WEERBERICHT.
BINNENLaNo.
Thermometerstand
STADSNIEUWS.
Kerk- en Schoolnieuws.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorra. 10.50 uur.)
De Bildt, 2 Januari 1909.
Hoogste barometerstand 783 0 m.H.
te Breslaulaagste 745.7 m.M. te
Bodo.
Verwachting tot den avond van 3
Januari 1909.
WindZwakke Z.W.-lyke wind.
Gesteldheid van de luchtNe
velig tot betrokken, weinig of geen
neerslag.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 781 m.M.
Vorige stand te 12 uur 779 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 39
Laagste hedennacht F. 38
Hedenmiddag 12 uur F. 40
begin van de straat kwamen ons boo
ten tegemoet met geredden, die spijs
en drank vroegen. Eenigen van de
geredden vertelden, dat de verwoes
ting der stad zich in 12 seconden afge
speeld had.
Hoe het er nu in Messina uitziet,
kan men het beste opmaken uit het
jongste telegram over de vechtpar
tijen en roover(jen te midden van de
puinhoopen. Het schijnt dat honger
en ellende de overgeblevenen uit de
volksklasse volstrekt ontoerekenbaar
hebben gemaakt.
Het is weerzinwekkend, te lezen
dat men dichte wolken van raven en
andere vogels op Messina ziet aan
vliegen, die van ver komen om hun
prooi te zoeken in de verwoeste stad.
De honger en de dorst moeten in
al de steden die door de aardbeving
geleden hebben, nijpend worden. Wy
lezen dat te Bagnara de gewonden
den dokters smeekten, hun toch een
of ander medicijn te geven, onver
schillig welke, om hun brandende dorst
te lesschen. De doktoren zelf werken
uit alle macht, maar krijgen al even
min te eten of te drinken. Waar zou
men het ook vandaan halen Er is
geen bakkerij gespaard gebleven De
bevolking kampeert nog steeds in de
openlucht en 't is onmogelijk zoo
gauw tenten op te slaan, zoodat de
regen neerstroomt op de hulpelooze
menschen.
Op de schepen, die hulp komen
brengen, worden reusachtige hoeveel
heden flesschen met water naar Mes
sina en do andere plaatsen gebracht,
daar er volstrekt gebrek is aan drink
water.
Vluchtelingen uit Reggio verdwaald
bereiktenj heden Palmi. Zij verhalen
dat boeren uit den omtrek van Reggio
de juwelieiswinkels geplunderd hebben.
Er zijn weinig soldaten overgebleven.
De orde is hersteld. Troepen honge
rige honden kwamen in de puinhoo
pen naar lijken wroeten Een oogge
tuige verhaalde van een on verdrage
lijken lijkenstank. En verder Twee
kazernes met duizend soldaten zyn
ingestort. Twee dagen lang heeft men
de bedolven menschen hooren jamme
ren toen eindelyk werd het stil.
Hulp kon niet verleend worden. Steeds
viel er regen. Bij eiken nieuwen schok
heffen de menschen kerkliederen aan.
Te Bagnara werd een oude vrouw
begraven onder brandende puinhoopen,
men hoorde haar gillen, doch z(j wei
gerde hulp, waarschuwde daarentegen
de redders voor het dreigend gevaar
van verdere instorting. Spoedig daar
na stortte bet huis inderdaad geheel in.
Te Messina geschiedt het reddings
werk des nachts by het schijnsel der
zoeklichten van de talrijke oorlogs
schepen. Overal steken beenen, armen
en hoofden van lijken onder de bal
ken en muren der puinhoopen uit.
Bijna alle kinderen van Messina zijn
dood.
De schokken houden aan. In den
afgeloopen nacht werden er 3 gevoeld.
OOSTENRIJK—HONGARIJE.
Reuter verneemt van ambtelijke
zyde, dat Engeland en Rusland Oos-
tenrijk-Hongarije kennis hebben gege
ven, dat zij de Oosteurijksche voor
stellen ten aanzien van voorafgaande
besprekingen over de onderwerpen,
die op de Europeesche conferentie
zullen moeten worden behandeld, aan
vaarden.
FRANKRIJK.
Gisteren is te Parijs een perso.on
gevangen genomen, die van de binnen
plaats van het ministerie van Binnen-
landsche Zaken op de werkkamer van
Clémenceau schoot. Uit het eerste
onderzoek bleek, dat hij niet in de
lucht schoot, maar wel degelijk in de
richting van de werkkamer. Gecon
stateerd werd, dat twee ruiten door
kogels doorboord zijn. De man was
een overspannene, die ontstemd was,
omdat de minister niet genoeg aan
dacht had geschonken aan zijn
klachten.
