DAGBLAD vooi: AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 240
DONDERDAG 12 NOVEMBER 1908.
5e JAARGANG
Uitgave van dn Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Hoofdredacteur R. G. RIJKENS.
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Handelsonderwijs.
FEUILLETON.
Een Verborgen Erfenis
BUITENLAND.
DE EEMLANDER
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad f 4.—
Franco per post id. - 5.60
Per 3 maanden id. - 1.
Franco per post id. - 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertêntiën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(By abonnement belangrijke korting.)
Tet plaatsing tan advertentiën en reclames ran Ijqifen het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Bniteniandseh Advertentiebureau D. Y. ALTA, AVarmoesstraat 7G—78 te Amsterdam.
Er is een tijd geweest, dat de jon
gens, die op school niet goed oppas
ten, naar Indië werden „gestuurd" of
in den handel werden „gedaan". En
niet zelden kwamen die aldus ge
stuurde of gedane jongens beter
terecht dan zij, die op de school ge
regeld overgingen en geen streken
uithaalden.
Die tijd is voorbij. Waar de lastige
jongens voortaan moeten blijven, is
zeker een lastige vraag. Want in Indië
gaat het niet zoo meer vanzelf en als
het in den handel vroeger ooit „van
zelf" is gegaan, nu gebeurt dat niet
meer.
Toch heerscht er op dit laatste
punt nog vrij wat misverstand in ons
landtoch heeft de gedachte, dat men
in den handel zonder veel verstand
en met wat ruim geweten er
goed komen kan, ook zonder schoolsche
voorbereiding, nog lang niet afge
daan.
Het is wel heel merkwaardig bij
een volk, dat altijd in en door den
handel geleefd heeft. En toch kan
alleen iemand, die zijn beide oogen
voor de werkelijkheid sluit, gelooven,
dat de opvatting, als zou hetonnoodig
zijn zich voor den handel wetenschap
pelijk voor te bereiden, een overwon
nen standpunt is.
Nu is bet wei verklaarbaar, dat die
opvatting bij de ouderen nog bestaat.
Zy zjjn gewoon aan de oude toestan
den: een beperkt handelsgebied, te
vredenheid met niet al te groote win
sten, een lastig verkeer, waardoor
vreemde eenden niet gemakkelijk in
de bijt kwamen en de mogelijkheid
geschapen was om door tegenover
vaste relaties de verplichtingen goed
te vervullen, in het zadel te blijven.
Doch het verkeer, dat nog steeds
maar in zijn opkomst is, heeft aan
die toestanden een einde gemaakt en
(NAAE HET ENQELSCH.)
53
Liet mevrouw bevelen achter,
voordat zjj uitging vroeg zij.
Susan antwoordde ontkennend.
Heel goed. Dan zal ik je orders
geven. Er moet iets voor mij gehaald
worden van het station. Wil je daar
voor zorgen
Susan verklaarde zich bereid en
vertrok.
Nancy keek op haar horloge, Zij
had nog drie uur, voordat Violet te
rugkwam, en zij besloot daarmee
haar voordeel te doen.
Susan bleek een gewillig werktuig
te zijn en de zitkamer zag er spoedig
heel anders uit, dan toen Nancy binnen
kwam. Alles was goed schoongemaakt,
en in een hoekje stond de theetafel
gezellig klaar. Frissche bloemen door
Susan geplukt, en door Nancy geschikt,
gaven een vroolijk aanzien aan 't ge
heel. Susan keek opgewekt om zich
heen.
Ik zou hier iederen dag wel bloe
men willen zetten juffrouw, zeide ze
maar Mrs. Egerton en Miss Laura
plukken ze iederen morgen en laten
zal dat doen overal, waar men de
bakens niet bijtijds verzet heeft. De
handel wordt; steeds meer wereld
handel, men dient steeds verder te
kijken, steeds beter van wat er buiten
omgaat op de hoogte te blijven, om
den toestand, te kunnen overzien. Is
men zelf tevreden met kleine winsten,
anderen zijn dat niet, breiden hun
zaken uit, kunnen door hun meerdere
kennis van de markt goedkooper,
vlugger en beter leveren. Anderen
kennen beter de beteekenis van een
handige en zich goed aan de omstan
digheden aanpassende reclame. Zij
kunnen overal gemakkelijk komen en
zij weten, dat oude relaties niet het
eeuwige leven hebben.
