DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 40,
WOENSDAG 17 FEBRUARI 1909.
6e JAARGANG
Uitgave vau de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
HALF BLAD.
BUITENLAND.
FEUiLLETON.
DR. XAYIER.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
EEMLANDER
Hoofdredacteur K. Cf. RIJKEN
Aboimementsprij s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAAT 18.
Telefoon Intero. 62.
Prijs der Advertöntlën
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bij abonnement belangrijke korting.)
Tot plantsiug van adverleittiën en reclames vun buiten liet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd bet llgemoen Binnen- en Builenlandscb Advcrtcntiebnrean I). 1'. AlTA, Warmoesstraat 7G—78 te Amsterdam.
DE CRISIS IN TURKIJE.
Turkye aldus schrijft de Lon-
densche Westminister Gazette
maakt op constitutioneel gebied een
zonderling overgangstijdperk doorbet
parlementaire stelsel houdt er het
midden tusschen dat van Duitschland,
waar de ministers geheel los zyn van
het parlement, en bet Engelsche, waar
de leden der regeering leiders van een
partij en leden van het parlement
moeten zijn. Het komt hierin met het
Engelsche stelsel overeen, dat de
minister den steun van het parlement
niet kan missen, maar de schaduw
zijde is, dat (in tegenstelling met
Engeland) het parlement een minister
kan wegjagen zonder voor een opvol
ger te moeten zorgen, dat het ver
trouwen der volksvertegenwoordiging
geniet. Dit staat hiermede in verband,
dat de groep raanueu, die het nieuwe
stelsel hebben ingeluid en die in wer
kelijkheid de macht bezitten, tot dus
ver geweigerd hebben eenige formeele
verantwoordelijkheid op zich te nemen
ten aanzien der regeering van het
land. Al hun voornaamste leden heb
ben geweigerd portefeuilles op zich ce
nemen; zij kunnen ministers oproepen
en doen verdwijnen, maar passen wel
op, zich aan het gevaar bloot te stel
len, van zelf te worden weggejaagd.
Ook dat is een tijdelijke toestand,
want in een parlementair stelsel
behoort de verantwoordelijkheid daar
te berusten, waar ook de macht te
vinden is.
Aldus de Westm. Gazette, die zeer
goed den stand van zaken weergeeft.
Het Jong-Turksche comité heeft ge
zien hoe in aDdere landen mannen die
sterk zijn als zij de revolutie uitroepen,
vaak het vertrouwen van het volk
verliezen, zoodra zij zelf de staats
zaken drijven. Daarom blijven de Jong-
Turken liever achter de schermen,
houden wel de macht in handen,
maar laten de staatslieden van het
oude régime, die zich naar den nieu
wen stand van zaken hebben gevoegd,
als ministers voor het parlement ver-
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
17)
Zij gebruikte de halters echter niet
met minder vertrouwen en toen haar
lichaam geheel en al gloeide, bracht
de helpster haar naar een bijzonder
soort schommel, waarop zij een zekeren
tijd heen en weer moest schommelen.
Vervolgens ging zij over tot een zeer
vermoeiende oefening, die daarin be
stond, dat lichte gewichten langzaam
werden opgetild en even langzaam weer
werden neergezet. De handvaten van
die gewichten waren ook doordrongen
met die welriekende vloeistof. Deze
oefeningen duurden, met eenige tus-
schenpoozen, ongeveer twintig minuten
lang. Toen zij afgeloopen waren, gaf
men haar een glas melk, waarin zich
de een of andere vloeistof bevond,
waarvan ze den smaak herkende.
Zij zei tot zichzelve dat dezelfde
drank den vorigen dag aan het diner
in een van de toespijzen was gebruikt.
De smaak ervan was niet onaange
naam en het gevolg ervan was, dat
men zich ietwat vermoeid gevoelde
schjjnen. En wanneer een minister
niet van die rol gediend is, dan zor
gen de Jong-Turken wel dat hij valt,
zooals wij thans bij Kiamil Pasja
hebben waargenomen.
Voor Hilmi Pasja, die thans in
Kiarnil's schoenen zal treden, zal het
daarom lang geen gemakkelijke taak
ziju, zich staande te houden tusschen
het comité, het parlement, de oppositie
en den Sultan.
GROOT BRITANNIË.
Met het gebruikolijke indrukwek
kende ceremonieel heeft de Koningin
allen luister het parlement gisteren
geopend.
