WEERBERICHT.
Thermometerstaiid
STADSNIEUWS.
Kerk- en Schoolnieuws.
Uit de Omgeving.
Land-, Tuinbouw en Veeteelt.
Ingezonden. R
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 17 October 1908.
Hoogste barometerstand 779.2 m.M.
te Haparanda; laagste 752.4 m.M. te
Seydisfjord.
Verwachting tot den avond van 18
October 1908.
WindZwakke tot matige ooste
lijke wind.
Gesteldheid van de luchtMeest
nevelig, weinig of geen neerslag.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 767 m.M.
Vorige stand te 12 uur 767 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 60
Laagste hedennacht F. 46
Hedenmiddag 12 uur F. 62
nood. Tot leniging daarvan zijn bitter
weinig middelen te kiezen, wil de
Staat iets doen, dan moet hij zich tot
uitkeeringen aan de gemeenten be
palen. Vandaar tweeërlei. In de eerste
plaats ware de aanwezigheid van den
Arbeids-minster overbodig, ten tweede
had mr. Heemskerk zelf over werk
loosheidsverzekering en dergelijke mid
delen om in de toekomst het kwaad
te beperken of zijn gevolgen te lenigen
zich niet uit te laten,-hetgeen hij dan
ook niet dan met slechts enkele op
merkingen had gedaan.
Had, zegt het Vad. de minister die
bewering aan zijn eerste rede vooraf
laten gaan, dan kon hem uiteraard
geen verwijt treffen. Had h(j in zijn
eerste rede onbesproken gelaten wat
mr. Troelstra voor de toekomst aan
roerde, dan had men hem de beschul
diging van hardheid, althans voor de
toekomst, kunnen besparen, maar de
Minister is juist op die vraagstukken
ingegaan en wat men hem nahoudt
is niets dan dat h(j alle wenken en
wenschen met luchthartigheid heeft
bepraat en in een hoek geduwd. De
ernst ontbrak b(j de bespreking, vol
strekt niet de bespreking zelf.
De minister heeft voorts erkend dat
het in strijd is met de ondervinding,
dat protectie de werkloosheid zou doen
verdwijnen.
Toezeggingen heeft mr. Heemskerk
nog niet gedaan, middelen tot bestrij
ding der werkloosheid nog niet aan
gegeven, maar h(j moest z(jn rede
afbreken. Die zal Dinsdag worden
voortgezet.
Wel hebben andere sprekers aan
gegeven, wat zij meenden dat moest
geschieden. De beer Van Kol vestigde
de aandacht op een stelsel van werk
verschaffing op kolossale schaal.
De heeren Passtoorsen Van Wichen
gaven middelen van geringer omvang
aan, de heer Reyne ging dieper op
het vraagstuk in trachtte de oorzaken
de werkloosheid te benaderen en wilde
daarin het kwaad zoo mogelijk be
strijden.
Maar ook is men reeds aangevangen
elkanders middelen te bestrijden. Zoo
kwam mr. Borgesius, die zich overigens
in vele opzichten aansloot bij hetgeen
de heer Treub betoogd had, meteen
op tegen diens denkbeeld van de
werkgevers een extra-werkloosheids
belasting te heffen.
De ontsla gquaestie te
Amsterdam. In de gisterenavond
te Amsterdam gehouden vergadering
van gemeente-ambtenaren werd be
sloten met 44 tegen 7 stemmen geen
deel te nemen aan de nog te voeren
actie in zake de ontslagquaestie.
De Rijksmiddelen. De
rijksmiddelen hebben in September
een aanzienlijk bedrag meer opgele
verd dan in de overeenkomstige maand
van het vorig jaar. Was de opbrengst
toen f 11,986,124,27, de afgeloopen
maand September gaf f 12,825,158,92,
zoodat f 839,034,65 meer werd ont
vangen.
Het zijn ditmaal voornamelijk de
directe-belastingen geweest, die dit
gunstig resultaat veroorzaakten, hoe
wel ook de andere middelen zich niet
onbetuigd hebben gelaten.
