WEERBERICHT.
Tliermometerstand
De officiële spelling.
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
Rechtzaken.
Ingezonden.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. HET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 11 Februari 1909.
Hoogste barometerstand 773.1 m.M.
te Rigalaagste 749.5 m.M. te
Paris en lie d'Aix.
Verwachting tot den avoud van 12
Februari 1909,
Wind: Matige oostelijke wind.
Gesteldheid van de luchtNevelig
tot bewolkt, waarschijnlijk nog sneeuw.
TemperatuurLager.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 760 m.M.
Vorige stand te 12 uur 753 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 41
Laagste hedennacht F. 30
Hedenmiddag 12 uur F. 32
werk waren van zijne regeering en
van den heer von Bülow in de eerste
plaats. Het werk is eene poging om
den keizer schoon te wasschen zelfs
het vermaarde Kruger-telegram zou
niet aan hem persoonlijk moeten wor
den toegeschreven. De poging is mis
lukt. De Duitsche bladen hebben deze
verdediging afgewezen, met de feiten
weerlegd. Wjj moeten afwachten wat
z(j zullen zeggen van het artikel in
het Berliner Tageblatt. Als koning
Eduard maar hij kan niet veel
tijd hebben te Berlijn Duitsche
bladen leest, zal hij de opmerking
kunnen maken, dat er nog altijd iets
ontbreekt aan de verstandhouding
tusschen den keizer en zijn volk.
SERVIË.
Een volksvertegenwoordiger beant
woordende, die de vraag had gesteld
of hij de inmenging van den kroon
prins in de buitenlandscbe politiek en
diens oorlogszuchtige redevoeringen
goedkeurt, zeide de minister-president,
dat als de interpellant van oordeel is,
dat de vraag van bijzonder belang is,
hij er het onderwerp van een inter
pellatie van kan maken.
De bladen melden, dat de minister
van oorlog ontslag heeft gevraagd met
het oog op den slechten wil van de
regeering en Skoepsjtiua om in de
onafwijsbare behoeften van het leger
te voorzien.
Aan een man van de Stampa heeft
de minister medegedeeld, dat de oor
zaak van z(jn aftreden gelegen is
in de weigering van het krediet
van 3.500.000 dinars voof de bewape
ning.
Nadruk niet verboden.
23)
Het ligt in de aard van de zaak,
dat in iedere levende taal de wijze-
van schrijven achter is bij de wijze-
van spreken. Maar het is duidelik dat
de geschreven taal nu en dan meer in
overeenstemming moet gebracht wor
den met de gesproken taal. Daar dat
niet onbewust, niet van zelf gebeuren
kan, moet het opzettelik geschieden.
De spelling van een levende taal voor
goed vast te stellen is, kort weg, on-
mogelik. Vastheid kan alleen bestaan
in een dode taal.
En nu is het de vraag of het reeds
tjjd is onze schrijftaal meer in over
eenstemming te brengen met de be
schaafde spreektaal. Met het oog op
het vroeger meegedeelde kan het ant
woord niet anders luiden dan, „ja, hoog
tijd", omdat de door de Regering voor-
ij Met gebruikmaking van de tweede druk
van Opstellen over de Spelling en Verbui
ging door dr. R. AKollewijn.
De Vesterna Norosti vermeldt het
gerucht, dat het kabinet is afgetreden.
PERZIË.
De te Resjt plaats gehad hebbende
onlusten droegen een zeer ernstig
karakter. De berichten over den moord
op den gouverneur en verscheidene
ambtenaren gepleegd, worden beves
tigd. Het post- en telegraafkantoor is
verbrand. De Russische en Engelsche
banken, de markt en de winkels zijn
gesloten.
Uit Teheran wordt gemeld In den
loop van het gevecht tusschen de
revolutionnairen sn de regeeringstroe-
pen zijn er vele dooden en gewonden
gevallen. De troepen van den Sjah
werden verslagen.
De gebeurtenissen te Resjt baren
de Perzische regeering ernstige zorg,
want de post- en handelsgemeenschap
met Rusland is verbroken.
Teheran is geisoleerd. Uit andere
steden komen ook berichten omtrent
moordpartijen in.
ZWEDEN.
De twee Kamers hebben de voor
stellen tot kiesrechtvorming met groote
meerderheid definitief aangenomen. De
sociaal democraten en eenige afge
vaardigden stemden tegen.
HONGARIJE.
