DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
feuilleton.
dr. xavier.
binnenland.
zaterdag 13 februari 1909.
No. 37.
6e jaargang.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DB EEMLANDER".
Veipsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Grondwetsherziening.
I
BUITENLAND.
DG EEMLANDER
Hoofdredacteur R. G. RIJKENS.
AboimementsprlJ s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAAT 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Ad7ertöntlën
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot plaatsing van advertentie!) en reclames van buiten liet kanten Amersfoort in dit blad is „nitsluitend" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentiebureau D. ALTA, Warmoesstraat 76—78 te Amstordam.
Een der wenschen van de vrijzin
nigen voor de toekomstige legislatieve
periode in onze wetgeving is Grond
wetsherziening om daardoor te komen
tot algemeen kiesrecht.
Reeds honderd jaar geleden heeft
de Pruisische minister Von Stein als
zijne meening te kennen gegeven, dat'
alle in de natie voorhanden krachten
moeten worden geleid tot bemoeiing
met en deelneming aan de publieke
zaak, dat het algemeen belang het
best wordt gediend, als alle lagen der
bevolking daaraan deelnemen, waar
door het bewustzijn der samenhoorig-
heid van allen het meest wordt bevor
derd.
Voor Nederland is het nog verre
daar van af. Rechtstreeksche invloed
op het bestel van 's lands zaken heb
ben zeer velen nog niet.
Het Kiesrecht, aanvankelijk aan
betrekkelijk weinigen gegeven, is wel
reeds tweemaal tot breeder kring uit
gebreid, maar nog steeds hebben dui
zenden het niet en zijn dus verstoken
van medezeggenschap, welke alleen
het stembiljet kan geven.
Eens hebben we er goed voorgestaan,
dat was bij het ontwerp-kiesrecht van
den minister Tak doch dit is geval
len en we kregen de van bekrompen
angstvalligheid getuigende wet vanVan
Houten.
Een breede uitbreiding van het
kiesrecht, welke uitgaat van de stel
ling ieder volwassene zij kiezer, voor
zoover geen overwegende reden be
staat tot uitsluiting, is niet te be
reiken zonder Grondwetsherziening.
Het ministerie-de Meester heeft een
voorstel hiertoe gedaan en heeft daarbij,
getrouw aan eene tusschen staatkun
dige groepen gemaakte afspraak en
ook uit tactische overwegingen, voor
gesteld, de regeling van het kiesrecht
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
14)
„Het kan u niet zoo spijten als
het hem spijt, Hoogheid, ik vrees dat
het nu te laat is het verleden
heeft de toekomst gemaakt. Maar ik
zal de boodschap overbrengen zeker,
dat is rechtvaardig tegenover u allebei 1"
Ze nam een houding aan, zoo waar
dig, dat Esther er verbaasd over was,
terwijl de prins een oogenblik
aarzelende zich eindelijk tot Esther
wendde en zei
Wees zoo goed mij voor te stellen
aan uwe bekoorlijke vriendin."
Julia had zelfs vergeten dat ze
iemand by zich had en schrikte bij
het hooren van die woorden.
„Hoe onbeleefd van me, hoe vreese-
lijk onbeleefd Ik zal haar natuurlijk
voorstellen: Mijn vriendin, juffrouw
Ven lieve Esther, Zijne Hoogheid
de prins van Cadi".
Esther was nooit van haar leven
Mo van streek geweest, Ze wist niet
wat ze zeggen of doen moest, ze was
er niet zeker van of ze haar hand
geheel over te laten aan den gewonen
wetgever.
In 1905 beweerde men, dat slechts
zeer weinigen in den lande Grond
wetsherziening verlangden om te ge
raken tot een andere kiesrechtregeling,
doch thans staan de zaken anders.
Vrijwel alle politieke partijen hebben
Grondwetsherziening op hun program,
zoodat de zaak thans niet meer op de
lange baan kan worden geschoven.
Nu eenmaal de poging om de Grond
wet zoo te wijzigen dat de regeling
van het Kiesrecht door den gewonen
wetgever zou geschieden, is mislukt,
is de tijd voorbij om nog eens aan te
sturen op een blanco-artikel.
Thans behoort het streven te zijn,
de regeling van het Kiesrecht in eens
af te doen en in de Grondwet zelve
neer te leggen.
