WEERBERICHT.
Therniometerstaiid
STADSNIEUWS.
Gemeenteraad.
De officiële spelling.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorin. 10.50 uur.)
De Bildt, 15 December 1908.
Hoogste barometerstand 772.1 m.M.
te Hortalaagste 738.6 m.M. te
Valentia.
Verwachting tot den avond van 16
December 1908.
WindKrachtige Z.W.-lijke tot
W.-lijke wind.
Gesteldheid van de luchtBewolkt,
buiig.
Temperatuur Dezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 755 m.M.
Vorige stand te 12 uur 759 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 54
Laagste hedennacht F. 41
Hedenmiddag 12 uur F. 48
1] Met gebruikmaking van do tweede druk
van Opstellen over de Spelling en Verbui
ging door dr. K. A. Kollewijn.
de Gelderland, die aan boord van de
Alexis was gekomen, werd ter hand
gesteld: H. M. de Koningin der Neder
landen heeft Haar oorlogsschepen op
gedragen alle Venezolaansche regee-
ringsvaartuigen aan te houden en tij
delijk in beslag te nemen. Dit is een
représaille-maatregel. Wij verzoeken
u de vlag te str(jken en uw schip
met alle opvarenden aan den comman
dant van de Gelderland over te geven.
Alle weerstand is nutteloos. Indien
gij u verzet, zal het gevolg zyn, dat
uw schip verloren gaat en velen uwer
den dood vinden. Dit bericht was ge-
teekond door den adelborst le klasse
(second lieutenant) Boinar Red.)
Generaal Gomez vaardigde een de
creet uit, waarin de inbeslagneming
van de Alexis wordt medegedeeld,
warrna het stuk vervolgtIk beschouw
deze daden als een wezenlijke schen
ding van het grondgebied van Vene
zuela, een aanval tegen de Venezo
laansche regeering als een ernstigen
aanslag op de nationale souvereiniteit,
als een bedreiging van de territoriale
onschendbaarheid, de eer en de waar
digheid van Venezuela. Het vaderland
in gevaar zijnde, verklaar ik de natie
te zijn iu staat van verdediging. Dien
tengevolge neemt het hootd van het
uitvoerend bewind op zich en zal h(j
uitvoeren de buitengewone bevoegd
heden hem bij afdeeling 8 art. 80 der
Venezolaansche grondwet toegekend.
Een regeeringsgezinde betooging had
plaats buiten het gele huis, het offi
cieels verblijf van den president.
Gomez, het plein naar het presi
dentshuis overstekende, werd door de
menigte geesdriftig begroet. Het pre
sidentshuis zelfs was vol met op den
voorgrond tredende personen toespra
ken werden gehouden op het plein,
waarbij de loslating van de politieke
gevangenen werd gevraagd, als mede
afschaffing van de regeeriugsmonopo-
lies. Paul, de minister van buiten-
landsche zaken, 'antwoordde en maande
het volk aan vertrouwen te stellen in
Gomez om de moeilijke vraagstukken,
die Venezuela in verwarring brengen,
tot oplossing te brengen. Hij smeekte
hen Gomez te helpen in het dragen
van den last der verantwoordelijkheid.
De Liberale Unie. Naar
wjj vernemen is in een vergadering
van het hoofdbestuur der Liberale
Unie, in de afgeloopen week in den
Haag gehouden, onder meer besloten
in Februari a.s. de aangesloten kies-
vereenigingen tot een buitengewone
algemeene vergadering te Amsterdam
samen te roepen, in verband met de
algemeene verkiezingen van 1909.
—Met algemeene stemmen is gisteren
benoemd tot gemeentesecretaris van
Arnhem mr. J. L. C. Van Essen,
hoofdcommies ter secretarie. De be
noemde werd terstond geïnstalleerd.
Achterstands-ontwer
pen. De minister van justitie heeft
aan de Eerste Kamer der Staten-
Generaal bericht, dat door hem, in
gevolge Koninklijke machtiging, wor
den ingetrokken het eerste en het
derde by die Kamer aanhangige wet
sontwerp tot onverwijlde bestrijding
van den achterstand by sommige ge
rechten, strekkende resp. tot wijziging
van de wet van 9 April 1877 (Stbf.
no. 79) en tot verhooging van de
Justitiebegrooting voor 1908.
Openbare vergadering van den raad
der gemeente Amersfoort op Dinsdag
15 December 1908, des namiddags te
half twee ure.
