DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 252.
DONDERDAG 26 iNOVEMBER 1908.
5e JAARGANG.
Ditgave van de Naaral. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Middenstandskamers.
FEUILLETON.
Een Verborgen Erfenis.
BUITENLAND.
DE EEMLANDEB
Hoofdredacteur B. G. BIJKENS.
Aboimementspr IJ s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BBEEDESTBAA.T 18.
Telefoon Inierc. 62.
Prijs der Advertèutlën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(By abonnement belangrijke korting.)
Tot plaatsing van advertepticn on reclames tan bniten liet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd bet Algemeen Binnen- en Buitenlandsch AdTcrlcntieburean I). V. ALTA, AVarmoesstraat 76-7S te Amsterdam.
Onlangs hebben we in dit blad den
hoofdinhoud meegedeeld van een voor-
ootwerp van wet, waarin de midden
stands-commissie haar gedachten om
trent Middenstandskamers heeft neer
gelegd.
Het blijkt, dat er zijn, die met deze
voorstellen niet zijn ingenomen, er niet
veel van verwachten.
De ervaring met allerlei Kamers
opgedaan, doet hen niet naar nog meer
Kamers verlangen. Wy hebben, zeggen
zij, Kamers van Koophandel en Kamers
van arbeid. Geen van beide categorieën
voldoet aan de verwachtingen die men
daarvan waarschijnlijk heeft gekoe
sterd. De Kamers van Koophandel
wachten op een reorganisatie en de
Kamers van Arbeid op de werkelijke
belangstelling van het groote, daarbjj
betrokken publiek.
De Prov. Gron. Courant, die een
paar artikelen aan dit onderwerp
wjjdde, stuitte in de eerste plaats op
de wonderlijke wijze van verkiezing
van de leden der Kamers.
„Kiesrecht hebben alleen die midden
standers, die door toe te treden tot
eenige vereeniging, welke zich ten
doel stelt de bevordering der bedrijfs
belangen, bewezen bebben voldoende
in te zien het nut der samenwerking.
Maar die vereenigingen bestaan niet
of althans maar in zeer gering getal,
en zjjn niet zelden van zeer geringe
beteekenis. De staatscommissie erkent
dat zelf. Zij is zich bewust dat haar
instelling van publiekrechtelijk zelf
bestuur is de bekroning van een ge
bouw van vereenigingsleven, dat niet
bestaat. Doch het is in ons modernste
staatsleven volstrekt niets nieuws, dat
men een bouwwerk begint met de
kroonlijst, een vereeniging of een kas
met de subsidie, en dus volgt de
staatscommissie de nieuwste methode
door vereenigingen, die er niet zijn,
leden van kamers te doen kiezen,
welke de bekroning moeten vormen
juist van die vereenigingen, die er
niet zjjn.
Hoe zullen dan die vereenigingen
eruit zien Op pag. 21 van de memorie
van toelichting lezen wy in antwoord
op die vraag het volgende
(naak het enoelsch.)
64
Onmiddellijk na den terugkeer van
Mr. Peter Malincourt in Engeland,
had Nancy's moeder daartoe aange
spoord door haar echtgenoot hem een
brief geschreven, waarin zy hem ver
zocht een poos bij de familie van
zjjn broer te komen logeeren en hij
had daarop kortaf met een bedankje
geantwoord. Zjjn brief was door alle
leden van het gezin, Nancy niet uit
gesloten, gelezen. Omdat zij de laatste
was, die den brief las, was hy in
haar bezit gebleven, en zij had hem
opgeborgen als een ding, dat in ver
band stond met alle vreemde ge
beurtenissen verbonden aan den terug
keer vau haar oom.
Zjj had den brief dikwyis in haar
schrijf tafel zien liggen en was daarom
zeer goed bekend met zyn hand van
schryven.
De letters op het couvert, dat zy
nu in haar hand hield, waren door
niemand anders dan door Peter Ma
lincourt geschreven.
In dat feit op zichzelf lag niets
buitengewoons, want naar alle waar-
„Dit vereenigingsleven zal zich
„niet enkel moeten bepalen tot de
„algemeene belangen, doch zich ook
„moeten uitstrekken over het meer
„intieme leven van het vak, men
„denke hierbij meer bepaald aan de
„verschillende vormen van coöpe-
„ratie, die deD middenstand elders
„reeds zoozeer zyn ten goede ge-
„komen en ook in ons land meer
„en meer aanhangers beginnen te
„vinden."