In de Grondwet worde het breede
beginsel van het algemeen Kiesrecht
uitgesproken, opdat voor goed een
einde kome aan de oplossing der
natie in een deel met recht van
medezeggenschap en een ander deel
geheel zonder directen invloed.
Het zal nauwelijks behoeven te wor
den betoogd, dat tevens behoort te
worden gebroken met de uitsluiting
der vrouw. Natuurlijk moeten uit
sluitingen plaats hebben, echter zoo
weinig mogelijk en alleen die, welke
aan eene eerlijke toepassing van het
groote beginsel van het algemeen
Kiesrecht niet in den weg staan.
DUITSCHLAND EN ENGELAND.
De Koning van Engeland heeft de
Duitsche hoofdstad weer verlaten.
Reuter seint precies hoeveel keeren
de monarchen elkaar hebben gezoend
en waar wat voor een Hollander
iets moet zijn om rillerig van te wor
den en wat voor feestelijkheden er
heben plaats gehad. Voor ons is na-
moest uitsteken of niet. Zeer wijselijk
zei ze niets, terwijl de prins een paar
alledaagsche opmerkingen maakte en
met een buiging vertrok. Julia gelastte
den koetsier onmiddellijk om te keeren
en ze reden snel weg in de richting
van Regent's park. Esther merkte
heel goed, dat haar vriendin erg van
streek was, de onmoeting had haar
opgewonden, wat zy langzamerhand
ook toegaf.
„Dat zal een zeer onaangename tij
ding voor mijn broer zijn, lieve Esther.
Sedert hij te Londen is, heeft hij iets
dergelijks gevreesd. Als ik het hem
vertel, moet je als je blieft naar je
kamer gaan. Hij en de prins waren
oude vrienden, kind. Een jaar geleden
hebben zij samen gekibbeld; ik heb
nooit geweten, waarover het was,
maar ik ben er ze ter van dat mijn
broer geen ongelijk had. Je kunt je
begrijpen, hoeveel verdriet hij er van
heeft. Ik beef als een kind bij het
idee het hem te moeten vertellen".
Esther zag, dat het waar was en
ze was dan ook erg bly toen het rijtuig
voor het huis stilhield en de deur
achter haar dicht ging. Een bediende
zei, dat zijn meester in zijn studeer
kamer was. Julia ging daar dadelijk
heen, terwijl Esther naar haar eigen
kamer ging. Mouton, haar hond, zat
voor het raam te wachten zij ging
op een laag stoeltje zitten en nam
tuurlijk belangrijker de vraag, wat uit
deze bijeenkomst voor den wereldvrede
kan hebben nagelaten. En dan lezen
wij voorloopig het volgende
Reuter's correspondent verneemt
ook van gezaghebbende zijde, dat het
resultaat van de besprekingen tus
schen de Eugelsche en Duitsche staats
lieden 'te Berlijn van Engelsche zijde
als buitengemeen bevredigend wordt
beschouwd. Men denkt dat zij uit
muntenden invloed hebben geoefend
op de Engelsch-Duitsche betrekkingen.
Van Bülow kreeg zekerheid dat de
Engelsche regeering het Fransch-
Duitsche verdrag in zake Marokko
van harte goedkeurt, en dut dit
verdrag verwelkomd wordt als
strekkende om de goede gezindheid
van Frankrijk en Duitschland aan te
moedigen en daardoor ook om in
hoogs mate invloed te oefenen op de
bevestiging van de vriendschappelijke
betrekkingen tusschen Engeland en
Duitschland. Van beide zijden werd
verklaard, dat de politiek in de Bal-
kanstaten gericht was op behoud van
den vrede, handhaving van den status
quo en ondersteuning van het nieuwe
regeeringsstelsel in Turkije. Uit de
politieke gesprekken volgde ook dat
in het algemeen een geheel bevredi
gende politiek door de twee landen
gevolgd wordt.
Uit Berlijn wordt aan de Temps
geseind Men kan zeggen, dat het be
zoek van koning Eduard een goede
uitwerking zal hebben voor wat in
het algemeen de Engelsch-Duitsche
betrekkingen betreft. De voldoening
door den Koning en de Engelsche
staatslieden over het Fransch-Duitsche
verdrag, aan den dag gelegd, heeft er
veel toe bijgedragen het vertrouwen
van Duitschland in hun vredelievende
en vriendschappelijke verklaringen te
versterken.
FRANKRIJK.
