DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
IN O. 21
DINSDAG 26 JANUARI 1909.
6e JAARGANG
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Eerst dan.
FEUILLETON.
DB. XAVIER.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER
Hoofdredacteur R. Cr. RIJKENS.
Bureau: BREEDESTRAAT 18.
Abounementspr ij s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad f 4.—
Franco per post id. - 5.60
Per 3 maanden id. - 1.
Franco per post id. - 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Telefoon Intero. 62.
ijife,
Prijs der Advertöntlën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(By abonnement belangrijke korting.)
T«t plaatsing van advertcntiën en reclames Tan bniten bet banton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd bet Algemeen Binnen- en Bnitenlandsch Advertentiebureau D Y. ALTA, ffarmoesstraat 76—78 te Amsterdam.
Het verkiezingsprogram van den
Vryzinnig-Democratischen Bond is
thans vastgesteld. En wy zjjn er zeker
van, dat het weerklank zal vinden in
de harten van alle goede democraten,
van alle hervormingsgezinden. Naast
de kiesrechtparagraaf zal ongetwijfeld
de alinea over de ouden van dagen
velen onder de kiezers warm stemmen
voor candidaten, die zulk een program
onderschrijven. Toch zijn er het is
gebleken èn bij de besprekingen in de
afdeelingen van den Bond, en in de
Bondsvergadering te Utrecht die
verder hadden willen gaan en partij
hadden willen zien gekozen vóór de
Staatspensionneering. Terecht is echter
ontraden, op dat denkbeeld in te gaan.
En het is eigenaardig, dat in den dezer
dagen verschenen beschrijvingsbrief
voor de algemeene vergadering der
Liberale Unie een dergelijke paragraaf
in het concept-verkiezingsprogram van
die Vereeniging met vrijwel dezelfde
argumenten wordt gemotiveerd. De
Liberale Unie spreekt in haar ontwerp
van„Een sociale hervorming om
tegemoet te komen in de nooden
van die medeburgers, wien het niet ge
lukt is, als zy oud geworden zijn, in
eigen levensonderhoud te voorzien." En
het Hoofdbestuur zegt tot toelichting,
dat hier met opzet een ruimere uit
drukking is gekozen dan de vroeger ge
bezigde uitdrukking „verplichte verze
kering", omdat hetinhetstadium waar
in zich de zaak thans bevindt, verkeerd
zou zijn, zich met uitsluiting van alle
andere systemen, vast te klampen aan
het denkbeeld van verzekering met
premiebetaling aan een regeling
waardoor alleen] de loonarbeiders als
zoodanig worden gebaat. Maar aan den
andereu kant zegt het Hoofdbestuur
daarom zouden wij echter 'nog niet
durven beweren dat elke regeling, die
niet ligt in de lyn van hetEngelsche
of Deensche stelsel, per se te veroor-
deelen is. Hoofdzaak is dat er voor
zien wordt in de nooden van den
ouden dag. Die voorziening wordt van
jaar tot jaar meer dringend noodig en
is reeds bij meer dan ééne verkiezing
door alle partijen in uitzicht gesteld,
zonder dat de gedane toezegging in
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
Het gedrang by den ingang van den
schouwburg nam toe, naar mate het
later werd en velen van degenen die
op de voorste rijen stonden te wachten,
gaven hunne plaatsen aan de nieuw-
aangekomenen en lieten hun voordeel
in den steek. Het was een warme
Julidag en de zon wierp brandend
heete stralen neer. Een zwoele wind
fjoeg groote stofwolken omhoog.
De kring van jonge meisjes die om
den ingang van het Casino Theater
geschaard stond, benijdden hare zusters
wien het gelukt was een schuilplaats
te vinden in de gang om daar hun
beurt om voor de alles beslissende
rechtbank te verschijnen, af te wachten.
Er werd vandaag „op proef gezongen";
er werden vandaag nieuwe engage
menten gosloten voor het grootsche
dramatische schouwspel dat Londen
gedurende het najaar in verrukking
zou brengen. De advertenties, waarin
artiesten gevraagd werden, trokken
veel liefhebbers. De toekomstige be
vervulling kwam. En daarom meent
het Hoofdbestuur dient op spoedige
voorziening krachtig aangedrongen
maar de wyze waarop, moet vóór alles
in de Kabinetten der Regeering en in
de volksvertegenwoordiging worden
beslist. Natuurlijk moet als eisch
worden gesteld dat de komende rege
ling, op welken stam ook geënt, de
rechten van de ouden van dagen vol
doende verzekert. Maar is aan dien
eisch voldaan, dan zou, waar de nood
zóó groot is, het onverantwoordelijk
zijn, een voorstel tot voorziening af-
tewijzen, alleen omdat een ander stel
sel de voorkeur zou verdienen. Hier
geldt vóór allesdie spoedig helpt,
helpt dubbel.
