hij met
de vrijzinnigen samen optrok voor de
door
(naar het fransch).
14)
Mijn vader, waards mijn vader?
vroeg Thamar, zoo spoedig zij het
plateau bereikt had.
In zijn hut, bij Alssa, luidde het
antwoord.
Onmiddellijk liet zij zich daar
heenbrengen. De hut van den ouden
bek, door de bemoeiingen van den
geheelen stam met meer zorg opge
trokken en gerieflijker ingericht dan
de overige, leunde tegen een ontzag
lijken pijnboom, wiens dichte takken
haar tegen de winterstormen moesten
beschermen. In het inwendige, slechts
zwak verlicht, hurkte Hamar, zat bij
een bed van dorre bladeren neer, de
kleine hand van Aissa in de znne
houdend.
Voortdurend ontsnapte er een kla
gend gesteun aan de lippen van het
kind. Doch toen zij Thamar in de
deuropening der hut ontwaarde, be-
goDnen haar oogen reeds door den
Kieswet-Tak een andere mogelijkheid
gebleken, nl. een coalitie met de eens
door hem fel gehate en met afschuw
als bondgenooten afgewezen Room-
schen, en vandaar dat zijn ijver tegen
art. 80 der Grondwet, door hem toch
indertijd een .wetgevend schandaal"
genoemd, geweldig was bekoeld.
Enfin, zelden is er iemand gevonden
of zal er iemand gevonden worden,
die zooveel, wat vroeger warm en
geestdriftig door hem werd aangepre
zen, als „oude plunje" en lastig weg
werpt als deze voorman der antirevo-
lutionnairen.
Een andere zaak, die bij eene demo
cratische partij een der eerste en voor
naamste aangelegenheden is, is de
verzekering van den arbeider.
Ook dr. Kuyper gebruikte eens deze
leusvóór de stembus altijd. Denkt
maar eens aan het bekende „zij kun
nen niet wachten, geen dag en geen
nacht," dat, met het noodige theatrale
vertoon uitgeroepen, niet naliet in te
slaan. Maar een der andere hoofd
mannen van de a.r.-partij, een profes
sor aan de vrije universiteit, later
demon gescholden wilde geen
„verzekeringsdwang", die hij een
uiting van verlicht despotisme noemde,
eene ongeoorloofde inmenging van den
Staat in het private leven, een hin
derlijke Staats-curateele.
En opgeborgen werd voorloopig het
ontwerp te dezer zake, mooi om als
paradepaard nog eens weer dienst te
doen bij volgende verkiezingen.
Neen, Dr. Kuyper loopt niet warm
meer voor al wat naar democratie
zweemt en de a.r.-partjj ook niet meer.
Hoe kan dan het arbeidende volk
van Nederland van die partij ooit
bevrediging zijner zoolang reeds be
pleite wenschen verwachten
Toch worden de democratische be
ginselen door steeds meer lieden ge
huldigd en zullen zij niet nalaten in
te werken, ook op de verhouding der
naderenden dood verduisterd, van
vreugde te schitteren.
Thamar 1 Thamar riep zij uit,
zich ten halve van haar legerstede
oprichtend en de armen naar haar
uitstrekkend.
Mijn kind, wees kalm, smeekte
de grijsaard, haar tengere gestalte
weder met den mantel bedekkende,
Thamar zal wel terugkomen. Slaap,
mijn dochter, slaap.
Maar zij is daar werkelijk, va
der, ze kijkt naar u.
De oude slaakte een kreet van
vreugde.
Thamar, zijt gij daar wezenlijk?
Ja, vader, antwoordde het meis
je, zich in de armen van den ont
roerden grijsaard werpend. Langen
tijd hielden zij elkander weenend om
strengeld.
Hierop liet de grijsaard haar in
gezelschap van Hassan op de scha
mele matten aan zijn zijde plaats ne
men en vertelde zij hem alles, wat er
gebeurd wasde gevaarvolle tocht,
de aankomst te Weden, de worste
ling op den Goenib-Dagh, Hassan's
toewijding en ten slotte de terugreis.
Ik wist, dat mjjn zonen dood
zijn, zeide de oude bek, daar ge-
loofsgenooten uit de vlakte, die bij
ons een toevlucht kwamen zoeken,
het voorgevallene verhaalden. Maar
uw lot, Thamar, was mij onbekend,
politieke partijen. Er zijn ook in ons
land reeds teekenen daarvan waar te
nemen. Het kan eenige tijden duren,
maar op den duur zal het tegenwoor
dige partijsysteem ineenstorten en
zullen zich de partijen groepeeren tot
bepaalde, nauwkeurig omschreven,
beperkte doeleinden.
Die groepeering kan in het parle
mentaire stelsel een groote rol spelen,
wijl daar de verdeeling van arbeid en
wisselwerking tusschen leiders en pu
blieke opinie belangrijke beteekenis
hebben.