De Ministers kwamen Donder
dagavond op het Elysee bijeen onder
voorzitterschap van Fallières. Besloten
werd een nationale inschrijving te
openen voor de slachtoffers van Sicilië
en Calabrië. De regeering zal aan de
bladen vragen een inschrijving te
openen en een comité te vormen om
gelden te verzamelen.
De President schreef in voor '25.000
francs, de Ministerraad voor 12.000.
Naar w(j vernemen, zal de heer
P. R. Mees, lid der Tweede Kamer
voor Rotterdam Y, zich by de alge-
meene verkiezingen dit jaar niet weer
beschikbaar stellen.
De gemeenteraad van Bolsward
heeft geweigerd te voldoen aan de
uitnoodiging van Gedep. Staten van
Friesland, tot intrekking van de on
langs gemaakte bepaling, dat een
onderwijzeres ontslag moet vragen
als zij een huwelijk wil aangaan. Ge-
dep. Staten bobben daarom de bepa
ling aan de Koningin ter vernietiging
voorgedragen.
Het hoofdbestuur van den Bond
van Roomsch-katholieke Arbeidersver-
eenigingen in het aartsbisdom Utrecht
heeft besloten
a. om voor eigen kosten en risico
in 1909 te Hilversum een driedaag-
schen practisch in socialen cursus
voor arbeiders te geven b. bet bonds
orgaan te behouden c. adhaesie te
betuigen aan het comité voor de af
schaffing van den nachtarbeid dei-
bakkers.
Middenstandstentoon
stelling. Het uitvoerend comité
der Middenstandsten toonstelling welke
dezen zomer vanwege t en Nederland-
schen Boud van vereenigingen van
den liandeldryvenden en van den in-
dustrieelen middenstand, in de zalen
en speciaal te plaatsen expositiege
bouwen in den tuin van het Paleis
voor Volksvlijt te Amslerdam zal
worden gehouden, heeft de volgende
heeren bereid mogen vinden als be
schermers der tentoonstelling op te
treden mr. Th. Heemskerk, minister
van binnenlandsche zakenA. S.
Talma, minister van landbouw, nij
verheid en handelmr. G. van Tien-
hoven, commissaris der Koningin in
Noord-Holland mr. W. F. v. Leeuwen,
burgemeester van Amsterdam.
Bovendien heeft het comité reeds
van een aantal heeren toezegging
ontvangen, dat zij bereid zijn zitting
te nemen in het eere-comité der ten
toonstelling. Het comité hoopt dan
ook in staat te zijn de volledige
samenstelling van het eere-comité
binnen eenige dagen te kunnen be
kend maken.
Een circulaire warin doel etc. der
tentoonstelling nader wordt uiteen
gezet (en waar b(j gevoegd zal wor
den een uittreksel uit het algemeen
reglement, benevens een opgave der
rubrieken, welke de tentoonstelling
omvat, en de prijzen voor plaatshuur
etc.) is ter perse en komt dezer dagen
gereed, Zij zal dan behalve aau de
by den Middenstandsbond aangesloten
vereenigingen in het groot verspreid
worden, zoowel hier te lande als el
ders, tot welk doel behalve een Hol-
landsche oplage, ook exemplaren in
in Fransche, Duitsche en Engelsche
taal vervaardigd worden.
Het is echter mogelijk, dat het
comité niet allen weet te bereiken,
die eventueel geneigd zouden zijn te
exposeeren. Voor hen, die geen circu
laire ontvangen, en voor diegenen,
die er prijs op stellen, een exemplaar
te ontvangen bestaat gelegenheid ze
aan te vragen aan het Bureau dei-
Tentoonstelling (gevestigd in het Pa
leis van Volksvlijt te Amsterdam) dat
telefonisch verborden is (no. 1891)
en waar de commissaris der tentoon
stelling dagelijks voor belanghebbenden
en belangstellenden te spreken zal
zijn (voorloopig van 1112 uur 's mor
gens en van 34 's middags.
Het Amersfoortsch Comité tot
steun by gedwongen werkloosheid zal
in de volgende week een beroep doen
op de offervaardigheid van de Amers-
foortsche burgerij. Het heeft gemeend
hiertoe te moeten overgaan, omdat de
werkloosheid in onze stad, door ver
schillende omstandigheden, o.a. ook door
het stopzetten eener fabriek, weer
buitengewone afmetingen gaat aan
nemen.