De oppositie heeft een manifest
openbaar gemaakt, waarin wordt ge-
öis'chtalgemeen stemrecht en bijeen
roeping van den Landdag, die sedert
een jaar opgeschort is.
Spoorwegpersoneel. Gis
terenmiddag is te Utrecht door de
volgende vereenigingen van spoorweg
personeel Bond van Klerken en
Klerken-telegrafist S.S., Bond van
Stationschefs S.S., Bond van Goede
renklerken S.S., Bond van Stations-
assistenten S.S., Vereeniging van Op
zichters bij den Dienst van Weg en
Werken S.S. en Vereeniging van
Schrijvers bij de Neder!. Spoorwegen,
ter behaudelinder pensioenkwestie
een gecombineerde vergaderin gehou
den, welke geleid werd door den heer
Nivard van Rotterdam, voorzitter van
den Bond van Klerken en Klerken
telegrafist S.S., van welke organisatie
het initiatief tot het houden dezer
bijeenkomst was uitgegaan.
Met algemeene stemmen werd be
sloten een actie op touw te zetten
voor de algeheele verbetering van het
pensioen van het personeel, in den
geest als door de commissie van be
heer van het Pensioenfonds S.S. aan
den directeur-generaal der Staats
spoorwegen voorgesteld.
Verder werd aangenomen een voor
stel om aan den directeur-generaal
der Staatsspoorwegen te verzoeken de
aanspraken van het personeel op het
pensioen in het nieuwe R. D. V. 1910
vast te leggen.
Indien de directie daarop niet
wenscht in te gaan, zal men zich om
steun tot de regeering wenden.
Vredespaleis. Naar de
„Nieuwe Courant" verneemt zal het
wel 1912, misschien wel 1913 worden
alvorens het Vredespaleis kan worden
ingewijd. Dit staat niet slechts in
verband met den tijd noodig voor den
bouw maar ook met de omstandigheid
dat eenige groote mogendheden ge
schenken voor de meubileering en
stoffeering van het gebouw hebben
toegezegd. De afwerking van sommige
dier gescheuken zal geruimen tijd
eischen, zoo o.a. het weven van de
gobelin-tapijten die door den Franschen
Staat zijn toegezegd voor de raadszaal.
Tegen het wedden. B. en
geschreven spelling een verkeerd beeld
geeft van de hedendaagse taal. Pro
fessor P. J. Cosjjn schreef„we ma
ken ons voor alle vreemdelingen be-
lachelik door als vrouwelijk op te
vatten, en te verbuigen, wat de ge-
meenlandsche spraak van beschaafden
en onbeschaafden met hij aanduidt", pro
fessor B. Symons„onze geslachts
regeling en declinatie zijn grootendeels
kunstmatige en willekeurige pro
ducten", en professor A. G. van Ha
mel „de door velen terecht gewenschte
opheffing van het onderscheid tusschen
mannelijke en vrouwelijke buigings
vormen in de spelling van het neder-
landscb."
Wat het M. en V. geslacht van de
zaaknamen betreft moeten we nog op
een belachelik-ernstige cirkelredenee-
ring wijzen. Uit de historie van onze
woordgeslachten die we hebben mee
gedeeld is gebleken, dat alle Neder
landers die verplicht zijn volgens A. V.
en t, W. korrekt te schrijven, telkens
in een woordeboek moeten opzoeken
of een bril, een plankeen balk, een
spreeuw enz. moet worden aangeduid
met hij of zij. Auteurs die menen
zich aan de door d. V. en t. W. vonr-
W. van Bloemendaal hebben besloten
geen vergunning meer te geven tot
het houden van wedstrijden op Zon
en feestdagen op de renbaan te Woest-
duin. De burgemeester van Bloemen
daal, jhr. A. Bas Backer, heeft aan de
Tel. meegdedei-ld, dat B. en W. dit
besluit, niet hebben genomen uit een
anti-sportief oogpunt, maar wel als
een maatregel tegen het wedden.
Van andere zijde vernam het blad
nog, dat dit besluit van B. en W.
van Bloemendaal voortvloeit uit de
omstandigheid, dat in de laatste jaren
het wedden op de wedstrijden te
Woestduin groote proportion heeft
aangenomen, waarbij werd geconsta
teerd, dat een groot aantal van de in
de omstreken in betrekking
zijnde arbeiders en bolle n-
jongens Zondags hun heb
ben en houden op de baan
verspelen, waardoor vele
huisgezinnen in diepe ar
moede zijn geraakt. In den
loop van het vorige jaar
moeten ook eenige nering
doenden wegens verliezen,
geleden door het wedden op
de courses, failiet zijn ge-
g a a n.