De vrijzinnige partij moet trachten
de leiding aan de democratie te blijven
geven, zooals ze dat sedert 1848 heelt
gedaan, eerst hierbij geholpen door de
Roomschen, uit eigenbelang, doch
later door dezen verlaten. De eerste
triomf is destijds geweest het verdrin
gen der conservatieve partij.
De democratie zal steeds verder
doorbreken en men verricht dus een
zaak van wjjs beleid, als men de
bedding reeds bereidt, waarin die
stroom zich zal moeten bewegen.
EEN QUAESTIE IN OOSTENRIJK.
Men heeft in Oostenrijk tegen
woordig een vloot-quaestie. In Duitsche
bladen is meermalen opgemerkt, dat
de weerkracht van Oostenrijk niet in
de goede verhouding staat tot die van
den bondgenoot, Duitschland. Het
Oostenrijksche leger kon, naar Duitsch
model ingericht, veel sterker zijn dan
het is. En thans wordt in Oostenrijk
zelf geklaagd over den toestand van
de vloot. De Oostenrijksche vloot is
nog trotsch op haar buitengewoon
succes in 1866, toen bij Lisse admiraal
Tegethoff de overwinning behaalde
over een sterker aantal Italiaansehe
schepen dan hij onder zijne bevelen
had. Maar sedert hebben de ministers
van marine geslapen op de lauweren
die een bekwaam admiraal had ge
plukt. Het is een eigenaardig geval,
dat de Oostenrijksche defensie vooral
Allah zij gezegend, dat hij u gespaard
heeft om mijn ouden dag een weinig
te vervroolijkeD, want ook zij hier
gaat sterven.
En met de blinde oogen wees hjj
naar het kind, hetwelk weder in ha
re wezenloosheid was teruggezonken.
Een fluitende ademtocht ontsnapte
aan hare zwoegende borst, terwijl zij
zich krampachtig aan Thamar's klee
deren vastklemde.
Luister, fluisterde zij bijna on
hoorbaar tot het jonge meisje, wan
neer ik sterf, dan wensch ik te rus
ten in ons aoul, onder de groote lin
de, die mij altijd zoo lief is geweest.
Den volgenden dag had het kind
opgehouden te leven en met eigen
handen dolf Hassan haar graf onder
den beminden boom.
Ongerust over het lot der zijnen,
besloot hij eenige dagen later naar
zijn aoul te vertrekken. Na het oos
telijk gedeelte van Kaukasië onder
worpen te hebben, richtten de Rus
sen thans al hun krachten op den
Kouban, waar de verschillende stam
men der Tscherkessen ieder op zich
zelf den strijd voortzetten. Evenals
een stroom, die gestadig door de
herfstregens aanwast en wiens niveau
van oogenblik tot oogenblik stijgt,
breidden de gelederen van het reus
achtige Tsarenleger zich uit om den
geheelen Kaukasus te overweldigen^
tegen een aanval van Italiaansehe
zijde is gericht. Het is eigenaardig
omdat immers beide landen bond
genooten zijn. Maar men kan nooit
weten en ook het Drievoudig Verbond
staat onder de algemeene wetalles
verandert en niets is bestendig.
Italië heeft zijn vloot aanmerkelijk
versterkt. Zij telt thans meer en
betere schepen dan die van de
Oostenrijksch-Hongaarsche monarchie.
Het verschil is zeer aanzienlijk.
Dat is een reden tot bezorgdheid
voor de Oostenrijksche patriotten.
Als er moeilijkheden met Italië ont
staan, als een conflict uitbreekt,
dat toch Diet tot de onmogelijkheden
behoort en waarmede men rekening
moet houden, zal Italië ter zee de
sterkere zijn. Als geen conflict tus
schen die beide landen ontstaat en
men vrienden en bondgenooten blijft,
zal de Oostenrijksche vloot, indien
het Drievoudig Verbond door Frankrijk
of Engeland wordt aangevallen, weinig
kunnen doen ter verdediging van de zeer
lange en zeer kwetsbare Italiaansehe
kust, In Duitschland merkt men op,
dat het Duitsche Rijk dit jaar 339
millioen Mark voor zijne vloot uit
geeft en Oostenrijk niet meer dan
vijfenvijftig milioen. Dat is volstrekt
geene verhouding. Men heeft ten
slotte niet veel aan eenen bondgenoot,
die zich niet genoegzaam kan verde
digen te land en ter zee. Ongelukkig
zijn er zoovele oude quaesties, dat
men er niet toe komt de nieuwe met
zooveel ernst te behandelen als ge-
wenscht ware. Men zal er wel iets
op vinden om Bosnië et. Herzegowina
te geven wat de burgemeester van
Serajewo vroegzie ons vorig
nommer maar de versterking van
leger en vloot dat is een lastig
onderwerp.
ENGELAND.