De Koning las de troonrede waarin
o. a. gezegd wordt. „Ik was zeer onder
den indruk en dankbaar gestemd door
do warme openbare ontvangst der
Koningin en mj tijdens ons joDgste
bezoek aan den Duitschen Keizer on
de Duitsche Keizerin te Berlijn door
alle klassen der inwoners bereid. Ik
ben er van overtuigd, dat het daar
geuite hartelijke welkom, waarmede
wij begroet werden, er toe zal bij
dragen de vriendschappelijke gevoelens
te versterken, welke tusschen de twee
landen bestaan en die van zooveel
belang zijn voor hun wederzijdsche
welvaart en voor het behoud van den
vrede.
De betrekkingen met de buitenland-
sche mogendheden blijven vriend
schappelijk.
Als gevolg van verschillende oor
zaken stond verder in de troonrede
waaronder ook het ouderdomspen
sioen en de noodzakelijk geworden
vermeerdering der uitgaven voor de
marine behooren, zal de begrooting
voor dit jaai belangrijk die van het
vorige jaar overschrijden. De nood
zakelijke voorziening in de behoeften
van den staatsdienst eischt derhalve
ernstige overweging de vrees bestaat
alzoo dat er minder tijd zal z|jn voor
anderen wetgevenden arbeid.
Z. M. kondigde daarna aan de
wederindiening van de Iersche laud-
wet. Vermeld werd de kwestie der
werkloosheid, welke de zorgvuldige
aandacht der regeering in beslag neemt.
Nog werd aapgekondigd een wets
ontwerp tot betere organisatie van de
arbeidsmarkt door het stelsel van uit
en behoefte had om te rusten. Even
als aan den lunch haar krachten op
gewekt waren geworden, zoo was z|j
den vorigen avond en dezen morgen
in een slaperigen toestand gebracht.
Haar helpster bracht haar nu naar
eeu laag gewelfd moskee-achtig ver
trek en vertelde haar dat het bad
ging beginnen.
„Er zjjn drie stadiön mademoiselle,"
zei ze, „eerst de stoom, dan de massa
ge en dan de electriciteit. Doe uw
best om uit te rusten en te slapen,
als ge kunt, het bad zal u erg goed
doen, u zult u daarna zeer opgefrischt
gevoelen I"
Ze gaf een van haar helpsters een
teeken en onmiddelyk werd de kamer
in een stoomwolk gehuld, die de lon
gen aangenaam aandeed.
Esther lag op een van de lange
marmeren rustbanken met een houten
peluw onder haar hoofd. Zy vouwde
haar handen over haar borst en adem
de den verfrisschenden stroom in. Het
resultaat daarvan kwam onmiddellijk
en was opmerkelijk. Zij had nooit ge
weten wat het was om longen zoo
veel als z(j kunnen, te vullen met
een iucht, die tegenlijkertijd kalmee
rend en opwekkend werkte.
Het halve uur verliep in zwijgende
overpeinzingen, on toen die tyd ver
streken was, kwam men haar halen
om haar naar het lavatoriurü te hren-
wisseling van arbeid van dezelfde
soort, waarmede andere stelsels welke
over de werkloosheid handelen, ver
volgens kunnen worden verbonden.
Voorts werden aangekondigd een wets
ontwerp tot instelling van bedrijfs-
kamers in zekere takken van nijver
heid, waar het „sweating stelsel" over-
heerscht en een wetsontwerp waarbij
verboden wordt in het Vereenigd
Koniukrijk visch aan land te brengen,
die gevangen is iu de verboden ge
deelten der zee Schotland begren
zende.
DUITSCHLAND.
Aan de aanplakzuilen te Berlijn
stond deze week een uitnoodiging aan
de werkloozen, om zich, Dinsdag, te
laten tellen. De telling is daar geschied
in telkantoren, die over de verschil
lende wijken verdeeld waren. De uit
komst zal wel spoedig bekend worden.
Op 17 November was er al een tel
ling gehouden, waaruit bleek, dat het
getal werkloozen in Berlijn en de
voorsteden 40,000 beliep. De leiders
van de sociaal-democratie vertrouwden
dit getal niet en hebben dezer dagen
een telling op eigen hand gehouden.
Zij kregen tot eindsomin Berlijn
67,300 werkloozen, in de voorsteden
34,000, samen 101,300 werkloozen.
Deze telling is geschied door eigen
tellers, die van huis tot huis gingen.
Men is uieuwsgierig of de uitkomst
door de officieele telling bevestigd zal
worden.
BELGIË.
De te Gent by de inhechtenisneming
van den Rus, die men meent, dat te
Brussel de bom heeft neergelegd, ge
wonde commissaris en agent van po
litie, zyn aan hun verwondingen be
zweken.