In den afgeloopen maand Decem
ber 1908 werden door de Amersfoort-
sche Tramweg-maatschappij 8(142 be
talende passagiers vervoerd en bedroeg
de passageopbrengst f 432,50, de totale
inkomsten waren f441,85, de dag-
kilometeropbrengst was f 7,92. In de
zelfde maand van 1907 waren deze
getallen resp. 9165, f 456,05, f478,05
en f8.57.
B(j enkele stadgenooten zijn,
naar we vernemen, in den laatsten
tyd weder bedelbrieven bezorgd, ge
schreven door eene dame, waarin dan
hulp wordt gevraagd voor een of
ander gezin. Men zy gewaarschuwd
en geve niets, dan na behoorlijk on
derzoek bij de -hiervoor aangewezen
autoriteiten.
De afdeeling Amersfoort van
het Nederl. Werkliedenverbond „Pa
trimonium" stelt voor het Congres,
dat den 22 en 23 Februari te Amster
dam zal worden gehouden, don wensch
te laten uitspreken tot meer bescher
ming van den nationalen arbeid.
De afdeeling Amersfoort van
I den Ned. Protestanten Bond zal Don
derdag 14 Januari weder een open
bare bijeenkomst houden in de Remon-
strantsche kerk, waarin als spreker
zal optreden de heer A. Dykema van
Rotterdam met het onderwerpDe
theosofie, beschouwd van vrijzinnig-
godsdienstig standpunt.
Tevens kunnen we reeds meedeelen,
dat in Februari voor dezelfde afdee
ling als spreker zal optreden Ds. S.
K. Bakker uit Zwolle.
Voor de heden te houden schaaat-
sentocht over de Elf Fiiesche steden
heeft zich o.a. ook als deelnemer op
gegeven de heer A. A. Stheeman van
hier.
Ds. G. VV. C. Vunderink alhier
komt voor op het drietal te Alkmaar.
Hedenmiddag waren op den
Westsingel eedige kinderen aan 't
spelen op een der hoopen uitgehakt
tjs, die nu op zooveel plaatsen in de
grachten worden gegooid. Een jon
getje gleed naar beneden en kwam
juist op een zwakke plaats in het ijs
terecht, zoodat hij er door heen ging.
Een voorbijganger haalde het knaapje
spoedig weer op den vasten wal.
De verplaatsing van den Com
mies-titulair der Posterijen en Tele
grafie, den heer A. Pijper naar het Post
kantoor te Bolsward wordt tot nader
uitgesteld.
Aan 't politiebureau z(jn als ge
vonden voorwerpen gedeponeerd Een
beenen standaard, voorstellende een
ankereen nikkelen lorgneteen
zilveren heeren horloge en een rozen
krans.
Is het over 't algemeen in de
stad vrij rustig geweest op Oude jaars
avond, op den Weversingel, zoo ver
namen wjj, heeft nog een vechtpartij
plaats gehad tusschen militairen. Een
huzaar kreeg hierbij van een wapen
broeder eenige sabelsneden over 't
achtei hoofd, zoo ernstig dat medische
hulp noodzakelijk bleek te zijn.
Wegens openbare dronkenschap,
heeft de politie vier lieden opgebracht,
waarvan er drie in 't politie bureau
en één onder de Beurs in arrest z(ju
gesteld.
Door de politie is een gesigna
leerde aangehouden, die nog drie
maanden gevangenisstraf moest onder
gaan.
H(j werd heden op transport ge
steld naar Utrecht, gelijk met een
gesignaleerde, die nog 6 dagen te goed
had.
LEZING VOOR DEN
PROTESTANTENBOND.
Wij ziiu onzen lezers nog altijd het
verslag verschuldigd van de lezing van
Ds. J. L. la Gro voor de Afdeeling
Amersfoort van den Ned. Protestan
tenbond over het onderwerp
„De eeuwige kern van den Gods
dienst en z(jn wisselende vormen"
een verslag, dat door bijzondere om-
standigen tot beden moest woiden
uitgesteld.
Na een voorzang, uitgevoerd door
een Dames-zangkoor, begon spreker
met er op te wijzen dat er in onzen
tijd zeer velen zijn die denken dat
de Godsdienst niet meer is dan een
voorbijgaande phase van gevoels- en
gedachtenleven dat de tegenwoordige
menschheid aan Godsdienst is ont
groeid. Velen verheugen zich daarin.
Daartegenover zyn er weer anderen
die in zake den Godsdienst, angstig
z(jn voor kritiek en wijsgeerig denken.