Zonder te doen blyken van eenige
voor-liefde voor het eene of andere
stelsel heeft het Hoofdbestuur van
onzen Bond zich overigens op hetzelfde
standpunt gesteld. Vooral daarom
achten wy dit, speciaal op dit oogen-
blik, juist, omdat het vraagstuk van
Ouderdomsverzekering of Staatspen
sioneering nog steeds bij een Com
missie uit den Bond als zoodanig nog
niet in de gelegenheid is geweest, een
deugdelijk voorbereide beslissing daar
over te nemen.
En op de vergadering van jl. Zon
dag is gebleken, dat het onwaarschijn
lijk is, dat die beslissing recht zal
kunnen vellen vóór de verkiezin
gen.
Nu kunnen we ons echter denken,
dat er zullen zjjn, die't desniettegen
staande betreuren, dat de Bond niet
liever reeds thans party gekozen heeft
in het vraagstuk. Immers het moge
volkomen juist zijn, dat de quaestie
ten slotte wordt uitgemaakt in de
Kabinetten der Regeering en in de
volksvertegenwoordiging, dit neemt
niet weg dat het juist van de denk
beelden, die door de Ministers en de
volksvertegenwoordigers omtrent het
vraagstuk gekoesterd worden, afhangt,
in welken zin het zal worden opgelost.
En indien dus de vrijzinnig-democra
tische candidaten zich beslist vóór het
eene of andere stelsel verklaarden,
zouden zij, tot volksvertegenwoordiger
gekozen, wellicht medewerkende tot
de samenstelling van een Kabinet of
zelf daarin zitting nemende kunnen
bevorderen dat voorstellen in de ge-
roemdheden kwamen uit de voorsteden,
uit kantoren, uit verafgelegen pasto
rieën, en zelfs uit keukens en kelders
opdagen.
Alle mogelijke types, alle soorten
van meisjes en vrouwen kon men
onder die menigte opmerken.
Esther Venn was even kwart over
tienen in den schouwburg aangekomen
en daar zjj al verscheidene liefhebsters
in de g;ang zag staan, nam zij haar
plaats in bij het ijzeren bek en
wachtte geduldig tot zy opgeroepen
zou worden. Daar zjj zeer lang was,
er provinciaal uitzag en heel een
voudig gekleed was, was ze weldra
het onderwerp van het gesprek, en de
poedel, die zoo geduldig op een punt
van haar rok zat, ontsnapte ook niet
aan eenige vriendelijke opmerkingen
van de vroolijke meisjes. Een donker-
oogige schoone uit Clapham beweerde
dat, als er rechtvaardigheid bestond,
zy in een rytuig zou ryden met een
hazenwindhondje op haar schoot. Op
dat gezegde antwoordde Esther zoo
vriendelijk als zij kon, dat de hond
haar nooit verliet en dat zij, daar zij
geheel vreemd was in Londen, het
niet verkeerd geoordeeld had om hem
mee te nemen een bekentenis, die
een vroolyk gelach en onderhoudend
gebabbel veroorzaakte.
„O", zei er een, „u zult nog een
heele boel moeten leeren, „Juffrouw I
kozen richting worden gedaan en aan
genomen.
Maar zelfs, aangenomen voor een
oogenblik, de Vrijzinnig-Democratische
Bond sprak zich in meerderheid voor
de staatspensioneering uit, wat zouden
dan de vrijzinnig-democraten, gekozen
als voorstanders van staatspensionee
ring, moeten doen tegen een voorstel
tot ouderdomsverzekering? Tegenstem
men Maar dan zou, indien door hen
toedoen de wet verworpen werd het
eenig resultaat zyn, dat de voorziening
in den nood onzer arme oudjes we
derom op de lange baan werd gescho
ven. Zjj zouden dus moeten vóor-
stemmen. Maar dan zouden zy hun
belofte breken, by de stembus afge
legd Maar daaruit volgt, dat de vraag
of onze mannen zich zullen verklaren
vóór of tegen de staatspensioneering,
slechts dan actueele beteekenis krijgt
wanneer het Kabinet-Heemskerk door
een krachtige democratische strooming
wordt weggevaagd, ra. a. w. wanneer
wy bij de stembus zegevieren. Eerst
na den slag dus is 't oogonblik voor
de onzen gekomen, hun gedragslijn te
bepalenen wel dan alleen, wanneer
zjj invloed kunnen uitoefenen op de
grondslagen, waarvan het Kabinet,
dat na de verkiezingen optreedt, bij het
voorbereiden van het ontwerp ter voor
ziening in den nood der ouden van
dagen wenscht uit te gaan. Eerst ddn,
maar dhn ook alleen, is het voor de
onzen beslist noodig, vast te stellen,
wat zij in de wetging wenschen neder
te leggen. Maar dan zal er ook tijd en
gelegenheid bestaan voor onzen Bond,
om zich vooraf over het vraagstuk in
eenigerlei richting uit te spreken.