Om broodswil zal menig onderwijzer
tegen zijn overtuiging slaafs moeten
bukken maar zyn waarhedszucht zal
hem b(j zijn studie, naast het opge
drongen verouderde en afgeleefde,
naar de nieuwe richting trekken, en
bem de „beknopte Nederlandsche
Spraakkunst van dr. Holtvast" en
„Nederlandse Taal, Proeve van een
Nederlandse Spraakleer door J. G.
Talen, R. A. Kollewijn en F. Buiten
rust Heltema" met voorliefde doen
bestuderen. Maar hoe kan hij dan met
opgewektheid de spelling van de Re
gering onderwijzen?
Reeds Bilderdijk zegt in zijn Spraak
leer „Niets (kan) taalverwoestender,
niets verderfelijker voor den mensch
zijn, dan de taai-zelve, die in de uit
spraak bestaat en in geene lettertee-
kenen, naar eenige ingevoerde of aan
genomen spelling te willen richten.
De regel der spelling is éénspel ge.-
lyk gij spreekt, en het was voor eene
beneden het beesteljjke afgezonken
domheid bewaard, dit om te keeren
en de spelling tot regel der uitspraak
te nemen."
'tls echter meer gebeurd dat de
uitspraak van een geleerde meer dan
70 jaar na zyn dood als juist werd
Voorzitterde Burgemeester.
Aanwezig: 13 leden.
Afwezig met kennisgeving de heeren
van Kalken en Ruys en de heeren
Rolandus Hagendoorn en v. Duijnen.
Medegedeeld wordt dat zijn inge
komen de volgende stukken
Besluit van de Ged. Staten tot
goedkeuring van het raadsbesluit van
27 October, strekkende tot onderhan-
handsche verhuring van den tuin aan
de Bloemendalsche Poort.
Besluit van de Ged. Staten tot
goedkeuring van het raadsbesluit van
27 October betreffende de onderhand-
sche verhuring van eene weide op
Birkhoven.
Besluit van Ged. Staten tot goed
keuring van de Geraeentebegrooting
voor 1909, vastgesteld bij raadsbe
sluit van 27 October 1908.
Schrijven van de Ged. Staten
houdende bericht van ontvangst van
het afschrift van de door den Gemeen
teraad in zijne openbare vergadering
van 24 November vastgestelde ver
ordening tot wijziging der verordening
op de tapperijen, koffiehuizen en loge
menten.
Besluit van de Ged. Staten tot
goedkeuring van het raadsbesluit van
24 November tot aankoop van grond
voor vergrooting van de gasfabriek.
Eene nota, dato 3 December 1908,
afdeeling I no. 1022 van B. en W.
naar aanleiding van een door den heer
S. J. van Duinen onderteekend schrij
ven.
Dit schrijven luidt als volgt
Aan de Edelachtbare Heeren
Burgemeester en Wethouders der
Gemeente Amersfoort.
Edelachtbare Heeren 1
Uit de door U tot den Raad ge
richte Nota is| mij gebleken, dat de
woorden door mij in een ingezonden
stuk in „de Eemlander" van 23
October j.l. gebezigd, luidende: „en
wat ik als raadslid ter wille van het
prestige van B. en W. niet aan de
groote klok hang", U aanleiding heb
ben gegeven, deze zaak ter kennis
van de Raadsleden te brengen.
Met mijn schrijven van 4 November
j.l. heb ik U reeds bericht, dat die
woorden aan mijne pen zijn ontsnapt.
Na de geheele zaak nog eens
rustig te hebben overwogen, deel ik
U mede: dat ik bet betreur die woor
den te hebben gebezigd en die dan
ook terugneem, onder aanbieding van
mijne verontschuldigingen.
Ik stel er echter prys op hierbij te
verklaren, dat het mij niet te doen is
geweest om personen te treffen, maar
alleen het belang der gemeente mij
tot deze strijdwijze heeft geleid.
Met betuiging van hoogachting heb
ik de eer te zijn,
Uw dienstw. Dr.
(get.) S. J. VAN DUINEN.
N.B. U zult m(j verplichten, indien
U den Raad met dit schrijven in
kennis wilt stellen.
De voorzitter: Namens B. en
W. verklaar ik het incident hiermede
afgeloopen. (Applaus.)
Verslag dd. 7 December 1908 van
de le Afdeeling van den Gemeente
raad betreffende het voorstel van
Burgemeester en Wethouders van 21
November in zake de waterleiding.