Nog gelukt het enkelen om, wer
kend volgens de methode der vaderen,
het hoofd boven water te houden.
Doch op den duur zullen die enkelen
te kiezen hebben tusschen liquideeren
of de nieuwe methodes toepassen. En
die nieuwe methodes eischen meer
kennis, meer voorbereiding, meer or
ganisatie, zy'n gecompliceerder dan de
oude.
Was volgens de oude methode een
handelsopleiding dus ontbeerlijk, vol
gens de nieuwere opvatting kan men
niet zonder die opleiding, tenzij men
een reeks gaven van de natuur heeft
meêgekregen, die het gemis aan die
opleiding althans gedeeltelijk kunnen
vergoeden.
Men doet dus zeer verkeerd met de
beweging voor verbetering van het
handelsonderwijs alleen toe te schrij ven
aan de mode, die op elk gebied vak
onderwijs voorschrijft. Neen het
moderne verkeer heeft van den handel
in de meeste gevallen een weten
schap gemaakt, die men moet bestu
deerd bebben om haar te kennen.
Men weet, dat aan het feit, dat
men in Duitschland dit zoo snel en
zoo goed begrepen heeft, de groote
ontwikkeling van den Duitschen han-
niets voor mevrouw over. Het staat
zoo vroolijk.
Hoe laat eet mijn zuster? vroeg
Nancy.
Eten juffrouw, zjj gebruikt tegen
woordig geen middageten meer ten
minste behalve op Zaterdag en Zondag
als mijnheer thuis komtl
Dat is heel slecht voor haar. Je
moet nu, terwijl ik hier ben goed
voor 't eten zorgen. Ik heb veel eet
lust en kan er niet buiten.
Toen trok Nancy snel een andere
japon aan, liet Susan met veel prijs
jes en dankbetuigingen heengaan en
beval haar een stuk vleesch te braden
en de thee binnen te brengen op het
oogenblik, dat haar meesteres thuis
kwam.
Toen alles klaar was ging Nancy
niet zonder bezorgdheid zitten wachten.
HOOFDSTUK XVIII.
Nancy hoorde hoe Violet langzaam
en zonder eenige opgewektheid binnen
kwam.
De deur ging open en haar zuster
was dadelijk getroffen door de ver
andering, die er in haar had plaats
gegrepen. Haar japon was verschoten
en begon ouderwetsch te worden en
ofschoon zij door de wandeling een
kleur had, leek zij niets meer op het
schitterende, bloeiende meisje, dat
Nancy als haar zuster gekend had.
del en industrie voor een groot deel
wordt toegeschreven. Men heeft daar
wel wat veel geschermd met uitdruk
kingen als wereldeconomie, wereld
politiek, wereldhandel, doch men heeft
vooral in concurrentie met Enge
land en Amerika ook bewezen, dat
er achter die woorden ernstige be
grippen staken, waarvan men zichzelf
de beteekenis goed duidelijk had ge
maakt.
Maar ook andere naties hebben
evenzeer bijtijds de groote beteekenis
van goed handelsonderwijs ingezien
en de vruchten van dit juiste inzicht
geplukt. Om nu twee volkeren te
noemen, die met het onze vergeleken
kunnen worden, vera ijzen we naar
Zwitserland en België, waar de groote
beteekenis van het handelsonderwijs
blijkbaar beter en vooral vroeger be
grepen is dan te onzent.
Zwitserland heeft op dit gebied de
alleroudste brieven. Reeds in 1776
werd een particuliere handelsschool
te Genêve geopend. En de kantonale
handelsschool te Zürich geldt als de
oudste openbare handelsschool.
In Zwitserland wordt tegenwoordig
veel gedaan om het voortzettings-
onderwijs dienstbaar te maken aan de
handelsontwikkeling. En de Bond
steunt krachtig de lagere handels
scholen, waarvoor zij 138000 francs
uitgeeft, dat ongeveer een derde is
van het bedrag, voor zulke scholen in
Zwitserland uitgegeven. Voor de tal
rijke middelbare handelsscholen draagt
de Bond 236000 francs bij, terwijl er
twee inrichtingen voor hooger handels
onderwijs zijnte St. Gallen en aan
de Zurïcher universiteit.