Het geheele bedrag, dat over de
eerste negen maanden van 1908 werd
ontvangen, is f 114,346,083,13, terwijl
in de eerste drie kwartalen van 1907
de opbrengst f 115,692,618,78| was.
We zijn dus bjj verleden jaar nog
f 1,346,535,65 J ten achter.
Bij den tweedaagschen wedstrijd
door de Militaire Sportvereeniging in
de omstreken van Arnhem gehouden
legdej luitenant J. J. van Santen den
afstand van 50 K.M., gereden door
het terrein en over hindernissen, af
in 4 uur 8 min.
Bij de dressuurproeven behaalde
uit. Van Santen den 2den prijs.
Den heer J. v. A. wonende
Soesterweg alhier overkwam te Soest
een ongeluk, dat wonder boven wonder
goed afliep. De heer A. kwam per
motorfiets over den Rijksstraatweg.
Nabjj de woning van den heer J. M.,
te Soest maakt de weg een scherpe
bocht, alwaar een vrachtwagen stond.
Juist toen de motorfiets om den wagen
heen wilde rijden, kwam van de tegen
overgestelde zijde een automobiel aan
rijden, dien de heer A. niet had zien
aankomen, waartoe ook de dikke mist
medewerkte.
De motorfiets vloog tegen de auto
aan, terwijl de heer A. door de ruit
der auto weder op straat terechtkwam.
Bewusteloos werd hij bij den caféhou
der v. d. D. binnengedragen, terwijl
hjj aan het hoofd ernstig gekwetst
was. Na eenige tijd onder geneeskun
dige behandeling geweest te zijn, kwam
hij weder bij kennis en kon per rijtuig
naar Amersfoort vervoerd worden.
De auto was geheel onklaar geworden
en de inzittenden moesten per rijtuig
hun weg naar Bussum vervolgen. Als
een bewijs, dat de schok hevig is ge
weest, diene, dat de vooras van de
auto geheel verbogen was.
De auto reed in zeer matige vaart.
Woensdagavond zullen Dirk
Schafer en Gerard Hekking een buiten
gewoon concert geven in Araicitia,
De indruk vorig jaar bij hun optreden
alhier gevestigd, was zoo overweldi
gend, dat zeker velen van de kunst
dezer hoogst begaafde kunstenaars
weder zullen willen genieten. Dat het
werkelijk artsten van den allereersten
rang zijn, wordt bewezen door de
eenstemmigheid der critiek, die geen
woorden kan vinden, de kunst dezer
beide mannen naar behooren te prijzen.
Zoo schreef o.a. de N. R. Ct. het
volgende
,Hoe hebben zij gemusiceerd, Dirk
Schiifer en Gerard HekkingWij
hebben geen woorden bij de hand om
dit samenspel te kenschetsen. Phe-
nomenaal noemt men zoo iets. Zoo
vurig, zoo karakteristiek, met zooveel
élan, hebben wij Grieg's briljante
amoll Sonate nog nimmer gehoord. En
dan de g moll Sonate opus 65 van
Chopin.
Een bezielend zich geven, kenmerkte
het samenspel, een diep elkaar ver
staan. De ontroerende sonoriteit van
Hekking's toongeving, het diepe van
zijn voordracht, zijn van hartstocht
gloeiend zingen, neen he1 was eenig.
En. Dirk Schiifer Kunt ge ons éen
pianist wjjzen die het andante uit
Schumann's g moll Sonate inniger, met
meer poezië zou kunnen geven, of
„herscheppen" mogen we wel zeggen?
Prachtig was ook het eerste deel,
met zijn hevige gemoedsbewegingen,
trouw volgens 's componisten voor
schrift ten beste gegeven „So rasch
wie möglich". Van technische kunst,
van het volmaakt geacheveerde wordt
hier niet gesproken b(j een bespre
king van kunstenaars als het tweetal
van hedenavond, zwijgt men van
techniek. Liever zij nog eens verklaard,
dat Schafer ons in Schumann's Sonate
gegeven heeft de meest zuivere ge
voeligheid en volle uitingen van zeer
sterk sentiment."