Over de veelvuldig verkondigde
meeuing van het hebben afgedaan van
den Godsdienst, moet men zich niet
verwonderen. Vele Godsdiensten zijn
gestorven zoo b.v. van Amalik, Am
nion en van de Philistijnen de Gods
diensten van 't oude Griekenland en
Rome enz. Godsdiensten zijn niet on
sterfelijk, dat zegt dit duidelijk. Maar
het maakt een groot verschil of men
't enkel of meervcud neemt. Gods
diensten sterven de Godsdienst blijft.
Godsdienst, vindt in wat zijn dood
wordt genoemd door vrienden of
vijanden, telkens weer vernieuwing.
't Zijn telkens slechts de vormen
die vergaan en van zulk een wegval
len van oude vormen is onze tijd ge
tuige. De menscheid groeit steeds op
elk levensgebied en ontgroeit dus
noodzakelijker wijze ook aan de oude
Gods- en geloofsvoorstellingen. Zooals
een kind wanneer het ouder wordt,
zijn kinderlyk wenschen ontgroeit,
zoo ontgroeit de imenschheid aan de.
kleine wereld waarin zij meende te
leven, waarin zy heeft gedacht en
gevoeld.
Zoo ontgroeit de tegenwoordige
menscheid aan het „geijkte Christen
dom" van Roomsch Katholicisme en
Orthodox Protestantisme, daar dit
vastzit aan de antieke wereldbe
schouwing die afgedaan heeft en ge
tuigt van zedelijke begrippen, die Voor
de menschheid van thans van onvol
doend gehalte zyn. Men draait en
schippert wat van dien kant, een
laakbaar streven om den strijd daar
tusschen wetenschap en geloof te ver
bloemen. Zoo ontgroeit de tegenwoor
dige menschheid gedeeltelijk aan Gods
dienst althans meent zij dat te doen,
want zij heeft de vormen veelal ge
nomen voor het wezen.
Als men nu o.m. hoortdat de
Bjjbel niet is Gods woord, in den ouden
zin genomen dat er van val geen
sprake kan zijn, daar er was opklim
ming van den beginne en dus heel
het verlossingsplan in Christus, naai
de oude dogmatiek, gevallen is enz.
dan werpt men met het badwater,
't kind weg, want zij zochten hun
godsdienst slechts in vormen. Veelal
had men slechts vormen. Zij zijn niet
beter dan een Micha uit 't Richteren-
boek die klaagde, dat men hem zijn
God had ontnomen, toen het beeldje
uit zijn huistempel was gestolen. Toen
dan ook de oude vormen werden af
gebroken en de Godsdienst ontdaan
van veel wat hem hinderde in zijn
groei, werd het woord van een groot
denker bewaarheid, dat de mensch
van zijn vrijheid eerst het rechte ge
bruik weet te maken als hij haar reeds
eenigen tijd heeft genoten.
Vrijheid uit de eerst onontbeerlijk
gedachten leer enjbelijdenis, werd niet
gebruikt alles middel om vroomheid
aan te kweeken, maar werd doel zelf.
Velen zijn door bovengenoemde oor
zaken ongeloovig geworden, mede door
den invloed van Multatuli en door
het opkomende populaire materialisme
van een Büchner en Moleschot. Bij
de wijsgeeren vond dit laatste geen
gunstige opname, daarvoor behoeft
slechts gewezen te worden naar een
Lange die in zijn „Geschichte der
materialisme,'' dit stelsel aan een be
oordeeling onderwierp.
Daarbij zijn velen van den Gods
dienst vervreemd door het socialisme.
Deze beweging vroeg alle toewijding
en legde beslag op allen vrijen tijd van
den arbeider. Het absolute Marxisme
werkte anti godsdienstig. Zoo werden
groote scharen arbeiders van Gods
dienst en Kerk vervreemd. Hier ver
telde spreker wat hij eens van een
Christen Socialistische predikant had
hooren getuigen
„Het getuigt van jammerlijke ver
blinding te meeneu, dat het socialisme
de menschheid gelukkig maken zal.
O, zijn weldaden zullen vele zijn en
het zal vergruizelen bergen van wee
maar de menschheid gelukkigmaken
in den hoogsten zin des woords, dat
zal zelfs het socialisme niet. Want
er is iets dat met de menschheid mee
gaat in haren gang door der tijden
schemer.
Dat is de smart
Zij zal meegaan met de menschheid
waar zij ook gaat hoe zij ook de
samenleving zal inrichten
Of zal na het lichten van dier dagen
dan geen moeder meer haar kind be-
weenen, geen vader meer in groote
vreeze zijn over zijn zoon en zullen
de lange nachten niet meer hooren
het geschrei van een die klaagt over
diepen val
Nteu, zoolang de menschen mensch
zullen zijn en 't socialisme zal
hun het menschzjjn niet ontnemen,
maar het geven voller zuiverder dan
deze maatschappij het kan, zoo lang
zullen zij roepen om meerder heil, dan
deze wereld geven kan I"
Dan zijn er velen los geworden van
den Godsdienst, de prooi geworden
van het weelde- en genotleven van
onzen tijd. Reizen, theater, concerten
een stukje wetenschap, ziedaar veler
ideaalhet [oude welbekende heiden-
sche ideaalRome en Athene bezaten
het zoo eveneens.