Dergeiyke vereenigingen moet de
middenstand volgens de commissie nu
gaan oprichten. Tot nu toe heeft hy
dat echter nagelaten. Hoe daarin ver
betering te brengen Het middel is
direct gevondenWel, die vereeni
gingen worden kiezers of wet het ken-
teeken van geschiktheid van een kiezer
voor deze kamers is zyn lidmaatschap
van eene zoodanige vereeniging.
Nu zoo verwacht de commissie
zal dat vereenigiugsleven toch wel
gaan bloeien, als de leden door hun
lidmaatschap alweer een nieuwe kies
bevoegdheid krijgen. Doch akelige
twyfel besluipt dan weer haar borst.
Als zelfs deze vereenigingsmannen nu
nog eens even weinig belangstelling
toonden voor hun kamers als de pa
troons voor de meeste Kamers van
Arbeid I Dan zou de vertegenwoordi
ging weer een caricatuur worden.
Daartegen wil de commissie waken.
En dus neemt zy twee voorzichtig
heidsmaatregelen een door een ver
eeniging gekozen lid wordt geacht
door alle leden dier vereeniging ge
kozen te zyn en het bestuur kan
eventueel voor de vereeniging kiezen.
De schijn wordt dus gered naar rao-
dern-democratischen trant. Iemand
wordt gekozen door zooveel organi
saties, te zamen zooveel duizend le
den. Maar de werkelijkheid is, dat
vergaderingen van vereenigingen steeds
minder bezocht worden en dat daar
niet steeds de beste leden verschijnen,
dat dus in den regel zoo'n candidaat
door zeer enkele menschen gekozen
wordt, die er het verlies van een
heelen avond over hebben om
Jan, Piet of Klaas igekozen te
krijgen. Trouwens over de deugd-
lijk van dit middel besluipt nieuwe
twijfel de borst dezer commissie, die
den middenstand natuurlijk kent en
scbijnlijkheid, bewaarde Mr. Wick-
ham vele brieven, die hy van zyn
pleegbroeder ontvangen had. Er was
iets anders dat maakte, dat de letters
voor haar oogen dansten en dat haar
hart sneller deed kloppen.
Terwijl zy bezig was het couvert
glad te strijken, las zij onwillekeurig
de woorden, die daarop geschreven
stonden. Zy luidden
„Privé en vertrouwelijk. Memoran
dum betreffende de schuilplaats van
mijn geld."
De kamer scheen met haar rond te
draaien. Zij twijfelde niet of het ge
heim van de schuilplaats kon worden
opgeheven, door het papier, dat zij
in de hand hield. Door het te openen
en te lezen wat er in stond zou zij
in staat zyn het groote vermogen te
vinden dat het eigendom was geweest
van haar oom. Alles zou van haar
zyn. Het jaar bestemd voor de
navorschingen was nog niet om
en het testament van haar oom be
sliste, dat wie van zyn neven of
nichten de schat zou vinden, die ook
zou mogen houden.
Anthony zou ineens ontheven zijn
van zyn zorgen en Violet zou een
eigen gelukkig tehuis kunnen krygen.
Cesar zou in een positie geplaatst
kunnen worden meer in overeen
stemming met zijn rang en stand en
Nancy zelf zou als de ryko vrouw en
weet „dat zeer dikwijlsambtsnyveren
„en handeldryvenden te zeer hunnen
„tijd moeten wijden aan hun bedryf
„om veel tyd te kunnen besteden aan
„het uitoefenen van hun kiezersplicht."
(Ontwerp pag. 29. ad art. 10.)
Zeer juist. Maar waarom dan die
verkiezing door de vergadering van
een vereeniging, waarvoor de midden
standers zoo vaak de vrye tyd ont
breekt? Of vindt de commissie ver
kiezing door het bestuur haar ideaal
Wy kuunen het ons nauwelijks
denken. Want door het kamerlid te
doen kiezen door het bestuur, zal men
in den regel niets doen dan de fout
verplaatsen. Het bestuur wordt in
den regel in hoofdzaak door zichzelf
gekozen met apathische medewerking
van de vereeniging. En de uitver
korene van dat bestuur zou men dan
de gekozene der leden willen noe
men
Inderdaad, de methode van ver
kiezing is nieuw maar weinig aan
trekkelijk.
Wat er de commissie toe geleid
heeft zooveel verschil in leeftijd voor
verkiesbaarheid en uitoefening van het
actieve kiesrecht voor te schryven,
blijkt niet voldoende. De gezel moet
25 jaar zyn, omdat zyn oordeel dan
eerst voldoende gerijpt is, doch de
patroon kiest al op 21-jarigen leeftyd,
omdat hij jvan de middenstandskamers
opcenten kan krygen op zijn bedryfs-
belasting. Doch dat laatste motief
gaat niet geheel op, - waar patroons
die niet vereenigingslid zyn, wel moe
ten betalen en toch niet meekiezen.