In het Handelsblad lezen we:
Vól was deze avond: vol in gees
telijken zin, vol indrukken van schoon
heid, vol, omdat onze fantasie be
vleugeld, ons gemoed aangedaan, onze
gedachten geboeid werden, vol doordat
de kunst over alles triomfeerde I
Gelijk de kunstenaar, die schrijft over
wat men noemt de gewone werkelijk
heid, den lezer door de wijze waarop
hij 't doet, door zjjn zien der dingen
en door het doen zien, de bevrediging
schenkt, die kunst alleen geven kan
zoo hebben zij beiden het schijn
baar min belangwekkende in de
voorgedragen composities dóór hun
voordracht tot iets belangrijks, iets
schoons verheven.
In Sohafer, niet minder fel in
Hekking, kan het popelen en bruisen
maar zij beiden, sterk in hun senti
menten, beheerschen zich. Zij verstaan
elkanderstijgen gezamenlijk en
houden elkander in toom, verliezen
elkaar in de diepten hunner gevoels
uitingen nimmer. Zij weten wat
lijnen-beweeg is en wat de klank-kleur
vraagt, van ieder hunnerwanneer
en hoe elk instrument bovenuit den
vollen zangtoon zingen moet, dan
wel wijken en slechts harmonisch
relief zijn
En tenslotte halen we nog het
volgende aan uit de Telegraaf.
„Er is tussehen Schater en Hekking
een voeling, 'n begrijpen, zoo hecht,
dat de afwisselende uitingen in de
verschillende sonates, nog bij den
een, noch bij den ander, pretenties
van solo-spel aannemenhet blijft
een innig geheel, gevoeld door twee
temperamenten, voor wie in geen
van Beethoven's sentimentswisselingen
meer iets raadselachtigs is gebleven.
De stemmingsworstelingen, met de
plotse wendingen, en „lenigende"
overgangen, op de oogenblikken der
sterkste aandoening, 't „Entsagen"
op momenten van hoogen climax, het
vón zich zetten van den druk eener
zwaar-dreigende stemming, door het
„Umgestalten" der melodie, met één
lichte, rhytmische wending Schil
fer en Hekking hebben het hl ge
voeld, en ons doen begrijpen".
Heden zijn door de politie twee
gesignaleerden aangehouden. Ze kon
den na het betalen van hunne
boeten weer op vrije voeten gesteld
worden.
HET ARBEIDSCONTRACT.
In een goed bezochte vergadering
van de vereeniging „Handel en
Nijverheid," gisterenavond in het
Valkje gehouden, trad als spreker op
Ds. G. W. C. Vunderink met het
onderwerpHet Arbeidscontract.
Nadat de Voorzitter, de heer S. J.
van Duinen de aanwezigen, vooral de
dames, hartelijk welkom had geheeten
ving ds. Vunderink zijn rede aan, met
er op te wijzen dat onze wetgever
uitgaat van de vleiende veronderstel
ling, dat elk Nederlander op de hoogte
is van de wetgeving. Deze veronder
stelling is echter meer vleiend dan
waar, van veel wetten weten de meeste
menschen maar heel weinig af. Dit
nu is niet zoo heel erg bij vele wetten,
maar anders wordt dit bij een wet,
die ingrijpt in geheel het maatschap
pelijk leven, een wet, waarmee ieder
werknemer en werkgever te maken
heeft. En zoo'n wet is die op het
Arbeidscontract.
Bij de voorbereiding werd veel goeds
van deze wet gehoord, het zou zijn
een economisch toevluchtsoord voor
duizenden en ze werd dan ook met
de beste verwachtingen te gemoet
gezien. Nu is de wet er, en de eerste
indruk is ze valt niet mee. Bjj werk
gevers en werknemers zijn tonen
beluisterd van teleurstelling. Dit nu
is niets nieuws, dit lot treft elke
nieuwe sociale wet.