Morgen treedt in Engeland de
nieuwe patentwet in werking, die
bepaalt, dat een patent, in Engeland
verkregen, na vier jaren daar ook
behoorlijk in bedrijf moet zijn ge
bracht of anders vervalt. Men rekent
er vast op, dat die wet E geland
groote winsten zal bezorgen, honderden
millioen gulden. Reeds hebben vele
fabrikanten in het buitenland, in
Duitschland meeat, om hun Engelsch
de onbuigzame bergbewoners van
terras tot terras terugdringend.
Ook de stam van Hamarzat had
zich tot zulk een terugtrekkende be
weging gedwongen gezien en Hassan
vroeg zich met ongerustheid af of
zjjn vader, Mohammed-Alibek, niet
eveneens voor de overwinnaars ge
vlucht zou zijn. Het aoul van Moham
med was op de helling van een der
naburige bergen gelegen en Hassan
had een geheelen dag noodig om het
te bereiken. Derhalve vertrok hij bfj
het eerste morgenkrieken en Thamar
vergezelde hem tot aan het versch
gedolven graf van Aïssa. Het was op
de puinhoopen van het aoul, dat zij
elkaar vaarwel zeiden.
Thamar, sprak de jonge man,
beloof mjj u met uw vader bij ons te
zullen komen vestigen, indien de
Russen ons dorp gespaard hebben.
Gjj weet wel, Hassan, dat Ha-
marzat-bek er nooit toe zou kunnen
besluiten zijn ongelukkigen stam te
verlaten en het is mijn plicht mijn
vader trouw ter zijde te blijven.
Wat kan ik dan verwachten
Den dood of gelukkiger dagen.
Ik zal wachten, Thamar. Doch
zoo de zon dier gelukkiger dagen
nimmer mocht opgaan, moge de dood
mij dan spoedig van mijn Hjden ver
lossen
Na nog eenmaal haar kleine hand
patent te behouden, fabrieken in En
geland geopend. Volgens een Engelsch
blad zoekt ook de Berlijnsche fabriek,
waar de Mausergeweren worden ge
maakt, naar een terrein voor een
fabriek in Engeland.
DUITSCHLAND.
Wij hebben onze lezers eenige da
gen geleden op de hoogte gebracht
van het geval-Schucking, dat onaan
genaam voor de regeering dreigde te
worden. In dit geval is sedert een
paar dagen verandering gekomen.
De regeering heeft, zwichtend voor
de verontwaardiging in de vrijzinnige c
pers, door bet geval gewekt, bevolen
de vervolging van de Frankfurter
Zeitung te staken. Daarbij heeft dp
regeeringspresident van Sleeswyk, diq
het zaakje aan het rollen bracht, een
ongevraagd „verlof" gekregen.
Om dit laatste zjjn nu weer de
conservatieve bladen verontwaardigd.
Zij vinden, dat de regeering niet, ter
wille van den vrede met de liberalen,1
het gezag der ambtenaren had mogen
aantasten.
Zelfs een conservatief-liberaal blad
als de Kölnische Zeitung kan me
deze laatste bewering niet instemmen.
Zij vraagt of dan de minister, die
den regeeringspresident op reis zand,
niet diens chef is, en of de ambtelijke
hiërarchie in gevaar wordt gebracht,
wanneer een chef zijn ondergeschik
ten iets beveelt?
FINLAND.
Bij den onlangs geopenden landdag
in Finland zijn reeds een bijzonder
groot aantal wetsvoorstellen en ver
zoekschriften ingekomen.
Onder de aan den Tsaar gerichte
verzoekschriften zijn er ook eenige,
die betrekking hebben op het herstel
der persvrijheid en de afschaffing dei-
onlangs verplichtend gestelde sanctie
van alle in Finland aangenomen wet-
ten door den Russischen Rijksraad.
De sociaal-democraten in den Land
dag hebben een aantal hervormings
maatregelen voorbereid, waaronder de
volkomen gelijkstelling van vrouwén
en mannen bij de uitoefening dor
burgerschapsrechten, en de verleening
van volledige rechtsgelijkheid aan de
joden.
te hebben gekust, verdween h(j ach
ter de stammen der pijn- en lorke-
boomen.
De winter brak aan en de eerste
sneeuw begon in groote vlokken op
het plateau neer te dwarrelen. Bijna
iederen dag maakten de koude, de j
ontbering onder de leden van den
stam nieuwe slachtoffers en de be
klagenswaardige overblij venden be- ij
nijdden hen, die de aarde reeds in
haar schoot had opgenomen. Daar
hun wijkplaats aan de grens der
eeuwige sneeuw en achter het dichte -
woud verborgen, tegen eiken aanval
beveiligd was, kwamen andere stam-
men, eveneens voortvluchtig, zich bij j
hen voegen en mot deze nieuw-aan-
gekomenen werd de ellende nog ver- j
dubbeld. Verlaten door het wild,
hetwelk in het warme jaargetijde zoo
overvloedig voorkwam, was het woud 1
niet langer hij machte hen voldoende
te voeden en het aantal der geiten
verminderde van dag tot dag. De
hongersnood met al zijn verschrik
kingen en zijn ellende stond voor
de deur.
Wordt vervolgd.)