Commandant veldleger.
Naar het Vad. uit goede bron verneemt
is aan generaal A. Kool, commandant
van het veldleger, van hoogerhaud
het verzoek gedaan om zijn vroeger ver
melde ontslagaasvrage in te trekken.
Gevangenis voor krank-
gen. Hier werd zy opgewacht door
de Japansche meisjes, die dadelijk be
slag op haar legden. Zij zetten haar
onder een verfrisschenden straal lauw
water en begonnen haar te masseeren.
Haar gezicht wekte vooral de belang
stelling harer helpsters op; een van
haar, daartoe waarschijnlijk uitverko
ren omdat zij het handigst was, ging
naast haar zitten, verzocht haar hare
oogen te sluiten en begon haar werk
evenals een kunstenaar, die een schil
derij gaat maken. Dat werk duurde
minstens eeu uur. Esther verlangde
niet naar het eind en vond het niets
vervelend. Haar heele lichaam gloeide
nu evenals het lichaam van iemand,
die gezonde oefeningen heeft gemaakt.
Ze voelde zich sterker, en in staat
tot lichamelijke geestelijke inspanning.
Men gaf Esther nu een tweede glas
melk en bracht haar dan naar een
vertrek, dat haar helpster „de kamer
van het licht" noemde. Hier bleek
de electriciteit het middel te zyn tot
de proeven waarin dr. Xavier zooveel
belang stelde. Esther merkte op, dat
de muren vaa dezen kamer heel zacht
groen geverfd waren. In het midden
van het vertrek stond een armstoel
en daarnaast een voorwerp, dat heel
veel had van een reusachtige toover-
lantaarn. Aan een van de muren wa
ren verscheidene electrische draden
aangebracht waaraan lampen die in
zinnige misdadigers. Men
schrijft aan de Ass. Ct.
Het voornemen bestaat, een der
gebouwen van de strafgevangenis te
Leeuwarden in te richten en te be
stemmen voor krankzinnige gevange
nen, zoodat deze niet meer naar
Medemblik zullen behoeven te worden
overgebracht.
Met hunne behandeling wordt be
last de met ingang van 16 dezer be
noemde geneesheer aan die gevangenis,
de heer P. B. Westerhuis, arts, spe
cialiteit op het gebied der psychiatrie.
Mr. M. W. T r e u b. Men be
richt aan de Tyd, dat de hoofdstad
kans krijgt, mr. Treub in haar midden
terug te zien, daar de oud-wethouder-
oud-proiessor mede-solliciteert naar
een der openstaande plaatsen by het
notariaat aldaar.
- U i t d e S. D. A. P. Het Hdbld.
verneemt, dat naar aanleiding van het
royement der heeren Ceton, Wijnkoop
en Ravensteyn als Tribune-redacteu
ren, reeds vele men zegt een 100-
tal leden der S. D. A. P. hebben
bedankt voor hun lidmaatschap. Naar
de R. Ct. meldt heeft de afdeeling
Leiden dit in haar geheel gedaan.
Zooals gemeld is, zal de op Vrij
dag 26 dezer in Amicitia te geven
kunstavond ten bate van de werk
loozen, o.a. door Leidscbe studenten
met dames opgevoerd worden „Het
theeavondje bij de familie Stastok".
Zaterdagavond hebben dezelfde per
sonen dit stukje opgevoerd op eene
liefdadigheidsuitvoering te Leiden.
Het Leidscbe Dagblad schrijft over
die opvoering o.a. het volgende
„Dat er bij de voorbereiding van
dezen avond veel zorg besteed was
om er iets eigenaardigs, een bijzonder
karakter aan te geven, bleek al dade
lijk in den aanvang b|j de vertooning
van „het theeavondje bjj de familie
Stastok", waarvoor de décors opzet
telijk waren geschilderd niet alleen,
maar waarmede men door de kostu-
mes ook geheel werd verplaatst naar
den tyd, waarin Hildebrand zijn per
sonages laat optreden. Ook het spel
vorm veel van telescopen hadden.
Zoodra Esther die kamer binnengeko
men was, gingen al de helpsters om
haar heen staan terwijl z|j de lampen
op ijzeren standaards bevestigden en
hunne stralen op haar richten.