Want als wij den slag winnen, dan
staat, volgens de stellige verklaring
van ons verkiezingsprogram, de finale
oplossing van het kiesrecht bovenaan.
En het zou wel heel verwonderlijk
zijn, wanneer niet inmiddels de com
missie, die de staatspensioneering in
studie heeft, met haar rapport gereed
kwam en de Bond zich over de zaak
kon uitspreken.
Zoo is derhalve èn uit practisch,
en uit tactisch, en uit organisatorisch
oogpunt de gekozen formuleering de
beste. Zij waarborgt, dat in ieder ge
val wat voor de arme ouden van da
gen gedaan kan worden zij verzekert,
het is niet alles wat de menschen op
eerste rijen er van zieD, geloof me
gerust 1 Ja, toen ik begon, was het
heel anders, toen wilden niet elke
jonge dame de eerste viool spelen en
daardoor arme meisjes het brood uit
den mond stooten".
„Maak de jonge dame nu niet bang",
zei een ander die minder pessimis
tisch was, „bet zal haar wel lukken,
zy is ze hebben lange figuren
noodig voor de eerste rij en zy heeft
juist de goede lengte. Ik zou het dit
jaar in Mei wel gekregen hebben als
ik maar zoo groot was als zy, maar
er mankeert altijd iets aan. Ik weet
heusch niet waar dat heen moet!"
„Het zjjn de dilettanten, die het
bederven", zei eon gezette dame die
blijkbaar veel last had van de hitte.
„Verbeeld u, ik ben al om negen uur
het huis uit gegaan en nu is het al
over elven en heb ik nog mjjn glas
bier niet gehad. Ik weet heusch niet
wat ik beginnen moet".
Zy gaf nog allerlei inlichtingen ten
beste, aangaande het aantal harer
kinderen en het gewicht van de ge
legenheden, waarop zjj haar echtge
noot gedwongen had op een zeer on
aangename wijze voor de overheid te
verschijnen. Esther Venn onttrok zich
met een gevoel van schaamte aan het
algemeen gesprek, dat haar deel was
geworden en verbaasde er zich over
aan den anderen kant, aan den Bond
de gelegenheid om, indien de stem
busslag gunstig voor ons uitvalt, in
volle vrjjheid een beslissing te nemen
omtrent de richting, welke hij onze
partygeuooten in Kabinet of volks
vertegenwoordiging het liefst zal zien
inslaan. En zij geeft, ten slotte, aan
onze mannen, die onverhoopt zich
niet met de beslissing van den Bond
ten gunste of ten nadeele van de
staatspensioneering mochten kunnen
vereenigen, de] moreele vrijheid, hun
eigen weg te gaan. V. D.
DE BALKAN-QÜAESTIE.
In de Bulgaarsche Sobranje is een
interpellatie over de mobilisatie van
de achtste divisie besproken.
De Minister van Buitenlandsche
Zaken antwoordde dat er van mobili
satie geen sprake is, maar dat de
lichtingen onder de wapenen zijn ge
roepen om de divisie met het oog op
de oefeningen te versterken. Wij heb
ben, aldus de Minister, deze maatregel
niet genomen met agressieve bedoelin
gen, omdat w{j, zooals we reeds be
wezen hebben, niet van plan zijn den
vrede te verstoren. Deze maatregel
was noodig om de mogelijkheid van
een Turksch-Bulgaarsche botsing te
voorkomen.
Onlangs verklaarden wij, dat de
onderhandelingen op den goeden weg
waren en dat wy hoopten spoedig een
Bulgaarsch afgevaardigde naar Con-
stantinopel te kunnen zenden. Inder
daad deed de Ottomaansche vertegen
woordiger der regeering mededeeling
van een telegram van den grootvizier,
waarin deze cns uitnoodigde een af
gevaardigde naar Constantinopel te
zenden, om de onderhandelingen tot
een einde te voeren. Alvorens naar
Constantinopel te vertrekken, had deze
afgevaardigde definitief een basis vast
gesteld, waarop een overeenkomst
mogelijk zou zijn en daarvan mede
deeling gedaan aan de Ottomaansche
regeering.
Wij oordeelden het noodig te weten
of deze basis aanvaard was, alvorens
onzen afgevaardigde te zenden, want
of die afschuwelijke menschen wer
kelijk typisch zouden zyn voor een
Londenschen schouwburg en zijne
kunstenaars. Zij was er heen gegaan
omdat het haar laatste redmiddel was,
Zjj had geen geld en geen vrienden
en wist niet waarheen zich te wen
den om brood en een dak te krjjgen.