UNIE-LIBERALEN EN VR.-
DEMOCRATEN.
L. en V., het orgaan van den Vrijz.-
Dem. Bond, driestart:
„Bij gebreke van eenig vermogen
om aan de politieke beweging leiding
te geven, tracht De Nieuwe Courant
door de spijtige opmerking, dat de
Liberale-Uniemannen maar altijd naar
links kijken, de Unie naar rechts te
trekken.
„Ook overigens schijnt de verhou
ding tusschen Liberale Unie en Vrijz.-
Dem. Bond veel belangstelling te
wekken.
„Men make zich niet ongerust zóo
onpractisch zijn de leiders in deze par
tijen niet, dat men, waar beiden in
hoofdzaak ernstig hetzelfde willen,
door ontactisch manoeuvreeren het
welslagen van de actie voor de pro
grams zelf in gevaar zou brengen."
Toonkunst. De zangvereeni-
ging der afdeeling Amersfoort van de
Maatschappij tot bevordering der Toon
kunst heeft voor de volgende uitvoe
ring in studie genomen.
Liszt's oratorium „die Legende von
der Heiligen Elisabeth."
Het is de geschiedenis van een jonge
landgravin, die, tegen het verbod van
haren echtgenoot in, uitgaat om het
leed der noodlijdenden in haar land,
dat door een hongersnood wordt ge
teisterd, te verzachten. Als haar man
haar verrast en wil weten wat ze bij
zich draagt, tracht ze zich eerst te
redden door een noodleugen en zegt
dat ze, verlokt door de pracht van
rozen, en deze willende plukken, is
afgedwaald. Op zijn vraag of daarom
haar blik zoo verward is en waarom
dan toch die rozen voor hem verbor
gen moeten blijven, bekent Elisabeth
berouwvol haar schuld, en wil den
wijn en het brood, die zij naar de ar
men wilde dragen, aan haar man too-
nen, doch zietze heeft brood noch
wijn, doch enkel rozen. Dat is het
wonder.
Verder verneemt men hoe de land
graaf met de Kruisvaarders naar het
Heilige Land trok en een valsche
schoonmoeder van zijn afwezigheid
gebruik maakt om Elisabeth van het
hof te verdrijven. In 't einde sterft
de verstootene in ballingschap, geze-
geschreven woordgeslachten te moeten
houden, zijn ook verplicht nu en dan
een woordeljst na te slaan, omdat de
daarin opgegeven geslachten, zooals
wij zagen, sterk verschillen met die
van de beschaafde spreektaal. Eu nu
is dit het grappige van de toestand
de auteurs richten zich naar het
woordeboek, en de woordeboekschrij-
vers verklaren een woord M. of V.
omdat de auteurs het zo gebruiken.
Dat de vormen die in de beschaafde
spreektaal de juiste zijn, ook in de
schrijftaal de juiste moeten zijn, kan
een kind begrijpen, waaraan men niet
de onwaarheid heeft ingestampt, dat
het op het woordeboek beter aan kan
dan ;op zijn beschaafd sprekende
ouders en kennissen.
Mensen die over de Vereenvoudigde
Schrijftaal meepraten, maar niet eens
de moeite genomen hebben de zaak
grondig te onderzoeken en dat
aantal is niet gering, zelfs onder hen
die er over meedchrij ven onder die
mensen dan zijn er die zeggen of
schrijven, dat de vereenvoudigers een
nieuw spellingstelsel willen invoeren
en de Vereenvoudiging daarom niet
aan te bevelen is.
gend door de armen en verheerlijkt
door de vromen.
Het drukken van de Kiezerslijst
voor deze gemeente is voor den tijd
van drie jaren gegund aan de firma
H. J. v. d. Garde en Co. te Zalt-
Bommel.
De heer H. Wissels, hoofd der
School met den Bijbel te Soest en
directeur van de bijzondere Normaal
school alhier, heeft de benoeming tot
leeraar aan de Gereformeerde Kweek
school te Rotterdam aangenomen.
De St. ct. No. 33 bevat de wijzi
gingen in de statuten der naamlooze
vennootschap Eerste Nederlandsche
Thorium- en Gasgloeilichtfabriek,
alhier.