En om den gezel nu weer wat te
rehabiliteeren stelt men hem op zijn
25ste jaar, de patroon eerst op zijn
30ste jaar verkiesbaar.
De hier aan den dag komende ge
deeltelijke achterstelling van de gezel
len, vinden wy ook overigens in het
ontwerp. Een zeer ernstige iout is het
zeker, dat de gezellen niet kunnen
meewerken tot benoeming van de
leden der gezellencommissie, (de com
missie, die hare medewerking heeft te
verleenen by alle maatregelen ten
aanzien van het leerlingwezen) indien
hun patroon niet lid is van een kie
zende vereeniging. En vreemd is ook
de bepaling dat de [regeoringscommis-
saris de officieele boeman zal zyn der
weldoenster der familie met zooveel
respect door haar vader en moeder
beschouwd worden, dat zij in 't vervolg
haar eigen meesteres zou zyn.
Ook op Christal zou zy een inko
men vaststellen voldoende om te wo
nen waar zy verkoos zonder naar
Elmwood behoeven terug te keeren.
Het was .haar alof het geluk van
ieder die zy lief had en in wie zy
belang stelde in haar handen lag.
Zy had niets anders te doen dan
het papier te openen, de memoran
dum te lezen en dan te handelen.
Mr. Wickham was niet thuis. Er
was absoluut uiets, wat haar weer
hield. Niemand behoefde ooit te weten
hoe zij de inlichtingen gekregen had.
Eenige oogenblikken lang maakten
het suizen in haar ooren en het snel
kloppen van haar hart haar ongevoelig
voor alles, uitgezonderd de gedachte
aan de ontdekking, die zij zooeven
had gedaan.
Het eerste wat haar tot zichzelf
bracht was een geluid het geluid
van een onderdrukte zucht. Zy stond
met haar rug naar het venster en het
gelaat naar dat einde van de kamer,
waar de gordijnen hingen. Het scheen
haar toe alsof zich daar iets bewoog.
Zij keek aandachtig in de richting,
haar zenuwen gespannen door den
schok, dien zij zooeven ontvangen
had. Aldus gestoord in den loop harer
gezellencommissie. In deze commissie
„weigerachtig of nalatig in het ver-
leeueu harer medewerking," dan neemt
de regeeringscommissaris hare taak
over.
Hoe komt men er toe deze weiger
achtigheid of nalatigheid te veronder
stellen juist bij deze commissie
Het antwoird ligt voor den kenner
van onze Nederlandsche wetgevers
gewoonten voor de hand. De onder
stelling is weer Duitsch, gelijk de
geheele instelling van dit regeerings-
connnissariaat, dat ons in strijd schijnt
te zijn met onze zeden, geïnspireerd
is op Duitsche voorbeelden.
Wij hebben tegen enkel ander on-
derdeelen van dit wetsontwerp nog
eenige bezwaren doch wenschen ons
voorloopig te bepalen tot deze hoofd
zaken. overtuigd als wy zijn, dat de
middenstand wel heel erg doordron
gen zal moeten worden van het ge
voel dat de wet en alleen de Duit
sche wet hem zal kunnen helpen,
voordat hij erin toestemt om mee te
werken tot het invoeren van deze
Gerniaansche instelling, die ons nieuwe
nieuwe vergaderingen, nieuwe schrij
verij, nieuwe kamersj nieuwe kies-
methoden, nieuwe opper-middenstands-
voogden in den persoon van de re-
geeringscommissarissen en
nieuwe administratiekosten zal bren
gen.
Bü den landbouw zien wij de ver
eenigingen zioh steeds meer ontwik
kelen en met een zeer krachtigen
regeeringssteun steeds meer invloed
ten goede krijgen, zonder dat een van
boven af gedecreteerde landbouwver-
tegenwoordiging ernstig gemist wordt.
Dienzelfde weg zou toch ook voor
den middenstand oneindig verkieselijk
zyn boven den omgekeerden weg,
welken de commissie dezen „stand"
wil doen gaan en die ten slotte ge
bouwd is in de lucht, op
vereenigingen, welke er niet zyn.
DE NIEUWE TIJD.
Het groote Fransche blad, de Temps,
heeft een woord van waardeering voor
keizer Wilhelm, die zulk een woord
phantasiën keerde haar geschiktheid
tot logisch denken en oordeelen terug.
Overtuigd, dat het geluid, dat zij
meende gehoord te hebben louter
verbeelding was, stak zy vastbesloten
het papier weer in de enveloppe
en ging zitten nadenken.