In België, in het land, dat in veel
opzichten in de laatste 50 jaar het re
cord houdt van handelsontwikkeling,
is het handelsschoolwezen eveneens
zeer ontwikkeld. Bij de lagere school
vindt men daar niet minder dan ruim
1100 cursussen voor handel en aan
verwante vakken. Daarnaast staan een
1800 tal cursussen, die niet geregeld
gegeven worden. Ook bij het voort-
zettingaonderwijs wordt veel aan de
vakken van den handel gedaan.
Nog meer wordt intusschen voor
het middelbaar handelsonderwijs ge
daan. De middelbare scholen hebben
afdeelingen voor den handel, die in
1889 [al 341, in 1899 zelfs 473 leer-
leerüngen telden. En wat het hooger
handelsonderwijs aangaat, spant België
de kroon, waar op niet minder dan
3 drie-jarige en 7 twee-jarige cur
sussen dit onderwijs gegeven wordt.
Inderdaad opmerkelijke cijfers, zegt
de P. G. Ct. die ze ontleent aan
een opstel van Mil Richter over het
het handelsonderwijs in deze beide
landen. Ze moeten wel den Hollander
tot nadenken stemmen. Want al valt
het niet te ontkennen, dat er in den
laatsten tijd in Nederland heel wat
gedaan wordt voor dit onderwijs, het
is toch niet zóóveel, dat het ons in
staat stelt in den pas blijven met deze
twee landen, laat staan het verzuimde
in te halen en die landen voorbij
streven.
HET INTERVIEW VAN DEN
DUITSCHEN KEIZER.
Dat de leden van den Rjjksdag niet
tevreden zouden zijn met de magere
toezegging van den Rijkskanselier,
was te denken. In hunne replieken
hebben de heeren dan ook nog eens
ongezouten gezegd waar het op stond.
Zoo zeide de heer Gamp, van de
Duitsche Rijkspartij o. a.
„De hoofdoorzaak van deze gebeurte
nissen ligt in het feit, dat de Keizer
na het aftreden van Bismarck niet
meer mannen aan zijn zijde had, die
den moed hadden hun positie tegen
over boogerhand te verdedigen. Het
ware wenschelijk, dat de Rijkskanse
lier de feiten mededeelde, waarop
zijn overtuiging berust, dat de Keizer
Het volgend oogenblik lagen de zusters
in eikaars armen.
Hoe kom jij hier riep Violet
wel voor den twaalfden keer en O,
Nancy, wat heb je het hier gezellig en
vroolijk gemaakt.
Nu zwijg daar nu maar over,
zei Nancy lachend. Je bent zeker ver
moeid en hongerig. Neen, ga nu niet
bellen of zoo iets. Ik ben hier vandaag
meesteres.
Het zou voor iedereen veel beter
zijn, als jij hier altijd meesteres was
zei Violet op bitteren toon, terwijl
zij de kamer rondkeek. Anthony
zal niet weten, wat hij ziet, als hij
thuis komt.
Kom, denk nu eens aan je zelf
en maak het je gemakkelijk 1 Susan,
is alles klaar Neem dan het goed
van je meesteres mee naar haar ka
mer dan gaan wij een kopje thee
drinken.
Zij zette een stoel voor Violet
neer en duwde er haar zachtjes in.
Zij bracht baar alles wat zij hebben
wilde en babbelde maar voort, om
het maal zoo aangenaam en huiselijk
mogelijk te maken.
Plotseling ging de deur open en
Mrs. Egerton verscheen, gevolgd,
zooals gewoonlijk, door Laura.
Nancy 1 riep de eerste vol verba
zing. Zy kwam naderbij en be
keek aandachtig de tafel. Heel
aardig, dat moet ik zoggen. Uw ma
ma zond zeker al deze goede din
gen, lieve Violet. Werkelijk het toont
meer nadenken, dan ik van haar ver
wachtte, nadat zij u eerst zoozeer
verwaarloosd had. Is er nog wat thee
over, Nancy
Ik ben bang dat zij koud is, zei
Nancy met een blik in de theepot,
maar Susan zal spoedig wat andere
maken. Het duurt niet lang.
Dank je, je bent heel vriende
lijk, zei Mrs. Egerdon, zich in een
stoel neerlatende. Waar kyk je naar
Laura
Ik kijk naar de bloemen zei
Laura droog. Alle bloemen, die ik
vanmorgen had laten staan, zijn af
geplukt. Als Susan binnenkomt, zal
ik haar verbieden dat weer te doen.