Trots had haar haar kalm tehuis te
Exeter doen verlatentrots belette
haar om tot dat ongastvrije oord terug
te keeren. Zjj was naar dien schouw
burg gegaan als naar het opperste
gerechtshof dat haar eindvonnis zou
zou uitspreken. Zjj had er zooveel
van verwacht, zjj had zoo vast ge
loofd in de fabelachtige verhalen over
hare kansen en mogelijke belooningen.
En nu stond zjj in dat ordinaire ge
zelschap waarvan elk woord haar ge
voelige ooren kwetste de geblankette
wangen de vrije gebaren en de lachende
zwart gemaakte oogden spraken van
een wereld waarvan zij nooit gedroomd
had. Het was werkelijk een vergeef-
sche toobtde eenzaamheid in Lon
den was vriendelijker dan deze plaats
der wanhoop. Esther zou zich terug
getrokken hebben als het haar moge
lijk was geweest. Maar de menigte
stond dicht opeen gepakt in de nauwe
gang. Een portier had alle moeite om
eenige discipline te houden in die
dichte drommen.
„Komt, jonge dames," zei hjj vrien-
in het tegenovergestelde geval zou de
toestand verergeren. Het antwoord was
vaag en daarom zonden wjj geen af
gevaardigde. Ondertusschen kwam de
quaestie van de wjjziging der grens
op het tapjjt, die een afstand van
grondgebied in zich sloot. Deze aan
gelegenheid was nog nooit opgeworpen.
Wjj schonken er aanvankelijk geen
aandacht aan, meenende, dat men te
Constantinopel de gevolgen van een
dergelijken eisch zou inzien. Maar
naderhand vernamen wjj, dat men te
Constantinopel zekere stappen had
gedaan bij de ambassades en dat
tegeljjkertjjd zekere maatregelen zou
den worden genomen in het district
van het tweede legerkorps te Adria-
nopel.
Wij meenden de mogelijkheid te
kunnen aannemen voor bedoelde even
tualiteit te komen te staan en dat wij
onzen plicht niet zouden doen, indien
we niet de vereischte maatregelen
namen.
Zonder nu haar politiek van een
minnelijke schikking te laten varen,
meende de regeering deze eenvoudige
voorzorgsmaatregel te moeten nemen.
Het is aan de afgevaardigden de
beteekenis van den genomen maatregel
te waardeeren, dien goed te keuren
en door hun instemming te betuigen
de regeering aan te moedigen door te
gaan op den weg om de nationale be
langen te beschermen."
Een motie van vertrouwen in de
regeering werd bjj acclamatie aange
nomen.
FRANKRIJK.
In de Fransche strafkolonie voor
jongens te Mettray by Tours, heeft
zich een jongen van 16 jaar in zijn
cel door ophanging van het leven
beroofd.
Het geval heeft in Frankrijk veel
sensatie gemaakt, daar men tot dus
verre zoo goed als niets wist van de
ergelijke wjj/.e, waarop kinderen, die
niet bjj rechterlijk vonnis, maar een
voudig op verzoek hunner ouders daar
worden opgesloten, worden behandeld.
Tegen den directeur van de kolonie,
is een strafvervolging ingesteld wegens
onwettige opsluiting en vrijheidsbe-
rooving.
Het geval heeft zich aldus toege-
deljjk, „dringen helpt niets, denk dat
vooral niet. Die het eerste komt die
het eerste maaltdat is ons motto.
De schouwburg loopt niet weg, daar
behoeft ge niet bang voor te zjjn.
Op uw plaats blijven en stilte als u
blieft."
Het lawaai ging echter door en
had zjjn toppunt bereikt toen de deur
open en weer dicht ging, een slank
meisje met veel lawaai de gang door
kwam en de portier Esther verbaasde
door haar op haar schouder te tikken
met de woorden
„Uw beurt, juffrouw 1"
Zjj had lange uren staan wachten
op die woorden, maar nu het oogen
blik gekomen was waarop zjj alles
kon verliezen of winnen, ontnamen
het overhaaste van hare handelwijze
en het onwaarschijnlijke van haar
slagen haar de rest van haar zelfbe-
heersching. Zjj volgde den knecht met
aarzelende schreden en pijnigde tever
geefs haar brein om een woord of een
gedachte te vinden, die haar in haar
tweestrijd konden bijstaan. Zij wist
niets van theater af hare kennis
van het tooneel had zjj opgedaan bjj
rondreizende troepen, als een provin-
ciaalsch schouwburgbezoekster.
(Wordt vervolgd).