Het trof haar als iets heel vreemds
dat zoo'n belangrijk papier zoo zor
geloos was weggelegd. Mr. Malin
court had het ongetwijfeld toever
trouwd aan Mr. Wickham opdat hij
het geld zou kunnen te voorschijn
halen van uit zyn schuilplaats voor
't geval, dat zijn bloedverwanten het
binnen het jaar niet vonden.
Waarom bewaarde Mr. Wickham
zoo'n document niet achter slot en
grendel Waarom had hy het ge
legd op een plaats, waar zy het moest
zien als zy het boek van zijn doch
ter terug bracht?
De beschuldiging van Christal, dat
zjj zich in de gunst van Mr. Wickham
gedrongen had, kwam weer bij haar
op en een terugblik op hetgeen ge
beurd was sinds haar terugkomst op
Ryelands, zeide haar, dat er maar
al te veel schyn van waarheid voor
die beschuldiging bestond. Mr. Wick
ham had aan naar meer aandacht
geschonken dan aan iemand anders.
Hij had haar bijna iederen dag ge
zien, terwijl hij zich maar een paar
keer met Violet had ingelaten, zoo-
in langen tijd niet vernomen heeft.
Integendeel, men weet hoe in de pers
van zijn eigen land over hem gespro
ken is. Nog telkens bij het debat in
den Rijksdag over de flnancieele voor
stellen der regeering, worden opmer
kingen gemaakt, die Wilhelm II als
hij daarvan verneemt, zeer onaange
naam moeten zijn. Eergisteren b.v.
verwees een lid den Rijkskanselier,
die tot zuinigheid had aangemaand,
naar het voorbeeld in de hoogste
kringen gegeven. In die kringen, zeide
hij, legt men zich volstrekt niet toe
op eenvoud. Men wil schitteren, men
houdt van pracht en praal meer dan
wenschelijk is on do burgers volgen
eenvoudig en dan nog op een afstand
het voorbeeld dat hun door het hof
wordt getoond.
Prins von Billow was er bij en als
hij eens weer een onderhoud met den
keizer heeft kan hij hem dat ook nog
vertellen.
In die omstandigheden is het mis
schien den keizer niet onverschillig,
dat een Fransch blad hem prijstde
Temps is een der hoofdorganen van
de Europeesche pers. Het blad vindt
dat hij een bijzonder gelukkig oogen-
blik had toen hij sprak in het Ber-
lijnscho stadhuis. Zooals men weet
werd daar een gedenkfeest gevierd.
Het is honderd jaren geleden sedert
von Stein. de beroemde minister van
Friedrich Wilhelm III, aan de Pruis-
sische gemeenten zekere mate van
zelfstandigheid gaf. De keizer heeft
vijftien jaar lang zorgvuldig het stad
huis vermeden. Er bestond al dien
tijd zekere spanning. De gemeenteraad
van Berlijn was waarschijnlijk al te
liberaal.
liet was reeds iets zeer bijzonders
dat de keizer de raadsleden met zijne
tegenwoordigheid vereerde. En dat
werd een feit van beteekenis toen hij
uit de handen van den Rijkskanselier
de rede aannam, die hij uitsprak en
waarbij hii niets anders improviseerde
dan een wensch voor den bloei van
zijne hoofdstad. Men werd zeer ge
troffen door eene toespelling in deze,
den keizer in den mond gelegde, rede
op de verwijdering tusschen het volk
en den vorst. De zon, zeide hij, kan
niet altijd schijnen. Maar hij hoopte
dat de wolken, die zich mochten ver
lang zij op Ryelands was en met
Christal had hy zich heelemaal niet
bemoeid.
Verder kwam zijn onverwachte
vriendelijkheid om haar in zjjn stu
deerkamer te brengen en haar boeken
aan te bieden in haar gedachte terug.
Waarom had hij dat gedaan
Waarom had hij haar nog dienzelf
den dag verteld, dat hij van buis
zou gaan en het haar als 't ware in
den mond gegeven deze kamer bin
nen te gaan Waarom was het papier
daar zoo neergelegd, dat zy het ge
leende boek niet weer op zjjn plaats
kon zetten zonder dat zij het op
merkte, en de veelbeteekende woor
den kon lezen.
Dit alles scheen te wjjzen op een
gevolgstrekking, die Nancy ternau
wernood durfde maken. Mr. Wick
ham zou zelf niots krygen van het
geld, als het gevonden werd maar
door het geheim mee te deelen aan
iemand, in wie hij belang stelde, zou
hjj zijn stilzwijgendheid kunnen ver-
koopen voor zooveel geld, als hij ver
koos.
Wordt vervolgd.)