In de Kamer werd gisteren de be
handeling van het amnestie-ontwerp
beëindigd. De minister van Justitie,
Briand, weigerde de amnestie uit te
strekken tot de R.-Katholieken, die
veroordeeld zyn wegsns verzet tegen
de wetten, omdat er niets is gebleken
van een verzoenenden geestde R.-
Katholieken willen toch geen verzoe-
hem op haar schoot.
Yan den anderen kant van het bin
nenplein drongen stemmen tot haar
door; het was voornamelijk de stem
van Franscisco Xavier, die zich nu
eens verhief tot een woedende orkaan,
om dan weer weg te sterven tot een
angstaanjagende stilte. In den tuin
vielen lange schaduwen en Esther's
gedachten gingen nu hier dan daar
heen nu eens naar het rozenprieeltje,
waarin zij zou mogen droomen en
leven, als zij het wilde, dan weer naar
de oogenblikkelyke keuze, die zy moest
doen en vandaar naar den vreemde
ling, die in het rytuig tegen haar ge
sproken had. Zij had niet veel mannen
ontmoet in haar aan gebeurtenissen
zoo arm leven, maar deze man zou
zij haar heele leven niet vergeten. Het
was niet alleen een quaestie van een
knap uiterlijkhij was zoo geheel an-
deis als alle andere mannen, die zei
kende. Zijn deftige manieren, zijn kalm
optreden, zyn vriendelijk peinzend ge
zicht waren voor goed in haar geheu
gen gegrift. Zij wist dat ze elk woord,
dat hij gesproken had, zou kunnen
herhalen. Zij zag hem weer voor zich,
met zjjn elboog leunend op den rand
van het rijtuig, zijn donkere oogen,
waarmee hy haar onderzoekend aan
keek en dat onbeschrijfelijke iets dat
je eerste schakel in de ketting der ge-
negenheid eener vrouw is, ze hoopte dat
Ding maar den martelaarspalmzij
houden meer bespiegelingen over den
godsdienst dan dat zij trachten dien
te dienen.
Gailhard-Bancel voer heftig tegen
den minister uit.
Het amendement betreffende do
R.-Katholieken werd met 362 tegen
159 stemmen verworpen.
Na met 332 tegen 135 stemmen het
amendement betreffende het weder in
dienst stellen der meeniugsbedry ven
en politieke handelingen gestrafte
ambtenaren, verworpen te hebben,
heeft de Kamer hetanmestie-ontwerp
in zijn geheel met 470 tegen 6 stem
men aangenomen.
De bijeenkomst is opgeheven.
GROOT BRITANNIË.
Dinsdag a. s. het het Britsche par
lement door Koning Edward worden
geopend met de gebruikelijke plechtig
heid. Gisteren heeft men te Londen,
volgens gebruik, generale repetitie ge
houden van den koninklijken stoet.
Men vreest, dat de „suffragettes"
ditmaal een ongewenschte wijziging
in het programma zullen brengen.
De stemrechtvrouwen zyn weder zeer
strijdlustig en druk in de weer. Zy
willen in den loop dezer maand te
Londen een „vrouwen-parlement,, ope
nen, waaraan nu niet, als verleden
jaar, 80 maar 200 afgevaaardigden
zullen deelnemen en zy willen weder
in optocht naar het Lagerhuis trekken
om burgerrechten voor de vrouw te
eischen. Vele suffragettes zullen daar
bij te paard gezeten zijn en zij zullen,
aldus betuigde een strydmoedige suf
fragette in een gesprek met een mede
werker van de Daily-Nows, „als het
noodig is, geweld met geweld keeren".
By een vorige gelegenheid hebben
de suffragettes ook al gesproken van
bommen werpen, 't Is te hopen,
dat die bedreigingen Diet al te ernstig
opgevat moeten wordenmaar zeker
is het, dat de verbittering onder de
suffragettes toeneemt.
Zij hebben ook al plannen over
wogen om een ministerAsquitb,
Bums of Churchill, gevangen te nemen
en als gijzelaar te houden maar men
verzekert dat dit plan, als onuitvoer
baar, is opgegeven.
het niet door een of ander geboorte
recht was, dat hij aldus beslag had
gelegd op haar geheugen. Zij wist dat
hij haar al wel vergeten zou hebben,
zelfs als hij een oogenblik aan haar
gedacht had, en dit bekende zij aan
Mouton maar niet zonder een beetje
bedroefd er over te zijn.