Een schrijven van het bestuur van
het Groene Kruis, waarbij bedankt
wordt voor de in gebruikgave .van
een lokaal van de Horgere Burger
school.
Eene dankbetuiging van ,H. C. C.
de Blécourt voor zijne benoeming tot
ouderwijzer.
Een adres van J. Scheer, daarbij
erkend.
In de Opstellen leest, men „Het
onderwijs van elke leveude taal, en
bovenal dat van de moedertaal, dient
te worden gebaseerd op het gehoor.
Leer de kinderen opmerken hoe ze
gewoon zijn te verbuigen en te ver
voegen de woorden tot zinnen te
verbindenwoorden en klanken uit
te spreken. Zij komen op school met
eon gehele grammatika onbewust in
zich. Er valt niet een nieuw gebouw
op te trekken. Er valt alleen af te
maken en hier en daar te herstellen.
Maar en dat is de hoofdzaak
de kinderen moeten hun gebouw met
bewustheid leren zien. Geen abstrakte
voorschriften, 'geen definities, geen
geestdodende oefeningen om vervoe
gingen en verbuigingen te leren die
ze öf al kennen, öf die feitelik niet
bestaan.
„Het gehoor moet worden ontwik
keld en er behoort zorgvuldig voor te
worden gewaakt, dat halfbegrepen of
halfware wijsheid van handboeken de
leerlingen het vertrouwen op hun ge
hoor niet doen verliezen."
Het onjuiste begrip dat men moet
schrijven volgens spraakkunstregels
en niet volgens z(jn gehoor, heeft de
verzoekende hem in 't ziekenhuis te
willen opnemen.
In handen van B. en W.
In behandeling komt het voorstel
van B. en W. tot aankoop van grond
gelegen aan het kruispunt aan den
Arnhemschen weg, Leusdenschen weg
en Bergstaat.
Zonder hoofdelijke stemming aldus
besloten.
Aan de orde is het voorstel van B.
en W. naar aanleiding van een adres
van de Maatschappij Amersfoort, tot
exploitatie van onroerende goederen,
betreffende overname van een ge
deelte van een weg.
Zonder discussie of hoofdelijke stem
ming aldus besloten.
Hierop volgt het voorstel van B.
en W. tot machtiging van hun
College tot het aangaan eener tijdelijke
geldleening (dienst 1909).
Goedgekeurd.
Hierna wordt overgegaan tot be
handeling van het voorstel van B. en
W. betreffende de jaarwedde van den
Gemeente-Architect.
Zonder discussie of hoofdelijke stem
ming aldus besloten.
Thans volgt een voorstel van B. en
W. betreffende het herhalings-onder-
w(js voor meisjes.
Het voorstel strekt dat de Raad
aan de Koningin zal verzoeken vrij
stelling te verleenen van de verplich
ting, voor meisjes gelegenheid te ver
schaffen om, buiten avonduren, 96
uren in het jaar herhalings-onderwijs
te genieten.
Zonder discussie of hoofdelijke stem
ming aldus besloten.
In behandeling komt het voorstel
van B. en W. betreffende een verzoek
van het Burgerlijk Armbestuur tot
verhooging der subsidie voor 190S.
Dit voorstel strekt tot verhooging
van het subsidie met f 800 en het
subsidie dus te brengen op f 12607.68.
Aldus besloten.
In verband hiermede wordt behan
deld het voorstel van B. en W. tot
wijziging der gemeente-begrooting,
dienstjaar 1908, in verband met de
subsidie voor het Burgelijk Armbe
stuur.
Goedgekeurd.
Aan de orde is thans het voorstel
van B. en W. betreffende het ver
leenen van subsidie in 1909 aan de
vereeniging „Kindervoeding," ter groot
te van f 350 voor 1909.
Goedgekeurd.
Hierna wordt overgegaan tot de
benoeming van twee leden van het
Burgelijk Armbestuur wegens perio
dieke aftreding van de heeren H.
W. van Esveld en B. A. Siddré.
Benoemd worden de heeren H. W.
v. Esveld en B. A. Siddré.
Benoeming van twee leden van
de Commissie tot bijstand in het be
heer van de gemeentereiniging, wegens
periodieke aftreding van de heeren
H. W. van Esveld en A. M. Tromp
van Holst.
Benoemd worden de heeren H. W.
van Esveld en A. M. Tromp van Holst.
Benoeming van 3 leden van de Com
missie voor de Fabricage, wegens af
treding van de heeren A. M. Tromp
van Holst, H. Kroes en S. J. van
Duinen.