Het loopt dezer dagen toch al
bijster druk met vergaderingen en uit
voeringen. Hedenavond de jaarvergade
ring van de Amersf. Ver. tot bestrijding
der tuberculose en tweede uitvoering
van „de Tooverring"; morgenavond
de maandvergadering van „Handelen
Nijverheid" en de openbare vergade
ring der Gezondheidscommissie; Zon
dagavond volksuitvoering van „de
Tooverring", Maandagavond de ver
gadering tot oprichting eener N. V.
Onderlinge Glasverz. Maatschappij
Dinsdagavond uitvoering van Amersf.
Mannenkoor en Donderdag 18 Febr.
liederavond van Mevr. Noorderwier.
Markttooneeltje. Plaats
der handelingde Hof op markt
dag.
Personen koopman in blauwe trui
en ongediplomeerd tandarts (een
vanouds bekende)koopman-gooche
laar.
Alle drie staan op verheven w(jze
(in dubbele beteekenis) hunne waren
aan den man te brengen.
Met 't oog op hun reuzengeluiden
blijkt de onderliDge afstand te klein
te zijn; koopman-goochelaar geeft ein
delijk uiting aan zijn ergernis over
het lawaai en geschreeuw naast hem.
„Hou je mond, ouwerwetsch spreek-
mesjien, leelijke truienjood."
(Koopman in truien, die schijnbaar
zeer goede zaken maakt, vervolgt
onverstoorbaar zijn loftuitingingen op
zijne waren met dubbel gewerkten
borst en besproeit onwillekeurig, mede-
gesleept door z(jn redenaarstalent de
hoofden der belangstellende toehoorders
onder hem.
„Héeh, leelijke spuuger, blauw-
truierigen brulaap, moet je de men
seden weer beetnemen."
Truienkoopman kijkt even minach
tend naar den heftig gesticuleerden
koopman-goochelaar, zijn tegenstander,
lacht even grappig, maar vervolgt dar
weer hardnekkig zijn stem op de
proef te stellen.
„Meuschen, die daar bij dien schreeu
wend in truien staat, gelooft dien kerel
niet met zijn vuile truien, 't. zijn
katoenen, er zit geen spaan wol an,
geloof dien man niet, hij liegt en be
driegt jullie, ja jullie allemaal met zijn
smerige, vuile truien."
Zoo laat onze tandspecialiteit zich
nu hooren, woedend over 'tspectakel
om zich heen en nog woedender op
zijn lawaaierigen concurrenten, die
hem al zijne omstanders zoo lang
zamerhand ontnomen heeft door zijn
bewonderenswaardige krachtige stem
banden.
Maar nu wordt truienkoopmans flux
de bouche aangewend om even zijn
tegenstander te antwoorden.
„Hazoo, hebben jullie de per
ingezien kale bedriegers kunnen
jullie me niet meer luchten nee he,
als je zoo al je klanten bfj mij ziet
staan, die gelukkig niet in jullie
kwakzalverpooten zijn gevallen. Ja,
en 't zal overal zoo gaan, zoo is 't in
Utrecht, in Apeldoorn en Deventer en
ook hier. Die boeren zijn niet meer
Al die mensen moeten weten, dat
het doel niet anders is, dan het stel
sel van d. V. t, W. te vereenvoudigen,
waar dit foncties onjuist en bovendien
moeilik aan te leren en te onthouden is.
Hoe verkeerd in dat stelsel de
regels voor M. en V. geslacht en de e
en o spelling zijn, is uit het voor
gaande gebleken. We zullen nu nog
op enige andere verkeerdheden wijzen.
Het dwaze om sch te schrijven waar
s gesproken wordt hebben we reeds
opgemerktmaar nu zijn er met die
r en sch nog verborgen moeilikheden,
die misschien onbekend zijn aan menig
een, die denkt z(jn spelling van d. V.
en t. W. goed te kennen.