„Wij zijn niets, lieveling wij
moeten ons brood verdienen en wij
moeten onzen plicht doen".
Moüton drukte zijn ruige snuit tegen
haar gezicht aan Zjj bleven samen
zitten kijken, naar de invallende sche
mering en terwijl zij er over nadacht,
drong het op eens tot haar door, dat,
als zij in dat huis bleef, zij den prins
van Cadi misschien zou weerzien.
Dr. Xavier was dien middag niet
aan tafel en Julia gaf geen uitleg van
zijn afwezigheid. Esther verbeeldde
zich dat zij er liever niet over wilde
spreken in het byzyn der bedienden
eu dat was goed gezien, want toen men
haar in het „wit en gouden" boudoir
de koffie had gebracht en de bediende
de kamer verlaten had, begon de
spraakzame Julia onmiddelijk haar
nieuwsgierigheid te bevredigen.
Er is een vreeselyke scene ge
weest, lieve Esther. Ik wist wel dat
het zou gebeuren. Frans dacht dat de
prins in Madrid was en is erg boos
AMERIKA.
Taft is Woensdag j.l. officieel tot
President der Vereenigde Staten ver
kozen. Men weet dat by de groote
verkiezingen in November slechts kies
mannen worden benoemd in alle staten
der Unie. Dezen komen nooit bjj el
kander, maar zenden hun stemmen
naar Washington. Daar worden dan
in een gemeenschappelijke vergadering
van beide huizen van het Congres de
bussen geopend, de stemmen geteld
en de uitslag bekend gemaakt. Dit is
Woensdag j.l. te Washington geschied.
Er was een groot publiek aanwezig
dat luide juichte, toen Taft's verkiezing
bekend werd gemaakt, al had er na
tuurlijk geen twijfel omtrent den uit
slag bestaan.
GistereD was het honderd jaar ge
leden, dat de bekende President der
Ver. Staten, Abraham Lincoln in den
Staat Kentucky werd geboren.
President Roosevelt heeft by deze
gelegenheid te Hodgeville (Kentucky)
een toespraak gehouden, waarin hy
Lincoln's verdiensten ten aanzien van
de Ver Staten in den breede uiteenzette.
Arbeidscontract. Het
conflict dat by de firma Becht en
Dyserinck te Amsterdam dreigde te
ontstaaD met haar werklieden, doordat
dezen het aangeboden arbeidscontract
niet wenschten te teekenen, dat hun
was voorgelegd, is naar het Hbld.
meldt voorkomen, doordat de firma
aan verschillende wenschen van haar
personeel heeft toegegeven. Zoo is b.v.
de duur van den arbeidsdag, die oor
spronkelijk niet was genoemd, tbaDs
op 10-J- uur vastgesteld, 's Zaterdags
loopt de werkdag 's zomers om 1,
's winters te 2 uur in den namid
dag af. Boeten en schadeloosstelling
worden onderworpen aan het oordeel
eener arbitraire commissie. Nog enkele
andere kleine voordeelen werden boven
dien door het personeel verkregen.
Vacantiekolonies. Het
Centraal Genootschap voor kinderher-
stellings- en vacantiekolonies heeft,
ten einde te kunnen voldoen aan het
steeds stijgend getal aanvragen om
op hem dat hij naar Londen gekomen
is. Hij veronachtzaamt zijn land en
en het zal nog heel en al verkeerd
afloopen. Ik heb je verteld hoe zij
gekibbeld hebben en ik ben nu vree-
selijk bang, dat er een ongeluk zal
gebeuren. Indien de prins hier mocht
komen, weet ik niet wat zy
doen zouden. Gij moet zjjn goede engel
zijn, Esther, gij moet nu vriendelijk
zijn tegen mijn broeder".
Het was als een hoofdstuk uit
eeu romau en Esther was verbaasd
over de belangstelling, waarmee zy
naar die openhartige bekentenis zat
te luisteren.
Dat er iets geheimzinnings verbonden
was aan de tegenwoordigheid van den
jongen vorst te Londen, was van den
beginne af aan tot haar doorgedrongen,
en deze fragmenten der waarheid prik
kelden haar zucht om er meer van te
weten. Zy schaamde zich dat zij zich
zelf moest bekennen dat haar belang
stelling den man gold en .liet het land,
waarvan zy Diets afwist, ze was zich
echter bewust dat dit het geval was en
ze deed haar bester Julia niets van te
laten merken.
Wordt vervolgd.)