Het zou dwaas zjjn den indruk te
vestigen, alsof het arbeidscontract iets
heel nieuws zou zijn, een vrucht van
onzen modernen tijd. Integendeel het
heeft al een heele geschiedenis achter
den rug. In de gildenreglementen
komen al soortgelijke bepalingen voor.
Het gildewezen is door de Fransche
revolutie afgeschaft en toen is een
tijd ingetreden van vrijheid, maar ook
van onzekerheid van bestaan en van
willekeur. Eigenlijk heerschte het recht
van den sterkste, al trad dat niet
altijd zoo bruut aan den dag, want
al was er geen geschreven wet, er
bestond toch een gevoelde wet. In de
arbeidsverhouding stak echter een
onrecht, waardoor de zwakkeren het
onderspit moesten delven. Daarom is
het arbeidscontract er gekomen, om
de economisch zwakkeren te steunen.
Bovendien treedt het op met de hooge
pretentie om werkgever en werk
nemer tegenover elkaar te stellen in
rechten maar ook in plichten en beiden
in den hoogeren levensregel, dat in
den band waarin we leven recht is,
ook voor de zwakken even zoo goed
als voor de sterken.
Bij de behandeling van het Arbeids
contract stelt Spr. voorop deze vraag
Wat worden, zoo de wet wordt inge
voerd, de verplichtingen, de regelen,
waaraan een werkgever zich heeft te
onderwerpen b(j het aangaan van een
werkovereenkomst Spr. zal bij de
beantwoording daarvan niet in waar
deering treden, hij zal alleen consta-
teeren wat de wet eischt.
Daarna ging Spr. verschillende
artikelen van de wet na, die onze
lezers, na de verschillende artikelen,
die w(j er reeds over plaatsten, nu
wel genoegzaam duidelijk zullen zijn
geworden.
Na het einde der rede werden door
een paar aanwezigen enkele inlichtin
gen gevraagd, die werden verstrekt.
Daarna bedankte de heer v. Duinen
spreker voor de moeite die deze zich
'V
had gegeven en de aanwezigen voor
huune tegenwoordigheid en werd de
bijeenkomst gesloten.
OP DE MARKT.
„Wie op de hoogte zijn van de mo
derne lectuur, die dragen er mee weg 1"
Zouden de tallooze afnemers van
den bespraakten boekverkooper, die
op den markt van gisterenochtend een
plaats had uitgezocht, deze laatste
woorden van onzen „Demosthenes"
waar maken
„Het eerste prachtwerk, dat ik nou
verkoopen ga, heet een verjaardag.
Fantastisch beschreven, pikante en
realistische tooneeltjes bij hoopen
't Is in 't kort van een vrouw, ja
geen gewone fatsoenlijke, maar een
gemeene vrouwze komt mooi aan
gekleed bij een juwelier en vraagt
juweelen te zien, ja die niet van 300
gulden, maar van eenige duizenden
guldens aan waardejZe laat den ju weiier
met de juweelen medegaan naar haar
villa. Nou maar 't is geen villa
't is een gekkenhuis waar ze samen
stilhouden. De dokter die ze van te
voren verteld heeft, dat ze een gekken
broer zal meebrengen, laat hen binnen.
De juwelier wordt in een kamer ge
bracht, zij neemt de juweelen weg en
draait de deur op slot. De aime man
merkt het eindelijk, schopt en trapt
tegen de deur en, nu komen er 4
bewakers aan.
De juwelier wordt in een dwang
buis gestoken en zevenentwintig maan
den blijft de ongelukkige in het gek
kenhuis, eindelijk merkt men dan de
vergissing, maar van de vrouw hoort
men nooit meer iets.