't Is een algemeene regeling van d.V.
en t.W. dat bjjv. nw. die op een
sisklank eindigen sch krijgen, en de
bijw. s. Maar nu lette men op. Veel
woorden en woordstammen z(jn door
het achtervoegsel sch tot bijv. nw.
geworden. Wordt zo'n bijvn op sch
als b(jwoord gebruikt dan blijft de ch
behouden. We krijgen dus zoowel bij w.
op s als op sch. Daarentegen zijn er
bjjv. nw., niet gevormd door dat
achtervoegsel sch, maar met een stam
die eindigt op We hebben dus ook
gediend van jullie smoesjes. Neen,
„waar" moeten ze zien zooals bij mij
en niet van die stinkende poeiers,
neen hoor, ik druk jullie allemaal
dood, jullie krfjgt net zooveel centen
als ik rijksdaalders, ziezoo nu weten
jullie voor dezen keer al weer ge
noeg Ja, ja, boud je mond maar
ik wil niets meer hooren" en met
een stentorstem, die het uiterste van
's mans stalen stembanden moet vor
deren, dwingt hij weer tot luisteren
en doet de vleiende replieken van de
nu saamklinkende stemmen der tegen
standers te niet gaan.
Gisteren zijn door de politie
twee minderjarigen aangehouden,waar
van er één afkomstig uit Amsterdam
bestemd was voor Zwolle en édn uit
Zwolle afkomstig, bestemd voor Am
sterdam.
Hedenmiddag is tegen een twee
tal muzikanten, een hoorn- en een
occarino-bespeler, proces-verbaal opge
maakt, wegens het muziek maken
op den openbaren weg zonder ver
gunning.
SOEST. Tot voorzitter en secretaris
van de commissie tot wering van
schoolverzuim zijn respectievelijk ge
kozen de heeren Dr. J. G. A. Baten
burg en J. A. M. Bruniug.
BAARN. Mej. J. Jansen, onder
wijzeres aan de Oosterschool alhier, is
benoemd tot onderwijzeres aan de
openbare school voor M. U. L. O. te
Purmerend.
De „Baarnsche Gymn.- en Scherm-
vereeniging" heeft besloten de jaar-
lijksche uitvoering te geven op Zater
dag 3 April in de groote zaal van bet
hotel „Velaars". Tot leden der Com
missie belast met het nazien der
rekening en verantwoording van den
penningmeester zijn benoemd de heeren
G. Hofstra, J. D. D. de Smit en P.
van Rossum.
NIJKERK. In 't Nijkerkerveen doen
zich verscheidene gevallen van mazelen
voor, in die mate, dat de school voor
een groot gedeelte ontvolkt is.
MISBRUIK TAN DE TELEPHOON.
Voor het gerechtshof te Amsterdam
zal op 24 dezer in hooger beroep dienen
de zaak betreffende de juffrouw, ont
slagen beambte van de gemeentelijke
telephoon te Amsterdam, door de
rechtbank aldaar veroordeeld wegens
het gelegenheid geven (aan een depot
houder-berichtgever van het Nieuws
blad voor Nederland) tot het afluiste
ren van gesprekken.
Buiten verantwoordelijkheid d Redactie
Geachte Rcdactte
Mag ik een klein plaatsje in Uw
blad verzoekenb(j voorbaat mijn
dank.
De bewoners van „Volkshuisvesting"
hebben hdn bouwland, in huur van
de Vereeniging Volkshuisvesting, moe
ten omringen met palen en jjzerdraad,
naar aanleiding van een door het be
stuur ontvangen schrijven van het
Gemeentebestuur.
Den Heer van der Pol, eigenaar van
de overschietende gronden grenzende
aan de Westerstraat en Tolstraat
schijnt in deze vrij te zijn voor het
afrasteren van zijn land, hetgeen h(j
dezen zomer braak heeft laten liggen,
bijv. nw. op sch en op s. Men dient
dus uit elkaar te houden in het stelsel
d. V. en t. W.
1. Bijv. nw. op sch (dikwels naast
gelijkluidende b(jw. op s) b.v.dage-
lijksch, linkseh, rasch enz.
2. Bijv. nw. op-sv paars, dras, spits,
ros enz.
3. Bijw. op schbarsch, frisch
helsch, valsch enz.
4. Bijw. op s: dageliks, ras, slaafs
enz.
De Regering schrijft dus voor dat
de schoolkinderen moeten leren
te schrijven „Hij handelde niet zozeer
boerssU als wel slaafs. Zijn woordee
klonken nu eens snaaks en dan weer
Jarsch enz.
Nu is dat helemaal niet moeilik als
men de bovengenoemde afleidingen
kent. Maar dat komt op de Lagere
school niet te pas, en hoeveel Neder
landers zouden het weten Misschien
geen 300.
A. M. K.
Wordt vervolgd.)