Ik verzoek je je niet met Susan
te bemoeien, zei Violet op ijskouden
toon.
Je moet er mij de schuld van
geven zei Nancy. Ik wist niet, dat
de bloemen noodig waren en ik heb
Susan gevraagd ze te plukken.
Het moet niet weer voorkomen,
zei Laura bleek van woede. Jij mag
dan niet geweten hebben dat wij
van plan zijn morgen een diner te
geven, maar Susan wist het en zij
heeft zeker uit louter jaloezie de
bloemen geplukt.
Susan zei ze, toen het meisje
zich in de toekomst beperken zal. De
Keizer behoorde zich in verbinding
te stellen met de beste mannen van
het volk."
De beer Schrader van de Vrijzinnige
Vereeniging zeide het zeer te betreu
ren, dat de Keizer zich, niettegen
staande den ernst van den toestand,
niet te Berlijn bevindt. Zeppelin te
zien opstijgen en hem te beloonen
had geen haast. (Zeer juist I aan de
linkerzijde.)
Zimmermann van de Deutsche Her
vormingspartij constateerde het een
feit, dat de Keizer de voeling met de
breede lagen van het volk verloren
heeft en dat ook in officierskringen
oppositie tegen de hofgeneraals bestaat.
Het jongste bezoek van den Keizer
aan het Hof van den Oostenrijkschen
Keizer was volgens hem, ongerechtigd.
Hausemann van de Duitsche Volks
partij oordeelde als volgt
De bondsraad behoorende regelmatig
bijeen te komen, om dergelijke ge
beurtenissen te voorkomen. Een wet
op de ministerieele verantwoordelijk
heid moet geëischt worden.
De regeling van werkzaamheden
van den Rijksdag behoorde het moge
lijk te maken, dat evenals in Engeland
gemakkelijker vragen over buiten-
landsche politiek gesteld konden wor
den, die onmiddellijk beantwoord
dienden te worden. (Aanhoudend
applaus van de vrijzinnigen.)
Het soc. dem. oordeel werd uitge
sproken door den heer Heine en luidde:
„Geen woord heeft de Rijkskanselier
gezegd over Casa Blanca, over dat
bagatel, waarom men met Frankrijk
ruzie heeft gemaakt.
Den Keizer moet aan het verstand
gebracht worden, dat geen kanselier
kan aanblijven, die zich niet met alle
kracht verzet tegen een ingrijpen van
den Keizer in de politiek. Als drie,
vier kanseliers op deze wjjze ver
dwenen waien, zou de Keizer wel
anders worden."
Alleen de conservatieve heer Norr-
man was eenigszins bevredigd. Hij
zeide
„Het antwoord van den Rijkskanse
lier schijnt aan de eischen van den
toestand te voldoen, daarom gaan we
niet nader in op de toedracht van de
zaak en wachten totdat de Rijkskanse-
binnenkwam met de theepot in de
hand, verbeeld je maar niet, dat wij
niet op je brutaliteit zullen letten,
omdat Miss Malincourt hier is I Jij
wist heel goed, dat ik niet wil, dat
de bloemen afgeplukt worden, en
je nam je kans waar, toen ik uit
was. Ik waarschuw je, het niet weer
te doen.
Och juffrouw, ik deed het alleen,
omdat Miss Malincourt zoo graag de
kamer vroolijk wou maken, voordat
mevrouw thuis kwam, stotterde Susan.
Thuis kwam? riep Mrs. Egerton
dadelijk snibbig. Ik wist niet, dat
mevrouw van plan was uit te gaan,
Susan 1 Waar ben je geweest, lieve
Het is genoeg, Susan, zei ze de dienst
bode een wenk gevende, dat zij kon
heengaan. Miss Egerton zal het je
ditmaal vergeven, onder conditie dat
je zooiets niet weer doet. Je hebt mij
niet gezegd, waar je heenging, beste
Violet.
Ik had ook het plan niet u dat
te vertellen zei Violet, terwijl zij
opstond. Nancy ik vertrouw jou de
zorg voor onze gasten toe, en het be
antwoorden van de vragen, waarvan
je notitie wilt nemen.
Met die woorden ging zij de kamer
uit.
Wordl vervolyd.)