Dit pracht verhaal, vol pakkende
tooneelen en spannende momenten,
benevens een comedie stuk „Droef-
leven", dat eiken avond in Amster-
dan wordtopgevoerd en „de vriendschap
van een dronkaard" en „een aanblik
op de Noordzee, of de vroolijke dood
graver" deze vier stuks niet voor 5,
4 of éen gulden, de heele collectie
slechts voor tien centen." Ziehier een
deel van 's mans oratie. Wilt u weten
wat we in handen kregen by het
offeren van ons dubbeltje
Het eerste verhaal wordt u met een
stalen gezicht mede gedeeld uit
de Nieuwe Gids 5de aflevering 1903
en het 2de is afkomstig uit de Juni
aflevering van voren genoemd tijd
schrift 1907.
Het eerste begint werkelijk met
„een verjaardag."
Legt het echter gerust ter zijde, o
grage koopers, die op de hoogte zijt
van moderne lectuur.
Het is nóch fantastisch, nóch
realistisch, vreeselijk, niet in 't minst
gelijkend op het voor u verzonnen
verhaal, gij zijt zooals u dra merken
zult bekocht, ge begrijpt er niets van
het is een studie van stemming van
Herman Robbers.
Wat zijn ze er ingevlogen!
PREDIKBEURTEN.
van Zondag 18 Octber 1908.
EVANG. LUTH. KERK.
Voorm. 10 uur, Ds. J. L. F. de Meijere.
REMONSTRANTSCHE KERK.
Voorm. 10£ uur, Ds. I. Hooykaas.
DOOPSGEZINDE KRING.
Loge gebouw v. Persijnstraat 1.
Voorm. 10 uur, Ds. S. de Waard uit
Utrecht.
BARNEVELD. Boven verwachting,
is ook Donderdag alhier nog een
schapenmarkt gehouden, welke toch
ongetwijfeld wel de laatste in dit
seizoen geweest zal zijn. Hoewel de
handel ook nu niet bepaald vlug te
noemen was, werden toch nog betere
prjjzen besteed, dan den vorigen
marktdag. Hamels golden f 13 ÈL f 16,
lammeren f 10 a f 13 en ooien f 8
f 11.
Aangevoerd waren 487 stuks.
VAN HEI TOT KLEI.
Men schrijft van de Zeeuwsch-Bel-
gische grens aan het N. v. d. D.
Verleden jaar heeft het bestuur der
burgerlijke Godshuizen te Gent op
zijne heidegronden aan de Nederland-
sche grens nabij Zuiddorpe een merk
waardige proef genomen. Een gedeelte
heide werd gedurende de bietencam
pagne steeds bevloeid met het spoel
water uit de beetwortelsuikerfabriek
van den heer Wittouck. Daardoor
vormde zich een laagje klei op den
zandigen bodem. Op dien bodem werden
in het voorjaar voederbieten gezaaid,
welke te midden van hei en sparren
zóó welig groeiden, dat zij verkocht
werden voor 1400 francs per hectare.
Gedurende de tegenwoordige cam.
in
sc
Fi
a:
te
te
m
V(
w
pagne zal een tweede stuk besproeid
worden, om ook daarvan vruchtbaren
kleigrond te maken.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie, stéil
Amersfoort, 16 Oct. 1908. n>8
Aan de redactie van „de Eemlan- T|
der" alhier.
Beleefd verzoek ik U het onder- I
staande in uw geacht blad op te nemen. uLI
Hoogachtend,
M. DE POOL. nac
In No. 203 van uw orgaan houdt U h&h
een „Nabetrachting over den Ge-W'
meenteraad." tut
Hierin critiseert U het gesprokene den
door den heer van Duinen als volgt. Ke'
„het gaat toch niet aan zoomaar een gei
college van burgemeester en wet- vie
houders als het ware verdacht te De
maken en te disqualificeeren als college de
van beroep, omdat z(j, zooals de heer da;
van Duinen het uitdrukte, dan rech- be)
ters zijn in eigen zaak. En als men
dan overtuigd wordt van het onedele ge'
van zoo'n beschuldiging kan men niet coi
volstaan met eenvoudig zyn schouders kn
op te halen." de
Ik heb nu het offlcieele verslag van on
de bewuste raadsvergadering eens na uit
gelezen. B
De heer van Duinen sprekende over Dl
de kwestie de Vries zegt volgens het Hf
offlcieele verslag„Verder wordt ge- la'
zegd, dat zij (flrma de Vries) by on- an
billijke keuring zich wel tot B. en W. He
zou hebben gewend. Ja, dat is een
heel aardige vondst, maar zoolang de
bepalingen voor de levering zyn zooals
nu, zal dat weinig baten. [De leveran
cier kan in beroep komen, maar B.