Benoemd worden de heeren A. M.
Tromp v. Holst, H. Kroes en S. J. v.
Duinen.
Benoeming van 4 leden van de Com
missie tot bijstand in 't beheer van
de gasfabriek, weger,s aftreding van
de heeren A. A. Hamers, N. Veis
Heyn, C. J. Plomp en W. Salomons.
Benoemd worden de heeren A. A.
Hamers, N. Veis Heijn, C. J. Plomp
en W. Salomons.
aandacht zozeer van de spreektaal
afgetrokken, dat er veel slordigheden
zijn ingeslopen. Daar heeft men bijv.
de klemtoon. Men hoort katalógus
naast katdloguspetroleum naast
petróleumaltaar naast Jltaar roók-
vlees naast rookvléésreus&chtig naast
réüsachtig enz.
De klemtoon brengt ons van zelf
tot de vraag, of de interpunktie moet
bestaan in zin- of in /ftwtekens. De
spraakkunsten houden zich ouderwets
aan zintekens, en hebben deze, vol
gens de Opstellen „in een net van
regels en uitzondering weten te ver
strikken. Men kan nu, lettende op
voegwoorden, betrekkelike voor
naamwoorden, nevengeschikte be
palingen enz., zonder ook maar te
vermoeden wat een schrijver zeggen
wil, de plaatsen aanwijzen, waar hij
komma's moet zettenwaar hij dus,
als hij sprak, even zou moeten rusten
of wachten 1 Zou het niet verwon
derlik wezen als die regels niet leid
den tot onnatuur? Het schijnt wel of
men de interpunktie heeft willen ver
lagen tot een (onbruikbaar) hulpmid
del bij de zinsontleding I
„Zinnen worden door komma's ge
scheiden. Gelijksoortige bepalingen ook.
Benoeming van twee leden van de
Commissie van Wetgeving wegens af
treding van de heeren M. L. Celosse
en C. J. Plomp.
Benoemd worden de heeren M. L.
Celosse en C. J. Plomp.
Benoeming van 5 leden van dt
Reclame-Commissie in zake plaatse
lijke directe belasting naar het in
komen, dienst 1918.
Benoemd worden de heeren H. W.
van Esveld, A. M. Tromp v. Holst,
A. A. Hamers, S. J. v. Duinen en M.
R. N. Oosterveen.
Benoeming van een curator van het
Gymnasium, wegens periodieke af
treding van Dr. H. W. Schreuder.
Benoemd wordt de beer Dr. H. W.
Schreuder.
Benoeming van een lid van de Com
missie van Toezicht op het Middel
baar onderwijs, wegens periodieke
aftreding van dr. A. H. C. van Driel.
Benoemd |wordt de heer Dr. A. H.
C. van Driel.
Benoeming van drie leden van de
Commissie van Toi zicht op het Lager
onderwjjs, wegens aftreding van de
heeren E. G. Drenth, Dr. H. J. Rejjn-
ders en J. L. F. de Mejjere.
De voordracht voor deze benoeming
is als volgt
A. Vacature E. G. Drenth.
1. E. G. Drenth.
2. A. Bommel.
B. Vacature Dr. H. J. Reynders.
1. Dr. H. J. Reijnders.
2. P. S. R. Wolterbeek.
C. Vacature J. L. F. de Meyere.
1. J. L. F. de Meyere.
2. M. van Heioma.
Benoemd worden de heeren E. G.
Drenth, Dr. H. J. Reynders en J. L.
F. de Meijere.
By de rondvraag antwoordt de wet
houder Visser op de vraag door den
heer Jorissen in de vorige vergadering
gedaan, omtrent vergunningen tot
bouwen. Hieruit blijkt dat het eerste
geval dateert van 21 Mei 1906, vdor
dat de verordening door Ged. was
goedgekeurd. Vergunning tot bouwen
van de twee andere huizen was aange
vraagd 23 Mei, en het daar gebeurde
berust op eene vergissing van den Ge
meente-architect.
De heer Jorissen verklaart zich
voldaan over het antwoord en de
vergadering wordt hierop gesloten.
De Secretaris der afdeeling Amers
foort en omstreken van de Nationale
vereeniging tot steun aan milliciens is
heden begonnen met het verzenden
der uitnoodigingen om toe te treden
als lid.
Men zou hem zeer veel noodeloos
werk en beter te gebruiken tijd be
sparen door de bijgevoegde kaart te
rug te zenden aan het daarop ge
drukte adres.