Weldra zat ze in een zwaar bad
van licht. Stralen van een intense
helderheid, evenals die van zoeklichten
in het klein, verwarmden haar vleesch
en het was alsof ze er doorheen dron
gen. De buitengewoon mooie kleuren,
die haar oogen verblindden, waren een
genoegen om te aanschouwen, Either
verbeeldde zich dat men. haar ai de
kleuren van het spectrum liet zien,
terwyl ze daar zat. Toen haar oogen
verblind waren door het licht, bedekten
zij haar hoofd met een zijden doek en
lieten de stralen op haar hals en ar
men spelen. Ze was zich zelve bewust
van een groote warmte, maar niet
van een temperatuur, die onaangenaam
aandeed. Eeu opwekkende electrisohe
stroom ging door haar lichaam heen
en oefende zijn invloed uit op elk or
gaan. Het resultaat was vooral ver
bazingwekkend snel op geestelijk ge
bied.
Esther voelde, dat zy elk gevaar
onder de oogen zou kunnen zien, met
behulp van die onzichtbare kracht
die haar bezielde. Haar oorspronke
lijke schuchtere en teruggetrokken
aard maakte p'aats voor een moed
gaf reden tot tevredenheid, want de
vertolking van elke rol, tot zelfs die
van de meid, was daarmede in over
eenstemming. Men kreeg hier een
levendig schilderij te aanschouwen
van wat Hildebrand, die zelf ook ten
tooneele verschijnt, geschetst heeft, en
het zou ons niet verwonderen als
menigeen gisteren, evenals w|j, zyn
„Camera Obscura" want wie bezit
dit blijvend meesterwerk niet zal
hebben opgeslagen om voor de zoo-
veelste maal dat gedeelte nog eens te
herlezen, Da de verschillende „men-
schen, die op een kopje thee komen,
en verder het avondje te passeeren",
als in werkelijkheid voor oogen te
hebben gezien. De bewerking voor het
tooDeel welke haar uitwerking Diet
miste gaf het geheel getrouw weer,
en, doet Beets, geestes- en penne-
vrucht des te meer waardeeren."
De algemeene vergadering der
leden van de sociëteit „Amicitia" zal
plaats hebben op Woensdag 24 Fe
bruari a.s., des avonds 9 uur.
Aan de orde is o.a. de benoeming
van 3 commissarissen a. wegens pe-
rodieke aftreding van de heeren Van
Arkel en Hoogervorst en b. wegens
vertrek van den heer Van der Meer.
De le-luit. H. J. van Ryssen,
van het 3e reg. huzaren te 's-Graven-
hage, wordt met Mei ontheveD van
zijne detachcering b|j de rij- en hoef-
smidschool te Amersfoort.
De dames G. Terpstra en A. de
Vries, leerlingen van de Rijks-Nor
maallessen alhier, slaagden gisteren
voor het examen nuttige handwerken.
De uitslag van het biljartcon
cours in de sociëteit .Vereeniging"
is als volgt
le prijs R. J. van Eimeren 2e prijs
J. J. OnDes Jr.3e prijs W. R. van
Goor 4e prijs J. Rintel5e prijs A.
J. van Zalingon en 6e prijs D. de
Jager.
Morgen, 18 Februari, zal het 25
jaar geleden zyn, dat de heer F. Wesse-
ling als leeraar aan de Hoogere Bur
gerschool in dienst der gemeente trad.
Lijst van de Muziekuitvoeringen
die dezen zomer gegeven zullen worden
en een zelfvertrouwen, die haar hoogst
welkom waren. En het merkwaardigst
van alles was, dat die eigenschappen
niet dadelijk verdwenen toen het bad
afgeloopen was.
In het frigidarium trokken de jonge
meisjes haar een lange Parijsohe
morgenjapon aan, en bonden haar het
haar op met een krans van bloemen.
Een jnweelen broche met het woord
„reraerciments" in brillanten eriD,
nam z|j zonder iets te vragen aaD,
ofschoon ze wist dat het een cadeau
was van dr. Xavier. Zy kon niet
zeggen, wat de reden er van was,
maar ze begon zich te verheugen in
het gewaagde van deze onderneming.
In den langen spiegel zag zij een ge
zicht, dat ze nooit herkend zou heb
ben. Ze begon zich zelf voor te houden
dat dr. Xavier zijn woorden misschien
goed zou maken en haar iets zou
schenken. In het frigidarium rustte
zij een uur uit.
Het was twaalf uur, toen men het
bronzen hek voor haar open deed, en
haarj verteldejjdat haar taak afgeloo
pen was. Ze had nog niet ontbeten
en had een ergen hongerrpet veel
genoegen hoorde z|j dan ook de laatste
orders aan.
Wordt vervolgd