Men leeft zich uit, zooals een dier
zich uitleeft, niet anders, niet beter.
Dat is geen levensdoel voor menschen 1
Het wordt al gevoeld in onze dagen,
getuige veler zoeken 1
Meestentijds zijn deze materialisten
echter zeer j agnostisch, zy worden
geattendeerd op het psychisch monisme
van een Techner, Paulsen, Strong
Heymans. Alles wordt in dit wys-
geerig stelsel terug gevoerd op een
laatste wereldbewustzyn, wat Techner
en Paulsen God noemen. Techners
formuleering van wereldbeschouwing
was „In God leven en bewegen w(j
ons en zijn wij.
Voorts haalde spreker verschillende
treffende stellingen van dit monisme
aan o.a/: Niet, ik (lichaam) heb een
ziel, maar ik ben ziel en heb een
lichaam.
Toch brengt het aannemen van God
als begrip nog geen Godsdienst, maar
gelooft men eenmaal aan God dan
kan dit wysgeerig denken ons Gods
begrip louteren.
De Gudsdienige wereldbeschouwing
is fyner on teederder dan die van het
gewone denken. Het weten van God
is iets anders' dan de leerstellige
wetenschap.
Met het zelfde recht en dezelfde
zekerheid waarmee wy de zichtbare
dingen opmerken, hebben w(j ook in-
nerlyke ervaringen, als wjj innerlijk
ei varen, dat God leeft. En dit voor
ons onmiddellijk ervaren, is even groote
zekerheid op geestelijk gebied, als de
wet der zwaarte kracht op 't gebied
der natuurkunde.
Godsdienst naar zijn wezen behoort
tot het gebied van het gevoel. Onze
verhouding tot God is niet eene van
verstandsberekening, maar van af
hankelijkheidsgevoel en vertrouwen.
Daarin ligt het wezen van'den Gods
dienst. De normale mensch moet ver
eeren ieder mensch heeft sterke be
hoefte om te vertrouwen elk verlangt
los te zjjn van al wat hem hindert;
om vry uit te leven, verlost te zij;)
uit de boeien van beperktheid. En
daarbij verlangt ieder naar levens-
vrede.
Vooral al die behoeften en verlangens
heeft de mensch ten alle tijde, be
vrediging gezocht en gevonden in den
Godsdienst. Wanneer 's menschel)
voelen en denken wordt opgelost in
deze behoeften verkrijgt de mensch
bevrediging, ervaart de mensch dè
realiteit, de werkelijkheid Gods.
En zoovelen daar in allerlei landen',
in allerlei talen hebben geuit de kreet
naar God, als 't schreeuwen van de
hinde naar de waterstroomenf zoovelen
hebben ervaren de werkelijkheid Gods,
Zijn gemeenschap gesmaakt en daarin
antwoord gekregen op levensvragen
en troost gevonden en vrede. Daar
hebt gy het wezen van den Godsdienst
de trek naar het oneindige, het hoopen
naar God, en de verzadiging daarvan.
De Godsvraag is voor de menschheid
de werkelykste vraag.
Angstig zoeken vele in onze dagen.
Zij zijn ongodsdienstig omdat zij niets
meer zijn dan kinderen van hun tijd;
produkten van omstandigheden waar
onder zy leven.
De nieuwe, de moderne prediking
heeft deze allen te geven. Zy noodigt
hen. Beter zij dwingt ben te komen,
in Gods naam te komen.
PREDIKBEURTEN.
Op Zondag 3 Jan.
EVANG. LUTH. KERK.
Voorm. 10 uur Ds. J. L. F. de
Meyere.
REMONSTRANTSCHE KERK.
Voorm. 9| uur, Kinderkerk van de
afd. Amersfoort van den Ned. Prot.
Bond. Ds. I. Hooykaas.
Voorm. 11 uur Ds. I Hooykaas. i
DOOPSGEZINDE KRING.
Loge gebouw van Persynstraat 1.
Geen dienst.
We ontvangen de volgende op
gave der predikbeurten in Januari en
Februari in de Remonstrantsche kerk.
3 Jan. 9) uur Kinderkerk van de
afd. van den Protestantenbond.