De vereeniging trekt zich het lot
aan der jongelingen, die na omme
komst van hun diensttijd niet weten
waar zij werk zullen vinden mits
hun comgagnies-, eskadrons-, of battery-
commandant heeft verklaard, dat z|j
in dienst goed hebben opgepast.
Aanvankelijk strekt de afdeeling
zich uit over het kanton Amersfoort;
wellicht voegt het Hoofdbestuur der
vereeniging daar later nog eenige aan
liggende Gemeenten aan toe.
Het ligt in de bedoeling, de mili
ciens uit de afdeeling het eerst te
helpen en de miliciens die te Amers
foort in garnizoen zyn in contact te
brengen met de afdeeling hunner
woonplaats.
Mogen zeer velen deze nuttige ver
eeniging steunen door toe te treden
als lid of als donateur. De contributie
wordt pas in Maart geïnd.
Voor voegwoorden, een komma, voor
betrekkelike voornaamwoorden, een
komma
En wie bij hel hardop lezen let op
die voorgeschreven komma1 s leest siecht.
„Hjj is een beste brave kerel." Zet
men een komma vdor brave, dan kan
het zinnetje beteekenen, dat aan „brave
kerel" gezegd wordt dat zeker iemand
een „beste" is. „De man die dat ge
zegd heeft, is een leugenaar". Plaatst
men voor die volgens de spraakkunst
een komma, dan moet bij 't lezen de
stem daar even laten rusten maar lees
het zo eens. Men moet lezen: „Neem
dit mee als je gaat" (zonder komma).
„Neem dit mee, als je ten minste
gaat" (met komma).
Een leesteken moet niet geplaatst
worden omdat de éne of andere regel
het voorschrijftmen moet het alleen
doen wanneer het voor goed begrijpen
en goed lezen wenselik is.
A. M. K.
Wordt vervolgd.)
Reuter seinde gisteren uit Caracas
via Port of Spain
Paul, de Venezolaansche minister
van buitenlandsche zaken, heeft een
nota aan bet diplomatieke korps ge
zonden, waarin krachtig verzet wordt
aangeteekend tegen de herhaalde
schending van de territoriale rechten
van Venezuela door de Nederlandsche
oorlogsschepen, die sedert 2 dezer in
Venezolaansche wateren kruisen. In
de nota wordt er de aandacht op ge
vestigd, dat geen blokkade is afge
kondigd en dat de bemoeienis met de
kustvaart schadelijk is voor den han
del van onzijdige mogendheden.
De tyding van het inbeslagnemen
van het Venezolaansche kustbewa
kingsschip Alexis door de Gelderland
werd hier hedenmorgen bekend. Een
volksmenigte op het Bolivarplein ver
zameld hield een betooging ten gunste
van de regeering. Een tegenbetooging
van een menigte, waaronder vele
studenten had plaats buiten het bureau
van het blad El Constitucional, het
orgaan van Castro. Het gevolg hier
van was een geregeld gevecht met
de beambten van het blad, waarby
schoten werden gewisseld. Het ge
vecht duurde 5 minuten er werden
verscheiden personen gewond, van wie
er een neds is gestorven. De te hulp
geroepen politie verscheen, gewapend
met geweren. De menigte werd ver
strooid.
De kapitein van de Alexis is te
Puerto Cabello aan land gezet en
heeft naar Caracas het volgende, 12
December gedateerde bericht doorge
zonden, dat hem door een officier van
- Nadruk niet verboden.
9)
In de Opstellen lezen we ,,De vraag
is of de spraakkunstenaars het recht
hebben voorschriften te geven waar
aan ze dat recht ontlenen, en hoe
lang hun taalrechten bindende kracht
hebben die vraag wordt zelden ge
daan. Het publiek gelooft nu eenmaal
dat het te gehoorzamen heeft; leert
voorschriften van buiten, tracht te
vergeefs ze toe te passen, en berust
per slot van rekening in zyn „onkun
de," of is gelukkig in de illusie dat
het geen taalfouten maakt."
Die door taalwetenschap en peda
gogiek veroordeelde toestand moet
door het Regeringsbesluit bij het L.
O. bestendigd blijven. Hoe jammer
dat de Minister geen bekwamer raads
man heeft gehad. Zyn we dan nog in de
Middeleeuwen, dat van hoger hand een
slagboom kan worden opgericht tegen
de ontwikkeling van een wetenschap?