en W. hebben het beroep in handen.
B. en W. zjjn geen vakkenners; zij
moeten op den directeur vertrouwen
en zoo wordt de partij rechter in eigen
zaak. Wanneer van te voren was be
paald, dar bij een beroep van buiten
experts konden worden benoemd, dan
zou de zaak beter geregeld zyn dan
nu. Want inderdaad, wanneer er een
beroep wordt gedaan, dan kan niet
uitgemaakt worden wie eigenlijk gelijk
heeft. De directeur wordt in het gelijk
gesteld. Niet omdat B. en W. de zaak
pousseeren willen, ik neem goede
trouw aan, maar omdat ze by gebrek
aan kennis moeten afgaan op den
directeur. Ik zou gaarne zien, dat
daarin verandering kwam het wordt
anders een lastige geschiedenisde
leverancier kan in het ongelijk gestó&
worden, ook zelfs als de rechtvaar
digheid en de eerlijkheid aan zjjne
zijde zyn."
De heer van Duinen de goede trouw
van B. en W. voor op stellende wyst
hier m. i. terecht op een leemte in de
bepalingen voor levering aan de ge-
maente.
De veronderstelling van den heer
Plomp dat B. en W. mogelijk andere
deskundigen zouden raadplegen dan
den directeur der gasfabriek doetaae
het betoog van den heer van Duinen
geen afbrenk. Hier bestaat wel degelijk
een leemte die voor elk leverancier
verhangnisvoll kan worden.
De heer van Duinen beeft m. i. zeer
goed gedaan, door hierop te wijzen,
Het door hem gesprokene kan m.
wat inhoud en vorm betreft geen stof
leveren voor de door U gevoerde
scherpe critiek.
[Het spijt ons, dat de geachte in
zender zyn aanhalingen uit het offl
cieele verslag nog niet wat uitgebreid!
heeft, want vooral op de volgende
woorden van den heer v. D. had onze
critiek betrekking.
„De heer v. Duinen. Mynheer de
voorzitter, de heer Plomp voert als
motief voor zijne opvatting aan, dat
de firma de Vries vreesachtig is ge-j
weest om bij B. en W. in beroep te
komen. Ik heb straks genoeg gezegij
om aan te toonen, dat een dergeljj'
beroep van nul en geener waarde is-
Ik zal my daarmee niet verder inlatea
Wanneer men een beroep heeft, daij
beslist wordt door den directeur, wa!
doet men dan daarmee?"
Een beroep op B. en W. wordt een-
voud.g als zijnde van nul en geenet
waarde betiteld, zonder dat de heer
v. D. kon aantoonen, dat B. en kV.
ook niet anderen dan den directeur
zouden hebben geraadpleegd. Dat is,
zooals de heer Plomp terecht op
merkte, een praemisse, die niet be
wezen is. Daarom had de heer v. P-
die beschuldiging niet mogen uiten en
hadden wy van iemand van zyn aard
verwacht, dat hij hierop niet met een
eenvoudig schouderophalen zou hebben
geantwoord.
En nog eens, wat was de heele be
spreking in den Raad anders dan een
hooger beroep van de firma Als men
zyn afkeuring te kennen had willen
geven over de handelingen van B. en
W. had men de schoonste gelegenheid
gehad. Maar niemand oordeelde di'
noodig, ook de heer v. D. niet.
